Η περίπτωση των ΡΟΔΟΠΑΙΩΝ (ΠΟΜΑΚΩΝ) στην Θράκη

ΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΡΟΔΟΠΑΙΩΝ (ΠΟΜΑΚΩΝ) ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ

τοῦ Ἀθ. Κόρμαλη*

Μὲ ἀφορμὴ τὶς κατὰ καιροὺς ἐπίσημες προ-κλητικὲς δηλώσεις (καὶ ἐνέργειες) τῶν Τούρκων ἀξιωματούχων (καὶ λοιπῶν στελεχῶν τῆς μειο-νότητας) γιὰ τὴν ὕπαρξη «τουρκικῆς» μειονότη-τας στὴν Θράκη καὶ γιὰ τὴν «νομιμοποίηση» τῆς Τουρκίας νὰ ἐκδηλώνει ἐπὶ δεκαετίες ἐμφα-νέστατο,πολυποίκιλο καὶ μεθοδευμένο ἐνδιαφέ-ρον ὡς ἐγγυήτρια τῶν Μουσουλμάνων Ἑλλή-νων ὑπηκόων πρέπει νὰ ὑπενθυμίσουμε τὰ κά-τωθι:

Πρῶτα-πρῶτα τὸ ἄρθρο -2- τῆς Ἑλληνοτουρ-κικῆς Συμφωνίας περὶ «ἀνταλλαγῆς τῶν πλη-θυσμῶν»,ποὺ ὑπογράφηκε στὴν Λωζάνη στὶς 30 Ἰανουαρίου 1923 (λίγο πρὶν τὴν ὑπογραφὴ τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης),στὸ ὁποῖο ἀναφέρεται ρητῶς: «Δὲν θὰ περιληφθοῦν εἰς τὴν ἐν τῷ πρώτῳ ἄρθρῳ προβλεπομένην ἀνταλλαγὴν οἱ Ἕλληνες κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ οἱ Μου-σουλμᾶνοι κάτοικοι τῆς Δυτικῆς Θράκης».

Ὑφίσταται λοιπὸν ἐδῶ μία σαφὴς διαφορὰ ἀνάμεσα στοὺς Ἕλληνες τῆς Τουρκίας (Ἐθνικὴ μειονό-τητα) καὶ στοὺς Μουσουλμάνους τῆς Θράκης (Θρησκευτικὲς μειονότητες).Κατὰ τὸν χρόνο ὑπο-γραφῆς τῆς Συνθήκης ἦταν ἀναμφισβήτητο ὅτι οἱ Μουσουλμᾶνοι τῆς Θράκης ἀνῆκαν σὲ διαφο-ρετικὲς ἐθνότητες (Πομάκοι, Τσιγγάνοι, Γιουροῦκοι κλπ), οἱ ὁποῖες εἶχαν ἐξισλαμισθεῖ (ἰδίως βιαίως) κατὰ τὰ χρόνια τῆς Ὀθωμανικῆς κατάκτησης τῆς περιοχῆς(1).

Τὸ ἄρθρο -45- τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης εἶναι σαφές.Ἀναφέρεται σ΄αὐτό: «Τὰ ἀναγνωρισθέντα διὰ τῶν διατάξεων τοῦ παρόντος Τμήματος δικαιώματα εἰς τὰς ἐν Τουρκία μὴ μουσουλμανικὰς μειονό-τητας ἀναγνωρίζονται ἐπίσης ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος εἰς τὰς ἐν τῷ ἐδάφει αὐτῆς εὑρισκομένας ΜΟΥ-ΣΟΥΛΜΑΝΙΚΑΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ».Συνεπῶς εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι πρόκειται γιὰ θρησκευτικὲς μει-ονότητες καὶ μάλιστα ὄχι γιὰ μία ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ,ἀλλὰ γιὰ πολλὲς (τρεῖς) ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ,καθ' ὅσον ἔχουμε διαφόρων ἐθνικοτήτων Μουσουλμάνους.

Κατὰ συνέπεια,ἀπὸ τὰ ἐπίσημα κείμενα τῶν Συνθηκῶν προκύπτει ὅτι οἱ ἐξαιρεθέντες καὶ στὴν Τουρκία Ἕλληνες ἀποτελοῦν μία ὁμοιογενῆ ἐθνικὴ μειονότητα,ἐνῶ οἱ ἐναπομείναντες στὴν Ἑλλά-δα Μουσουλμᾶνοι ἀποτελοῦν πολλές,ἀνομοιογενεῖς ἀπὸ ἐθνικὴ ἄποψη,θρησκευτικὲς μειονότητες. Ἔτσι,ὁ Τουρκικὸς ἰσχυρισμὸς περὶ ὑπάρξεως μιᾶς ὁμοιογενῶς ἐθνικῆς «τουρκικῆς» μειονότητας ἀντί-κειται στὴν ἱστορικὴ καὶ τὴν σύγχρονη πραγματικότητα,ἀλλὰ καὶ στὶς διατάξεις τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης˙ καὶ συνεπῶς τοῦτος ὁ ἰσχυρισμὸς ἀποτελεῖ παραβίαση αὐτῆς.

Οἱ μουσουλμανικὲς αὐτὲς μειονότητες –ὑπὸ τὴν ἔννοια τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου– δὲν εἶναι ὁποιεσδή-ποτε μειονότητες.Ὁ λόγος ὕπαρξης (raison d’etre) καὶ τὰ θεσμικὰ πλαίσια τῶν μουσουλμανικῶν μειονοτήτων στὴν Θράκη καθορίζονται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴν Συνθήκη τῆς Λωζάνης (2).Οἱ μουσουλ-μανικὲς μειονότητες στὴν Ἑλλάδα δὲν ἔχουν καμμία θεσμικὴ σχέση μὲ τὶς ἄλλες μουσουλμανικὲς μειονότητες τῆς Βαλκανικῆς.

Ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάνης πραγματοποιήθηκε ἐπὶ τῆς ἀδίκου ἀναγκαστικῆς ἀνταλλαγῆς πληθυ-σμῶν.Οὐσιαστικῶς ἀντηλλάγησαν 1.400.00 Ἕλληνες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τῆς Ἀνατ. Θράκης (ποὺ διεσώθησαν ἀπὸ τὴν ἐξόντωση τοῦ γένους /1913-23) μὲ 350.000 μουσουλμάνους (ἀπὸ Μακεδονία, Θράκη, Κρήτη, Σάμο, Χίο, Λέσβο) (ἀναλογία 1 πρὸς 3 ἢ 1 πρὸς 4).

Γιατί ὅμως ἐξαιρέθησαν τῆς ἀναγκαστικῆς ἀνταλλαγῆς οἱ Ἕλληνες τῆς Κων/πόλεως καὶ ἀμοιβαίως τὸ ἐθνολογικὸ «μωσαϊκὸ»,ἀλλὰ μὲ μόνον κοινὸ παρανομαστὴ τὴν μουσουλμανικὴ θρησκεία,πληθυ-σμιακὸ στοιχεῖο τῆς Δυτικῆς Θράκης;

Ὁ Ν. Σαρρῆς σὲ ὁμιλία του στὴν Κομοτηνὴ (Ἀπρίλιος 1990 «Οἱ παραβιάσεις τῆς Συνθήκης τῆς Λω-ζάνης» σελ. 55, 56, ἔκδοση ΙΚΤΑΘ-1993),δίδει ἀπαντήσεις στὴν ρίζα τοῦ ἐρωτήματος.

Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὰ «Πρακτικὰ» τῆς Συνθήκης,ὁ λόγος τῆς ἐξαιρέσεως τῶν Ἑλλήνων τῆς Κων/πολης (περίπου 300.000) διαφαίνεται ἀπὸ τὴν πρώτη συνεδρίαση τῆς Ἐπιτροπῆς,ὅταν ὁ λόρδος Πάρ-σον παρεκάλεσε «τὴν Τουρκικὴ ἀντιπροσωπεία νὰ ἐξαιρεθοῦν τῆς ἀνταλλαγῆς οἱ Ἕλληνες τῆς Κων/ πολεως.Αὐτὸ διότι ἂν φύγουν οἱ Ἕλληνες τῆς Κων/πολεως κινδυνεύει νὰ καταρρεύσει ἡ Οἰκονομία τῆς Τουρκίας καὶ συνεπῶς διακυβεύονται συμφέροντα τῶν Δυτικῶν χωρῶν» (2).

«Ἀντίβαρο» γιὰ τὴν ἐπιδιωκόμενη ἀμοιβαιότητα καὶ τὴν διατήρηση τῶν Ἑλλήνων τοῦ Δήμου (ἐ-ντέλει) Κων/πόλεως ἀπετέλεσαν οἱ μουσουλμανικὲς μειονότητες (Τουρκοφώνων,Πομάκων/Ροδο-παίων καὶ Ἀθιγγάνων) τῆς Δυτ. Θράκης γιὰ τὶς ὁποῖες ὁ Ἐλ. Βενιζέλος ζήτησε «νὰ μὴν φύγουν».

Μελανὸ ἐπίσης σημεῖο γιὰ τὴν Συνθήκη τῆς Λωζάνης καὶ τὴν ἄδικη βίαια ἀνταλλαγὴ πληθυσμῶν ἡ ἐπιλογὴ τοῦ τεθέντος κριτηρίου.

Στὴν Συνθήκη Νεϊγὺ (1919,Ἑλλὰς-Βουλγαρία) εἶχε τεθεῖ κριτήριο,τὸ φρόνημα.Ἐν προκειμένω,στὴν Συνθήκη τῆς Λωζάνης,ἐπελέγη κριτήριο τὸ θρήσκευμα.

Πράγματι …. ποιό ἕτερο κοινὸ στοιχεῖο θὰ μποροῦσε ἐναγωνίως νὰ προκριθεῖ, ὥστε νὰ ἀνευρεθεῖ τὸ πληθυσμιακὸ «ἀντίβαρο» γιὰ τὴν ἐξαίρεση καὶ διατήρηση στὶς ἑστίες τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Βασιλεύ-ουσας; Ποιό ἕτερο κοινὸ στοιχεῖο μποροῦσε νὰ ἀνευρεθεῖ,ὅταν τότε οἱ Πομάκοι ἀρνοῦνταν νὰ τοὺς ὀνομάσουν Τούρκους; Εὐκαιρία ἐδῶ νὰ ἀναφερθοῦμε στοὺς μὴ ἀνταλλάξιμους μουσουλμανικοὺς πληθυσμούς.

Πομάκοι ἢ Ροδοπαῖοι

Αὐτόχθον φῦλο τῆς ὀρεινῆς Ροδόπης.Θεωροῦ-νται ἀπόγονοι τῶν Ἀγριάνων (Ἀρχαίου θρακι-κοῦ φύλου,συστρατιῶτες τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου). Συγκρούονται μὲ τοὺς Βουλγάρους (830 μ.Χ.) καί ὑποδουλώνονται σὲ αὐτούς (850 μ.Χ.).Στα-διακὰ χάνουν τὴν Θρακοελληνική τους γλῶσ-σα,καὶ ἐπίσης ἐκχριστιανίζονται.Τὸ 1656-60 ἐξ-ισλαμίζονται γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὶς Τουρ-κικὲς πιέσεις,τοῦ νέου κατακτητῆ (1400).Ἡ γλῶσσα τους (ἡ ὁποία –κακῶς– καθυστέρησε νὰ γραφεῖ) περιέχει 50% Βουλγαρικὲς λέξεις, 15% Τουρκικὲς καὶ 35% Ἑλληνικὲς (προερχό-μενες ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ καὶ κυρίως ρήματα,ποὺ ἀποτελοῦν τὸν κορμὸ καὶ τὴν βα-σικὴ δομὴ μιᾶς γλώσσας ἐνισχύοντας ἔτσι τὴν συγγένειά τους μὲ τὴν ἀρχαιοελληνικὴ κατα-γωγή τους).Τὸ ξανθὸ ἢ καστανὸ χρῶμα τῆς κόμης,τὸ γαλανὸ τῶν ὀφθαλμῶν καὶ τὸ ὑψηλό τους ἀ-νάστημα,πόρω ἀπέχουν τῶν ἀνθρωπολογικῶν στοιχείων τῶν Τούρκων.Στὶς διαφορὲς μὲ τοὺς Τούρκους ὅλες οἱ μελέτες (4) ὑπογραμμίζουν μεταξὺ ἄλλων τὸν διαφορετικὸ ἀρχιτεκτονικὸ τύπο κατοικίας τους,μὲ τὶς Τουρκικὲς οἰκίες (ὑψηλὲς μάντρες, καφασωτὰ παράθυρα), διατηροῦν χριστι-ανικὰ ἔθιμα (σταύρωμα ψωμιοῦ, σταύρωμα κούνιας μωροῦ), παραδοσιακὴ στολὴ (λιτή,κοκκινόμαυ-ρη,οὐδεμία σχέση ἔχουσα μὲ τὰ πολύχρωμα καὶ φανταχτερὰ ροῦχα τῶν Τουρκικῶν ἐνδυμάτων), διαφορετικὰ μὲ τοὺς Τούρκους τραγούδια (ὁμοιάζουν μὲ τὰ δημοτικὰ Ἑλληνικά.Ὑπάρχει καὶ παραλ-λαγὴ τοῦ τραγουδιοῦ γιὰ τὸ «Γιοφύρι τῆς Ἄρτας») (5). Οὐδεμία δηλαδὴ ἀνθρωπολογική, ἱστορική,πο-λιτιστικὴ σχέση ὑφίσταται μεταξὺ Ροδοπαίων καὶ Τούρκων.Εἶναι αὐτόχθονες Θράκες,παμπάλαιοι κάτοικοι τῆς Ροδόπης. «Κάθε ἐξωτερικὴ σχέση (θρησκεία,γλῶσσα) μὲ νεότερα φύλα (Τοῦρκοι κλπ) ποὺ ἐγκατεστάθησαν στὴν περιοχὴ κατὰ τὴν Βυζαντινὴ περίοδο,εἶναι ἐπιδερμικὴ καὶ ἀποτέλεσμα πολιτικῶν καὶ ἱστορικῶν συγκυριῶν (7).Ἡ θρησκευτικὴ συγγένεια (ἔθιμα Μπεκτασήδων,Τεκκέδες) ἀποτελεῖ,κατὰ τὸν Εὐ. Ζεγκίνη (6),«τεκμήριο τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς τῆς μεταβατικῆς περιόδου ὁρι-σμένων αὐτοχθόνων πληθυσμῶν τῆς περιοχῆς αὐτῆς (Δυτ. Θράκης) πρὶν ἀπὸ τὸν ὁριστικό τους ἐξι-σλαμισμό» (μελετᾶ ἰδίως τοὺς Μπεκτασήδες) . 
Τουρκόφωνοι (καὶ κακῶς ἀναφερόμενοι ὡς «Τουρκογενεῖς») 
Ἀποτελοῦν τὸ μεγαλύτερο κομμάτι τῶν μουσουλμανικῶν μειονοτήτων (περίπου 60.000) μακρὰν ἀ-πέχοντες –στὴν πλειοψηφία τους– ἀπὸ τὶς τουρκικὲς ρίζες καταγωγῆς.Ἀποτελοῦν ἀπογόνους ἐξι-σλαμισθέντων Ἑλλήνων τῆς Θράκης καὶ τῆς Μ. Ἀσίας (13ος – 14ος αἰών).Ἀναφέρονται ἱστορικῶς οἱ ἐξισλαμισμοὶ «Αἱρετικῶν» (Βογομίλων, Παυλικιανῶν, Μπεκτασήδων κ.ἄ.) (8) στὰ πεδινὰ τῆς Ἀνατ. καὶ Δυτικῆς Θράκης (Ὀσμανλῆδες Τοῦρκοι) σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀνυπαρξία ἱστορικῶν ἀναφορῶν γιὰ ἐγκατάσταση τουρκικῶν φύλων στὴν Θράκη... 
Περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑ,τεύχος 3 (96) [7-9 2014] / 4 (97) [10-12 2014 

Σημείωση Γιάννη Βασ. Πέππα: Το όλο κείμενο του κ. Κόρμαλη εκτει-νόταν στις σελίδες 29-36 του τεύχους.Δυστυχώς,εδώ,μόνον το πρώτο τμήμα του ήταν δυνατόν να μεταφέρω απ΄ το διαδίκτυο.Μπορείτε όμως,όλο το δη-μοσίευμα,αλλά και όλο το τεύχος,να το διαβάσετε πατώντας εδώ.Θα γνω-ρίσετε,έτσι,ένα άξιο πατριωτικό μετερίζι.

Διαβάστε ακόμα:

Έτσι,χτίζεται το μειονοτικό φρόνημα...

Γέμισαν Τούρκικα βιβλία την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΑΚΗ

Μουσουλμάνοι ΕΛΛΗΝΕΣ!