ΛΕΚΤΙΚΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΑΠΟ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΗ ΑΡΒΑΝΙΤΟΦΑΓΟ

ΛΕΚΤΙΚΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΑΠΟ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΗ ΑΡΒΑΝΙΤΟΦΑΓΟ

Διαβάζοντας το άρθρο της κας Λώρης Κέζα στο ΒΗmagazino της Κυριακής 3 Φεβρουαρίου 2013,με τίτλο: «Σκανδιναβοί και Αρβανίτες»,διαπίστωσα απ’ αρχής την προσπάθεια να φορτωθεί στις πλάτες μιας ολόκληρης κατηγορίας Ελλήνων πολιτών η κακοδαιμονία της σύγχρονης Κρατικής πραγματικότητας και η αναποτελεσματικότητα ενός Κράτους που αντί να διδαχτεί από τις λανθασμένες επιλογές του, υπερθεματίζει επιμένοντας σε αυτές.Με σκωπτικό και προσβλητικό ύφος στοχοποιούνται οι  Έλληνες αρβανίτες,ως οι «πτωχοί το πνεύματι» που αδυνατούν να καταλάβουν το καλό της κοινωνίας και αντιστέκονται στις εξελίξεις που θα μας αναβαθμίσουν σε Σκανδιναβία του Νότου.

Ως αρβανίτης,απαντώ σε δεύτερο ενικό πρόσωπο -με αυτή την ανοικτή επιστολή-  στην αρθρογράφο που με  περιπαικτικό τρόπο και ανιστόρητα προσβλητική διάθεση επιτίθεται στο γένος μας.  

Πριν παραλληλίσεις τους ανθρώπους-πίθηκους με τους αρβανίτες,θα έπρεπε να κάνεις μια μικρή βουτιά,έστω ένα διαφωτιστικό ''ντους'' στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία του τόπου μας.Ίσως να διαπίστωνες  την προσφορά των αρβανιτών σε όλους τους αγώνες του Ελληνισμού,αλλά και τη σχέση επιφανών αρβανιτών με την ανάπτυξη της χώρας.

Αντ' αυτού διολισθαίνεις σε μια σειρά προσβλητικών ανακριβειών,προσπαθώντας να υπηρετήσεις τον τίτλο της στήλης ''περιπαικτικά'' και μάλλον τιμάς τις διαπιστώσεις του Δαρβίνου που τόσο θερμά επικαλείσαι.

Οι κάτοικοι των Μεσογείων,οι  «αρβανίτες ωρέ» -όπως εσύ τους βάζεις να αναφωνούν- άνθρωποι του μόχθου, ξεχασμένοι στο πλάι της Αττικής,ήρθαν στο επίκεντρο της προσοχής των ΜΜΕ,όταν διεκδίκησαν τα αυτονόητα.

Προσπάθησαν και πέτυχαν να προασπίσουν την υγεία αυτών και των παιδιών τους και την προστασία ενός επιπέδου διαβίωσης που εσύ και αρκετοί  άλλοι θεωρείτε αδιανόητη συνθήκη για ανθρώπους–πιθήκους,όπως με αρκετή σαφήνεια υποδηλώνεις στο άρθρο σου.

Μιλάς για τις χωματερές της Αττικής,ξεχνώντας ή παραβλέποντας το γεγονός ότι και στα Λιόσια οι κάτοικοι που ταλαιπωρούνται όλα αυτά τα χρόνια από τα σκουπίδια, είναι και αυτοί αρβανίτες,αλλά και  στο Γραμματικό πάλι αρβανίτες κατοικούν και όχι «Σκανδιναβοί» σαν και αυτούς που φέρνεις ως παράδειγμα.

Δυστυχώς,το νεοελληνικό κράτος από τα μέσα της δεκαετίας του ‘30 κατόρθωσε να μας αποσπάσει από τις παραδόσεις και τη γλώσσα μας,ενώ παράλληλα ταυτιστήκαμε με το αναχρονιστικό και το  αμετανόητα ξεροκέφαλο.

Κρατήσαμε,όμως,την έννοια της μπέσας και της αξιοπρέπειας.

Προφανώς σου είναι άγνωστες  ή ακατανόητες αξίες,αφού η «στρατηγική» της εκάστοτε εξουσίας είναι για σένα πάνω  από τις ανάγκες και  τα δικαιώματα κάθε μικρής ή μεγαλύτερης τοπικής κοινωνίας.

Αφού λοιπόν θεωρείς πως πρέπει να διαγκωνιζόμαστε για την επιλογή εναπόθεσης των απορριμμάτων στη γειτονιά μας,γιατί δεν εισηγείσαι στο Δήμαρχο της περιοχής που κατοικείς να ζητήσει να επιλεχθεί ο Δήμος σου σε αυτή την ευεργετική χωροθέτηση.

Είναι βέβαιο ότι το ζήτημα των σκουπιδιών  αποτελεί κορυφαίο πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να τύχει μιας σοβαρής και σύγχρονης αντιμετώπισης και όχι της πρακτικής  του «ξεφορτώματος» εκεί όπου βολεύει Κράτος και εργολάβους,με την παράλληλη συκοφάντηση και γελοιοποίηση όλων όσων αντιδρούν.

Μπορεί για παράδειγμα να επιλεχθούν χώροι που δε θα υποβαθμίζουν τη ζωή καμίας τοπικής κοινωνίας,μακριά από κατοικημένους και καλλιεργήσιμους  χώρους και σίγουρα να υιοθετηθούν σύγχρονες πρακτικές ανακύκλησης και επαναχρησιμοποίησης των απορριμμάτων ως αξιοποιήσιμη ενέργεια.

Ψιλά γράμματα,θα σκεφτούν οι ιθύνοντες,αφού υπάρχει η γη της Ανατολικής Αττικής,για να επαναλάβουμε το μοντέλο της υποβάθμισης.

Αρβανίτες λοιπόν,είναι αυτοί που αντιδρούν στην επιβολή του Κράτους,το οποίο εφαρμόζει το αρβανίτικο «άστε ντούα»,για  να υποβαθμίσει τη γη και τη ζωή τους.

Προτού σου ζητήσω να ψάξεις τις δικές σου αρβανίτικες ρίζες,όπως τουλάχιστον το επώνυμό σου καταδεικνύει,θα ήθελα να αναλογιστείς τις συνέπειες μιας ξεπερασμένης διαδικασίας ταφής των απορριμμάτων που μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να έχει για το ανθρωπογενές περιβάλλον και για το οικοσύστημα.Αντιθέτως,πλειοδοτείς υπέρ μιας εσφαλμένης επιλογής,θολώνοντας τα νερά με παραπομπές στο Σκανδιναβικό μοντέλο αξιοποίησης των σκουπιδιών που καμία σχέση δεν έχει με αυτό που προωθεί η Ελληνική Πολιτεία.   

Τελειώνοντας θέλω να σου υπενθυμίσω  -και αν δε το γνωρίζεις,να το μάθεις-  ότι  αυτοί που ζητάς κάποιος «Δαρβίνος του μέλλοντος» να τους κάνει αντικείμενο μελέτης με θέμα: «πως οι άνθρωποι  εξελίχθηκαν σε πίθηκους» είναι απόγονοι και συνεχιστές της φάρας ανθρώπων,όπως οι Ανδρέας Μιαούλης, Οδυσσέας Ανδρούτσος,Μάρκος Μπότσαρης,Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Κίτσος Τζαβέλας,Αλέξανδρος Κορυζής,Νικόλαος Κριεζιώτης,  Κουντουριώτηδες,Πέτρος Βούλγαρης,αλλά και Νίκος Εγγονόπουλος,Χατζηκυριάκος–Γκίκας και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β’ και πάμπολλοι ακόμα που τιμούν την έννοια της Ελευθερίας και της αγάπης στην Πατρίδα.

Αν παρόλα αυτά δε θέλεις ή δε μπορείς να καταλάβεις την καταστροφική «αξία» αυτών που γράφεις,τότε ο «Δαρβίνος του μέλλοντος» που τόσο επιτακτικά επικαλείσαι,αλλού αξίζει να στρέψει το βλέμμα του! 

Τα λεκτικά σκουπίδια είναι πολλές φορές πιο δύσοσμα και ιοβόλα από υλικά απορρίμματα.  

Κώστας Καλλιανιώτης

Πρόεδρος Συλλόγου «Καβοντόρου Γη»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΠΠΑΣ Συγχαρητήρια,Κώστα.Απάντησες αξιοπρεπώς σε άλλη μία (συνήθη) προσβολή προς τη φάρα μας.Δυστυχώς,η κ. Κέζα αγνοεί ότι είναι και η ίδια Αρβανίτισσα.Κέζα,λεγόταν το νυφιάτικο πέπλο που φόραγε η νύφη,τουλάχιστον στα Μεσόγεια,κατά τη διάρκεια του μυστηρίου του γάμου,το οποίο κάλυπτε πλήρως το πρόσωπό της.
Κατά την Μαρία Μιχαήλ-Δέδε,η κέζα,το κροκοστό τσεμπέρι και η νεκραλλαξιά παραπέμπουν στην αρχαιότητα.

*Ανάρτηση,από τον Κ. Κ.,στη fb ομάδα μου "Αρβανίτες" στις 5/2/2013. 

Λιόσα

Λιόσα

Τρεις από τις πιο γνωστές φάρες των Αρβανιτών,που συναντάμε στις ιστορικές πηγές,είναι αυτές των Λιόσα,Σπάτα,Μπούα.Τα μικρά ονόματα των ηγετών αυτών των ομάδων (όταν λέμε ομάδα ή φάρα δεν εννοούμε ένα περιορισμένο συγγενολόι,αλλά ένα ευρύτερο πληθυσμιακό σύνολο που πε- ριπλέκεται γύρω από μιαν ηγετική οικογένεια) ήταν Χριστιανικά,δείγμα ότι ανήκαν στον Βυζαντινό κόσμο,άρα και στην ελληνική πραγματικότητα.Κάποιοι (ημιμαθείς,άσχετοι,προπαγανδιστές) επιχει- ρούν να παρουσιάσουν αυτά τα σύνολα ως Αλβανικές κοινότητες,προβάλοντας αυτά τα ονόματα (Λιόσα,Σπάτα,Μπούα) ως άσχετα με την ελληνική.Ας δούμε αν είναι έτσι.Θα ξεκινήσω με το πρώτο επώνυμο,το Λιόσα.

Η Μαρία στα αρβανίτικα λεγόταν χαϊδευτικά Μαρδίτσα.Λεγόταν όμως και Μαλιώ και Μαλώ.Και σήμερα υπάρχουν στον Βαρνάβα,το χωριό μου,δυο βαφτισμένες με αυτό το αρβανίτικο υποκοριστι- κό: Η Μαρδίτσα Πέππα (Μέξη) και η Μαρδίτσα Τουρκαντώνη (Παρδάλη).Δίπλα στο πατρικό μου σπίτι έμενε η Μαλιώ (Μαρία) Πέτρου.Οι πιο παλιοί θυμόμαστε την Μαλώ (Μαρία) Ηλία.

Στους αρβανίτες παρατηρείται μια αξιοσημείωτη γλωσσολογική συμπεριφορά: να επιμηκύνεται το υποκοριστικό είτε με έναν αναδιπλασιασμό στην αρχή είτε με μιαν έκταση στο τέλος.Παράδειγμα της πρώτης περίπτωσης αποτελεί το χαϊδευτικό Τζολ[ης] του ονόματος Γιώργος.Συνέβαινε αναδι- πλασιασμός και το Τζολ γινόταν Τζοτζόλ[ης].Στη δεύτερη περίπτωση ανήκει το όνομα Αλέξανδρος. Το χαϊδευτικό του ήταν Λιέκ (Αλέκος) ή Λιέτς.Στο πρώτο,με τη συνήθη στα αρβανίτικα υποκοριστι- κή κατάληξη –ατς,γινόταν το Λιέκ → Λιεκάτς.Μάλιστα,εδώ υπάρχει και δεύτερη φάση παραγωγής: Από το Λιεκάτς ξεπήδησε το Κακάτς,όπου ενυπάρχουν σύνθετες γλωσσοπλαστικές διεργασίες.Ή- ταν γνωστός στον Βαρνάβα ο Κακάτσης (Αλέξανδρος) Αδάμης.Το Κακάτσης έλαβε και μιαν άλλη (ηπιότερη,να πούμε;) εκδοχή: Κακάρ,με τη βασική κατάληξη -αρ των αρσενικών (μπακανιάρ,πρε- κετζάρ,γκοφαλιάρ,ιμάρ κ.λπ.Δεν είναι παρά η κατάληξη [ιδιότητας] –άρης της ελληνικής: βαρκάρης, αλογάρης,μουρντάρης,κοκκαλιάρης κ.λπ.).Από το Κακάρ και το γνωστό αρβανίτικο επώνυμο Κάκα- ρης.Εδώ ανήκει και η περίπτωση του ονόματος Λιόσα.Η Μαλιώ,που αναφέραμε,με έκταση της δεύ- τερης συλλαβής έγινε η Λιόσα ή Λιότσα.Η αδερφή της γιαγιάς μου λεγόταν Λιότσα (Μαρία) Αδάμη (Αναστασίου).Να λοιπόν τι σημαίνει Λιόσα=Μαρία.

Και πώς βγήκε το αρσενικό Λιόσας; Όσοι γνωρίζουν βασικές πτυχές της κοινωνικής οργάνωσης των Αρβανιτών,ξέρουν καλά ότι τα παιδιά προσδιορίζονταν με βάση τον πατέρα (ο Τάκης του Κωτσή,η Μαρία του Λιάκου κ.λπ).Όταν ο πατέρας πέθαινε,η χήρα σύζυγος του,ονοματιζόταν με το όνομα του μακαρίτη άντρα της (Γιώργαινα,Γιαννάκαινα,Τούλιαινα κ.λπ.),σε μια σαφή απόδειξη ανδροκρατού- μενης οργάνωσης και νοοτροπίας,αλλά και τα παιδιά πλέον προσδιορίζονταν με το ανδρωνυμι- κό της χήρας μάνας τους.Από αυτό έχουν προκύψει σε αρβανιτοχώρια επίθετα όπως Γιαννάκαι- νας,Γιωργάκαινας κ.λπ.Και σήμερα στον Βαρνάβα λέμε (πραγματικές αναφορές) ο Κώτσος της Μήτσαινας,ο Μιχάλης της Γιώργαινας,ο Θοδωρής της Μαλώς,τα παιδιά της χήρας.Λιόσας λοιπόν (ή Λιόσης) δεν είναι παρά ο γιος της χήρας Μαρίας.Ίδια περίπτωση αποτελεί και το Σίνας (ή Σί- νης).Σίνα ή Σίνη λεγόταν χαϊδευτικά η Φρόσω (Ευφροσύνη).Τα αγόρια της χήρας Λιόσας ή Σίνας μετά από κάποιο διάστημα απέκτησαν ως μόνο προσδιοριστικό και τελικά επώνυμο το υποκοριστικό της μητέρας τους,μέσα από αυτή την ιδιότυπη κοινωνικο-γλωσσολογική διεργασία.Ομοίως και τα Τσεβάς,ο γιος της [χήρας] Παρασκευής (=Τσεβί στα αρβανίτικα),Τσάνας,ο γιος της [χήρας] Αλεξάν- δρας (=Τσάνα ή Σάνα στα αρβανίτικα),Λίτσας,ο γιος της [χήρας] Βαγγελιώς (=Λίτσε στα αρβανίτι- κα).Να παρατηρήσουμε εδώ την ανάπτυξη  ενός –τ- (Λιόσα → Λιότσα και Σάνα  →  Τσάνα),που προ- δίδει έναν αδύναμο,υπαρκτό όμως,τσιτακισμό στο αρβανίτικο ιδίωμα,καθώς και μια,φυσική σχεδόν, ροπή του προς την τραχύτητα,όπως συμβαίνει σε κάθε φτωχό ανεξέλικτο γλωσσικό  κώδικα.

Από αυτά έχουμε μια ατράνταχτη απόδειξη ότι τα αρβανίτικα αυτά ονόματα είναι όχι μόνο ελλη- νικά,αλλά και προέκυψαν μετά τον εκχριστιανισμό των γηγενών Ελλήνων Ηπειρωτών,δηλαδή μετά το πέρασμα της Ηπείρου στο Χριστιανικό Βυζάντιο.Άρα,έχουμε ένα αδιαμφισβήτητο terminus post quem,την αρχή του 4ου αιώνα,όπου οι Ηπειρώτες απόγονοι των αρχαίων Χαόνων εισέρχονται σε μιαν άλλη ιστορική φάση με χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από τη δωδεκαθεϊστική αρ- χαιότητα.Αυτό σημαίνει ότι πλέον [σταδιακά και ίσως όχι ανώδυνα] αποκτούν ονόματα σύμφωνα με το Χριστιανικό τυπικό,τα οποία και θα καθιερωθούν,καθώς,όπως βλέπουμε στις ιστορικές πηγές,τα ονόματα των Αρβανιτών ήταν αποκλειστικά Χριστιανικά (Πέτρος,Θωμάς,Γκίνος=Γιάννης κ.λπ.).

Κάπου εδώ πρέπει να αναζητήσουμε\τοποθετήσουμε το τοπωνύμιο Άρβανα ή Άρβανο,που κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από Βυζαντινούς ιστορικούς και συγγραφείς,κάτι που θα εδραιωθεί στο χρόνο,ώστε να το συναντάμε αιώνες μετά ως συνώνυμο σχεδόν της Ηπείρου και πάντως ως διακριτό όνομα της ορεινής περιοχής νότια της Εγνατίας οδού.

Ας τα συγκεφαλαιώσουμε: Οι Έλληνες Ηπειρώτες,μετά την κατάκτηση των εδαφών τους από τους Ρωμαίους και τον αδιάκοπο εκβυζαντινισμό/εξελληνισμό της αυτοκρατορίας,εντάχθηκαν/εγκλιματί- στηκαν,όπως όλο το ελληνικό γένος,σε νέα δεδομένα.Σε αυτή τη φάση ξεπήδησε και το όνομα Άλ- βανα (με ρωτακισμό Άρβανα),που είναι ένα παλιό ελληνικό τοπωνυμικό (Άλπεις,Αλφειός,Αλβιών κ.λπ.) όπως έχουμε αποδείξει με/σε άλλα σχετικά κείμενα.Κάποιοι από τους παλιούς Ηπειρώτες,το ακρότατο τμήμα τους,οι Χάονες δηλαδή,λαμβάνουν μέσα στα νέα δεδομένα και ένα νέο προσδιορι- σμό: Αλβανίτες ή Αρβανίτες,οι Έλληνες του Αρβάνου.

Είναι γνωστό από τον Θουκυδίδη ότι οι Χάονες λειτουργούσαν με πολιτική ιδιαιτερότητα (Αβασί- λευτοι),δηλαδή δεν είχαν ούτε δημοκρατικό πολίτευμα,ούτε αριστοκρατικό,ούτε τυραννικό.Είχαν επιλέξει μιαν εντελώς ξεχωριστή κοινωνική πολιτική οργάνωση,αυτή των Πατριών.Αυτό που θα αποδίδαμε σήμερα ως σόγια ή φάρες.Όταν οι Αρβανίτες,από τα τέλη του 14ου αιώνα,μεταναστεύουν προς το Νότο, οι πηγές μάς τους παρουσιάζουν και πάλι  ως αβασίλευτους,δηλαδή με μια χαλαρή έως και αυτόνομη σχέση με το Βυζαντινό θρόνο.Πράγμα που σημαίνει ότι όλους αυτούς τους αιώνες το κομμάτι αυτό του ελληνισμού αδιατάρακτα συνέχιζε την ιδιοπροσωπία του.Ο Θουκυδίδης μάς τους παρουσιάζει ακόμα ως χρήστες ενός γλωσσικού ιδιώματος (Βάρβαροι).Οι Ηπειρώτες δεν ήσαν φυσικά αλλόγλωσσοι αλλά,και σε αυτό συγκλίνουν όλοι οι μελετητές Φιλόλογοι,χρησιμοποιούσαν παράλληλα ένα ιδίωμα.Είναι αυτό που τους μεταχριστιανικούς χρόνους θα συναντήσουμε ως αρβα- νίτικα.Όταν κατέβηκαν προς τα άλλα αδέρφια τους στο Νότο,το έκαναν ομαδοποιημένοι στο πατρο- παράδοτο οργανωτικό σχήμα τους,τις πατριές/φάρες.Σε μια από αυτές ηγείτο κάποιος αναδειγμένος από περιστάσεις ή προωθημένος από καταγωγή,γιος χήρας Μαρίας (Λιόσας) που κατά τα δυναμικά ειωθότα του τόπου τους,απαντώμενα έως και σήμερα στους εδώ μακρινούς απογόνους τους,απεκα- λείτο/ονομαζόταν με αυτόν τον μητρωνυμικό προσδιορισμό/τρόπο: Λιόσας.

Νέα Λιόσια (Ίλιον)

.Οι Λιοσαίοι εγκαταστάθηκαν (σίγουρα) Δυτικά και Νότια από το σημερινό Μενίδι.Γι΄ αυτό έχουν φτάσει ως τις μέρες μας τα τοπωνύμια Άνω Λιόσια και Νέα Λιόσια (Ίλιον).Ένα μικρό μέρος από αυ- τούς τους Λιοσαίους,στα τέλη του 18ου αιώνα,μετακινήθηκε κάτω από τα Κιούρκα,δημιουργώντας το Λιοσάτι,εκεί που είναι σήμερα ο σταθμός του τρένου των Αφιδνών.

Ακολουθεί σχετική ανάρτηση απ΄ την fbική ομάδα μου "Αρβανίτες":

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΠΠΑΣ

4 Απριλίου 2014

Λιόσα:

επώνυμο αρβανίτικης φάρας,η οποία κατέβηκε στην Ελλάδα κατά τους χρόνους της φραγκοκρατίας.Στον αρχηγό της Πέτρο Λιόσα δόθηκαν το 1365 από τον Σέρβο ηγεμόνα Συμεών Ούρεση οι πόλεις Άρτα και Ρωγοί με τις γύρω περιοχές τους.
Έχοντας ως ορμητήριο την «ηγεμονία» του αυτή,ο Πέτρος Λιόσα κατέλυσε την κυριαρχία των Φράγκων στην Ήπειρο και στη δυτική Ελλάδα.Το 1374 πέθανε ο Πέτρος Λιόσας και ο γιος του Ιωάννης εκδιώχθηκε από την Άρτα από τον Ιωάννη Σπάτα.Έκτοτε η φάρα των Λιόσα μετά από πολλές μετακινήσεις έφθασε στην Αττική,όπου και εγκαταστάθηκε (Λιόσια,Λιοσάτι κ.ά.}.

Και απ΄ αυτό το μικρό δείγμα βλέπουμε την πλήρη ελληνικότητα (Πέτρος,Ιωάννης) των αρβανιτών ΕΞ ΑΡΧΗΣ.
1.Είχαν ελληνικά ονόματα,όταν ήρθαν στο νότο,δεν τα άλλαξαν εδώ.
2.Ήσαν ήδη Χριστιανοί Ορθόδοξοι,δεν εκχριστιανίστηκαν εδώ.
3.Μίλαγαν ελληνικά (δίγλωσσοι),δεν τα έμαθαν εδώ.
4.ΚΑΜΙΑ πηγή,καμία,δεν μας αναφέρει πρόβλημα ένταξης των αρβανιτών στις κοινωνίες των ελληνοφώνων.Αντίθετα,ξένοι περιηγητές μας παραδίδουν ήδη από τον 14ο αι. την απόλυτη κι αρμονική (ταξικά διαστρωματωμένη,όμως) σύμπλευση και συνοχή των δύο στοιχείων.

Όταν μιλούν για "εξελληνισμό" μας οι αμόρφωτοι λάτρεις των μειονοτήτων,πού το στηρίζουν; Δεν πολεμήσαμε για την απελευθέρωση της ελληνικής πατρίδας; Αναφέρεται κάπου,ότι θεωρούσαμε άλλη ως πατρίδα;

Ο καθηγητής Αχ. Λαζάρου το ΄χει ξεκαθαρίσει:

ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΚΑΤΕΒΗΚΑΝ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΝΟΤΟ,ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΣΜΙΞΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ.

Προσθήκη (6-5-2016): Αρκετό καιρό μετά την ολοκλήρωση του θέματος πληροφορήθηκα μιαν άλλη εκδοχή.Ότι το όνομα Λιόσα παράγεται από το λιόσ,που σημαίνει επίπεδη έκταση γης με πλού-σιο χορτάρι,ικανό να τρέφονται ζώα.Η λέξη αυτή δεν υπάρχει στα μέρη μου,εγώ τουλάχιστον δεν την γνωρίζω ή μπορεί να μου διαφεύγει.Υπάρχει όμως η λέξη λιόμα.Η λιόμα ήταν ένα τετράγωνο ή παραλληλόγραμμο επίπεδο ξύλο.Κάτι σαν μεγάλο πλατύ μαδέρι ή τάβλα.Έδεναν τη λιόμα πίσω από το ζώο (γάιδαρο ή μουλάρι) στο αλώνι,ανέβαινε πάνω της ένα άτομο και μπροστά το ζώο πίσω η λιόμα θρυμμάτιζε τα θερισμένα δημητριακά που είχαν σκορπιστεί μέσα στο αλώνι.Σκοπός αυτής της ενέργειας ήταν να αποκολληθούν οι σπόροι (στάρι,κριθάρι,βρώμη) από τα άγανα.

Το φτυάρι λεγόταν λιοπάτα,ένα μεταλλικό λείο εργαλείο.Ένα είδος λιοπάτας χρησιμοποιόταν και στο λίχνισμα.Αν δεχτούμε ως υπαρκτό το λιόσ,παρατηρούμε ότι και οι τρεις λέξεις εκφράζουν κάτι το επίπεδο,το ίσιο,ευθεία επιφάνεια,λεία.Και οι τρεις αυτές αρβανίτικες λέξεις (lios,lio-ma,lio-pata) δεν είναι παρά παράγωγα του λειαίνω (λει-αίνω,li-eno),του λείος (lios).Υπάρχει,άλλη μια φορά,πλή-ρης ετυμολογική σχέση και νοηματική ταύτιση των αρβανίτικων με την ελληνική ρίζα.

Ο Λιόσας όμως δεν είχε,δεν μπορεί να είχε ονοματική προέλευση από την έννοια του λείος.Δεν είχε νόημα.Οι παράλληλες σημασίες του επιθέτου λείος (μαλακός,απαλός,ήσυχος) είναι αντιληπτό ότι δεν προσιδίαζαν σε μιαν ηγετική μορφή,όπως ο φύλαρχος Λιόσας.Βέβαια,στους Αρβανίτες,όπως πολλές φορές έχω τονίσει,υπήρχε μια φυσική ροπή προς τα παρωνύμια,χαϊδευτικά,παρατσού-κλια.Στην περίπτωση του Λιόσα όμως,δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο.Το όνομα Λιόσα είναι μητρωνυμικό παράγωγο και σημαίνει,όπως εξέθεσα παραπάνω,ο γιος της Μαρίας.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Αλέκος Σακελλάριος

Αλέκος Σακελλάριος

1913 – 1991

Κορυφαίος θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός, δημοσιογράφος και σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Νοεμβρίου του 1913. Σπούδασε νομικά και ξεκίνησε την πολυσήμαντη καριέρα του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Μαθητής». Η πένα του δημοσιογράφου δεν σταμάτησε να τον συντροφεύει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, αφού αρθρογραφούσε και κρατούσε μόνιμη στήλη χρονογραφήματος σε διάφορα περιοδικά κι εφημερίδες για περίπου 60 χρόνια.

Γρήγορα άρχισε ν’ ασχολείται με τη συγγραφή θεατρικών έργων και κειμένων για επιθεωρήσεις, ξεκινώντας το 1935 με το «Βασιλιά του Χαλβά», που ανέβασε ο θίασος του Πέτρου Κυριακού στο θέατρο «Κοτοπούλη». Πολυγραφότατος, στο θέατρο έγραψε 185 έργα, πολλά απ’ τα οποία είναι καρποί της ευδόκιμης συνεργασίας του με το Χρήστο Γιαννακόπουλο.

Αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής, το 1946 ξεκίνησε εξίσου λαμπρή καριέρα και στον κινηματογράφο, σκηνοθετώντας ύστερα από παράκληση του Φιλοποίμενα Φίνου την ταινία «Παπούτσι από τον τόπο σου», σε σενάριο δικό του και του Χρήστου Γιαννακόπουλου.

Γρήγορα διέπρεψε και στον τομέα του κινηματογράφου, μεταφέροντας αρχικά τα ήδη δοκιμασμένα στη σκηνή θεατρικά του έργα και αργότερα με ταινίες που βασίζονταν σε αυτούσια κινηματογραφικά του σενάρια, ταινίες που αποτέλεσαν σταθμό εμπορικότητας, («Λατέρνα φτώχια και φιλότιμο», «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», «Η θεία απ’ το Σικάγο» κ.ά.) και ανέδειξαν τους γνωστότερους σήμερα ηθοποιούς του κινηματογράφου (Τζένη Καρέζη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, κ.ά.)

Έγραψε στίχους αμέτρητων τραγουδιών, που είχαν ως αφετηρία τη θεατρική σκηνή, αλλά γρήγορα αποκτούσαν πανελλήνια εμβέλεια («Άστα τα μαλλάκια σου...», «Πάμε σαν άλλοτε», «Πού να’ σαι τώρα», «Το τραμ το τελευταίο», «Ο Ταμπαρίφας» κ.ά.). Περίπου 1.500 τραγούδια φιλοξενούν τους στίχους του, ανάμεσά τους κι αυτά που ξεκινούσαν την πορεία τους από το πανί της μεγάλης οθόνης και συγκεκριμένα από τις ταινίες του («Γαρύφαλλο στ’ αυτί», «Πες μου μία λέξη», «Τράβα μπρος», «Άσ΄ το το χεράκι σου», «Νιάου-νιάου βρε γατούλα», «Υπομονή» κ.ά.).

Η πορεία του φυσικά δεν σταμάτησε εδώ. Προσέγγισε το χώρο της τηλεόρασης από το πειραματικό της ακόμη στάδιο και υπήρξε ο συγγραφέας και ο σκηνοθέτης πάνω από 40 τηλεοπτικών κωμωδιών («Δόκτωρ Τικ», «Μία Αθηναία στην Αθήνα» κ.ά.), ενώ παράλληλα παρουσίαζε μόνιμες ψυχαγωγικές εκπομπές («Εγώ κι εγώ», «60 λεπτά χωρίς λεπτά», «Μόνο για σας», «Έτσι κι αλλιώς κι αλλιώτικα», «Η παλιά επιθεώρηση», κ.ά.).

Τιμήθηκε με το «Έπαθλο Ξενόπουλου» για τα θεατρικά του έργα «Θανασάκης ο πολιτευόμενος» (αργότερα ταινία με πρωταγωνιστές τους Ντίνο Ηλιόπουλο και τον Βύρωνα Πάλλη), «Ένα βότσαλο στη λίμνη» (αργότερα ταινία με πρωταγωνιστή τον αξεπέραστο Βασίλη Λογοθετίδη και πολλά χρόνια μετά ρημέϊκ με τίτλο «Ο Σπαγγοραμένος» με πρωταγωνιστή τον Λάμπρο Κωνσταντάρα), ενώ η ταινία του «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» ψηφίστηκε ως η καλύτερη ταινία της πενταετίας 1955-60, κατά τη διάρκεια της α’ εβδομάδας του Ελληνικού Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη (μαζί με τη Στέλλα και το Δράκο).

Η αφηγηματική του δεινότητα στην ενθύμηση παλιών και αξέχαστων στιγμών αποτυπώθηκε στις σελίδες του βιβλίου του «Λες κι ήταν χθες» (Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη).

Δημιουργικός και δραστήριος, χρονογραφούσε μέχρι το τέλος της ζωής του, που ήρθε στις 28 Αυγούστου του 1991.

Δείτε την φιλμογραφία του:

Παπούτσι από τον τόπο σου, 1946

Μαρίνα, 1947

Οι Γερμανοί Ξανάρχονται, 1948

Εκείνες που δεν πρέπει ν` αγαπούν, 1951

Ένα βότσαλο στη λίμνη, 1952

Ο Άλλος, 1952

Σάντα Τσικίτα, 1953

Δεσποινίς Ετών 39, 1954

Θανασάκης ο Πολιτευόμενος, 1954

Οι παπατζήδες, 1954

Ούτε γάτα ούτε Ζημιά, 1954

Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο, 1955

Η Καφετζού, 1956

Δελησταύρου και Υιός, 1957

Η θεία απ` το Σικάγο, 1957

Λατέρνα Φτώχεια και Γαρύφαλλο, 1957

Της Νύχτας τα Καμώματα, 1957

Ο Φανούρης και το σόι του, 1957

Ένας Ήρως με Παντούφλες, 1958

Η Κυρά μας η Μαμή, 1958

Ο Ηλίας του 16ου, 1959

Ο Θύμιος τα` κανε θάλασσα, 1959

Αστέρω, 1959

Το Ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο, 1959

Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες, 1960

Τα κίτρινα γάντια, 1960

Το Κλωτσοσκούφι, 1960

Η Αλίκη στο Ναυτικό, 1961

Χαμένα Όνειρα, 1961

Η Νύφη το`σκασε, 1962

Όταν λείπει η Γάτα, 1962

Ο Φίλος μου ο Λευτεράκης, 1963

Πολυτεχνίτης και Ερημοσπίτης, 1963

Χτυποκάρδια στο Θρανίο, 1963

Siralardaki Heyecanlar, 1963

Ο Κύριος Πτέραρχος, 1963

Θα σε κάνω Βασίλισσα, 1964

Η Σωφερίνα, 1964

Το Δόλωμα, 1964

Ο Παράς κι ο Φουκαράς, 1964

Μοντέρνα Σταχτοπούτα, 1965

Υπάρχει και Φιλότιμο, 1965

Περάστε την πρώτη του μηνός, 1965

Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια, 1966

Διπλοπενιές, 1966

Όλοι οι άνδρες είναι ίδιοι, 1966

Η Αδελφή μου θέλει Ξύλο, 1966

Καλώς ήρθε το Δολλάριο, 1967

Ο Στρίγγλος που έγινε Αρνάκι, 1967

Γαμπρός απ` το Λονδίνο, 1967

Ο Σπαγγοραμένος, 1967

Καπετάν Φάντης Μπαστούνι, 1968

Ο Ρωμιός έχει Φιλότιμο, 1968

Μια τρελή τρελή Σαραντάρα, 1970

Η Θεία μου η Χίπισσα, 1970

Ζητείται επειγόντως Γαμπρός, 1971

Κρεββατομουρμούρα, 1971

Τι κάνει ο άνθρωπος για να ζήσει, 1971

Η Κόμησσα της Κέρκυρας, 1972

Η Ρένα είναι οφσάιντ, 1972

Ο Άνθρωπος που γύρισε από τη Ζέστη, 1972

Τα Λιονταράκια, 1974

Ρένα τα ρέστα σου, 1985

Γέλιο με Δόσεις, 1986

Δημόσιος Υπάλληλος, 1986

Ο Γιάννης που έγινε Τζώνης

Σχόλιο Γ. Β. Πέππα: Να πούμε ότι ο Α.Σ. συνήθιζε στα σενάρια του να "πετάει" αρβανίτικες λέξεις ή φράσεις. Ακόμα,σε κάποιες ταινίες του,εφάρμοσε πρακτική Χίτσκοκ: εμφανιζόταν σε μικρά πλάνα.Είχε παίξει κανονικά σε μία ταινία του,δεν θυμάμαι τον τίτλο της.Είχε παίξει σίγουρα στην ταινία "Η κόρη μου η σοσιαλίστρια" το ρόλο του προέδρου του εργατικού σωματείου.

Δείτε: 

1. τον Αλέκο Σακελλάριο αυτοβιογραφούμενο σε δύο [ενοποιημένα,εδώ] επεισόδια στο ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ της ΕΡΤ (15 & 22 Δεκεμβρίου 1986)

2. το αφιέρωμα στον Αλέκο Σακελλάριο σε δύο [ενοποιημένα,εδώ] επεισόδια στην εκπομπή ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ της ΕΡΤ (1988)

Σιγά,η Πατρίδα κοιμάται...

Νέος Γενικός Πρόεδρος ο Νετσμεττίν Χουσεΐν

Κατά την Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης (που αποτελεί την στέγη των Τούρκων Δυτικοθρακιωτών Τουρκίας) που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 24 Μαΐου, νικητής και νέος πρόεδρος αναδείχθηκε ο δικηγόρος Νετσμεττίν Χουσεΐν, ο οποίος και απάντησε σε ερωτήσεις της εφημερίδας μας.

¨ΕΓΙΝΕ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΑΝΕΡ¨

Ο Νετσμεττίν Χουσεΐν υπενθύμισε πως στην συνέλευση αγωνίστηκαν για την προεδρία ο ίδιος και ο πρώην πρόεδρος Τανέρ Μουσταφάογλου και είπε : ¨ Βιώσαμε μια γενική συνέλευση που αρμόζει στον σύλλογο και στην κοινότητα μας. Ήταν μια δημοκρατική συνέλευση. Ήμουν μέλος της διοίκησης των πρώην προέδρου μας Τανέρ Μουσταφάογλου. Τον ευχαριστώ για τις υπηρεσίες του προς την κοινότητα μας και για όσα μου έμαθε. Ευχαριστώ όλα τα μέλη μας και τους συνέδρους για την στήριξη τους στον αγώνα για την Δυτική Θράκη και φυσικά για την υποστήριξη τους στον σύλλογο μας.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΕΤΣΜΕΤΤΙΝ ΧΟΥΣΕΙΝ ;

Ο νέος Γενικός πρόεδρος του BTTDD Nετσμεττίν Χουσεΐν γεννήθηκε το 1974 στο χωριό Κάτω Δροσινή. Μέχρι τα εννιά του έμεινε στο χωριό όπου και πήγε τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Αργότερα μαζί με την οικογένεια του μετανάστευσε στην Προύσα.

¨ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΠΗΓΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΒΟΣΚΗΣΑ¨

Λέει : Όπως χιλιάδες άλλοι Δυτικοθρακιώτες έτσι και εμείς, κατά την πολύ δύσκολη για τους Δυτικοθρακιώτες Τούρκους δεκαετία του 80, αναγκαστήκαμε να μεταναστεύσουμε. Μαζί με την οικογένεια μου πήγαμε στην Προύσα. Μεγάλο μέρος των συγγενών μας ακόμη είναι στην Δυτική Θράκη. Μέχρι τα 9 μου έζησα στο χωριό. Για αυτό και το δημοτικό το άρχισα στο χωριό μου. Μέχρι την Τρίτη δημοτικού σπούδασα στο χωριό. Τα χρόνια που έζησα στην Κάτω Δροσινή τα έζησα ως ένα κανονικό παιδί μια οικογένειας χωρικών. Πρόσεχα αγελάδες, ενώ έβοσκα πρόβατα και κατσίκια. Και στα καπνά πήγα και πρόσεχα τα ζώα. Αν και σε μικρή ηλικία αυτά όλα τα είδα, τα έζησα και τα έκανα. Ήμουν ένα τυπικό παιδί της Δυτικής Θράκης. Φυσικά δεν είναι δυνατόν να ξεχάσω εκείνες τις μέρες. Ποτέ δεν θα τις ξεχάσω¨.

ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Ο Νετσμεττίν Χουσεΐν περιγράφει πως μετά την εγκατάσταση της οικογένειας του στην Προύσα, τελείωσε εκεί το δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο. Αναφέρει πως για την πανεπιστημιακή του εκπαίδευση πήγε στην Κωνσταντινούπολη, από όπου και πήρε το πτυχίο νομικής από το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινούπολης. Ο Χουσεΐν εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας-δικηγόρος στην Κωνσταντινούπολη.

22 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Ο Νετσμεττίν Χουσεΐν από μικρή ηλικία γνωρίστηκε με τον Σύλλογο Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης και εντάθηκε στην νεολαία του.

Ο Νετσμεττίν Χουσεΐν είπε : Εντάχθηκα αρχικά στα νεανικά μου χρόνια. Από το 1993 και μετά είμαι μέσα σε αυτό τον σύλλογο. Ο Σύλλογος για την Δυτική Θράκη αποτελεί το δεύτερο μου σπίτι. Αρχίζοντας από το τμήμα νεολαίας επί 22 χρόνια είμαι αδιάκοπα στην ηγεσία του συλλόγου. Στην διοίκηση του συλλόγου μπήκα κατά την πρώτη περίοδο της προεδρίας του Τανέρ Μουσταφάογλου. Συνέχισα αδιάκοπα επί 22 χρόνια. Κρίθηκα άξιος από τους συνέδρους του συλλόγου μας. Θα εργαστούμε για δύο χρόνια να εκπληρώσουμε αυτό το καθήκον¨.

¨Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΟΡΟ¨

Ο Νετσμεττίν Χουσεΐν εξέφρασε την πίστη του για την αναγκαιότητα κάποιων δομικών αλλαγών στον σύλλογο και είπε : ¨Κατά την άποψη μου σύλλογοι και καταστατικά είναι σαν ζωντανοί οργανισμοί. Με τον καιρό αλλάζουν και πρέπει να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες. Εμείς λοιπόν θέλουμε να αρχίσουμε με το καταστατικό. Είναι ανάγκη να καταστήσουμε τον σύλλογο μας μια δυναμική δομή ικανή να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Θα αλλάξουμε τον τρόπο διοίκησης. Υπάρχουν προβλήματα που βιώνουν ο Τούρκοι της Δυτικής Θράκης. Προβλήματα κατοικίας, άδειας εργασίας, ενώ αντιμετωπίζουν επίσης θέματα στο κτηματολόγιο και σε κάποιες γραφειοκρατικές εργασίες τους.  Θέλουμε αυτά τα θέματα να τα συζητήσουμε με τις οργανώσεις μας και να υπάρξουν ευρείες συγκεντρώσεις ώστε να υποβληθούν προτάσεις.  Με κάποιες αλλαγές νόμων που έγιναν, με τον καιρό προκλήθηκαν κάποιες βλάβες σε παλιά δικαιώματα. Μπορεί να υπάρχουν τέτοια και άλλα παρόμοια θέματα. Πιστεύουμε πως ως διοίκηση πρέπει να σκύψουμε σε αυτά τα θέματα. Αυτό θα είναι ένας από τους πιο σημαντικούς μας στόχους στην επόμενη περίοδο. Δεν θέλουμε οι διαβιούντες στην Τουρκία άνθρωποι μας να βιώνουν αυτά τα θέματα. Σε μια εποχή που θέλουμε να δώσουμε βαρύτητα στα θέματα που αντιμετωπίζει η τουρκική μειονότητα δυτικής Θράκης, πιστεύουμε πως αυτά τα θέματα θα έπρεπε να είχαν λυθεί προ πολλού¨.

¨ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΘΡΑΚΗ¨

Ο Γενικός Γραμματέας του BTTDD Νετσμεττίν Χουσεΐν μιλώντας για τα προβλήματα της τουρκικής μειονότητας δυτικής Θράκης που χρόνια τώρα αναμένουν την επίλυση τους, τόνισε πως επιθυμούν να εκτελέσουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα καθήκοντα τους. Είπε : ¨Εμείς είμαστε Δυτικοθρακιώτες, Τούρκοι της Δυτικής Θράκης. Ως φορέας και σύλλογος μεταξύ άλλων στόχος μας είναι και η στήριξη του δημοκρατικού αγώνα που δίνουν στα πλαίσια του νόμου και της δημοκρατίας τα αδέρφια μας στην δυτική Θράκη. Καθήκον και αποστολή μας είναι η στήριξη του δίκαιου αγώνα της δυτικής Θράκης. Εγώ 22 χρόνια τώρα ακούω και μιλάω για αυτά τα θέματα. Βαρέθηκα πια να μιλάω για τα ίδια θέματα και πράματα. Μάλλιασε πια η γλώσσα μας πια να μιλάμε για την εκπαίδευση, την εθνική ταυτότητα, τις μουφτείες, τα βακούφια, το άρθρο 19 και τους μειονοτικούς συλλόγους. Τα θέματα αυτά τα ξέρουμε πολύ καλά και εμείς και η Ελλάδα. Τα θέματα αυτά μέχρι σήμερα θα έπρεπε να είχαν λυθεί. Εμείς ως σύλλογος θέλουμε και οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης και οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης να μην βιώνουν προβλήματα. Τα δύο κράτη έκατσαν στο τραπέζι και άφησαν αυτές τις μειονότητες. Θα πρέπει τώρα να κάτσουν πάλι στο τραπέζι και να μιλήσουν για την επίλυση αυτών των θεμάτων.
¨ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΓΝΟΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ¨
Ο Χουσεΐν τόνισε πως κατά την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν πρέπει να αγνοείται η μειονότητα και είπε : ¨ Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε για την ριζική επίλυση αυτών των θεμάτων. Ποτέ δεν συμπεριφερθήκαμε κατά της Ελλάδας. Όχι μόνο δεν φερθήκαμε έτσι αλλά οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης δεν ενεπλάκησαν καν σε ποινικές υποθέσεις. Τα περιστατικά αυτά είναι μετρημένα. Για αυτό και ως τουρκική μειονότητα δυτικής Θράκης προσδοκούμε καλή βούληση. Ήρθε και πέρασε πια ο χρόνος κατά τον οποίο έπρεπε να είχαν επιλυθεί τα θέματα της μειονότητας.

¨ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΠΙΣΤΕΨΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ¨
Ο πρόεδρος του BTTDD Νετσμεττίν Χουσεΐν τόνισε την ανάγκη για ένα άνοιγμα δημοκρατίας από την πλευρά της Ελλάδας προς τους Τούρκους της δυτικής Θράκης και είπε : ¨Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη κατάσταση. Περνά μια ιδιαίτερη περίοδο. Ελπίζουμε το συντομότερο να ξεπεράσει αυτή την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Περνά μια ευαίσθητη περίοδο. Είναι ανάγκη η ζωή να επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς. Διότι αν δεν επιστρέψει, τότε και η επίλυση των θεμάτων δεν είναι εύκολη. Είναι ανάγκη να βελτιωθεί η οικονομία¨.

Ο Χουσεΐν εξέφρασε την πίστη του πως τα θέματα πρέπει να λύνονται με διάλογο και είπε : Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια κυβέρνηση που έχει ξεπεράσει τις 100 πρώτες μέρες. Εμείς θέλουμε να ελπίζουμε. Διότι τα θέματα των Τούρκων της δυτικής Θράκης είναι θέματα που μπορούν να λυθούνε με διάλογο. Είναι ανάγκη η Ελλάδα να πιστέψει στον διάλογο. Εμείς αυτό είπαμε και στην επίσκεψη μας στο ελληνικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη.  Εάν κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού κυρίου Τσίπρα υπάρξουν οι συνθήκες θα θέλαμε να τον συναντήσουμε.  Αναφέραμε πως αν χρειάζεται μπορούμε να τον φιλοξενήσουμε στα γραφεία μας. Από την φιλία των δύο χωρών κερδίζουμε όλοι. Όλοι κερδίζουν. Δεν βγαίνει κανείς χαμένος. Δεν υπάρχει θέμα που δεν μπορεί να λυθεί αν διασφαλιστεί η δυνατότητα του διαλόγου. Αν οι πολιτικοί δείξουν την θέληση τους, κάθε θέμα μπορεί να επιλυθεί. Πιστεύω λοιπόν πως η πολιτική βούληση με πίστη στον διάλογο είναι αναγκαία. Το ότι τα θέματα δεν λύθηκαν μέχρι σήμερα, δεν σημαίνει πως δεν θα λυθούν και από τώρα και πέρα. Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος, θέλω να τα βλέπω τα πράματα αισιόδοξα¨.

¨ΘΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΔΙΜΕΡΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ¨

Ο Νετσεμεττίν Χουσεΐν είπε πως ως σύλλογος θα εφαρμόσουν ένα διμερές σύστημα εργασίας. Είπε : ¨Φυσικά και θα ενδιαφερθούμε για τον αγώνα της δυτική Θράκης. Φυσικά και θα διασφαλίσουμε την συμβολή μας σε αυτόν το δημοκρατικό αγώνα. Διότι εμείς δεν είμαστε ένας σύλλογος συμπολιτών. Οι περισσότεροι έχουμε οικογένειες που ζούνε εκεί. Έχουμε πολύ στενές σχέσεις με την δυτική Θράκη και τα μέλη της μειονότητας που ζούνε εκεί. Έχουμε οικογενειακούς δεσμούς. Αλλά και από την άλλη, υπάρχουν Δυτικοθρακιώτες που ζούνε στην Τουρκία. Και αυτοί επίσης έχουν προβλήματα. Προβλήματα που αναμένουν την λύση τους. Στο θέμα αυτό θα δώσουμε βαρύτητα. Στην προσπάθεια μας αυτή περιμένουμε την βοήθεια και την στήριξη όλων¨.…    Εφ.Γκιουντέμ  29/5/2015

Σχόλιο: αυτός ο χάρτης στο φόντο,ποιανού κράτους είναι;

Η Μενιδιάτικη παραδοσιακή φορεσιά

Πίνακας του Μενιδιάτη ζωγράφου Χρ. Τσεβά

Η Μενιδιάτικη παραδοσιακή φορεσιά

«Κάθε Ελληνική τοπική φορεσιά είναι ένα σύνολο ενδυμάτων,το οποίο χαρακτηρίζει την ομάδα των ανθρώπων που ζουν μέσα στον Ελληνικό χώρο» (Εθνογραφικά 1987).

Η Μενιδιάτικη Τοπική Φορεσιά είναι το τέλειο σύνολο που εναρμονίζει τα χρώματα με τη συμμετρία.Έργο χειρών των μενιδιάτικων κοριτσιών που το βράδυ ύστερα από τις ποικίλες αγροτικές εργασίες και το νοικοκυριό στο σπίτι,κεντούσαν κάτω από το φως του λυχναριού τη νυφική φορεσιά τους με ζήλο και προσμονή.Η φορεσιά αυτή είναι η γνωστή σε όλους φορεσιά  της Αττικής, η ‘Αρβανίτικη’. Η Μενιδιάτικη,για τους ειδικούς και τους ντόπιους,έχει αρκετές διαφορές,αν συγκριθεί με τις άλλες περιοχές της Αττικής.Η διαφορά συνίσταται στα χρώματα με τα οποία κεντούσαν  το ‘φούντι’, δηλαδή το κάτω μέρος της φορεσιάς,τον ποδόγυρο, και τα μανίκια,δηλαδή τον  ‘τζάκο’. Χρησιμοποιούσαν περισσότερες από είκοσι μεταξωτές,χρωματιστές κλωστές.

«Η φορεσιά του Μενιδίου»,όπως γράφει η Ματούλα Στριφτού Βάθη «είναι στο σύνολό της ολόκληρη η ιστορία της φυλής μας,κεντημένη από τα χέρια της Μενιδιάτισσας». Οι περιηγητές,οι οποίοι επισκέφθηκαν την Ελλάδα πριν από την Επανάσταση του 1821,καθώς και οι ειδικοί,οι οποίοι ασχολήθηκαν με τις φορεσιές της πατρίδας μας,από τον Μεσοπόλεμο και μετά,σχολιάζουν τη φορεσιά της Αττικής αποφαινόμενοι ότι «κατεβαίνει» από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, σχετικά με το στήσιμο και την ποικιλία των χρωμάτων και των κοσμημάτων. 

«Ο Γάλλος λογοτέχνης και φιλέλληνας Chateaubriand περιγράφει έκπληκτος το ένδυμα μιας νέας κοπέλας», η οποία ήταν υπηρέτρια στο σπίτι όπου διέμενε. «Ήταν δε ενδεδυμένη απαράλλακτα όπως οι αρχαίες Ελληνίδες» και συνεχίζει να απεικονίζει το ρούχο: «Το χονδροειδές αυτό ύφασμα έχει ακόμη μεγαλύτερη ομοιότητα προς τον αρχαίο ιματισμό των Ατθίδων».Η δε Αγγελική Χατζημιχάλη θεωρεί ότι η ενδυμασία της Αττικής έχει την προέλευση ή ομοιάζει με τη βαρύτιμη ενδυμασία των βυζαντινών γυναικών.

Τύχη αγαθή με οδήγησε να βρίσκομαι στο Μουσείο μας τις πρώτες μέρες,ύστερα από τα εγκαίνια,το 1981,όταν η ‘μεγάλη’ Πόπη Ζώρα, περιεργαζόμενη τα διάφορα εκθέματα,σταμάτησε για αρκετή ώρα μπροστά σε μια κεντημένη με σταυροβελονιά ποδιά αρραβωνιασμένης.Γύρισε και είπε στις συνεργάτιδές της ότι η κοπέλα,η οποία την κέντησε,σχημάτισε μέσα στα λουλούδια και άλλα σχέδια που σχημάτιζαν λωρίδες στο σύνολό τους και μια σειρά από γεωμετρικά σχέδια, που μέσα σε αυτά,εκείνη διέκρινε αμφορείς και συμβολισμούς του θεού Πάνα. Εντυπωσιάστηκα! Όταν έφυγαν,εισόρμησα μέσα και χάζεψα την ποδιά αυτή και διεπίστωσα ότι ήταν δωρεά της κας Ανδριαννής Κατσιγιάννη,το γένος Βαρελά. Ύστερα ρώτησα την Κατσιγιάννη σε ποιαν άνηκε η ποδιά αυτή και μου απάντησε ότι ήταν προικιό μιας μακρινής συγγένισσάς της.Τη ρώτησα πάλι για τις γραμματικές γνώσεις της και μου είπε: «φαντάζομαι μόνο τις στοιχειώδεις της εποχής της». Έμεινα άναυδη και σκέφτηκα ότι οι ‘ρομαντικοί της Ιστορίας’ επιβεβαιώνονται πιστεύοντας – και έτσι είναι – ότι οι ρίζες των Ελλήνων ξεκινούν από την αρχαιότητα και φτάνουν,παρά τις διάφορες προσμίξεις,ως τη σημερινή εποχή.Αυτή η νεαρή Μενιδιάτισσα,γεννημένη ύστερα από την Επανάσταση του ’21,χωρίς πολλές γνώσεις της ιστορίας μας,κεντούσε μαζί με τα λουλούδια και αρχαία σύμβολα.

Ας έλθουμε όμως στο θέμα μας.Σύμφωνα με τους ιστορικούς,οι Αρβανίτες εγκατοίκησαν την Αττική κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Ελλάδα,ενώ το δεύτερο κύμα της εποίκισης εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Μενιδίου και η εποίκιση αυτή έλαβε χώρα κατά την περίοδο 1580-1590.Από όσα γνωρίζουμε,οι γυναίκες του Μενιδίου ύφαιναν και κεντούσαν μόνες τους όλη την οικοσκευή τους από τον 18ο αιώνα. Όλες ανεξαιρέτως,κεντούσαν τις βελονιές  ‘μπάρëλjα’ και ‘πράπëλjα’ και τη σταυροβελονιά.Η πράπëλjα κεντιέται από την ανάποδη,εξ ου και η ονομασία της που σημαίνει ‘πράπα’, δηλαδή, το όπισθεν μέρος.Είναι μετρητό κέντημα και σχηματίζει αυστηρά γεωμετρικά σχέδια.Κεντιέται με κόκκινες κλωστές που σχηματίζουν μια συνεχή λωρίδα σχεδίων.Η μπάρëλjα είναι κέντημα γραφτό.Η ονομασία της απορρέει από το ‘μπαρe’ που σημαίνει το πρόσθιο μέρος και σε αντιδιαστολή με την πράπëλjα κεντιέται κανονικά από την πρόσθια όψη του κεντήματος.Δεν θα αναπτύξω περαιτέρω τον τρόπο κεντήματος της μπάρëλjα, γιατί δεν αποτελεί το θέμα της ανακοίνωσης.

Η ειδική κεντήστρα σχεδίαζε το κέντημα στο φούντι και στο τζάκο.Ακολούθως κεντούσε το σχέδιό της χρησιμοποιώντας σκούρα κλωστή και ‘ριζοβελονιά’. Στη συνέχεια,κάθε κοπέλα γέμιζε το δικό της κομμάτι με πολύχρωμες κλωστές, συμβάλλοντας έτσι στην ολοκλήρωση αυτού του θαυμαστού μωσαϊκού από χρώματα και βελονιές.

Ας προχωρήσουμε τώρα στην εξιστόρηση των γεγονότων ως τις μέρες μας.Αρχές του 1980,μια ομάδα γυναικών με επικεφαλής την Αθηνά Κερεστεντζή ήρθαν στις Αχαρνές και μαζευτήκαν γύρω από τη νεαρά Χριστίνα Δαμάσκου,η οποία γνώριζε την μικρασιατική κεντητική,με σκοπό να μάθουν την τεχνική του μικρασιάτικου κεντήματος,που έχει επίσης βελονιές την ορθή και την ανάποδη.Σε μια από τις συναντήσεις μας κατά τον δεύτερο χρόνο,και ενώ είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται ωραία, μικρά χειροτεχνήματα,η Σούλα Δαμάσκου μαζί με την Ανδριαννή Κατσιγάννη συζητούσαν το θέμα της μικρασιάτικης βελονιάς.Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας,η Ανδριαννή λέγει στη Σούλα:  «γιατί ασχολούμαστε με την ασφαλώς πολύ ωραία βελονιά της Μικράς Ασίας και δεν αναβιώνουμε τη δική μας;» Έτσι,απλά και πρακτικά,τέθηκε το θέμα της αναβίωσης της κεντητικής του τόπου μας.Εδώ θα πρέπει να σας παρουσιάσω μικρό βιογραφικό των δύο αυτών κυριών.

Η Σούλα Δαμάσκου,το γένος Κιούση,με καταγωγή την Ελευσίνα ήρθε νύφη στις Αχαρνές.Είχε πάθος για το κέντημα και είχε εκμάθει όλες τις παραδοσιακές βελονιές στο Τμήμα της ακούραστης πρεσβυτέρας κας Παπουτσοπούλου.Το Τμήμα αυτό λειτουργούσε κατά καιρούς τόσο στο Ίδρυμα της Αγγελικής Χατζημιχάλη,όσο και στο Λαογραφικό Μουσείο των Αθηνών στην Πλάκα.Όλα τα εργόχειρά της με τις βελονιές Σκύρου, Σαρακατσάνικης, Βυζαντινής αλλά και τις δυτικότροπες βελονιές όπως ‘poin d’ ombre’, ‘ανεβατό, ‘πλακέ’, ‘αζούρ’ κ.α., ήταν χειροτεχνήματα σε τέλεια εκτέλεση.

Η Ανδριάννα Κατσιγιάννη,το γένος Βαρελά,μαζί με ολιγοστούς άντρες,όπως οι Ιωάννης Κατάρας, Γιώργος Πανουργιάς και Σπύρος Κιούσης – όλοι Μενιδιάτες με μεγάλη αγάπη για τον τόπο τους – λίγα χρόνια πριν από την ίδρυση της Ιστορικής & Λαογραφικής Εταιρείας Αχαρνών το 1981,έψαξαν πρώτοι για οικογενειακά κειμήλια στα δικά τους μπαούλα και σεντούκια.Στην συνέχεια ζήτησαν την συνδρομή των συγγενών και των φίλων.Παλιά κεντήματα,εργαλεία και είδη σπιτιού δωρίθηκαν στο Μουσείο οικειοθελώς.Όλα αυτά αποτέλεσαν τη ‘μαγιά’ με την οποία ξεκίνησε τη λειτουργία του το Λαογραφικό Μουσείο.Στη συνέχεια έγινε η εδραίωσή του από τον Ορειβατικό Σύλλογο Αχαρνών που το παραχώρησε στην Ιστορική & Λαογραφική Εταιρεία Αχαρνών.Η Ανδριαννή Κατσιγιάννη συνέχισε να εκδηλώνει το αδιάκοπο ενδιαφέρον της και να παρακολουθεί από κοντά την πορεία του Μουσείου.Διετέλεσε, μάλιστα,Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου κατά την περίοδο 2006-2010 και είναι αυτή που έβαλε τις βάσεις για την ανακατασκευή του Μουσείου ύστερα από τον σεισμό του 1999.Μετά,τη σκυτάλη παρέλαβε ο Γιώργος Φυτάς,που κατά την εμπνευσμένη προεδρία του, καμαρώσαμε την πλήρως ολοκληρωμένη ανάπλαση του Μουσείου.Αυτό τελειοποιημένο πια είναι ανοικτό στο κοινό και αποτελεί το διαμάντι του πολιτισμού,της ιστορίας και της λαογραφίας.

Ήταν φαίνεται ευτυχής η συγκυρία που χρειαζόταν για να ξεκινήσει η αναβίωση της τοπικής κεντητικής.Η Σούλα Δαμάσκου δεν γνώριζε την τεχνική του κεντήματος μπάρëλjα- πράπëλjα,πράγμα που επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι και πολλές από τις γυναίκες του τόπου μας το αγνοούσαν.Η Δαμάσκου ανέλαβε το εγχείρημα με μεγάλη αγάπη και έμμονο πάθος,επαληθεύοντας προφανώς τα όσα έλεγε ο Πάουλο Κοέλιο: ‘όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ,όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχεις!’ Βασικά έψαξε στο στενό περιβάλλον της,στη γειτονιά της,στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρό της προκειμένου να βρει γηραιές κυρίες,οι οποίες να γνώριζαν αυτό το κέντημα.Τότε ζούσαν ελάχιστες και μεταξύ αυτών μόνο δύο από αυτές ήταν μαθήτριες της εμπνευσμένης εκείνης κυρίας,της Λουκίας Ζυγομαλά (1866 – 1945).Για τους μη γνωρίζοντες,η Λουκία Ζυγομαλά ήταν μια προσωπικότητα με ανοικτούς ορίζοντες,με μεγάλη αγάπη για το κέντημα της Αττικής,η οποία και δημιούργησε Σχολή για τις κοπέλες της υπαίθρου.Ο σκοπός της ήταν να εκμάθουν την κεντητική,ώστε οι ίδιες  να κεντούν τα εργόχειρά τους και παράλληλα να εξοικονομούν χρήματα.Έτσι,συνέβαλε ουσιαστικά στη δημιουργία της οικιακής οικονομίας,δεδομένου ότι τα εργόχειρά τους απέκτησαν την δυνατότητα να πωλούνται στο Κατάστημα της Κοινοπραξίας ,στην οδό Βουλής στην Αθήνα.Η ίδια ίδρυσε και το Μουσείο Ζυγομαλά στον Αυλώνα της Αττικής.

Η Λουκία Ζυγομαλά έμαθε στα κορίτσια να κεντούν τη συγκεκριμένη βελονιά όχι μόνο στο φούντι ή στον τζάκο αλλά και στα μαξιλάρια,κεντήματα για έπιπλα κ.α. ούτως ώστε να διατηρηθεί η βελονιά επί μακρόν.Η Σούλα Δαμάσκου,αφού έμαθε πρώτα την πράπëλjα,κάτι σχετικά βατό,στη συνέχεια έμαθε και την  μπάρëλjα.Η μπάρëλjα είναι πολύ πιο δύσκολη,γιατί στα κουτάκια που σχηματίζονται, απαιτείται ύστερα από τον σχεδιασμό να γεμίζονται είτε με τη βελονιά παραλλαγής της βυζαντινής και της ‘ανεβατού’, είτε με πλάγιο πλακέ σε λεπτές σειρές.Όταν η Δαμάσκου έμαθε πια και τις δύο βελονιές,η Ανδριάννα Κατσιγιάννη της έδωσε ένα φούντι από το μπαούλο της,σχεδιασμένο και κεντημένο με ρίζα. Αυτό το φούντι,για άγνωστους λόγους,είχε αφεθεί ανολοκλήρωτο,δηλαδή ακέντητο.Έτσι,της δόθηκε  η δυνατότητα να καταλάβει πως ακριβώς άρχιζε και προχωρούσε το κέντημα.Το συγκεκριμένο μισοτελειωμένο φούντι,η Ανδριάννα Κατσιγιάννη το δώρισε αργότερα στο Μουσείο μαζί και με άλλα κεντήματα.Εδώ πρέπει να αναφέρω τα ονόματα των γυναικών,οι οποίες βοήθησαν με τις γνώσεις τους τη Σούλα Δαμάσκου στις βελονιές και γενικώς στις τεχνικές τους.Ήταν η Βασιλική Τσαμάλη, η Γιαννούλα Αλεπού και η Λίνα Μεγαγιάννη. Η ομάδα των γυναικών,οι οποίες μαζεύτηκαν γύρω της με αγάπη και όρεξη για δουλειά είναι οι εξής:

Άννα Βεντούρη,

Κατίνα Κιούση,

Νίκη Μαρίνη,

Μαίρη Λιόση,

Αλέκα Βαρελά,

Σοφία Σύρμα Κουμπούρη,

Βούλα Φρέσκου,

Βούλα Σταυροπούλου,

Τασούλα Μουστακάτου,

Νίκη Παπαχρήστου,

Κλειώ Μούρτζινου,

Μαρία Κατάρα,

Δήμητρα Στάση Αντωνίου,

Πόπη Καλατζή,

Ιωάννα Πηγαδά Μίχα,

Βέτα Παρασκευοπούλου,

Τασία Γκρίτση Σίμηνα

Ιωάννα Δουλοπούλου,

Ελένη Βερτσέκου Νίκα,

Μαρί Κουτσάκη Μαρίνη, και

Νίκη Τσίγκου Κολυβά

Η ομάδα μαζεύτηκε,όμως δεν υπήρχε ο κατάλληλος χώρος να εργαστούν.Αρχικά, έλειπε ένα μεγάλο τραπέζι.Αυτό βρέθηκε! Ήταν η χρονιά εκείνη,που το κράτος είχε δημιουργήσει το ΝΕΛΕ (Λαϊκή Επιμόρφωση) με υπεύθυνο για την περιοχή του Μενιδίου τον Γιώργο Μούρτζινο, τον τότε Διευθυντή του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αχαρνών.Ο πραγματικά ευλογημένος αυτός άνθρωπος παραχώρησε τον χώρο που είχε ενοικιάσει και είχε μέσα ένα πελώριο τραπέζι.Στον χώρο αυτόν,ένα απόγευμα την εβδομάδα,εδιδάσκοντο μαθήματα σχετικά με την τοπική κεντητική. Στα μαθήματα αυτά υπήρχαν γνώσεις σφαιρικές περί του αντικειμένου,αλλά και προβληματισμοί.Παράδειγμα ενός τέτοιου προβληματισμού ήταν το εξής:

Έχοντας εξασκήσει τη βελονιά πάνω σε δείγματα,ήρθε η ώρα να γίνουν τα πρώτα κεντητά ποικίλματα.Πάνω σε ποιο ύφασμα θα εγένετο το κέντημα; Η Σούλα Δαμάσκου έψαξε και βρήκε ύφασμα υφαντό στο κατάστημα ‘Διπλούς Πέλεκυς’, στην οδό Βουλής και σε μια υφάντρα στον Ασπρόπυργο.Το ύφασμα αυτό έμοιαζε με αυτό του φούντι.Έτσι,σιγά-σιγά και με πολλές δυσκολίες έγινε κατορθωτή η δημιουργία των χειροποιημάτων.Τα κεντήματα ήταν άλλοτε μικρά και άλλοτε μεγαλύτερα,ανάλογα με τον χρόνο που διέθετε η κάθε κεντήτρα.Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες είχαν τις προσωπικές τους φροντίδες.Αυτό μπορεί να σημαίνει είτε επαγγελματική ενασχόληση είτε ενδοοικογενειακές υποχρεώσεις με παιδιά, αλλά επίσης να υποδηλώνει ανεπτυγμένο μεράκι τόσο των μαθητευομένων,όσο και της δασκάλας,η οποία κένταγε μαζί τους το δικό της κέντημα.Το εγχείρημα αυτό όταν ολοκληρώθηκε στα δύο αυτά χρόνια αποτέλεσε τη χαρά και το καμάρι όλων. Ποια είδη είχαν φτιαχτεί; Είχαμε φτιάξει κάδρα, σεμέν, τραπεζομάντιλα, μαξιλάρια, λαμπατέρ, κουρτίνες κ.α. Ανωτέρω έγινε αναφορά στην εκμάθηση σφαιρικά του αντικειμένου.Στο πλαίσιο αυτό,τη δεύτερη χρονιά, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη για πρώτη φορά στο Μουσείο Ζυγομαλά στον Αυλώνα.Τα εκθέματα χειροτεχνίας προκάλεσαν τον θαυμασμό όλων.Έτσι,μέσα στα δύο αυτά χρόνια,εκτός από τις γνώσεις της κεντητικής καλλιεργήθηκαν και συνέσφιξαν δεσμοί φιλίας.Τη δεύτερη χρονιά,την άνοιξη,στο Πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής στις Αχαρνές,στήθηκε μεγάλη Έκθεση στην κεντρική αίθουσα του 1ου Δημοτικού Σχολείο Αχαρνών.Η αίθουσα είχε παραχωρηθεί από τον τότε διευθυντή του σχολείου,κο Κουτσόκωστα. Το συγκεκριμένο κτίσμα ήταν δωρεά του Ανδρέα Συγγρού που απαρτίζεται εκτός από τις αίθουσες διδασκαλίας, και από τη μεγάλη και ψηλοτάβανη κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων.Εκεί πραγματοποιήθηκε η Έκθεση των εκθεμάτων επί δύο μέρες.Τα εκθέματα συγκέντρωσαν τον θαυμασμό του πλήθους,που συνέρρευσε στο σχολείο για να τα θαυμάσει.Στον τοπικό τύπο είχε προηγηθεί δημοσίευση της ανακοινώσεως για τις παράπλευρες εκδηλώσεις του πανηγυριού.Σε ενίσχυση της κίνησής αυτής,το Παράρτημα Αχαρνών του Λυκείου των Ελληνίδων τύπωσε με επιτυχία το φούντι,ώστε οι νεότερες κοπέλες, όταν θελήσουν να το κεντήσουν,να έχουν έτοιμο και τυπωμένο το σχέδιο.Στο Λύκειο,έλαβε χώρα επίσης εργασία μεγίστης σημασίας,αναβιώνοντας έτσι τα δυο κοσμήματα της φορεσιάς που έχουν και κεντητική τέχνη,δηλαδή το μετωπιαίο κόσμημα,το ‘ξελίτσι’ και το ΄γιορντάνι’ που είναι επίσης και κέντημα με πέτρες.

Αργότερα,η Δήμητρα Αντωνίου,μαθήτρια της Δαμάσκου,παρέλαβε ως δασκάλα την κεντητική εργασία.Έτσι συνεχίστηκε το φυτώριο εκμάθησης της τέχνης και από άλλες γυναίκες,οι οποίες καλλιτέχνησαν τα δικά τους χειροτεχνήματα. Μεταξύ αυτών η Αγαθή Νίκα, η Μαίρη Γιώτα και η Βασιλική Στάση Πάντου. Δύο ακόμα κυρίες είναι η Γεωργία Μπαλή και η Ντίνα Ντούρου. Η Γεωργία Μπαλή, η οποία είναι αυτοδίδακτη,κέντησε και αυτή φούντι.Επίσης σχεδίασε η ίδια ένα φούντι,όντας επαγγελματίας σχεδιάστρια και το έδωσε στη συνέχεια στο Λύκειο των Ελληνίδων για να το τυπώσουν.Η Ντίνα Ντούρου κεντούσε ήδη από πιο παλιά και είχε αρκετά κομμάτια στην προίκα της.Τις βελονιές τις είχε διδαχτεί από την μοναχή Θέκλα,το γένος Βερτσέκου. Κεντήματα αυτών των κυριών θαυμάσατε στην έκθεσή μας στον απάνω όροφο μαζί με όλα τα άλλα.Στην δεκαετία του 1980, τελειοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε η διδασκαλία των δύο βελονιών,ώστε η χαρά της δημιουργίας να είναι μεγάλη.Βεβαίως, οι καιροί άλλαξαν και ύστερα από χρόνια μειώθηκε το ενδιαφέρον.

Απ΄ το παλιό Μενίδι

Θυμάμαι ότι η Σούλα Δαμάσκου πάντα πίστευε ότι το κέντημα έπρεπε να το γνωρίσουν και να το αγαπήσουν κορίτσια μικρότερης ηλικίας.Στις αρχές της δεκαετίας του 1990,ένας άλλος δάσκαλος,ο Διευθυντής του 7ου Δημοτικού Σχολείου Αχαρνών,κος Σπύρος Αναγνωστόπουλος,άνθρωπος με μεγάλη αγάπη για την παράδοση,μας καθόρισε μια σχολική ώρα την εβδομάδα ώστε να πηγαίνουμε στο σχολείο και να δείχνουμε τις βελονιές στα κορίτσια της έκτης δημοτικού.Δύο-τρείς από μας,με επικεφαλής τη δασκάλα μας,η οποία είχε έρθει φορτωμένη με τετράγωνα κομμάτια ‘εταμίν’ με πολύ μεγάλες τρύπες και αντίστοιχες χονδρές βελόνες,ώστε να γίνει η απαρχή για την εκμάθηση της πράπëλjα με κόκκινες κλωστές,προκειμένου η κατάκτηση της κεντητικής να γίνει ομαλότερα για τα νεαρά κορίτσια.Ο αριθμός τους ήταν περίπου 10-15 κορίτσια,τα οποία μας κοίταγαν με μεγάλο ενδιαφέρον και ζήλο.Βεβαίως,το σοκ ήταν μεγάλο,όταν διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά κοιτούσαν με ορθάνοιχτα μάτια πως περνούσαμε την κλωστή στη βελόνα.Η εποχή ανέρχεται στα χρόνια εκείνα που τα παιδιά στο σχολείο,ήταν ακραιφνώς ελληνόπουλα.Ρώτησα τη μικρή μαθήτρια, στην οποία έδειχνα τη βελονιά,ξέροντας την οικογένειά της: «δεν έχεις δει ποτέ την μαμά να ράβει κουμπιά στα πουκάμισα του μπαμπά ή ακόμα κάποια τρυπημένη κάλτσα;» Μου απάντησε με περίσσια παιδική αθωότητα και αφέλεια: «όχι γιατί, όταν τρυπήσουν,τις πετάμε!» Όπως καταλαβαίνετε τα παιδιά δεν είχαν διάθεση να μπουν στη διαδικασία της εκμάθησης του κεντήματος.Τους έλειπε παντελώς η αγάπη και η παιδεία για την παράδοση που διδάσκεται στο σπίτι.

Παρόλα αυτά δεν απογοητεύομαι,φύσει αισιόδοξη,νομίζω ότι τίποτα δεν τελείωσε, και τίποτα δεν έληξε.Και για του λόγου το αληθές,επειδή η ιστορία κάνει κύκλους, το εγχείρημα της κεντητικής ελπίζω ότι θα συνεχιστεί και από άλλες γυναίκες. Φαντάζομαι να είδατε στην Έκθεση το μισοτελειωμένο κέντημα της Ιωάννας Μίχα Πηγαδά, η οποία αυτή την εποχή κεντά και ολοκληρώνει το φούντι,για τον απλούστατο λόγο ότι αγαπά υπερβολικά και δοξάζει αυτό που κάνει.

Κλείνοντας,θα ήθελα να αφιερώσω αυτήν την ανακοίνωση στην αγαπημένη εξαδέλφη,φίλη και δασκάλα μου,την Σούλα Δαμάσκου,που έφυγε πρόσφατα από την ζωή. Να ευχαριστήσω από καρδιάς την παλιά και καλή μου φίλη,φιλόλογο και τουρκολόγο Έφη Εξίσου για τις διορθώσεις και παρατηρήσεις της στην ανακοίνωσή μου.Ακόμη την φίλη μου Ελένη Νίκα και τις κυρίες Μαρία Κατάρα και Ελένη Δίελα που κατανάλωσαν αρκετές ώρες για να στήσουμε όλες μαζί την πολύ όμορφη έκθεση των εργοχείρων μας που είδατε στον επάνω όροφο.Και τέλος να ευχαριστήσω και δημόσια τον γιο μου Δημήτρη - Σπύρο Κολυβά που χωρίς την αμέριστη βοήθειά του στα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα δεν θα μπορούσα να ανακοινώσω αυτήν την εργασία.Σας ευχαριστώ.

ΝΙΚΗ ΤΣΙΓΚΟΥ-ΚΟΛΥΒΑ: Αναβίωση της κεντητικής τέχνης στο Μενίδι

10ο Συμπόσιο Ιστορίας και Λαογραφίας,Μενίδι,20-23.11.2011

Σχετική έκδοση:  Μαρία Μαρίνη– Κουτσάκη, Η Μενιδιάτικη παραδοσιακή φορεσιά, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Αχαρνών, 1989.