Χάρτης του Αρβάνου (και όχι μόνο)

Ένας σημαντικός εύγλωττος χάρτης (από ξέ- νο επιστήμονα της Ιστορίας) για το Άρβανο.

Παρατηρούμε:

1. Στα ύστερα Βυζαντινά χρόνια η γεωγραφι- κή έννοια της αλβανίας (χωρίς κανένα εθνο-προσδιορισμό ο όρος) ήταν μικρότερη και βο- ρειότερα της σημερινής.

2. Τα τότε όρια του Ελληνισμού (πολιτιστικά, γλωσσικά,θρησκευτικά) έφταναν πάνω απ΄ τα σημερινά Τίρανα,όπως καταφαίνεται απ΄ τη γενικώς παραδεκτή γραμμή Jirecek.Ο Τσέ- χος επιστήμονας Jirecek διαχώρισε με κυμαι- νόμενη γραμμή από την Αδριατική (Επίδαμ- νος/Δυρράχιο) ως τον Εύξεινο Πόντο (Πύργος-Burgas) τις σφαίρες κυριαρχίας του ελληνικού πολιτισμού (κάτωθεν της γραμμής) και του αντίστοιχου λατινικού (άνωθεν της γραμμής). Πέραν αυτών των δύο κόσμων δεν υφίστατο άλλος άξιος λόγου.Δηλαδή,ακόμα και στη δύ- ση του Βυζαντίου,επάλλετο ζώσα και σφριγη- λή η Ελληνική Ήπειρος,στην επικράτεια που εκτεινόταν ήδη απ΄ τον 7ο π.Χ. αι.

3. Άλλο και αλλού είναι το Άρβανο των Ελ- λήνων Αρβανιτών,άλλο και αλλού το Arben (Αρμπερία) των αλλογενών [τουρκ]αλβανών. Απέχουν μεταξύ τους εκατοντάδες χιλιόμετρα.Ο γεωγραφικός χώρος του Arben απετέλεσε μία απ΄ τις εστίες πρόσκαιρης εμφάνισης μεσαιωνικών ηγεμονιών από μη ελληνικούς πληθυσμούς με αδια- μόρφωτη/ανύπαρκτη εθνική συνείδηση.Παρατηρεί κανείς ότι οι Έλληνες του Αρβάνου (Αρβανί- τες),από την πρώτη άλωση της Πόλης (1204,δημιουργία Δεσποτάτου της Ηπείρου) είχαν εγκλωβι- στεί/περιζωθεί από εχθρικούς μουσουλμάνικους άξεστους έποικους λαούς.Βόρεια,οι Γκέγκηδες και νότια,οι  του Άρμπεν.Αυτό τους οδήγησε/ανάγκασε να κατευθυνθούν εκτός Ηπείρου,αρχικά στη Θεσσαλία και σταδιακά ακόμη πιο κάτω,σε αναζήτηση ηπιότερου κοινωνικού περιβάλλοντος.Οι ά- θλιοι σκιπετάροι προσπαθούν δόλια και ιταμώς τα τελευταία χρόνια να μπερδέψουν τις δύο περι- οχές,να θολώσουν δεδομένα,να διεκδικήσουν ιστορική υπόσταση.Στη δούλεψή τους και κάποιοι τε- νεκέδες ψευτο-αρβανίτες.Οι Έλληνες της περιοχής του Αρβάνου μίλαγαν Ελληνικά,ήσαν Χριστι- ανοί Ορθόδοξοι,αυτοπροσδιορίζονταν ως Αρβανίτες και χρησιμοποιούσαν ένα άξιο μελέτης ελλη- νογενές γλωσσικό ιδίωμα,τα αρβανίτικα.Οι του Arben δεν ήσαν Έλληνες,δεν ήσαν Χριστιανορθό- δοξοι (αλλά μουσουλμάνοι),αυτοπροσδιορίζονταν ως Arberor και ποτισμένοι απ΄ τη συντριπτική κυ- ριαρχία της Ελληνοβυζαντινής κουλτούρας υιοθέτησαν μια προσαρμογή των αρβανίτικων,τα arbe- resh,ως κώδικα επικοινωνίας [τους].Δυο άλλοι,ξένοι μεταξύ τους,λαοί και κόσμοι.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος