ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΚΟΥΒΑΡΑΣ

Ο Ευάγγελος Σκουβαράς γεννήθηκε στο χωριό Βαρνάβας της Αττικής το 1921.

Ήταν πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Διδασκαλείου Μέ- σης Εκπαιδεύσεως.

Το 1953 ο Σκουβαράς βρέθηκε στη Ζαγορά για να διδάξει στο Γυμνάσιο του Πολυμέρειου κλη- ροδοτήματος που λειτουργούσε στο χωριό.Ήταν ο άνθρωπος που το οργάνωσε.

Το 1954 δημοσιεύεται το πρώτο έργο του που είναι μια γλωσσολογική μελέτη με τον τίτλο «Τα δυσετυμολόγητα του Ιστορικού λεξικού της Νέας Ελληνικής της Ακαδημίας Αθηνών» για να ακο- λουθήσει το 1957 η δεύτερη, με τίτλο «Ιχνηλατώντας τις λέξεις».Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Ζαγορά έρχεται σε επαφή με τους χειρόγραφους κώδικες και τις παλαιότυπες εκδόσεις της ιστορικής Βιβλιοθήκης του χωριού.Σκύβει με πάθος πάνω τους και αρχίζει να τους μελετά.Καρπός της μελέτης είναι η παρουσίαση άγνωστων ή ελάχιστα γνωστών μορφών και καταστάσεων της Θεσσαλίας και του Πηλίου ειδικότερα των χρόνων της τουρκοκρατίας και της Επανάστασης.

Το 1958 εκδίδεται το βιβλίο του «Άνθιμος Ολυμπιώτης»,το 1959 ακολουθεί το «Χρονικό της Συκής» και το 1960 το βιβλίο «Το παλιότερο αρματολίκι του Πηλίου κι οι Αρβανίτες στη Θεσσαλομαγνησία, 1750-1790» ενώ το 1964 εκδίδεται το «Ιωάννης Πρίγκος,η ελληνική παροικία του Άμστερνταμ,η σχολή και η Βιβλιοθήκη Ζαγοράς».Στα βιβλία του αυτά προβάλουν μέσα από την αχλύ της παράδοσης οι μεγάλες μορφές του Άνθιμου Γαζή,του Πατριάρχη Καλλίνικου Γ΄ και του φωτισμένου έμπορου Ιωάννη Πρίγκου.

Ο καθηγητής Ευάγγελος Σκουβαράς έχοντας συμπληρώσει πλέον μια δεκαετία σε κοινοτικά και δημόσια γυμνάσια της Θεσσαλίας,αποτελεί σπάνιο δείγμα εκπαιδευτικού λειτουργού που παράλ- ληλα με τα διδακτικά του καθήκοντα διατηρεί τον δεσμό με την επιστημονική έρευνα.Έχει ήδη ταξινομήσει,καταγράψει και μελετήσει σειρά ολόκληρη κοινοτικών,μοναστηριακών και ιδιωτικών αρχείων και βιβλιοθηκών,επεξεργαζόμενος το υλικό που μαζεύει,παρέχοντας από καιρό σε καιρό δείγματα της συγκομιδής του και προετοιμάζοντας συνεχώς την επιστημονική τους αξιοποίηση.

Το 1963 μετατίθεται στην πρωτεύουσα και υπηρετεί ως αποσπασμένος στην Ακαδημία Αθηνών στο Κέντρο Ερευνών του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού (τότε Μεσαιωνικόν Αρχείον) μέχρι το 1967.Κατά την περίοδο αυτή ολοκληρώνει την μελέτη του πλούτου της μονής «Ολυμπιώτισσα» κοντά στην Ελασσόνα,κυρίως 233 χειρογράφων που έχει από το 1957 ανακαλύψει σε κρύπτη της μονής και το 1967 την παρουσιάζει σε έναν ογκωδέστατο τόμο 640 σελίδων.

Το 1967 παρουσιάζει την διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Στηλιτευτικά Κείμενα του 18ου αιώνος – Κατά των Αναβαπτιστών» στην οποία αναπλάθει ιστορικά τα γεγονότα που συντάραξαν το Πατρι- αρχείο της Πόλης κατά τον 18ο αιώνα και ξεκινά πλέον την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία.

Ταυτόχρονα συνεχίζει το ερευνητικό του έργο εκδίδοντας το 1976 τη μελέτη «Τα νεοελληνικά γράμματα.Σύντομο διάγραμμα ιστορίας της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας» το οποίο αποτελεί μια επιβλητική σύνθεση νεοελληνικής λογοτεχνίας ως και τον 17ο αιώνα.Ακολουθεί το 1981 το ιστορικό αφήγημα,όπως ο ίδιος ονομάζει,«Άνθιμος Ολυμπιώτης» αναφερόμενο στα χρόνια της τουρκο- κρατίας,στη ζωή και το θάνατο,στην ψυχική και ηθική μεγαλοσύνη του υπόδουλου Ελληνισμού.Το 1981 επίσης εκδίδονται τα «Πηλιορείτικα Α΄»στα οποία περιλαμβάνονται κάποια φιλολογικά και ιστορικά του άρθρα που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στην εφημερίδα «Θεσσαλία» του Βόλου.

Τα «Πηλιορείτικα Β΄» εκδίδονται το Μάρτη του 1983 και ο Σκουβαράς παρόλο που παρακολούθησε αυτό το βιβλίο μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια,στην γέννηση και την ολοκλήρωση του,δεν πρό- λαβε, δυστυχώς,να το κρατήσει τυπωμένο στα χέρια του.Φεύγει πρόωρα απ’ τη ζωή σε ηλικία 62ετών αφήνοντας όμως πίσω ένα πολύ πλούσιο έργο.

Ήταν ένας άνθρωπος με ιδιαίτερα έντονη και πολυσύνθετη προσωπικότητα,με ιδιαίτερα χαρί- σματα και σπάνιες έμφυτες δεξιότητες.Πρέπει να αναφέρουμε εδώ και την ζωγραφική του δεξιο- τεχνία χάρις στην οποία εικονογράφησε τα βιβλία του με σπάνιες διακοσμήσεις και παραστάσεις που αντέγραφε από παλαιά χειρόγραφα με μεγάλη πιστότητα.

Ο Ευάγγελος Σκουβαράς με το έργο του πρόσφερε μέγιστες υπηρεσίες στην έρευνα της ιστορίας του Πηλίου και στην αναζήτηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της πατρίδας μας,όπως αυτή διαμορ- φώθηκε στα τελευταία τριακόσια χρόνια.

Από άλλη πηγή:

O Ευάγγελος Σκουβαράς γεννήθηκε στον Βαρνάβα το 1921.Τριτότοκος γιος του δημοδιδάσκαλου Ανδρέα Σκουβαρά και της Φανής το γένος Πολυχρόνη.Το 1953 παντρεύτηκε την καθηγήτρια φιλό- λογο Δήμητρα Λαμπράκη.Τα πρώτα γράμματα διδάχτηκε στο Δημοτικό Σχολείο του Βαρνάβα.Τις γυμνασιακές του σπουδές παρακολούθησε στα Γυμνάσια Σύρου,Αμαρουσίου,Καρδίτσας,Θηβών και Κορωπίου όπου και αποφοίτησε το 1939.

Αμέσως μετά από επιτυχείς εξετάσεις γράφεται στη φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παρακολουθεί μέχρι το 1943.Μετά την αποφοίτηση επικεφαλής ομάδας Ελλήνων αξιωματικών και υπαξιωματικών καταφεύγει κατόπιν ταλαιπωριών στην Τουρκία και από εκεί στη Μέση Ανατο- λή και κατατάσσεται στην Πολεμική Αεροπορία όπου και αποστρατεύεται το 1945.

Το 1946 συνεχίζει τις σπουδές που είχε διακόψει για να πάρει το πτυχίο το 1947.

Από τα φοιτητικά του χρόνια καταγίνεται στη σπουδή της Ελληνική Γλώσσας,στο σύνολο της όμως. Αργότερα,θα ειδικευτεί στη συστηματική μελέτη της Νεοελληνικής γλώσσας και φιλολογίας.

Κατά τα σχολικά έτη 1948-49 και 1949-50 υπηρετεί σαν καθηγητής της φιλολογίας σε Ιδιωτικά Εκ- παιδευτήρια των Αθηνών και Πειραιώς.

Υπηρέτησε στη συνέχεια σαν κοινοτικός με σύμβαση Καθηγητής στο Εύδηλο Ικαρίας και επί συμβάσει στο Πολυμέρειο Γυμνάσιο Ζαγοράς του Πηλίου κατά τα έτη 1952-55 κατόπιν αίτησης των κατοίκων της Ζαγοράς προς το Υπουργείο.

Εδώ,ο Βαγγέλης Σκουβαράς βρίσκεται στον πνευματικό λειμώνα των πλουσιότατων Μονών και Κοινοτήτων με κώδικες και χειρόγραφα και θα αντλήσει ένα μεγάλο μέρος των μελετών του.

Το 1955 διορίζεται μόνιμος δημόσιος Καθηγητής για να υπηρετήσει εν συνεχεία στο Γυμνάσιο Αλ- μυρού,το Γυμνάσιο Ζαγοράς του Πηλίου,το Γυμνάσιο Μουζακίου Καρδίτσης,α΄ Γυμνάσιο Αρρένων Βόλου.

Στη Θεσσαλία θα του δοθεί η ευκαιρία να μελετήσει πάλι κώδικες και χειρόγραφα.

Το 1963 αποσπάται στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας και υπηρετεί μέχρι το 1967.Μελετά εδώ και αποδελτιώνει τον ανέκδοτο κατάλογο χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης,το αρχείο Τυρνά- βου.

Τον Απρίλιο του 1967 αναγορεύεται αριστούχος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπι- στημίου Αθηνών.

Το 1974 εκλέγεται Υφηγητής της έδρας Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Ελληνικής Φιλολογίας της Φι- λοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 1976 προάγεται σε Επόπτη Μέσης Εκπαίδευσης και τοποθετείται στην Α΄ Εκπαιδευτική Περι- φέρεια Αθηνών.

Το 1978 εκλέγεται έκτακτος επί τριετή θητεία καθηγητής της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλο- λογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1981 τακτικός Καθηγητής.

Από νωρίς λοιπόν ασχολήθηκε με τη συστηματική σπουδή της Παλαιογραφίας,της Νεωτέρας Φι- λολογίας,Γλώσσας και Ιστορίας.

Ασχολήθηκε και μελέτησε ιδιαίτερα αρχεία και παλαιές ιστορικές βιβλιοθήκες των τόπων που υπηρέτησε και πάντα αμισθί,όπως της Ζαγοράς και Μηλεών Πηλίου (έγγραφα των αρχείων Άνθι- μου Γαζή και Γρηγορίου Κωνσταντά,της μονής Ολυμπιωτίσσης Ελασσόνας,της Τσαριτσάνης,στο τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης,στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και τις Μοναστηρι- ακές Βιβλιοθήκες Μετεώρων και Μονής Δουσκίου.

Της ανεξάντλητης αυτής αρχειακής έρευνάς του πλούσιοι ήταν οι καρποί,με παρουσίαση προσώπων και πραγμάτων από τον ακάματο ερευνητή Βαγγέλη Σκουβαρά,πάνω σε θέματα της ιστορικής και φιλολογικής ζωής του Ελληνισμού κατά την Τουρκοκρατία.Έγραψε εβδομήντα δύο αυτοτελή βιβλία και ανάτυπα,δημοσίευσε είκοσι τρεις μελέτες αυτοτελείς όπως επίσης και διακόσια εβδομήντα πέντε μελετήματα και άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες.

Προσωπικός φίλος και συνεργάτης του Αγγέλου Σικελιανού,συνεργάτης γνωστών Βέλγων,Σκοτσέ- ζων,Ιταλών Φιλόλογων και Ακαδημαϊκών.

Αγαπημένη του τέχνη η ζωγραφική και αγιογραφία,καθώς επίσης η κεραμική,η ποίηση και η μουσική.

Κάποια βιβλία του θα βρείτε εδώ 

Σχόλιο του Γιάννη Β. Πέππα:  Ο Β. Σ. φιλόλογος στη δ/βάθμια,επιθεωρητής Μ.Ε.,τακτικός καθηγητής στην έδρα νεοελληνικών σπουδών στο Καποδιστριακό,κάτοχος βυζαντινής μουσικής,ψάλτης,ζωγρά- φος,αγιογράφος,αρβανιτολόγος,λαογράφος,λογοτέχνης,ερευνητής,αρχειοδίφης,πολυγράφος,βρα- βευμένος,αντιστασιακός,συμμετείχε στις επιχειρήσεις  στη Μ. Ανατολή.   

Αυτός λοιπόν ο Βαρναβιώτης Μιχαήλ Άγγελος  κατηγορήθηκε από ...Βαρναβιώτη στα πέτρινα χρό- νια,ψευδώς,ως κομμουνιστής.

Ήταν  φωτεινό μυαλό,βλέπεις.

Αποτέλεσμα,μερικά χρόνια εξορία σε ξερονήσια...

Πικραμένος,δεν ξαναπάτησε στο χωριό του.

Τα συμπεράσματα δικά σας.