Α.Π. Στουραΐτης, Το Λιόπεσι στις αρχές της δεκαετίας του 1920 pdf

Πρόκειται για πρωτοσέλιδο κείμενο της εφημερίδας "ΕΜΠΡΟΣ",στις 27.5.1921, που παρέχει κάποιες περιορισμένες πλη-ροφορίες.Ο σημερινός αναπαραγωγέας του αναφέρει ως δημιουργό του οικισμού (16ος αι.) τον Γιώργη Λόπεση,το όνομα του οποίου δεν γράφει στα ελληνικά,εν-δεικτικό,ίσως,των θέσεων του...  (έτσι το βρήκε στη Βικιπαίδεια,έτσι το έβαλε.Το μπόι και το εκτόπισμα του ερευνητή όμως, μετριέται απ΄ γόνιμη παρέμβασή του,όχι την άκριτη αναπαραγωγή.)

Λιόπα στα αρβανίτικα (κι όχι στα αλβανικά,όπως ηλιθιωδώς αναφέρεται) ονομαζόταν η αγελάδα.Προέρχεται απ΄την αρχαία,συναντώμενη στον Ό-μηρο,λέξη λίπα (βλέπε,μεταξύ άλλων,Λεξικό Liddell & Scott,τ. 3ος, σελ. 47 και Λεξικό Μπαμπινιώτη,σελ. 1015),απ΄ όπου προέκυψε η λιπό-της (=πάχος),το λίπος κ.ά. Ομοίως,στα αρβανίτικα,το φτυάρι λεγόταν λιοπάτα,επειδή είναι το όργανο,το μέσον που,με τη μεταφορά υλικού που δι΄ αυτού επιτελείται,δημιουργείται μια συγκέντρωση ύλης,ένας σωρός,μία παχύτητα,μία μάζα.Λιόπα λοιπόν,στην κυριολεξία,σημαίνει ζώο με πάχος.

Λιόπεσι δεν σημαίνει αναγκαστικά τόπος με αγελάδες.Εξάλλου,δεν ξέρω πόσο λογικό και συνετό είναι να μιλάμε για τέτοιο κτηνοτροφικό οργασμό μέσα στο αποκορύφωμα της Τουρκοκρατίας,δηλαδή της άκρατης φορολό-γησης,και των ζωοκλοπών.Είναι ανόητο να μιλάμε για βουστάσια τότε, γιατί στην τοτινή φάση της οικονομίας δεν υπήρχε δυνατότητα και χώρος για βιομηχανία ή βιοτεχνία κρέατος και γάλακτος.

Λιόπεσι (λιόπε + σι) σημαίνει το μάτι της αγελάδας.Σι,στα αρβανίτικα, είναι το μάτι,κι αυτό αρχαιοελληνικό.Δεν εστιάζω εδώ και τώρα σε ετυμο-λογική ανάλυση,γιατί άλλο είναι το θέμα.

Αυτού του αρβανίτη αρχηγού φάρας λοιπόν,του Γιώργη Λόπεση ή Λιόπε-ση,που με το σόι του δημιούργησε τον αρχικό οικισμό,δεν αμφισβητείται η ύπαρξη.Είναι θέμα όμως,αν το επώνυμό του το είχε από την Ήπειρο ή το απέκτησε,ως γενάρχης,από τον τόπο του τελικού προορισμού και εγκα-τάστασης της ομάδας του.

Στην αρχαιότητα το θηλυκό επίθετο βοώπις αποδιδόταν στην Ήρα και την Αθηνά.Σήμαινε,η έχουσα οφθαλμούς βοός,δηλαδή μεγάλους,πλήρεις, καθαρούς οφθαλμούς (Liddell & Scott,τ. 1ος,σελ. 544).Υπήρχε και το επί-θετο γλαυκώπις (κυρίως για την Αθηνά),που δήλωνε έξυπνα μάτια,σαν της γλαυκός,της κουκουβάγιας δηλαδή.Αν μεταφέρουμε το βοώπις στα αρβανίτικα,έχουμε λιόπεσι.Με απόλυτη ακρίβεια! Ένα μεγάλο ιερό της Βοώπιδος Αθηνάς υπήρχε εκεί που εγκαταστάθηκε ο αρβανίτικος πλη-θυσμός υπό τον Γιώργη Λιόπεση.Οι Αρβανίτες σεβάστηκαν και διατήρη-σαν τις αρχαίες ονομασίες (Μαραθώνας,Ύδρα,Ωρωπός κ.λπ.) ή τις βυζα-ντινές (Καπανδρίτι,Βαρνάβας κ.λπ.),όταν δεν δημιουργούσαν δικές τους (Σπάτα,Λιόσια,Μάζι,Μαλακάσα κ.λπ.).Δεν θα επεκταθώ ούτε σ΄αυτό το θέμα.Σε κάποιες περιπτώσεις όμως,μετέφεραν το αρχαίο τοπωνύμιο στ΄ αρβανίτικα (Αυλών-Σάλεσι, Ερυθραί-Κριεκούκι, Κρωπία-Κορωπί κ.λπ.). Αποτελεί ακρότατη έως σατανική σύμπτωση στη θέση που ήταν η αρχαία Βοώπις (Λιόπεσι,στα αρβανίτικα) να ήρθε ένας Λιόπεσης,τυχαία...!

Κάντε λήψη του κειμένου: 

Α.Π. Στουραΐτης, Το Λιόπεσι στις αρχές της δεκαετίας του ΄20

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος - Συγγραφέας