Εβλιγιά Τσελεμπή, Αττικά 1667 pdf

Ο Εβλιγιά Τσελεμπή (τουρκ. Evliya Çelebi, αραβ. اوليا چلبي, Μουχαράμ 1020 / 25 Μαρτίου 1611 - περίπου 1095/1684 ) ήταν Τούρκος χρονογράφος και περιηγητής.

Εικάζεται πως το όνομα Εβλιγιά είναι ψευδώνυμο που υι-οθέτησε προς τιμή του δασκάλου του Εβλιγιά Μεχμέτ Ε-φέντη, του οποίου υπήρξε «πνευματικό τέκνο», αν και στο έργο του ο ίδιος δεν κάνει καμία σχετική αναφορά. Γεννήθηκε το 1020/1611 στη συνοικία Ουνκαπάν της Κων-σταντινούπολης. Όσα παραδίδει ο ίδιος σχετικά με την καταγωγή του πατέρα του είναι αντιφατικά και σε ορι-σμένες περιπτώσεις απίθανα. Θεωρείται πιθανό πως η οικογένεια του πατέρα του καταγόταν από την Κιουτάχεια και εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη μετά την κατάκτησή της από τους Ο-θωμανούς. Ο πατέρας του ήταν χειροτέχνης κοσμημάτων στην Αυλή του Σουλτάνου. Η μητέρα του καταγόταν από τον Καύκασο και κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή ήταν συγγενής του Μελέκ Αχμέντ Πασά χωρίς να είναι σαφές το είδος της συγγένειάς του, πιθανώς αδελφός της.Ο ίδιος παραδίδει α-κόμα πως είχε έναν αδελφό και μία αδελφή. Για επτά χρόνια ήταν μαθητής στο μεντρεσέ του Χαμίντ Εφέντη στην Κωνσταντινούπολη και εκπαιδεύτηκε ακόμα ως αφηγητής του Κορανίου. Το 1045/1636 διακρίθηκε με μία αφήγησή του κατά τη διάρκεια του «Λεϊλάτ αλ καντρ» («Νύχτα του Πεπρωμέ-νου») και παρουσιάστηκε από τον σιλαχντάρ Μεχμέντ Αχμέντ Αγά ενώπιον του σουλτάνου,ο οποί-ος έδωσε εντολή να γίνει δεκτός στο παλάτι. Εκεί εκπαιδεύτηκε στην καλλιγραφία, στη μουσική και στην αραβική γραμματική.

Αφού περιηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έγραψε λεπτομερώς για κτίρια, αγορές, ήθη, έθιμα και πολιτισμό, από το 1050/1640 μέχρι το 1087/1676 ξεκίνησε τις περιηγήσεις του εκτός της Πόλης. Οι γραπτές του εντυπώσεις συγκεντρώθηκαν σε ένα δεκάτομο έργο, το «Seyahatnâme» (Σεγιαχατ-ναμέ - «Βιβλίο των ταξιδιών») ή σύμφωνα με το χειρόγραφο της Βιέννης Tarikh-i Seyyah («Χρονικό του περιηγητή»). Εκεί περιλαμβάνονται εντυπώσεις από ταξίδια του στον ελλαδικό χώρο,τη Βαλ-κανική, την Αυστρία, τη Βόρειο Αφρική, την Ανατολία, την Περσία και το Κάιρο. Χρησιμοποιεί την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής.

Αξιολόγηση του έργου του

Το έργο του Τσελεμπή τοποθετείται σε ένα είδος ελαφρύτερης λογοτεχνίας που πρωταρχικός σκο-πός της δεν είναι η ιστορική αλήθεια.Παρόλο που πολλές φορές αναφέρεται διεξοδικά και με ακρί-βεια, ειδικά στα γεγονότα στα οποία ήταν παρών,άλλες φορές αναμιγνύει μύθους με ιστορικά γε-γονότα. Προσπαθεί να παρουσιάσει το έργο του με λογοτεχνικό τρόπο και γι' αυτό τοποθετεί πολλές φορές τον εαυτό του παρόντα σε γεγονότα. Στην εποχή του, το «Βιβλίο των ταξιδιών» εθεωρείτο κα-λή ψυχαγωγία για τις γυναίκες του χαρεμιού. Αντίθετα με την πρακτική των μεγάλων φιλολόγων της εποχής, ο Τσελεμπή έγραφε σε γλώσσα απλή,χρησιμοποιώντας επίσης τοπικές εκφράσεις,ενί-οτε γλαφυρές. Ορισμένες αφηγήσεις του θεωρούνται φανταστικές ή είναι βασισμένες σε άλλες πη-γές. Χρησιμοποιώντας την φαντασία του περιέγραψε χώρες τις οποίες ποτέ δεν επισκέφτηκε.Οι με-λετητές του έργου του μπορούν σήμερα να ξεχωρίσουν το ψεύτικο από το αληθινό, έτσι το δεκάτομο έργο του παραμένει πολύτιμο για τις εκτενείς πληροφορίες που παρέχει γύρω από την κατάσταση που βρίσκονταν οι πόλεις και τα χωριά κατά την εποχή εκείνη,την ιστορία,τον πολιτισμό και τη γεω-γραφία τους.

Στο πρώτο τόμο του «Seyahatnâme» γίνεται περιγραφή της Κωνσταντινούπολης και θεωρείται από τους μελετητές καλή πηγή για να γνωρίσει κάποιος την οθωμανική πρωτεύουσα του 17ου αιώνα .

Στο όγδοο βιβλίο περιέχονται οι καταγραφές,περιγραφές,εντυπώσεις του Εβλιγιά Τσελεμπή από τον ελλαδικό χώρο (1667).

Από το υλικό αυτού του όγδοου βιβλίου ο Κώστας Η. Μπίρης,το 1959,ξεχώρισε όσα αναφέρο-νταν στην Αθήνα και τα περίχωρά της και τα εξέδωσε σε αυτόνομο 70σέλιδο βιβλίο,γνωστό ως «Ατ-τικά».Η όλη επιμέλειά του,από την εισαγωγή ως το τελευταίο διευκρινιστικό σχόλιο,είναι εξαιρετι-κή,με πληρότητα διαφωτιστική.

Αξίζει να σταθούμε στις τρεις αναφορές στους Αρβανίτες: η πρώτη (Αρβανίτες των Μεσογείων) εί-ναι χωρίς σημασία˙ καταγράφει το κάψιμο χορτολιβαδικών εκτάσεων για τις ανάγκες της κτηνοτρο-φίας.Οι άλλες δύο όμως,στις τελευταίες σελίδες,είναι υψηλής σπουδαιότητας.Σε αυτές,οι Αρβανίτες της Χασιάς και των Κούντουρων/Ελευσίνας χαρακτηρίζονται ως άπιστοι,χαρακτηρισμό που χρη-σιμοποιεί ο Εβλιγιά Τσελεμπή αποκλειστικά για τους Χριστιανορθόδοξους Έλληνες !!

Τέλος,οφείλω να τονίσω την εκπληκτική πληροφορία της ολοκληρωτικής επικράτησης της Ελληνι-κής γλώσσας˙ την μίλαγαν και  οι Τούρκοι !! Αυτό,ως απάντηση στους γελοίους προσκυνημένους παραποιητές που χτυπιούνται ότι τάχα μόνον τα Αρβανίτικα ακούγονταν στην προεπαναστατική Αθήνα,αυτά ήσαν η «γλώσσα» του 1821 κι άλλες τέτοιες εξωπραγματικές προπαγανδιστικές ανοη-σίες.

Κάντε λήψη του βιβλίου:

Εβλιγιά Τσελεμπή, Αττικά

Το άγαλμα βρίσκεται απ΄ το 2014
στο κάστρο του Eger
στην επαρχία Heves της Ουγγαρίας.

Ακόμα,

Κάντε λήψη – Διαβάστε:

Νικηφ. Μοσχόπουλος, Η Ελλάς κατά τον Εβλιά Τσελεμπή

Εβλιγιά Τσελεμπί

Ο Τούρκος περιηγητής Evliyâ Çelebi γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στα 1611 η 1612, και πέθανε περί το 1682. Ο πατέρας του ήταν αρχιχρυσοχόος στην Πόλη, και από τη μητέρα του συγγένευε με τον Αχμέτ πασά, υπασπιστή και αργότερα μεγάλο βεζίρη του Μουράτ Δ’. Οι κοινωνικές σχέσεις που μπόρεσε ν’ ανάπτυξη, χάρη στη συγγένεια αυτή και η ωραία φωνή, με την οποία ήταν προικισμένος, τον βοήθησαν να μπει πολύ νέος στο παλάτι και να λάβει μεγάλη μόρφωση. Ο σουλτάνος εκτίμησε τη φωνή του, όταν, στο ραμαζάνι του 1636 (=τουρκ. 1045), τον άκουσε να ψέλνει στην Αγία Σοφία.

Άρχισε τις περιοδείες του, στα 1640, από την Προύσα, ακολουθώντας συνήθως τα τουρκικά στρατεύματα, πότε σαν πολεμιστής, πότε σαν μουε­ζίνης, άλλοτε με διπλωματική αποστολή και άλλοτε με δική του πρωτοβουλία, «για νά γνωρίση τόν κόσμο». Ταξίδεψε επί 40 χρόνια και επισκέφτηκε την Αίγυπτο, τη Μέκκα, την Περσία, τη Μικρασία, Κριμαία, Μολδαβία, Αυστρία, Δανία, Ολλανδία και Σουηδία. Η εποχή κατά την οποία ταξίδευε ο Evliyâ συμπίπτει με τη μεγάλη ακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το ταξίδι του στην Ελλάδα, με συνοδεία τρεις υπηρέτες και τρεις «συντρόφους», άρχισε στα 1668. Ξεκίνησε από την Αδριανούπολη στις 27-2-1668, με προορισμό το Ηράκλειο της Κρήτης, όπου συνεχιζόταν ο τουρκοβενετικός πόλεμος, διέσχισε την Ελληνική Χερσόνησο, και το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς έφτασε στην Αθήνα, και κατόπιν στην Πελοπόννησο.

Η κλίση του για τα ταξίδια φάνηκε ήδη από το 1630, οπότε και για δέκα χρόνια θα περιηγηθεί την Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της. Τις εντυπώσεις του θα καταγράψει στο πρώτο του βιβλίο. Το 1645 πήρε μέρος στον πόλεμο της Κρήτης και παραβρέθηκε στην άλωση των Χανίων. Το επόμενο έτος θα επισκεφτεί ως τελώνης την Μικρά Ασία (2ο βιβλίο). Στο τρίτο του βιβλίο θα περιγράψει τα ταξίδια του την κεντρική Ασία, την Συρία, την Παλαιστίνη και την σημερινή Βουλγαρία. Το τέταρτο βιβλίο του αναφέρεται στην κεντρική Μικρά Ασία και στη Βαγδάτη. Το πέμπτο και το έκτο βιβλίο του αναφέρονται γενικά στις χώρες της Σερβίας, της ΒΑ Μακεδονίας, της Αυστρίας, της Βενετίας. Το έβδομο βιβλίο του αναφέρεται στις περιοχές στις ευρωπαϊκές χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Μετά πέρασε στην Κασπία και το 1666 έφτασε στο Αζόφ. Το όγδοο βιβλίο του αναφέρεται ολόκληρο στον Ελληνικό χώρο.

Στον τόμο που ασχολείται με την Ελληνική χερσόνησο υπάρχουν πολλές ανακρίβειες σχετικά με την αρχαιοελληνική ιστορία. Υπερεκτιμά τις λαϊκές παραδόσεις και τις παρουσιάζει σαν ιστορικά γεγονότα. Προσφέρει σημαντικό υλικό για την περιοχή και την ζωή κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Είναι πιστός στη θρησκεία του και περιφρονεί τους αλλόθρησκους, συμπεριλαμβανομένων και των χριστιανών. Χαρακτηριστικά, τους Έλληνες τους αποκαλεί «κιαφίρ», δηλαδή «άπιστους». Σημειώνει κάθε πληροφορία όπως την ακούει και την παραθέτει χωρίς σχόλια. Παραθέτει πολλούς αριθμούς, ειδικά όταν φτάνει στις πόλεις. Γενικά, το έργο του είναι ανεκτίμητης αξίας για την ιστορία της Ελλάδας.

Πηγές

Θ. Κωστάκη, «ο Evliya Celebi στην Πελοπόννησο», Πελοποννησιακά, 14 (1980/1), 1971.

Θάνος Κονδύλης, « Οι πόλεις της Ηπείρου στα κείμενα ξένων Περιηγητών», μέσα 17ου – μέσα 19ου αιώνα.

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος - Συγγραφέας