Μάρτυρες Ορθόδοξοι Χριστιανοί υπήρξαν στην Αλβανία;

Μάρτυρες Ορθόδοξοι Χριστιανοί υπήρξαν στην Αλβανία;

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου στη Βραχογοραντζή 

Αργυροκάστρου. Γνωστή για τις περίφημες αγιογραφίες

και φορητές εικόνες του Ονούφριου.

Τον περασμένο μήνα (Αύγουστο 2017) ο Πάπας τί-μησε κληρικό,ο οποίος υπέφερε αλλά επέζησε του ά-θεου κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία.Πρό-κειται για τον ιερομόναχο Ερνέστο Τροσάνι Σιμό-νι,88 ετών σήμερα.Τον χειροτόνησε Επίσκοπο και τον ανύψωσε τιμητικά στην τάξη των καρδιναλίων. Όπως γράφτηκε από το «National Catholic Register» ήταν μια κίνηση «υψηλού συμβολισμού» του Πάπα. Στο πρόσωπο του Σιμόνι «θέλησε να τιμήσει τους Αλ-βανούς Καθολικούς που υπέφεραν υπό τον κομ-μουνισμό και να προβάλει έτσι διεθνώς τη θαρραλέα μαρτυρία τους στη μικρή αυτή Βαλκανική χώρα».

Είναι γνωστό ότι ο Πάπας,λόγω χαρακτήρα και δι-ότι εκπαιδεύτηκε στους Ιησουίτες, είναι άριστος στις δημόσιες σχέσεις.Από την πλευρά του ορθώς πρό-βαλε,με τον τρόπο του,τους παπικούς θύματα του κομμουνισμού.Η είδηση με έκαμε να διε-ρωτηθώ: Υπό το άθεο και ολοκληρωτικό κομμουνιστικό καθεστώς οι Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Βορείου Ηπείρου και γενικά οι Ορθόδοξοι στην Αλβανία είχαν θύματα,είχαν μάρτυρες;

Προσέτρεξα στην επίσημη ιστοσελίδα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας και ανέ-γνωσα τα όσα γράφει ο ίδιος ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος για την Ι-στορία της Εκκλησίας της Αλβανίας.Στο κεφάλαιο «Αθεϊστικός διωγμός» σημειώνει ότι με-τά την αποχώρηση των Γερμανών (Νοέμβριος του 1944) επιβλήθηκε πλήρως το κομ-μουνιστικό καθεστώς και άρχισε ο διωγμός της θρησκείας. Στα 23 πρώτα χρόνια (Σημ. 1944 – 1967) είχε την κλασσική μορφή,γνωστή ήδη στη Ρωσία και στα Βαλκάνια.Στις 25 Δεκεμ-βρίου (Σημ. Ανήμερα στα Χριστούγεννα) υποχρεώθηκε σε απομάκρυνση ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόφορος και νέος τοποθετήθηκε ο Παΐσιος (Βουδίτσα),μέχρι τότε επίσκοπος Κορυ-τσάς... Ο Χριστόφορος ήταν σε κατ’ οίκον περιορισμό και στις 19 Ιουνίου 1958 βρέθηκε νεκρός, κατά την επίσημη εκδοχή από καρδιακή προσβολή.

Τον Μάρτιο του 1966 απεβίωσε ο Παΐσιος και στον αρχιεπισκοπικό θρόνο ανήλθε τον Α-πρίλιο ο Δαμιανός (Κοκονέσι).Η προσπάθεια γελοιοποιήσεως της θρησκείας και των εκ-προσώπων της εντάθηκε.Το ίδιο και η καταπίεση,με εξορίες, φυλακίσεις και θανατώσεις πιστών ιερέων και διακόνων... Με διάταγμα,της 22ας Νοεμβρίου 1967,η Αλβανία ανα-κηρύχθηκε επισήμως το πρώτο και μοναδικό άθεο κράτος στον κόσμο και στην Ιστορία, στο οποίο απαγορεύθηκε συνταγματικά κάθε θρησκευτική έκφραση και δόθηκε το σύνθημα ολοκληρωτικού διωγμού.Εκατοντάδες ναοί κατεδαφίστηκαν,άλλοι μετατράπηκαν σε μηχα-νουργεία,στάβλους,αποθήκες,κινηματογράφους λέσχες.Όλες σχεδόν οι μονές καταστρά-φηκαν ή έγιναν στρατιωτικοί καταυλισμοί...Οι κληρικοί αποσχηματίσθηκαν,πολλοί οδη-γήθηκαν στη φυλακή,ή στην εξορία και αρκετοί στο μαρτύριο.Μεταξύ αυτών ο τέως Αρ-χιεπίσκοπος Βησσαρίων,ο οποίος φυλακίστηκε και ο βοηθός του,επίσκοπος Απολλωνίας Ει-ρηναίος (Μπανούσι), ο οποίος εξορίστηκε....

Υπάρχει και μια περίπτωση ανάλογη του Αλβανού παπικού γηραιού καρδιναλίου.Ο Αρχι-επίσκοπος Αναστάσιος χειροτόνησε Επίσκοπο Απολλωνίας τον οικονόμο Κοσμά Qirio, «γνωστό για την ηρωική του δράση στα δύσκολα χρόνια του θρησκευτικού διωγμού, όπου βάπτιζε και λειτουργούσε κρυφά».

Στα όσα ιστορικά γράφει ο Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος υπάρχουν μόνο τρεις συγκε-κριμένες περιπτώσεις διωγμού,του Αρχιεπισκόπου Χριστόφορου,του Αρχιεπισκόπου Βησ-σαρίωνος και του επισκόπου Απολλωνίας Ειρηναίου (Μπανούσι), καθώς και η θαρραλέα εκκλησιαστική βιωτή του σήμερα επισκόπου Κοσμά.Κατά τα άλλα ο κ. Αναστάσιος ανα-φέρει γενικά, ότι υπήρξαν «εξορίες,φυλακίσεις και θανατώσεις πιστών κληρικών και λαϊ-κών» και πως «μετά το 1967 οι κληρικοί αποσχηματίσθηκαν,πολλοί οδηγήθηκαν στη φυ-λακή και αρκετοί στο μαρτύριο».

Είναι πράγματι εντυπωσιακό το πώς ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, άριστος επιστήμων και καθηγητής πανεπιστημίου,για ένα θέμα τόσο σοβαρό υπογράφει κείμενο με αοριστίες,που στην ουσία δεν σημαίνουν τίποτε. Στην ολιγάριθμη Εκκλησία της Αλβανίας οι κληρικοί και οι λαϊκοί μάρτυρες σχετικά εύκολα μπορούν να βρεθούν και να τιμηθούν όχι από τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, στον οποίο ασφαλώς βρίσκονται κοντά, στον χορό των Αγίων, αλλά από τους Χριστιανούς της στρατευομένης Εκκλησίας, προς απόδοση ευλαβικής τιμής.

Παράκληση προς τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας να συγκροτήσει,υπό την επιστασία του,επι-τροπή από επιστήμονες,ιστορικούς και θεολόγους,οι οποίοι να συντάξουν το Μαρτυρολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.-

ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΗΣ Κομοτηνής, αρ. 83 (512), 1/9/2017, σελ. 4.

Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, Παρίσι 1824-1825

Ο Γάλλος φιλόλογος και ιστορικός Claude Charles Fauriel (21 Οκ-τωβρίου 1772 – 15 Ιουλίου 1844) ήταν ο πρώτος που εξέδωσε  Ελ-ληνικά Δημοτικά Τραγούδια,αν και δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα.Ήταν ο πρώτος που δημοσίευσε συγκροτημένη έκδοση νεοελληνικών δημοτικών τραγουδιών με τον τίτλο "Chants popu-laires de la Grèce moderne",στο Παρίσι σε δύο τόμους (1824 - 1825).Στον πρόλογο της συλλογής του,έχοντας υπόψη προεργα-σίες άλλων λογίων όπως του Γερμανού βαρόνου Χάξτχάουζεν,των Ελλήνων Μουστοξύδη, Μαυρομάτη, Σχινά κ.α.,γράφει «η συλλο-γή που παρουσιάζω είναι η πρώτη που δημοσιεύεται,αυτό είναι μια εξαιρετική εύνοια της τύχης,που δεν επερίμενα».Κατά τον σύγχρονο Έλληνα λαογράφο Δημήτρη Λουκάτο,το φιλλεληνικό έργο του Φοριέλ βοήθησε πολύ τον επαναστατικό αγώνα των Ελ-λήνων,ίσως πολύ περισσότερο και από οποιαδήποτε υλική βοήθεια από το εξωτερικό.
Σημειώνεται ότι τη νεοελληνική γλώσσα,τα ήθη και τα έθιμα,τη ζωή και την κατάσταση γενικότερα των Ελλήνων διδάχθηκε στο Παρίσι και σ΄ άλλα μέρη από παρεπιδημούντες Έλληνες σπουδαστές,εμπόρους και ναυτικούς.Τα δε τραγούδια της συλλογής του ο Φοριέλ τα συνέλεξε βασιζόμενος στις παρακάτω πηγές (όπως α-ναφέρει ο ίδιος στους προλόγους του):

-Έλληνες από διάφορα μέρη του έδιναν ή του έστελναν τραγούδια
-Έλληνες (τεχνίτες και νοικοκυρές) των παροικιών της Βενετίας και της Τεργέστης,όπου ταξίδεψε ο ίδιος,του υπαγόρευαν ή του έγραφαν τα τραγούδια που ήξεραν και τραγουδούσαν οι ίδιοι
-μερικά τραγούδια από συλλογή του Αδαμαντίου Κοραή.
Εκτός των παραπάνω,η σύγχρονη κριτική θεωρεί πως,ως πρώτο πυρήνα της συλλογής του,ο Φο-ριέλ χρησιμοποίησε μέρος της ανέκδοτης ως τότε προεργασίας του Χάξτχάουζεν.

Από τις παραλλαγές κάθε τραγουδιού που έφταναν στον Φοριέλ,διάλεγε αυτή που θεωρούσε αι-σθητικά και γλωσσικά καλύτερη ή συνδύαζε τμήματα από αυτές,αφού έπαιρνε τη γνώμη Ελλήνων λογίων της Διασποράς.Ο πρόλογος που έγραφε για κάθε τραγούδι περιείχε πληροφορίες από πρόσωπα ενημερωμένα.Για τα τραγούδια του Εικοσιένα,οι πληροφοριοδότες του είχαν γνωρίσει προσωπικά τους οπλαρχηγούς στους οποίους αυτά αναφέρονταν.

Στους δύο τόμους ο Φοριέλ παρουσίασε 130 τραγούδια.Στον πρώτο τόμο προηγείται μακρά (144 σελίδων) εισαγωγή του για την ελληνική λαϊκή μούσα.Ακόμα,πριν από κάθε τραγούδι,προτάσσει επαρκές ενημερωτικό σημείωμα.Φυσικά,δίνεται και μετάφραση (στα Γαλλικά) των τραγουδιών.
Μετά τον θάνατό του στο διασπασμένο αρχείο του βρέθηκαν κι άλλα (ανέκδοτα) Ελληνικά Δημο-τικά Τραγούδια.Όλα μαζί (εκδοθέντα και ανέκδοτα) τα συμπεριέλαβε ο Αλέξης Πολίτης στην υπό την επιμέλειά του έκδοση "Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, τ. Α'. Η έκδοση του 1824-1825" (σελ. 375) και τ. Β' "Ανέκδοτα κείμενα. Αναλυτικά κριτικά υπομνήματα. Παράρτημα και Επίμετρα" (σελ. 355), Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1999.

Όπως και στο έργο του Ν.Γ. Πολίτη,και στο υλικό του Κ. Φοριέλ η αρχική μορφή των Δημοτικών Τραγουδιών τυγχάνει ελεγχόμενη,όχι λόγω συνεχών μεταβολών τους στο χρόνο (που λογικά συ-νέβησαν),αλλά λόγω παρεμβάσεων των συλλεκτών/εκδοτών τους.
Παρουσιάζω τους δύο τόμους του έργου του Φοριέλ (από την ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπι-στημίου Κρήτης),όπως πρωτοεκδόθηκαν.

Κάντε λήψη:

Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, Παρίσι (τ. α΄) 1824
Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, Παρίσι (τ. β΄) 1825

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος-Συγγραφέας