Όταν ο Πάγκαλος επισκέφθηκε το Μενίδι (Αχαρνές)....(17 Ιανουαρίου 1926)

γράφει ο Φιλίστωρ Ι. Β. Δ.

 Το Μενίδι (Αχαρνές) στα Χρόνια του Εθνικού Διχασμού είχε συνδεθεί πολιτικά με τον

αντιβενιζελισμό και οι κάτοικοι της περιοχής στην πλειοψηφία τους στήριζαν τον Θρόνο.  Για τον λόγο αυτό, την τριετία της Βενιζελικής αυταρχικής διακυβέρνησης 1917-1920, πολλοί ντόπιοι υπέστησαν πιέσεις από κατώτερα όργανα του κράτους. Συνήθως η καταπίεση φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα, έτσι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της υπαίθρου της Αττικής και της Βοιωτίας υποστήριξε το στέμμα την εν λόγω εποχή μέχρι και το τέλος του Μεσοπολέμου και  η ψήφος τους στέρησε την είσοδο του Βενιζέλου στην βουλή του 1920 ακόμη και ως απλού βουλευτή. Όπως γνωρίζουμε πολύ καλά, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής ήταν Αρβανίτες, ασχολούνταν με γεωργικές εργασίες στις πλούσιες γαίες της περιοχής τις οποίες εκμεταλλεύονταν σε πολλές περιπτώσεις και χωρίς να διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας, ήταν βαθιά θρησκευόμενοι άνθρωποι, πατριώτες, συντηρητικοί και οικογενειάρχες. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή, η έλευση προσφύγων στην περιοχή δημιούργησε προστριβές με το ντόπιο στοιχείο, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις δόθηκαν γαίες στους πρόσφυγες που καλλιεργούνταν από τους Μενιδιάτες κατά έθιμο στις περισσότερες των περιπτώσεων.

Η οικονομική δυσπραγία του κράτους, οι μεγάλες δυσκολίες διακυβέρνησης, η στρατοκρατία που είχε εμπεδωθεί στα προηγούμενα χρόνια και η αδυναμία του κοινοβουλευτισμού να δώσει ισχυρές αποτελεσματικές κυβερνήσεις έδωσαν την ευκαιρία στον Θεόδωρο Πάγκαλο με την βοήθεια λίγων αξιωματικών της στρατιωτικής φατρίας του, να καταλάβει την εξουσία με στρατιωτικό κίνημα τον Ιούνιο του 1925. Αρχικώς ο Πάγκαλος κυβέρνησε διαθέτοντας και κοινοβουλευτική στήριξη από την Δ΄ Εθνοσυνέλευση την οποία του εξασφάλισε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο "πατέρας της Α΄Ελληνικής Δημοκρατίας". αλλά στις 4 Ιανουαρίου 1926 εγκατέλειψε τα προσχήματα και με ανακοίνωση του ανέβαλλε επ΄ αόριστον τις Γερουσιαστικές εκλογές και επέβαλλε την δικτατορία του.

Πάγκαλος - Ρούσσος - Παπααστασίου

Ως δικτάτορας ο Πάγκαλος είχε το χαρακτηριστικό ότι δεν ήταν απομονωμένος από την κοινωνία, αλλά αντιθέτως επισκεπτόταν πολύ συχνά πολλές πόλεις και χωριά της υπαίθρου όπου ερχόταν σε επαφή με τον απλό κόσμο, συνομιλούσε μαζί του, ζύγιζε τις διαθέσεις του, γλεντούσε μαζί του. Αμέσως μετά την κήρυξη της δικτατορίας του, ο πρόεδρος της κοινότητας του Μενιδίου Πέτρος Παπαδημητρίου παρουσιάστηκε στο Πρωθυπουργικό γραφείο και του επέδωσε ψήφισμα του κοινοτικού συμβουλίου στο οποίο εκφραζόταν η απεριόριστη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο και στις ικανότητες του δικτάτορα, καταδίκαζε την πολιτεία των υπολοίπων δημοκρατικών κομμάτων και του ζητούσε να λάβει μέτρα κατά της εθνοκτόνου κομμουνιστικής κίνησης. 

Έτσι και αλλιώς ο Πάγκαλος ήταν ευνοϊκά διακείμενος στους κατοίκους της υπαίθρου της Αττικής καθώς ήταν αρβανίτικης καταγωγής και ο ίδιος. Αν και προερχόμενος από τον Βενιζελισμό ενώ υπήρξε δυναμικός υποστηρικτής της έκπτωσης του Θρόνου, μετά την άνοδο του στην εξουσία, ο Πάγκαλος υποστήριξε την λήθη μεταξύ των αντιπάλων και την υπέρβαση του δίπολου βενιζελισμός - αντιβενιζελισμός, σύνθημα που έβρισκε απήχηση σε μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης. Μετά τους πρώτους μήνες διαχείρισης της εξουσίας, ο Πάγκαλος υπουργοποίησε πολλούς αντιβενιζελικούς πολιτευτές (π.χ Κανακάρης - Ρούφος στο υπουργείο εξωτερικών), στηρίζοντας την πολιτική αυτή στην πράξη. Την εποχή εκείνη δημιουργήθηκε μια πολιτική φιλία μεταξύ της περιοχής και του Παγκάλου η οποία επισημοποιήθηκε με την επίσκεψη του δικτάτορα στο Μενίδι στις 17 Ιανουαρίου 1926 με αφορμή την επίσημη θεμελίωση του νέου σχολείου της περιοχής που αποτελούσε πάγιο αίτημα των κατοίκων. Υπέρ της δικτατορίας του Παγκάλου τουλάχιστον τους πρώτους έξι μήνες, είχαν εκφραστεί και πολλοί σύλλογοι προσφύγων, καθώς ο ίδιος είχε δώσει πολλές υποσχέσεις για αποφασιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, υποσχέσεις που πάντως δεν τήρησε, καθώς οι ως τότε αστοχίες δεν οφείλονταν στην έλλειψη πολιτικής βούλησης, αλλά κυρίως στην αρνητική οικονομική συγκυρία του κράτους και στο πολυσύνθετο της αποκατάστασης. 

Από νωρίς στο κέντρο του Μενιδίου είχαν συγκεντρωθεί οι κάτοικοι του αλλά και πολλοί άλλοι από τις γύρω περιοχές περιμένοντας τους επίσημους. Στις 12.00 εμφανίστηκαν τα υπουργικά αυτοκίνητα που μετέφεραν εκτός του Παγκάλου και ακόμη 4 υπουργούς της κυβέρνησης (Κανακάρης Ρούφος (εξωτερικών), Λιβανθινόπουλος (Παιδείας), Μακρή και Μανιατόπουλου). Ο ενθουσιασμός της υποδοχής ήταν μεγάλος. Ο Πάγκαλος ακολουθούμενος από τους υπουργούς και όλους τους Μενιδιάτες, πεζοπόρησε ως το σημείο όπου θα χτιζόταν το σχολείο ώστε να θέσει τον θεμέλιο λίθο. Ακολούθως ο πρόεδρος της κοινότητας Πέτρος Παπαδημητρίου προσφώνησε σε άψογη καθαρεύουσα όλους τους υψηλούς προσκεκλημένους μιλώντας από χειρογράφου για πολλή ώρα καθώς έκανε εν συνόλω 17 προσφωνήσεις! Στην συνέχεια ο Πάγκαλος μίλησε στο πλήθος με απλότητα και ευχέρεια προσπαθώντας να δικαιολογήσει την απόφαση του για την κήρυξη δικτατορίας, κατηγορώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους. Υπενθύμισε την διανομή γαιών της περιοχής που έγινε υπέρ των κατοίκων, επαινώντας τους ντόπιους ως γνήσιους εκπροσώπους της παραδοσιακής Ελληνικής οικογένειας.  Οι παριστάμενοι ζητωκραύγασαν με ενθουσιασμό, ο λόγος τελείωσε και ακολούθησε το πατροπαράδοτο Ελληνικό γλέντι.

Στο κέντρο της περιοχής είχαν τοποθετηθεί και ψήνονταν αρνιά, ενώ στα τραπέζια υπήρχε άφθονο κόκκινο κρασί για τους συμποσιαζόμενους. Στο τραπέζι του πρωθυπουργού εκτός από τους υπουργούς παρακάθονταν τα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου, οι δημοσιογράφοι που κάλυπταν το γεγονός, καθώς και ο γιατρός της περιοχής. Ο Πάγκαλος ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος με το περιβάλλον, άνετος και φιλικός με όλους. Οι προπόσεις έδιναν και έπαιρναν κατά δεκάδες, ο δημοσιογράφος Ανδρουλιδάκης αναφέρθηκε στους αδελφικούς δεσμούς μεταξύ Μενιδίου και Κρήτης, αλλά την κορυφαία έκανε ο Παπαδημητρίου:

-Να μου επιτρέψετε κύριε Πρωθυπουργέ να ζητωκραυγάσω υπέρ της αθάνατης Αρβανιτιάς!

Ο Πάγκαλος έδωσε με χαρά την συγκατάθεση του και η πλατεία δονήθηκε από τον ενθουσιασμό του κόσμου. Το γεύμα συνοδευόταν από την μουσική μιας στρατιωτικής μπάντας, που μετά την ολοκλήρωση του γεύματος ξεκίνησε τους παραδοσιακούς χορούς, με τον Πρωθυπουργό να σέρνει τον συρτό με νεανικό σφρίγος. Ο ενθουσιασμός του κόσμου έφτασε στο κατακόρυφο, το κρασί και ο χορός είχαν ξεσηκώσει τους παριστάμενους που γλεντούσαν με την καρδιά τους. Μετά από κάποια ώρα ο Πάγκαλος και οι υπουργοί αποχώρησαν από την εκδήλωση και αποχαιρετίστηκαν πολύ θερμά από τον κόσμο που συνέχισε το γλέντι…..            

Πηγές

http://www.acharnorama.gr/1920: Η χρονιά του εθνικού διχασμού στις Αχαρνές

Ξεχασμένες Ιστορίες: Το ναυάγιο της επίσκεψης του Βενιζέλου στο Μενίδι 

Εφημερίδες ΒΡΑΔΥΝΗ, Ελεύθερος Λόγος

Από: Θέματα Ελληνικής Ιστορίας,12 Μαΐου 2016 (http://www.istorikathemata.com/2016/05/menidi-pagalos-17-ianouariou-1926.html#more)