Ιωάννα (Γιόνα) Παπαντωνίου Μικέ-Παϊδούση

Παϊδούση–Μικέ Παπαντωνίου Γιόνα (Ιωάννα) (1917-2009) 

Η Γιόνα Μικέ Παϊδούση,κόρη του γιατρού Απόστολου Παπαντωνίου και της Χρυσούλας Μπέικου, γεννήθηκε στους Δίδυμους της Ερμιονίδας,όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα.Φοίτησε στο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και έλαβε το απολυτήριο της από το Καποδιστριακό Γυμνάσιο Ναυπλίου,απόφοι-τος του οποίου υπήρξε και ο πατέρας της.Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθη-νών,από όπου αποφοίτησε το 1942.Κατά τη διάρκεια της Κατοχής,συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Α-ντίσταση ως στέλεχος της ΕΠΟΝ στην Ερμιονίδα.Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 φοίτησε στο Πανε-πιστήμιο της Σορβόνης με υποτροφία του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών· εκεί μελέτησε την αλβανι-κή γλώσσα και λογοτεχνία.Με την λευκή ποδιά η συγγραφέας στην είσοδο του πατρικού της σπιτιού στα Δίδυμα περίπου το 1943.Φωτογραφία από το βιβλίο,Γιόνα Μικέ Παϊδούση,«Ο Κόκκινος Επιτά-φιος »,Εκδόσεις Βιβλιόραμα,Αθήνα 2008.

Παντρεύτηκε το 1952 τον Χιώτη λόγιο και γιατρό,δόκτορα Μικέ Παϊδούση,* ιδρυτή της Υπηρεσίας Αι-μοδοσίας το 1935,αιματολόγο που πραγματοποίησε την πρώτη μετάγγιση αίματος στην Ελλάδα. Κατά την διάρκεια της κοινής τους ζωής στάθηκε στο πλευρό του συζύγου της υποστηρίζοντας το έργο του με όλες της τις δυνάμεις.Μετά το θάνατο του,το 1974,ασχολήθηκε με τη συγγραφή λογο-τεχνικών έργων,με μεταφράσεις ξένων έργων και με την αναλυτική μελέτη της ιστορίας και λαο-γραφίας της Ερμιονίδας.

Βιβλία της: Τα παιδιά της Σπηλιάς, Κέδρος,Αθήνα 1978· Πριν από τον Δεκέμβρη,Αλλαγή,Αθήνα 1979· Τα Βίλια του Κιθαιρώνα και τ’ αρβανίτικα τραγούδια τους,Αλλαγή,Αθή-να 1980· Η Ερμιονίδα ανά τους αιώνες,Πελοποννησιακό Λα-ογραφικό ‘Ίδρυμα, Ναύπλιο 1996· Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας,Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα,Ναύ-πλιο 1999. Μεταφράσεις από την αλβανική γλώσσα: Ισμαήλ Κανταρέ,Ο ρημαγμένος Απρίλης,Αλλαγή,Αθήνα 1981· Εν-βέρ Χότζα,Ο αγγλοαμερικάνικος κίνδυνος για την Αλβανία, Αλλαγή,Αθήνα 1982,Ο Κόκκινος Επιτάφιος,Αθήνα 2008.Υ-πό έκδοση,από το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, βρίσκονται τρεις μελέτες ιστορικού και λαογραφικού περιε-χομένου.Έφυγε από κοντά μας τη Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2009.

Υποσημείωση: Ο Μικές Παϊδούσης γεννήθηκε στον Κάμπο της Χίου το 1906.Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθη-νών,στο οποίο έγινε διδάκτορας το 1948.Σαν γιατρός υπηρέ-τησε σε διάφορα νοσοκομεία του κέντρου και της περιφέ-ρειας.Κατά τη θητεία του στον Ερυθρό Σταυρό στράφηκε στην αιματολογία,ενώ αργότερα έγινε ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας.Σε συνεργασία με τον μεγάλο Χιώτη χειρούργο Μαθιό Μακκά,εγκαινίασε την ορ-γανωμένη αιμοδοσία στην Ελλάδα,ιδρύοντας το 1935 την Υ-πηρεσία Αιμοδοσίας του Ερυθρού Σταυρού.Υπηρέτησε σαν γιατρός στο Αλβανικό Μέτωπο.Το 1944 απεστάλη στη Χίο, για την περίθαλψη των τραυματιών από τον βομβαρδισμό του πλοίου του Ερυθρού Σταυρού “Βίριλ”. Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση,κυνηγήθηκε από τους Γερμανούς και τέλος βγήκε στην παρανομία,προ-σφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες σαν ιατρός.Η Ελληνική κυβέρνηση στα μετακατοχικά χρόνια της μισαλλοδοξίας,τον έστειλε για “αναμόρφωση” στην Ικαρία για 6 μήνες εξαιτίας των ιδεολογικών αντιλήψεων του.Στη συνέχεια απολύθηκε από τον Ερυθρό Σταυρό.Το 1950 ο Σμπαρούνης,τον προ-σέλαβε στο “Γερουλάνειο Ίδρυμα”,όπου και ίδρυσε τράπεζα αίματος.Από το 1952 μέχρι το 1972,διηύ-θυνε το Β’ Περιφερειακό Κέντρο Αιμοδοσίας των Αθηνών στο Λαϊκό Νοσοκομείο.Υπήρξε προσωπι-κός γιατρός της Πηνελόπης Δέλτα και του Ι. Μεταξά,φίλος του Καζαντζάκη,του Βάρναλη,του Τσίρ-κα,του Ρίτσου,του Μ. Θεοδωράκη,του Μυταράκη,του Δαρζέντα,του Απέργη,του Καλμούχου και άλ-λων σπουδαίων ανθρώπων.Το επιστημονικό του έργο,πλούσιο και ενδιαφέρον,είναι μεγάλο.Πολλές οι δημοσιεύσεις με λαογραφικό,ιστορικό και φιλολογικό περιεχόμενο στον Αθηναϊκό και Χιώτικο τύ-πο της εποχής.Τιμήθηκε με το Πολεμικό Σταυρό Γ’ Τάξεως και το Μετάλλιο των Εξαίρετων Πρά-ξεων.Πέθανε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1974 από οξύ καρδιακό επεισόδιο.

''Ο Κόκκινος Επιτάφιος'' είναι αφιερωμένος σ' έναν άταφο νεκρό,στον αδερφό της Γιόνας Μικέ Πα-ϊδούση.Το αφήγημα αυτό αποτελεί μια μαρτυρία για την εποχή της Αντίστασης και τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τότε.Η Πελοπόννησος ήταν μια ιδιαίτερη περιοχή,όπου οι εμφύλιες συγκρούσεις πή-ραν τη μορφή ενός ανελέητου ολοκληρωτικού πολέμου,με άταφους ακόμη νεκρούς.Η συγγραφέας μεταφέρει τη βιωμένη εμπειρία της στην ανατολική Αργολίδα.Εγκατέλειψε την Αθήνα,όπου σπού-δαζε στη Φιλοσοφική Σχολή και επέστρεψε στο χωριό της,τα Δίδυμα,όπου το περιβάλλον ήταν γενι-κότερα συντηρητικό και φιλοβασιλικό.Όμως,γερμανικά στρατεύματα με ενισχυμένα Τάγματα Α-σφαλείας από το Ναύπλιο και την Κόρινθο,εισέβαλαν στα Δίδυμα συλλαμβάνοντας και δολοφο-νώντας τα πιο γνωστά μέλη του ΕΑΜ.Η συγγραφέας παραθέτει όλα τα ονόματα όσων έφεραν τους Γερμανούς στο χωριό.Στη γειτονική Τροιζηνία επτά ΕΠΟΝίτες με επικεφαλής το μεγαλύτερο αδερ-φό της συγγραφέως δολοφονήθηκαν άγρια στην αυλή του Αγίου Χαραλάμπους και τα πτώματά τους πετάχτηκαν σ' έναν ασβεστόλακκο.

«Ο Κόκκινος Επιτάφιος» αποτελεί μια αυτοβιογραφική αφήγηση.Η συγγραφέας,ως στέλεχος της το-πικής ΕΠΟΝ,μας παραθέτει τα απομνημονεύματά της.Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ο λό-γος της που είναι φροντισμένος και χειμαρρώδης.Η γλώσσα της είναι έντονα περιγραφική και προσδίδει στο βιβλίο της λογοτεχνικά χαρακτηριστικά.Οι περιγραφές της,πλούσιες,σε αρκετά σημεί-α του βιβλίου μαρτυρούν τη λογοτεχνική της δεινότητα και ταυτόχρονα προσδίδουν δραματικό χα-ρακτήρα στην αφήγηση.Η συγγραφέας,παρ'όλο που ήταν ενεργό μέλος αντιστασιακής οργάνω-σης,είναι εντυπωσιακά αντικειμενική και αυτό αποτελεί σπουδαίο προτέρημα,καθώς υπάρχουν ιστορικά στοιχεία στο αυτοβιογραφικό αυτό αφήγημα,και με τον τρόπο αυτό υπηρετείται η αλή-θεια,η οποία είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας.Στη μνήμη του αδερφού της,ο οποίος έμεινε άταφος,καταθέτει την προσωπική της ιστορία και το γεγονός αυτό προσδίδει στο λόγο της πάθος και δραματικότητα.Το βιβλίο της αυτό,εκτός από την αλήθεια υπηρετεί και έναν άλλο ιερό σκοπό,ο ο-ποίος ήταν ιερός από την αρχαιότητα,να τιμάται ο νεκρός με ταφή και ιεροτελεστίες.Αφού δεν επι-τεύχθηκε αυτό,τον τίμησε με έναν επιτάφιο λόγο,τέτοιο που αρμόζει στους αγωνιστές της πατρίδας που θυσιάστηκαν για υψηλά ιδανικά και που,σύμφωνα με το Θουκυδίδη,ό,τι και να ειπωθεί για αυτούς φαντάζει μικρό και λίγο μπροστά στη θυσία τους.

Ακολουθεί τμήμα από τα γραφόμενα της Γιόνας Παϊδούση–Παπαντωνίου σχετικά με την οικογένειά της:  

«Ο γιατρός Απόστολος Παπαντωνίου και η γυναίκα του Χρυσούλα Μπέκου είχαν έξι παιδιά,δύο γιους και τέσσερις κόρες.Ο γιατρός έφυγε από τη ζωή τις τελευταίες μέρες του Δεκέμβρη του 1942 σε ηλικία μόλις 52 χρόνων.Τη θέση του μέσα στην οικογένεια πήρε άξια η γυναίκα του με βοηθό της τον μεγαλύτερο γιο της,τον Γιώργο.Η Ιταλογερμανική κατοχή έπληξε και την οικογένεια του γιατρού, όπως και την κάθε Ελληνική οικογένεια.Η μητέρα Χρυσούλα προσηλωμένη στις εντολές του συζύ-γου της επιδόθηκε σε δύσκολο αγώνα να σπουδάσει τα παιδιά της.Αλλά η εχθρική κατοχή,που βρήκε όλα τα παιδιά στα σχολεία τους,ανάγκασε τη μητέρα να μαζέψει τα παιδιά της στο σπίτι της, ώσπου να περάσει ο δύσκολος καιρός.Η κατάσταση ήταν υποφερτή,η οικογένεια δεν στερήθηκε το ψωμί χάρη στις φροντίδες της μητέρας.Έτσι ήταν η κατάσταση όταν έφτασαν τα πρώτα μηνύματα της Εθνικής Αντίστασης.Η πρώτη κόρη Γεωργία δεν εδίστασε,οργανώθηκε αμέσως έχοντας κοντά της και τις τρεις μικρότερες αδερφές της,την Αναστασία,την Αδαμαντία και την Ελένη.Ο μεγάλος αδερφός,ο Γιώργος,μοίρασε τον εαυτό του ανάμεσα στα οικογενειακά βάρη και την Εθνική Αντί-σταση και όταν του ζητήθηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Αντίσταση στην περιοχή της Τροιζηνίας από το πόστο του καθοδηγητή της Ε.Π.Ο.Ν.,υπάκουσε. ...

ΠΗΓΗ: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού,23/12/2008

Σημείωση Γιάννη Βασ. Πέππα: Η απόλυτη κομματική ένταξη της Γ. Μ-Π δεν επηρέασε καθο-ριστικά μόνο τη ζωή της,φαίνεται.Η ροπή της προς την Αλβανία,με σπουδές και μεταφράσεις,ίσως έχει να κάνει με το ότι το ΚΚΕ τότε αποθέωνε την Χοτζική Αλβανία ως στρατηγικό σύμμαχό του, δεν αναγνώριζε Ελληνική ΒορειοΗπειρωτική μειονότητα (οι εργαζόμενοι των δύο χωρών πρέ-πει να ενωθούν υπό την ΕΣΣΔ ενάντια στους πολεμόχαρους καπιταλιστές) και οι συνα-ντήσεις/συνεργασίες των δύο μερών ως τον Αύγουστο του 1949 υπήρξαν αρκετές.

Ως προς τους Αρβανίτες,προ 20ετίας περίπου,είχα διαβάσει το βιβλίο της Τα Βίλια του Κιθαιρώνα και τ’ αρβανίτικα τραγούδια τους,όπου βέβαια,πέρα απ΄ την χρήση αλβανικού αλφαβήτου στην απόδοση των αρ-βανίτικων (κάτι που ηλιθιωδώς πράττουν απελπιστικά πολλοί Έλληνες συγγραφείς και συγγραφίσκοι) δεν είχα επισημάνει κάτι άλλο επιλήψιμο.