Βασίλα

Ο Δεκέμβριος ήταν μήνας χαράς στο χωριό.Τις γιορτές οι γυναίκες έφτιαχναν γλυκά,μελομακάρονα,στριφτά (ντριδαστέδες),παπουτσάκια και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τη βασιλόπιτα (βασίλα).
Για να τη φτιάξουν,έκαναν σχεδόν μια μέρα.Τη στόλιζαν με παραστάσεις ανάγλυφες από ζυμάρι μελωμένο ή ζαχαρωμένο και μπαχάρι,που απεικόνιζαν τον αρχηγό της οικογένειας,τον Άι Βασίλη,τ΄ αμπέλι,το σπίτι κ.λπ.
Οι φούρνοι έκαιγαν για το ψήσιμο της βασιλόπιτας και των ψωμιών.Παντού μύριζε φρεσκοψημένο ψωμί.

Η βασίλα των αρβανιτών  -και των υπολοίπων Ελλήνων- δεν είναι παρά μια  ...αρχαία Βασιλόπιτα,ο Θάργηλος Άρτος! 
Η κοπή της «βασιλόπιτας» είναι μία από τις αρχαίες παραδόσεις που επιβιώνουν. Λαογραφικές μελετητές μας ανακάλυψαν τη ρίζα του εθίμου αυτού στην αρχαία ελληνική παράδοση. Οι αρχαίοι Έλληνες πάντα πρόσφεραν στους θεούς σε κάθε μεγάλη καμπή της ζωής τους «εορταστικό ψωμί» που... φυσικά τότε δεν λεγόταν ΒΑΣΙΛΌΠΙΤΑ,ούτε πρόσφορο! Στην αρχαιότητα ονομαζόταν "Θάργηλος Άρτος".
Σήμερα στην ελληνική παράδοση της Χριστιανικής θρησκείας ακόμα συνεχίζεται αυτή η παράδοση την πρώτη ημέρα του νέου έτους .
Τα μεσάνυχτα ακριβώς όταν έχουμε εισέλθει στο νέο έτος ή λίγο πριν από το μεσημεριανό γεύμα την ίδια ημέρα, εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς την έννοια του Θεού για την ευλογία που μας έδωσε,τη δυνατότητα να ολοκληρώσουμε με ασφάλεια την χρονιά που μόλις πέρασε!
Επίσης αποτιμούμε φόρο τιμής και εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς το Θεό που μας επέτρεψε την καλή τύχη να δούμε το Νέο Έτος!
Ο επικεφαλής της οικογένειας προχωρά στο κόψιμο του "Άρτου" .
Το πρόσωπο που έχει την τύχη να βρει το κέρμα στο κομμάτι του ψωμιού θεωρείται ότι απολαμβάνει μια μεγάλη τιμή !
Το πρόσωπο αυτό για τους επόμενους 12 μήνες αναμένεται να είναι ένα καλό πρότυπο «πολίτη» στην κοινωνία. Θα έχει το καθήκον και την τιμή να αγωνιστή με ήθος για την αριστεία και την αρετή στην καθημερινή του ζωή και με τις καλές πράξεις του να αποτελέσει παράδειγμα για την κοινότητά του και τα μέλη της οικογένειας του !

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος.