Αθήνα και Αττική στα 1674

Αθήνα και Αττική στα 1674

Ο Ιταλός Cornelio Magni (1) [δείτε,συνοπτικά,γι΄ αυτόν εδώ] επισκέφτηκε την Αθήνα και μας άφησε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους Αθηναίους της εποχής. Γράφει λοιπόν:
«Τα σπίτια της Αθήνας είναι γερής κατασκευής,αλλά υστερούν σε αρχιτεκτονική.Ο αριθμός των κατοίκων υπολογίζεται σε δώδεκα χιλιάδες ψυχές,όλοι Έλληνες ορθόδοξοι.Υπάρχουν στην πόλη πολλές εκκλησίες και μοναστήρια με πολυάριθμους και παχύτατους καλόγερους. Όλοι ανεξαιρέτως,εκκλησιαστικοί και λαϊκοί,ακόμα και οι γυναίκες τρέφουν βαθύτατο μίσος κατά των Λατίνων. Προτιμούν να προσκυνήσουν το Κοράνιο παρά να ασπασθούν το δικό μας δόγμα.

Οι άρχοντες της πολιτείας είναι μια ντουζίνα περίπου οικογένειες.Μερικοί απ’αυτούς υπερηφανεύονται για την αυτοκρατορική τους καταγωγή.Ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι των Παλαιολόγων.Ματαιόδοξοι και υπερόπτες παριστάνουν ακόμα τους κληρονόμους του Αρείου Πάγου.
Ξεχωρίζουν από τους άλλους Αθηναίους από τη φορεσιά τους που είναι σοβαροφανής και γελοία.Συνηθίζουν το μαύρο χρώμα,μακριές ζακέτες με πλατειά μανίκια για να παριστάνουν τους πατρικίους.Ξυρίζουν ολόκληρο το κεφάλι και το σκεπάζουν με ένα καμελαύκι.Κουρεύουν τα γένεια γύρω-γύρω στο πηγούνι.Οι πιο επίσημοι φοράνε ένα καπέλο δύο σπιθαμές ψηλό από μαύρη καλοδουλεμένη φέλπα.Αυτά τα καπέλλα διατηρούνται στην οικογένεια,όπως οι Σταυροί της Μάλτας και άλλων ιπποτικών ταγμάτων της χριστιανοσύνης.Περνούν από πατέρα σε γιό και θεωρούνται πολύτιμη κληρονομιά.Τα κυριώτερα ονόματα αυτών των επιφανών οικογενειών είναι: Βενιζέλος, Παλαιολόγος, Λιμπόνας, Περούλης, Καβαλλάρης. Υπάρχει και η οικογένεια Χαλκοκονδύλη.Είναι απόγονοι του περίφημου Βυζαντινού ιστορικού,αλλά σήμερα είναι πάμπτωχοι.
Τα φορέματα των γυναικών δεν έχουν τίποτα ξεχωριστό: ένας κόκκινος σάκκος που αποτελεί το μπούστο και μια φούστα ραμμένη στο πανωκόρμι.Σκεπάζουν το κεφάλι με μια σκούφια από βελούδο ή δαμάσκο,στολισμένη με νομίσματα (πολλές φορές είναι χρυσά).Πάνω από τη σκούφια συνηθίζουν ένα άσπρο βέλο που σκεπάζει ολόκληρο το πρόσωπο.Εκείνο που βελτιώνει κάπως την αμφίεση τους είναι ένα ζιπούνι σφιχτό που φθάνει ως τα γόνατα. Καμαρώνουν γι’αυτό το φόρεμα που γίνεται από μποκάρ, βελούδο,λεπτή τσόχα με φόδρα και γουναρικό από κουνάβι,ακόμα και ζιμπελίνα.Στο στήθος έχει γαϊτάνι από χρυσή ή ασημένια κλωστή που το λένε «σύρμα» και κουμπιά χοντρά σαν καρύδι.Αυτά είναι, όλα-όλα τα στολίδια τους.»
Ο Magni υπολογίζει τους Τούρκους της Αθήνας του 1674 σε τρεις χιλιάδες.Από τους οποίους το μεγαλύτερο μέρος κατοικεί στην Ακρόπολη.Σημειώνει επίσης ότι δεν υπάρχουν Εβραίοι στην Αθήνα.Αρβανίτες δεν υπάρχουν εκείνη την εποχή στην Αθήνα και οι μόνοι Δυτικοί είναι οι πρόξενοι της Γαλλίας και της Αγγλίας Chastagnier και Giraud αντίστοιχα.
Ο Magni διασώζει και μια παροιμία της εποχής:
«Να φυλάγεσαι από Οβριό Σαλονικιό,από Ρωμιό Αθηναίο κι από Τούρκο Χαλκιδαίο.»
Συνεχίζει ο Ιταλός περιγράφοντας μια κυνηγετική εκδρομή στα περίχωρα της Αθήνας,παρέα με τον βοεβόδα της Αθήνας, περιγράφοντας την ενδυμασία των χωριατών της Αττικής (κατά πλειοψηφία Αρβανίτες):
«Οι άνδρες φοράνε μια πάνινη πουκαμίσα και μπενοβράκια που φθάνουν ως τη μέση της γάμπας.Στο κεφάλι συνηθίζουν, όπως σ’όλη τη χώρα μια κόκκινη σκούφια.Διατηρούν γένεια γύρω από το πηγούνι.Για να προφυλαχθούν από τον ήλιο στερεώνουν πάνω στο μέτωπο ένα μικρό καπέλο που το δένουν με δύο κορδόνια,το ένα κάτω από το πηγούνι και το άλλο στον αυχένα.Ο χωριάτισσες φορούν ένα πολύ ευρύχωρο πουκάμισο με πλατειά μανίκια.Στο πανωκόρμι τους το πουκάμισο είναι μεταξωτό.Πάνω απ’ αυτό πέφτει ένα ζιπούνι,από το ίδιο πανί,που φθάνει ως τη μέση της γάμπας. Από το λαιμό κρέμεται ένα ασημένιο κορδόνι με τρύπια νομίσματα,ελάχιστης αξίας.Περίεργος είναι το ξύλινο τσέρκι που στερεώνουν μια παλάμη πάνω από την κορυφή του κεφαλιού και το καλύπτουν με κόκκινο πανί στολισμένο με τέσσερα δάχτυλα δαντέλλα και κεντήματα μ’ ασημοκλωστή. Όλες έχουν μια μακριά ουρά μαλλιών που κρέμεται στη ράχη τους σύμφωνα με παλιά ελληνική συνήθεια.Και στα αγάλματα είδα παρόμοιες κομμώσεις."

(1) Relazione della citta d’Athene,colle provincie dell’Attica… l’anno 1674,Parma 1688

Σημ. 1: Διατήρησα την ορθογραφία της πηγής
Σημ. 2: Όπως βλέπετε,στα 1674 δεν υπήρχε ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ αρβανίτης στην Αθήνα.Οι ανθέλληνες προπαγανδιστές (που ονειρεύονται μειονότητες) ισχυρίζονται δολίως ότι αρβανίτες (που αυτοί τους θεωρούν αλβανούς) κατέκλυσαν την Ελλάδα. 

Ψεύδη,ψεύδη,ψεύδη...

Και βέβαια,στην περιγραφή των αρβανιτοφώνων της υπαίθρου Αττικής,επιβεβαιώνεται και τονίζεται η καθάρια Ελληνικότητά τους! 

Σημ. 3: Κείμενο και εικόνα τα είχα δημοσιεύσει στις 2 Αυγούστου 2014 στην fb Σελίδα μου Αρβανίτες χωρίς,δυστυχώς,να αναφέρω στοιχεία.Συντάκτης πρέπει να είναι ο Δημήτρης Γιώτας σε παρουσία του στην Λαμπηδόνα.Θα το διασταυρώσω.

Γιάννης Βασ. Πέππας