Εξ ακρινής Ηπείρου: Αρβανίτικο πανηγύρι (Αγίας Τριάδας) στην Πάρνηθα από Μενιδιάτες,1930

Πάρνηθα (Αγία Τριάδα) Στο πανηγύρι του 1930(;)

Το πανηγύρι της Αγ. Τριάδας,στην Πάρνηθα.

Η Πάρνηθα, το ψηλότερο και ομορφότερο βουνό της Αττικής (υψ. 1413) είναι το κατ’ εξοχή ΙΕΡΟ ΒΟΥΝΟ της Αττικής,πολυσύχναστο από τους παραδασόβιους κατοίκους της περιοχής και κυρίως από τους Μενιδιάτες και Χασιώτες.

Η απασχόληση των κατοίκων αυτών ήταν η υλοτομία και η ανθρακοποιΐα,όπως αρχαίες πηγές βε-βαιώνουν,αλλά και οι γεωργικές ασχολίες στα χωράφια τους στην Πάρνηθα και τον κάμπο.

Στην ψηλότερη κορυφή του βουνού,την «Καραβόλα»,υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων ο χάλκινος ανδριάντας και βωμός του Δία και σπήλαιο,όπου θυσίαζαν οι αγρότες της περιοχής.

Κάστρα και φρυκτωρίες (σταθμοί μετάδοσης σημάτων),κατάλοιπα της αρχαιότητας,εντοπίζονται ακόμα και σήμερα,επιβεβαιώνοντας τη φύλαξη των ορεινών περασμάτων της Πάρνηθας.Σημειώνω το Κάστρο της Φυλής,το Λειψύδριο στο Μετόχι,τον πύργο του Λοιμικού,το Παλαιόκαστρο και το Κατσιμίδι στο Τατόΐ.

Είναι αξιοσημείωτο ότι από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια,όπως αποκαλύφθηκε με αρχαιολογικές έ-ρευνες του 1900 μ.Χ.,στο σπήλαιο του Πάνα στη Φυλή αποδεικνύεται Χριστιανική λατρεία,που αντι-κατέστησε την από αιώνων αρχαία λατρεία του Πάνα,του Θεού των Δασών και των Νυμφών,που υπήρχε εκεί.

Πάρνηθα (Αγία Τριάδα).
Επισκέπτες στο Πανηγύρι 5/4/1936.

Μοναστήρια και εκκλησίες αμέτρητες υπάρ-χουν στο χώρο της Πάρνηθας και σήμερα.Το Βυζαντινό Μοναστήρι των Κλειστών χρονο-λογείται στο 1200 περίπου,και το επίσης Βυζα-ντινό Μοναστήρι της Αγ. Τριάδας στον 13ο αιώνα,από τις μέχρι σήμερα αρχαιολογικές έρευνες.

Από γραπτές πηγές γνωρίζουμε ότι το 1615 οι καλόγηροι της Μονής Αγ. Τριάδας εξασφά-λισαν αγοράζοντας από τους Τούρκους τη νομή μιας μεγάλης δασικής έκτασης γύρω από το Μοναστήρι και το 1810 οι ηγούμενοι Αγ. Τριάδας και Αγ. Ιωάννη της Χασιάς συνένωσαν τα κτήματά τους που καλλιεργούσαν στην Πάρνηθα.

Η πληθώρα των εξωκκλησιών στο Βουνό επιβεβαιώνει τη θεοσέβεια των ανθρώπων της περιοχής και τα ονομαστά πανηγύρια της Αγ. Τριάδας,του Αγ. Νικολάου του εξ Ανατολής στο Μετόχι,που πανηγύριζε το Μάη με επισκέπτες και από την Αθήνα κατά τον Ουΐλιαμ Λίκ,αλλά και της Μονής Κλειστών στη Χασιά,συγκέντρωναν τους ευσεβείς κατοίκους του Μενιδίου,της Χασιάς αλλά και των γύρω χωριών,ακόμα και της Αθήνας.

Η Παράδοση και οι ιστορικές πληροφορίες βεβαιώνουν ότι ήταν ονομαστά και συμμετείχαν σ’ αυτά τα πανηγύρια και οι νομάδες Σαρακατσάνοι,που ανέβαζαν τα κοπάδια τους το Μάη στα χλοερά λιβάδια του βουνού,που ενοικίαζαν από τους Μενιδιάτες.

Συνεχίζοντας την παράδοση πανηγυρίζει σήμερα το παλιό Μοναστήρι της Αγ. Τριάδας,είναι ένα καθαρά Μενιδιάτικο πανηγύρι.Το πανηγύρι αναβίωσε το 1987 το Λύκειο Ελληνίδων Αχαρνών και έκτοτε επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με οργανωτή φορέα το Δήμο Αχαρνών από το 1992. Ο χώρος του παλιού Μοναστηριού ανήκει από το 1796 στη Μονή Πετράκη,όπου «προσκολήθηκε» μετά από παράκληση των μοναχών του Μοναστηριού της Αγ. Τριάδας,για να αποφύγουν τη βαριά φορολογία των Τούρκων,επειδή η Μονή Πετράκη ήταν Σταυροπηγιακή και σχεδόν αφορολόγητη.

Η Αθήνα και η Ακρόπολη από βορειοανατολικά.
Care Ferdinand Von Kuegelgen,1820 Βόνη.Μουσείο της Ρηνανίας.

Ξένοι και Έλληνες επιφανείς περιηγητές του 19ου αιώνα αναφέρουν τις εντυπώσεις τους, περνώντας από τα ιερά αυτά προσκυνήματα. Μεταξύ άλλων το 1806 πέρασε από εδώ ο Άγ-γλος αρχαιομαθής Ουΐλιαμ Λικ και το 1832 ο Γερμανός,πρώτος καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,Λουδοβίκος Ρος.Αρκε-τές αναφορές κάνει και ο μεγάλος Αθηναι-ογράφος Δ. Καμπούρογλου.

Κατά τα χρόνια της μεσοβασιλείας (μεταξύ Ό-θωνος και Γεωργίου Α΄) οργίαζε εδώ η ληστεία και ήταν φυσικό να ανασταλούν τα πανη-γύρια.Ο Αθηναιογράφος Δ. Καμπούρογλου σε μια επίσκεψή του βρήκε ερειπωμένο το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και το σήμαντρό του πε-ταμένο στο διπλανό ρέμα.Μετά την εξάλειψη της ληστείας συνεχίστηκε το πανηγύρι με ιδιαίτερη λαμπρότητα.Υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.Ιδι-αίτερα μετά την οικοδόμηση του Σανατορίου το 1917,λίγο νοτιότερα του μοναστηριού,και τη διάνοιξη του δρόμου της Πάρνηθας με τις 12 στροφές,που ολοκληρώθηκε το 1929-1930,αμέτρητο πλήθος προσκυνητών ανέβαινε εδώ με ταξί η λοιπά συγκοινωνιακά μέσα.

Αγία Τριάδα,1997

Μετά την αποκατάσταση από το Υπ. Πολιτισμού των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός του 1999 στην εκκλη-σία της Αγ. Τριάδας,το πανηγύρι συνεχίζεται κάθε χρόνο με την ίδια λαμπρότητα τη Δευτέρα της Πεντηκοστής πάντα.

Η παρουσία του κόσμου σε κάθε πανηγύρι το επιβε-βαιώνει, διαιωνίζοντας την παράδοση του τόπου.

Τα στοιχεία που περιλαμβάνει το κείμενο αυτό προέρχονται από την Ελληνική και ξένη βιβλι-ογραφία και ειδικότερα:

1. Από τα βιβλία του ιστορικού ερευνητή-συγγραφέα κ. Δ. ΓΙΩΤΑ

α. «Παλιά Μοναστήρια της Πάρνηθας»,έκδ. Δήμου Φυλής 2004.

β. «Σεισμόπληκτες Εκκλησίες του Δήμου Αχαρνών»,έκδ. Δ.Ε.Α.Δ.Α. 2004.

γ. «Πάρνηθα» των Ν. ΝΕΖΗ – Δ. ΓΙΩΤΑ,έκδ. Νομαρχία Αν. Αττικής 2006.

2. Από το βιβλίο της Αρχαιολόγου κ. ΜΑΡΙΑΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ-ΓΙΩΤΑ: «ΑΧΑΡΝΑΙ» Ιστορική και Το-πογραφική επισκόπηση των Αρχαίων Αχαρνών,των γειτονικών Δήμων και των οχυρώσεων της Πάρνηθας,έκδ. Δήμου Αχαρνών 2004.

3. Από το βιβλίο της Ιστορικού-Καθηγήτριας ΣΤΑΜΑΤΙΝΑΣ ΣΤΡΙΦΤΟΥ-ΒΑΘΗ: «ΑΧΑΡΝΑΙ» Από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Έκδ. Νομαρχίας Ανατ. Αττικής,τόμοι 2,Αθήνα 2009.

Για περισσότερες πληροφορίες: ΙΣΤΟΡΙΚΗ και ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΧΑΡΝΩΝ τηλ. 210. 2462701

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΩΤΑΣ

http://menidiatis.blogspot.gr Κυριακή 8 Ιουνίου 2014