Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025

Από την Bardaska Banovina στην "Βόρεια Μακεδονία"

 

Γιουγκοσλάβικο γραμματόσημο του 1940

ΣΚΟΠΙΑ – Η χρήση του ονόματος «Μακεδονία»

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει προστεθεί στην ατζέντα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής το λεγόμενο ζήτημα περί της ονομασίας του γειτονικού κρατιδίου των Σκοπίων. Πολλά έχουν γραφεί και συζητηθεί για το θέμα αυτό. Σήμερα όμως λόγω της αποτυχίας της εθνικής μας εξωτερικής πολιτικής το 95% των χωρών παγκοσμίως αποκαλούν τα Σκόπια ως Μακεδονία.

Ιστορική αναδρομή

Μέχρι τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η περιοχή των Σκοπίων υπάγονταν στο Σερβικό κράτος και ονομαζόταν Παλαιά Σερβία, Νότια Σερβία ή Vardaska Banovina (Επαρχία του Βαρδάρη). Την 29η Νοεμβρίου του έτους 1943 στη σύνοδο που έγινε στην πόλη Jajce  της Βοσνίας, το Αντιφασιστικό Συμβούλιο Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας (στρατάρχης Τίτο –Παρτιζάνοι) αποφάσισε την ομοσπονδιοποίηση της χώρας.

Διαχωρίστηκε από την Σερβία η περιοχή που μέχρι τότε ονομάζονταν Vardaska Banovina (Επαρχία του Βαρδάρη) και μετατράπηκε σε μία από τις ομοσπονδίες της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας. Το όνομα «Vardaska Banovina» άλλαξε αρχικά σε «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» και εν συνεχεία σε «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Εκτός της μετονομασίας, ο στρατάρχης Τίτο καλλιέργησε παράλληλα και προώθησε την ιδέα ενός χωριστού διακριτού «μακεδονικού έθνους». Σκόπευε έτσι μελλοντικά να εγείρει εδαφικές αξιώσεις και διεκδικήσεις της Γιουγκοσλαβίας  στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, εξασφαλίζοντας διέξοδο στο Αιγαίο. Άλλωστε από το έτος 1944 είχε αναγγείλει δημόσια ότι στόχος του ήταν να επανενώσει «όλα τα τμήματα της Μακεδονίας που διασπάστηκαν τα έτη 1912 και 1913 από τους βαλκάνιους ιμπεριαλιστές».

Απέναντι σε αυτές τις ψυχροπολεμικές και αλυτρωτικές διεργασίες, τον Δεκέμβριο του έτους 1944 ο αμερικανός υπουργός εξωτερικών Stettinius έγραφε σε τηλεγράφημά του μεταξύ άλλων ότι: «Η (αμερικανική) Κυβέρνηση θεωρεί ότι αναφορές του τύπου μακεδονικό “έθνος”, μακεδονική “Μητέρα Πατρίδα” ή μακεδονική “εθνική συνείδηση” αποτελούν αδικαιολόγητη δημαγωγία που δεν αντικατοπτρίζει καμία πολιτική πραγματικότητα και βλέπει σε αυτές την αναγέννηση ενός πιθανού μανδύα που θα υποκρύπτει επιθετικές βλέψεις εναντίον της Ελλάδας».

Επομένως, μέχρι το έτος 1944 η επίσημη ονομασία των Σκοπίων ήταν «Vardaska Banovina». Από το έτος 1944 και μετά άλλαξε σε «Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας», την οποία και διατήρησε για μισό περίπου αιώνα μέχρι το έτος 1991.

Την 7η Σεπτεμβρίου του έτους 1991 προέκυψε το ζήτημα του ονόματος, όταν η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας αποσχίστηκε από την τότε ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία και αυτοανακήρυξε με δημοψήφισμα την ανεξαρτησία της υπό το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Την 16η Δεκεμβρίου του έτους 1991 το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρώπης ψήφισε ομόφωνα ότι δεν θα αναγνωρίσουν όνομα για τη Νοτιοσλαβία (Σκόπια) που μπορεί να έχει «εδαφικές αξιώσεις στο μέλλον».

Το ίδιο έτος πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Έλληνα υπουργού εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά με τον Πρόεδρο της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στο Βελιγράδι. Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο Μιλόσεβιτς πρότεινε κοινά σύνορα Σερβίας – Ελλάδας και ουσιαστικά την διχοτόμηση των Σκοπίων. Πρόταση που ο Σαμαράς απέρριψε.

Την 3η Δεκεμβρίου του έτους 1991 ο Πρόεδρος Κίρο Γκλιγκόροφ ζήτησε την αναγνώριση της χώρας του από την διεθνή κοινότητα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» με επιστολή του προς τους ηγέτες όλων των κρατών. Μετά από αυτή την κίνηση, συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και κατέληξε στους εξής τρεις όρους για την αναγνώριση της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» από την Ελλάδα:

(α). Να αλλάξει η ονομασία Μακεδονία.

(β). Να αναγνωρίσει ότι δεν έχει εδαφικές βλέψεις κατά της Ελλάδας

(γ). Να αναγνωρίσει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει «μακεδονική μειονότητα».

            Στις αρχές του έτους 1992 για το θέμα των Σκοπίων έγινε και σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, κατά την οποία συμφώνησαν για κοινή γραμμή πλεύσης σε μία ονομασία που δεν θα περιείχε τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγα αυτής.

            Την 2α Φεβρουαρίου του έτους 1992 οι Υπουργοί των Εξωτερικών της ΕΟΚ ανέθεσαν στον Υπουργό Εξωτερικών της Πορτογαλίας Joao de Deus Pinheiro να προτείνει λύση για το αίτημα της αναγνώρισης της Νοτιοσλαβίας. Η πρόταση Πινέϊρο περιλάμβανε το όνομα «Nova Macedonia» (Νέα Μακεδονία). Την 13η Απριλίου του έτους 1992 έγινε νέο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών όπου απέρριψαν το πακέτο Πινέϊρο με το προτεινόμενο όνομα. Επαναδιατυπώθηκε η πάγια μέχρι τότε θέση ότι η Ελλάδα θα αναγνώριζε το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων με μια ονομασία που δεν θα περιλάμβανε τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγά της.

            Την 3η Ιουνίου του έτους 1992 ο πρώτος πρόεδρος των Σκοπίων Κίρο Γκλιγκόροφ, ερωτηθείς εάν θεωρεί το λαό του απόγονο του Μ. Αλεξάνδρου , έκανε την ακόλουθη ιστορική δήλωση: «Εμείς είμαστε Σλάβοι, δεν έχουμε καμία σύνδεση με τον Μέγα Αλέξανδρο. Ήλθαμε στην περιοχή τον 6ο μ.Χ. αιώνα». Ο Γκλιγκόροφ προωθούσε τότε μια σύνθετη ονομασία τύπου «Σλαβική Μακεδονία» ή «Σλαβομακεδονία».

            Ένα χρόνο αργότερα, την 7η Απριλίου του έτους 1993 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφισε την αναγνώριση του νέου κράτους και φυσικά έτσι ψήφισε και η Ελλάδα. Η επίσημη ονομασία είναι FYROM (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας).

            Το έτος 1995 η Ελλάδα και η ΠΓΔΜ συνομολόγησαν μια ενδιάμεση συμφωνία. Από τότε όμως μέχρι σήμερα η ΠΓΔΜ την παραβιάζει συστηματικά με την εκδήλωση μεγαλοιδεατικών εδαφικών βλέψεων κατά της Ελλάδος. Την 3η Απριλίου του έτους 2008 ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής έθεσε ΒΕΤΟ για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.

            Το έτος 2010 ο Έλληνας Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου πρότεινε το όνομα Ανεξάρτητη ή Κυρίαρχη Δημοκρατία της Μακεδονίας (Άνω ή Βόρεια),η οποία είναι μια σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό. Το έτος 2012 η τότε Ελληνική Κυβέρνηση πρότεινε την υπογραφή με τα Σκόπια ενός μνημονίου κατανόησης, το οποίο θα έθετε το πλαίσιο και τις βασικές παραμέτρους για την οριστική επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. Σύμφωνα με αυτό, οποιαδήποτε πρόταση οφείλει να εμπεριέχει έναν σαφή και οριστικό προσδιορισμό του ονόματος, που δεν θα αφήνει περιθώρια αμφιβολιών μεταξύ του εδάφους της ΠΓΔΜ και περιοχών γειτονικών χωρών. Το όνομα που θα συμφωνηθεί χρησιμοποιείται έναντι όλων (orga omnes) και για όλους τους σκοπούς.

             Συμπεράσματα – διαπιστώσεις

            Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τονισθεί ότι ο όρος «Μακεδονία» ως λέξη είναι ελληνικής προελεύσεως και ετυμολογήσεως. Ιστορικά, ο όρος «Μακεδονία» αναφέρεται στο Βασίλειο και τον Πολιτισμό των αρχαίων Μακεδόνων, που ανήκουν στο ελληνικό έθνος και αποτελούν αδιαμφισβήτητο κομμάτι της ελληνικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Γεωγραφικά, ο όρος «Μακεδονία» αναφέρεται σε μια ευρύτερη περιοχή την οποία μοιράζονται διάφορες Βαλκανικές χώρες, με το μεγαλύτερο μέρος να βρίσκεται στην Ελλάδα.

            Αυτός ο γεωγραφικός χώρος που ονομάζεται Μακεδονία μοιράστηκε μεταξύ των βαλκανικών κρατών μετά τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους,  με την Συνθήκη Ειρήνης του Βουκουρεστίου που υπογράφτηκε το έτος 1913 μεταξύ Ελλάδας, Ρουμανίας, Σερβίας, Μαυροβουνίου απο τη μια και της Βουλγαρίας από την άλλη. Ειδικότερα, η γεωγραφική Μακεδονία διαμοιράσθηκε ως εξής: η Ελλάδα πήρε το 51% , η Σερβία το 39%, η Βουλγαρία το 9,5% και ένα 0,5% πέρασε στην Αλβανία. Όλες οι μετέπειτα διακρατικές και διεθνείς συνθήκες δεν τροποποίησαν τα σύνορα αυτά που καθορίστηκαν από την Συνθήκη του Βουκουρεστίου.Τα τελευταία χρόνια όμως επιχειρείται ξεκάθαρα μια αναθεώρηση της Συνθήκης αυτής.

            Θα πρέπει όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι το ζήτημα της ονομασίας της FYROM είναι απλά η πρόφαση. Οι ΗΠΑ γνωρίζουν τη σαθρότητα και γελοιότητα των επιχειρημάτων των Σκοπίων να ονομάζονται Μακεδονία και δεν αντιδρούν.Ίσα ίσα τα αποδέχονται γιατί με αυτό τον τρόπο εξυπηρετούνται καλύτερα τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα και σχέδια στην ευρύτερη περιοχή. Η Τουρκία, πιστή στην εφαρμογή του δόγματος του νεοοθωμανισμού και έχοντας στρατηγικά αναβαθμισμένο ρόλο, υποστηρίζει φαινομενικά το «δίκαιο αίτημα των Σκοπίων». Από την άλλη οι Σκοπιανοί για να δημιουργήσουν ανάχωμα στην αλβανική επεκτατικότητα (βλέπε δημιουργία Μεγάλης Αλβανίας) και τη Βουλγαρία, πλαστογράφησαν,παραχάραξαν και αλλοίωσαν τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα συστηματικά και μεθοδικά με την τεχνητή εισαγωγή της έννοιας του «μακεδονικού έθνους».

            Προσωπικά θα έλεγα ότι είναι θέμα χρόνου η αλβανοποίηση των Σκοπίων. Ήδη το αλβανικό στοιχείο αποτελεί την πλειοψηφία (ποσοστό άνω του 40% επί του γενικού πληθυσμού) εμφανίζοντας σταθερά αυξητικές πληθυσμιακές τάσεις. Στον αντίποδα ο ρυθμός των Σλαβικών γεννήσεων καταγράφει μείωση. Να σημειωθεί ότι ο Αλί Αχμέτι, αρχηγός του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ότι «σε 5–10 χρόνια οι Αλβανοί θα είναι πλειοψηφία και θα αλλάξουν τα δεδομένα».

Το Ζήτημα του ονόματος

            Η περιοχή των Σκοπίων είναι η νοτιότερη περιοχή της Γιουγκοσλαβίας, η οποία αναγνωρίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως χώρα με το όνομα Μακεδονία. Είναι η πρώτη φορά που στην παγκόσμια ιστορία γεννήθηκε μια νέα χώρα με την ονομασία «Μακεδονία» και δεν ήταν Ελληνική. Ταυτόχρονα η ελληνική περιοχή της Μακεδονίας είναι απλά μια διοικητική περιφέρεια, η οποία στο μέλλον πιθανόν να μπορεί να διεκδικηθεί από το νεοσύστατο κράτος της FYROM.

            Σε κάθε περίπτωση το κράτος των Σκοπίων μπορεί να επιλέξει ελεύθερα όποια ονομασία θέλει για αυτό. Είναι όμως άλλο πράγμα το όνομα και άλλο η αναγνώριση. Ιδιαίτερα διαφωτιστικά πάνω σε αυτό είναι και τα παραδείγματα των κρατών της Ταϊβάν και της Μεγάλης Βρετανίας. Η Ταϊβάν χρησιμοποιούσε το όνομα Λαϊκή Δημοκρατία της νοτίου Κίνας. Πολλές ήταν οι χώρες που έσπευσαν να την αναγνωρίσουν με αυτή την ονομασία, εκτός της Κίνας. Σήμερα λέγεται Ταϊβάν.

            Για την περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας ο Σαράντος Καργάκος στο έργο του «Η Ελληνικότητα της Μακεδονίας» γράφει ότι όταν η Μεγάλη Βρετανία έθεσε υποψηφιότητα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γαλλία προέβαλε ΒΕΤΟ με το επιχείρημα ότι η χρήση αυτού του ονόματος θα μπορούσε να δώσει λαβές για διεκδικήσεις επί της περιοχής της Γαλλικής Βρεττάνης. Τελικά η Αγγλία εισήλθε με την ονομασία «Ηνωμένο Βασιλείο».

Στη περίπτωσή μας οι Σκοπιανοί δεν είναι ομοεθνείς, έστω μακρινοί, του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Αριστοτέλους. Επομένως, δεν τους τιμάει η απάρνηση της σλαβικής τους εθνικότητας και ταυτότητας και ο σφετερισμός του ελληνικού ονόματος Μακεδονία.

            Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Μακεδνοί ήταν δωρική φυλή. Το όνομα προέρχεται πιθανότατα από το επίθετο μακεδνός που σημαίνει ψηλός. Επιπλέον, το γενεαλογικό των Μακεδόνων Βασιλέων αποδείκνυε ότι ήταν Αργείοι και ειδικότερα Τημενίδες από το Άργος, απόγονοι δηλαδή του Ηρακλή.

            Θα κλείσω τον συλλογισμό μου με την ιστορική επιστολή του ακαδημαϊκού, αντιστασιακού και πρώην Υπουργού Παιδείας Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου (1913 – 2006), η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή την 10η Νοεμβρίου του έτους 2015. Με αυτήν ζητούσε να μην συμπεριληφθεί με κανέναν τρόπο η λέξη Μακεδονία στην ονομασία των Σκοπίων, τονίζοντας πώς πρέπει να ονομασθούν «Δαρδανσλαβία».

            Πράγματι, η περιοχή των Σκοπίων είναι η νοτιότερη πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία, δηλαδή η Νοτιοσλαβία. Η ίδια περιοχή όμως στα αρχαία χρόνια ονομάζονταν Δαρδανία, πολύ πριν εμφανιστούν οι Σλαβογενείς Σκοπιανοί. Οι Δαρδανοί ήταν ένα ελληνοπελασγικό φύλλο (βλέπε ελληνική μυθολογία). Επομένως, μία ορθή και ενδεδειγμένη ονομασία για το κράτος των Σκοπίων  εκτός από το ήδη χρησιμοποιηθέν Bardaska Banovina, είναι Δαρδανσλαβία που είναι ένα όνομα σύνθετο με γεωγραφικό προσδιορισμό.

 

Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης

Ιστορικός – Αρχειονόμος

Πηγή: Academia.edu (Google)

 

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2025

Περί της καταγωγής των Αλβανών


Κατά τον Αχιλλέα Λαζάρου,που συμπυκνώνει την θέση πολλών Ευρωπαίων επιστημόνων,κοιτίδα των σημερινών Αλβανών υπήρξε η ΒΔ Δαλματία (σημερινή Σλοβενία και Κροατία,βλέπε εικόνα). Αυτό ασπάζεται και τούτος ο ιστότοπος. Από εκεί κατέβηκαν νότια για να εγκατασταθούν τελικά,μετά από περιπλανήσεις,στην Ιλλυρία. Πρόκειται για ετερόχθονες επήλυδες.
Ας δούμε κάποιες σχετικές πηγές:

Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος στην εποχή του Ηράκλειου γράφει:
..."Και επειδή η νυν Σερβία καί Παννονία καί η ονομαζομένη Ζαχλούμων χώρα καί Τερβουνία καί η των Καναλιτών υπό την εξουσίαν του βασιλέως Ρωμαίων υπήρχον, εγένοντο δε αι τοιούται χώραι έρημαι παρά τών Αβάρων από των εκείσε γαρ Ρωμάνους τους νύν Δελματίαν καί τό Δυρράχιον οίκούντας απήλασαν"...
Εδώ περιγράφεται η ερήμωση της Ιλλυρίας μέχρι και του Δυρραχίου και ο εποικισμός υπό των Αβάρων.Καμμία αναφορά σε Αλβανούς.
Ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης (1430-1490), γράφει: Ουδόλως φρονώ ότι οί Αλβανοί ύπάρχουσιν Ίλλυρικόν γένος ώς τίνες λέγουσιν ... Παρθαίους δὲ καὶ Ὑρκανίους καὶ Τοπείρους, τοὺς πάντας ἱππέας, Φραταφέρνης ἦγεν. Μήδων δὲ ἡγεῖτο Ἀτροπάτης. ξυνετάττοντο δὲ Μήδοις Καδούσιοί τε καὶ Ἀλβανοὶ καὶ Σακεσῖναι. τοὺς δὲ προσοίκους τῇ ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ Ὀροντοβάτης καὶ Ἀριοβαρζάνης καὶ Ὀρξίνης ἐκόσμουν.
Από την Γαλλική εγκυκλοπαίδεια, γραμμένη από επιτροπή Σοφών υπό την εποπτεία του Ιππότη D' Arteau, μεταφρασμένη κατ΄ επιτομή από τη Γαλλική, το έτος 1862, διαβάζουμε:
ΑΛΒΑΝΙΑ: υπό των νεωτέρων γεωγράφων καλείται μία των επαρχιών της Ευρωπαϊκής Τουρκίας εκτεινομένη παρά το Αδριατικόν και το Ιόνιον πέλαγος και περιλαμβάνουσα δύο διακεκριμένας Επαρχίας των αρχαίων γεωγράφων την Ιλλυρίαν και Ήπειρον. Η χώρα αυτή κατά τόν μεσαίωνα εκαλείτο Αρβανέσση νύν δε καλείται Αρναούτ μέν υπό των Οθωμανών, Σκιπερί δέ υπό τών εγχωρίων ήτοι των Αλβανών οίτινες και εαυτούς όνομάζουσι σκιπετάρους. Οί κάτοικοι της εκτεταμένης ταύτης επαρχίας διαφέρουσιν από αλλήλων κατά τε την εθνικότητα την γλώσσαν και την θρησκείαν διότι το μέν μεσημβρινόν μέρος της Αλβανίας ήτοι την κυρίως Ήπειρον οικούσιν οί Ηπειρώται, όντες ομόγλωσσοι και Ομόθρησκοι με τους λοιπούς Έλληνας, το δε αρκτικόν ήτοι την Ιλλυρίαν, ήτις και δύναται νά ονομασθεί κυρίως Αλβανία κατοικούσιν οί Αλβανοί ανάμικτοι οντες μετά Σέρβων και Οθωμανών καί Έλλήνων. Εκτός της αλβανικής γλώσσης η οποία διαιρείται εις πολλάς διαλέκτους και ιδιώματα, λαλείται έτι εν τη Αλβανία καί η Ελληνική, η τουρκική κλπ.
Στις αρχές του 20ου αι. ο πρωθυπουργός της Σερβίας Πάσιτς δήλωνε περί του Αλβανικού ζητήματος, σε συνέντευξη που έδωσε στην Γαλλική εφημερίδα "Χρόνος":
"Οι Αλβανοί ουδέποτε είχον ιστορικόν βίον και ουδέποτε υπήρξε Αλβανία με την γεωγραφική έννοιαν ήν δίδουσι σήμερον οι εν Ευρώπη, μάλιστα δε οι προπαγανδισταί. Ανεξαρτήτως από το ζήτημα περί καταγωγής και γλώσσης των Αλβανών, είναι βέβαιον ότι είτε Ιλλυριοί ήσαν ούτοι αρχαιόθεν είτε μετανάστες εξ Ασίας, πολιτικόν βίον ουδέποτε έσχον".
Τα λεγόμενα του Σέρβου πολιτικού και μάλιστα πρωθυπουργού, περί Ασιατικής καταγωγής των Αλβανών έχουν να κάνουν με την Καυκάσια Αλβανία που ουδεμία σχέση με την Αλβανία της Αδριατικής,παρότι μερικοί επιμένουν να τις συνδέουν.Να και κάποιες πηγές για τους Καυκάσιους Αλβανούς:
Ο Πλούταρχος (Βίοι Παράλληλοι) γράφει:
"Καταλιπών δέ φρουρόν Αρμενίας Αφράνιον αυτός εβάδιζε δια τών περιοικούντων τον Καύκασον εθνών άναγκαίως έπί Μιθριδάτην. Μέγιστα δε αυτών εστίν έθνη, Αλβανοί και Ίβηρες"
Στράβωνος Γεωγραφία.
Εν αυτή δέ τη Αρμενία πολλά μέν όρη, πολλά δέ οροπέδια, έν οις ουδ άμπελος φύεται ραδίως. Πολλοί δε αύλωνες οί μέν μέσως, οι δέ και σφόδρα εύδαίμονες.. Καθάπερ τό Άραξηνόν πεδίον, δι ού ο Άράξης ποταμός ρέων εις τά άκρα της Αλβανίας και την Κασπίαν εκπίπτει θάλασσαν.
Άλλες αναφορές για την Αλβανία της Κασπίας γίνονται από τον Αρριανό στο έργο του ‘Αλεξάνδρου Ανάβασις ‘, όπου οι Αλβανοί βρίσκονται αντιμέτωποι ως εχθρικό τμήμα ενταγμένο στις περσικές δυνάμεις του Δαρείου κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. "Ώς δέ ομού ήδη τά στρατότεδα έγίγνετο, ώφθη Δαρείος και οί άμφ΄ αυτόν, οί τε μηλοφόροι Πέρσαι και Ινδοί και Αλβανοί και Κάρες οι ανάσπαστοι και οί Μάρδοι τοξόται κατ΄ αυτόν Άλέξανδρον τεταγμένοι και την ίλην την βασιλικην."
Από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο διαβάζουμε : Αλβανοί, Σκύθαι
Από τον Στέφανο Βυζάντιο, φιλόσοφο και γεωγράφο (4ου αιώνα μ.Χ.). διαβάζουμε:
Αλβανία χώρα προς τοις ανατολικοίς Ίβηρσιν. Εκεί δε και το έθνος οι Αλβανοί, ποιμενικοί και μετρίως πολεμικοί μεταξύ Ιβήρων και Κασπίας. Υπόκειται δε τη Σαρματία προς μεν τω Πόντω η Κολχική προς δε τή Κασπία η Αλβανία.

Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2025

Οι Έλληνες Ηπειρώτες στη διαδρομή των χρόνων


 Οι Έλληνες Ηπειρώτες στη διαδρομή των χρόνων…

Διαχωριστικό όριο μεταξύ Ηπείρου και Αλβανίας, ιστορικά, αποτελεί ο Γενούσος (Σκούμπι) ποταμός. Η περιοχή από τον Γενούσο μέχρι τον Αμβρακικό Κόλπο συγκροτούσε την αδιάσπαστη ενότητα του Ηπειρωτικού χώρου.
Στη Βόρειο Αλβανία κατοικούσαν οι Γκέγκηδες και στην περιφέρεια της Ηπείρου οι Τόσκηδες.
Οι Τόσκηδες είναι αρχαίοι Ηπειρώτες, αυτό γίνεται φανερό από τη γλωσσική διάλεκτο των Τόσκηδων, η οποία διαφέρει κατά πολύ από τη διάλεκτο που μιλούν οι Γκέγκηδες.
Επί του Ιουστιανιανού (527-565) οι κάτοικοι που ζούσαν μέχρι το Δυρράχιο χαρακτηρίζονται ως «Έλληνες Ηπειρώτες». Με την πίεση που δέχτηκαν οι πληθυσμοί αυτοί μετά την τουρκική κατάκτηση από όσους είχαν εξισλαμισθεί, κινδύνευαν σοβαρά. Πολλοί εξ ανάγκης ασπάστηκαν τον μωαμεθανισμό και αργότερα εξαλβανίστηκαν.
Ανθρωπολογικές διακρίσεις των Αλβανών
Οι Αλβανοί διακρίνονται: α) στους Γκέγκηδες της Σκόδρας, της Αχρίδας και των Σκοπίων, β) στους Τόσκηδες του Βερατίου (Βελεγράδων), του Τεπελενίου και της Πρεμετής και γ) στους Λιάπηδες του Αργυροκάστρου
Από την άποψη του θρησκεύματος. Πέρα από τον Γενούσο ποταμό είχε επικρατήσει σε μεγάλο βαθμό ο καθολικισμός, ο οποίος διείσδυσε και σε βάρος των ορθοδόξων. Από τον 13ο και 14ο αιώνα, όταν άρχισε να παρακμάζει το Βυζάντιο, οι Αλβανοί της Κρόιας, του Δυρραχίου, της Μουζακιάς και του Αλεσίου, δέχονται επιδράσεις από τη Ρώμη. Ο παπισμός εδραιώθηκε στα Βόρεια του Γενούσου ποταμού κατά τη διάρκεια της σερβικής κυριαρχίας του Στέφανου Ντουσάν (1331-1355). Γύρω στο 1501 οριστικοποιήθηκε η θρησκευτική διαίρεση της Αλβανίας σε καθολικό Βορρά και ορθόδοξο Νότο (περιοχή κάτω από το Δυρράχιο).
Οι Τόσκηδες είναι ευκίνητοι, με κανονικό ανάστημα, βραχυκέφαλοι, με γαλανά μάτια και ελληνικά χαρακτηριστικά.
Οι Λιάπηδες των Ακροκεραυνίων είναι βραχύσωμοι, ληστές, πονηροί και πολύ ικανοί στον κλεφτοπόλεμο.
Παρατηρούμε ότι με το χρόνο διαμορφώθηκαν δύο ξεχωριστοί φυλετικοί τύποι:
Οι Γκέγκηδες πάνω από την κοιλάδα του Γενούσου ποταμού και οι Τόσκηδες του Νότου, με φανερή τη συγγενική σχέση με τους Έλληνες.
Επιφανείς Ευρωπαίοι επιστήμονες ταυτίζουν τους Τόσκηδες με τους Έλληνες. Ο ανθρωπολόγος J. Cville, ο γεωγράφος Stanford, ο Aifred Gilleton, ο Αυστριακός γεωγράφος και εθνολόγος A. Wald Kampt. Όλοι διακρίνουν τους Τόσκηδες από τους Γκέγκηδες και πιστοποιούν ότι η ζώνη κάτω από τον Γενούσο ποταμό είναι αμιγώς ελληνική. Οι Γκέγκηδες χαρακτηρίζονται ημιβάρβαροι, ενώ οι Τόσκηδες βρίσκονται σε ασύγκριτα ψηλότερη πολιτιστική βαθμίδα.
Ο Κων. Άμαντος, «Οι Βόρειοι γείτονες της Ελλάδος» (Αθήναι 1923) διερευνά τα διαφορετικά εθνολογικά χαρακτηριστικά των Γκέγκηδων και Τόσκηδων.
Ο G. Stadtmuller στη μελέτη του «Τα προβλήματα της ιστορικής διερευνήσεως της Ηπείρου» (Ηπειρ. Χρονικά 1934, τ. 9ος) και ο Ευάγγ. Μπόγκας «Τα γλωσσικά ιδιώματα της Ηπείρου» (Ιωάννινα 1964, τ. Α'-Β'), συμφωνούν ότι οι Βορειοηπειρώτες έχουν δικό τους γλωσσικό ιδίωμα αρχαιότερο από τα ιδιώματα της νοτιότερης Ηπείρου. Το ιδίωμα των περιοχών Αργυροκάστρου, Πωγωνίου, Δελβίνου, είναι απαλλαγμένο από ξενικές επιδράσεις.
Ο ερευνητής Αχιλλέας Λαζάρου «Ιλλυρολογία και Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός» (Αθήναι 1971) και εξέχοντες αρχαιολόγοι επιστήμονες (ο Vr. Georgiev, ο P. Levegue, o N. Hammond, o Δημ. Ευαγγελίδης, ο Φώτιος Πέτσιος, ο Σωτήρης Δάκαρης) δέχονται την ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου μέχρι τον Γενούσο ποταμό. Όλες οι απόψεις των επιστημόνων συμπίπτουν, διαπιστώνοντας ότι οι Τόσκηδες προσδιορίζονταν γεωγραφικά κάτω από το φυσικό όριο του Γενούσου και ότι ακόμη τα φυλετικά χαρακτηριστικά παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες με τους Ηπειρώτες, ώστε να θεωρούν τους εαυτούς τους γνήσιους Έλληνες. Απόδειξη ότι και οι Τούρκοι τους έλεγαν «Ρωμιούς». Οι Τόσκηδες είχαν συνείδηση της κοινής φυλετικής καταγωγής τους προς τους Έλληνες, φαινόμενο που φαινόταν και από τους εξισλαμισμένους Αλβανούς, οι οποίοι περηφανεύονταν ότι είχαν προγόνους τους αρχαίους Έλληνες.
Ακόμη και μετά την αλβανική αφύπνιση και την εθνολογική διαφοροποίηση, που είχε αρχίσει νοτιότερα του Γενούσου, η αλβανική εθνότητα ήταν η τελευταία στα Βαλκάνια. Άρχισε στα τέλη του 19ου αιώνα να διαμορφώνει εθνική συνείδηση.
Εκτός από το βαθύ μίσος μεταξύ των μουσουλμάνων και των χριστιανών στην Αλβανία, χάσμα υπήρξε και μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων. Μεγαλύτερο χάσμα προκάλεσε ο εξισλαμισμός μεγάλου ποσοστού, γεγονός που έφερε κοινωνική ανισότητα μεταξύ πιστών μουσουλμάνων και απίστων.
Οι καθολικοί Αλβανοί ήταν προσανατολισμένοι προς την Αυστρία, οι ορθόδοξοι προς την Ελλάδα και οι μουσουλμάνοι προς το κυρίαρχο οθωμανικό καθεστώς, αφού τα ανώτερα αξιώματα η Πύλη τα χορηγούσε σε μουσουλμάνους Αλβανούς.
Στο γεωγραφικό τμήμα από τον Άραχθο μέχρι τον Αώο ποταμό το ελληνικό στοιχείο υπερείχε πληθυσμιακά (συγκροτούσε τα 2/3 του συνολικού πληθυσμού) σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το σύνολο των ελληνόφωνων και αλβανόφωνων χριστιανών άρχιζε από το ακρωτήρι απέναντι από το νησί Σάσων, περιέκλειε τη Χιμάρα, κατευθυνόταν από το Αργυρόκαστρο προς το Λεσκοβίκι και κατέληγε στην Κορυτσά. Όλοι οι αρβανιτόφωνοι χριστιανικοί πληθυσμοί της Ηπείρου ήταν γνήσιοι Έλληνες. Οι χριστιανοί κάτοικοι των περιοχών αυτών, όπως αναφέρει ο Άγγλος Πρόξενος K. Green σε έκθεσή του το 1878, αυτοαποκαλούνταν Αρβανιτοέλληνες.
Παραμονές των Βαλκανικών πολέμων η πολιτική της Ελλάδος κινήθηκε μέσα σε ρεαλιστικά πλαίσια, περιορίζοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις στις περιοχές με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς. Με τον όρο «Ήπειρος» εννοούσαν το γεωγραφικό τμήμα από τα Ακροκεραύνια, την Πίνδο, τον Αμβρακικό και το Ιόνιο Πέλαγος, δηλ. τα σαντζάκια Αργυροκάστρου, Ιωαννίνων, Πρεβέζης, Γουμενίτσα, του Καζά (Επαρχίας) Αυλώνας, από το σαντζάκι Βερατίου και τους Καζάδες Κορυτσάς και Κολιόνιας, καθώς και τμήμα του Καζά Σταρόβου (Πόγραδετς). Ο γεωγραφικός αυτός χώρος και ο πληθυσμός του αποτελούσε στη μεγαλύτερη πλειοψηφία του το μέρος του υπόδουλου ελληνισμού.
Ο Κων/νος Α. Βακαλόπουλος σε άρθρο του στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (φ. 7-2232, 13-2-1997) δίνει μερικά πληθυσμιακά στατιστικά στοιχεία της εποχής.
Σύμφωνα με τουρκική στατιστική του 1908 στην αναφερόμενη γεωγραφική ζώνη υπήρχαν 326.778 χριστιανοί ορθόδοξοι, 174.602 μουσουλμάνοι, 7.064 Αθίγγανοι και 5.106 Εβραίοι.
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί αυτής της γεωγραφικής ζώνης ήταν ελληνόφωνοι, αρβανιτόφωνοι και βλαχόφωνοι. Όλοι αυτοί οι πληθυσμοί, εκτός από ένα 5% αρβανιζόντων και ρουμανιζόντων, είχαν Ελληνική συνείδηση, υπάγονταν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και εκπαιδεύονταν σε ελληνικά σχολεία.
Πέρα από τις μαρτυρίες αρχαιολόγων, εθνολόγων, ιστορικών και άλλων ερευνητών επιστημόνων, τα ιστορικά γεγονότα αποδεικνύουν την αδιάσπαστη ενότητα του Ηπειρωτικού Ελληνισμού. Οι συνεχείς αγώνες των Ηπειρωτών εναντίον του κατακτητή, στους οποίους πρωτοστατούσαν Χιμαριώτες και Σουλιώτες, φανερώνουν την προσφορά των Ηπειρωτών στο Έθνος.
Ανεκτίμητη ήταν η πολιτιστική παρουσία των Ηπειρωτών, κυρίως, κατά τους σκοτεινούς αιώνες της δουλείας. Η Μοσχόπολη και τα Γιάννενα ήταν για πολλούς αιώνες τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα των Βαλκανίων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Επομένως, αδιάσπαστη υπήρξε και η πολιτιστική συνοχή των Ηπειρωτών. Η πνευματική προσφορά των Ηπειρωτών στο έθνος υπήρξε ανυπολόγιστη.
Οι αγώνες του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού πηγάζουν από τα σπλάχνα τους. Αυτοί οι αγώνες συνεχίζονται μέχρι σήμερα για κατοχύρωση των δικαιωμάτων σε όλα τα επίπεδα, πολιτικά, εκκλησιαστικά, εκπαιδευτικά, εθνικά.
Από Νίκος Υφαντής

Τρίτη 19 Αυγούστου 2025

Τζ(σ)εργίνης - Μπότζικας - Κολοκοτρώνης


 Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος. Δρα κοινωνιολογίας της ιστορίας και πολιτισμού (οθωμανικής περιόδου) Παντείου Πανεπιστημίου, δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω – Μουσικολόγου

Τζ(σ)εργίνης – Κολοκοτρώνης

Αφηγείτο ο Γέρος του Μοριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και συνέταξε ο δικαστής Γεώργιος Τερτσέτης στο έργο :



 

Στο αρχικό σημείο της αφήγησής του αναφέρει για την καταγωγή και το γενεαλογικό του δέντρο σχετικά με το πατρικό οικογενειακό του επώνυμο :

κ.λ.π

Δηλαδή αναφέρεται σε προγονικό οικογενειακό επώνυμο Τζ(σ)εργίνης και όχι Κολοκοτρώνης.

Για το πώς προέκυψε το Κολοκοτρώνης αναφέρει ο Γέρος του Μοριά:

κ.λ.π

Τα ονόματα και τα επώνυμα , συνήθως δεν είναι δηλωτικά εθνικής καταγωγής, αλλά συχνότερα δηλωτικά ιδιότητας, επαγγέλματος,πατρωνυμικά, μητρωνυμικά , παρατσούκλια κ.λ.π σε ποικίλες γλώσσες που ομιλούντο σε «αυτοκρατορικούς μικτούς πολύγλωσσους πληθυσμούς», όπως των Βυζαντινών και Οθωμανών σε σημείο που κάποιος θα μπορούσε να ονομαστεί Σαρρής (sarı = κίτρινος ή ξανθός στα Τούρκικα ) χωρίς όμως να είναι Τουρκικής καταγωγής. Για το πώς δινόντουσαν τα ονόματα/ παρατσούκλια, μας πληροφορεί ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης με την αφήγησή του. Επειδή ο πρόγονός του είχε «κώλο σαν κοτρόνι» ( sic), που στ’ αρβανίτικα είναι «μπύθ = κώλος» και «γκούρ=κοτρόνι»,ονομάστηκε Μπυθέγκουρας και Ελληνικά ΚολοκοτρώνηςΚωλοκοτρόνης» . Άλλο παρατσούκλι προγόνου του ήταν το Μπότζικας, γιατί όπως λέει ο Γέρος του Μοριά, αυτός ήταν μικρόσωμος και μαυριδερός και προσομοίαζε στο λεγόμενο φυτό Μποτσ(ζ)ίκι ( σκιλλοκρεμύδα ) που κρεμάμε στις πόρτες για γούρι την Πρωτοχρονιά.

Όμως ο Γέρος του Μοριά, δεν μας λέει τι σήμαινε ( σημαίνει ) τα αρχικό επώνυμο της γενιάς του Τζ(σ)εργίνης .
Έψαξα «τα οικογενειακά μας ονόματα» του Μ.Τριανταφυλλίδη
( Θεσ/νίκη 1982 ) και την εισαγωγή στην Ελληνική ονοματολογία του Χαρ. Συμεωνίδη ( Θεσ/νίκη 1992 ) και δεν βρήκα καμία αναφορά.
Άρχισα μετά να κοιτάζω λεξικά διαφόρων γλωσσών και μάλλον
μπερδεύτηκα περισσότερο με τις πιθανές προελεύσεις του ονόματος,
παρά διαφωτίστηκα. Σε κάθε περίπτωση, παρακάτω θα παρουσιάσω όλες τις πιθανές εκδοχές όπως τις βρήκα , χωρίς να σημαίνει ότι κάποια από αυτές είναι η σωστή:
Cerginis / Τζεργκίνης = Μαυριδερός- Γιάννης, στ’ αρβανίτικα του
Μοριά, αλλά ομοηχεί το πρώτο συνθετικό και με το «μαύρος» στα
σλάβικα ;
Çerginis / Τσερκίνης = Έξυπνος- Γιάννης, στ’ αρβανίτικα του Μοριά,
αλλά ομοηχεί το πρώτο συνθετικό και με το «έξυπνος» στα βλάχικα ;
( σημ.: ενδέχεται το Γκίνης να μην σημαίνει Γιάννης, αλλά να προέρχεται 
από το Gentius στα λατινικά και Gent στ’ αλβανικά, ο οποίος ήταν ο τελευταίων βασιλιάς των Ιλλυριών το 181-168 π.Χ., συγγενής λέξη και προς τη Λατινική : γένος, σόι, φυλή).

Çarki-νης = Ρόδα/τροχός και επομένως Τσα(ζε)ρκίνης αυτός που γυρίζει
σαν ρόδα/τροχός με περσική ρίζα çark ;
Tserbu-ίνης = ελάφι στα βλάχικα και επομένως Τ(ζ)σερμπίνης ο
«γρήγορος σαν ελάφι» ;
çerge ή çergi -ίνης στα οθωμανικά που σημαίνει μικρή αυτοσχέδια
σκηνή/ τσαρδί δηλαδή;
Sergi-νης : οθωμανικά = ο έκθετος
Черга-ίνης= στα βουλγάρικα που σημαίνει χαλί ;
Чергар-ίνης = στα βουλγάρικα που σημαίνει Νομάς
;
cergë-ίνης = στ’ αλβανικά που σημαίνει παγίδα / ιστός αράχνης/ χώρος
περιορισμού και Τσάρκος στη γλώσσα των βοσκών εκεί που
περιορίζονται τα νεογέννητα αρνοκάτσικα, με ρίζα το οθωμανικό çerge
ή çergi ;
cergë-ίνης= στ’ αλβανικά, που σημαίνει και λεπτό δέρμα, αλλά και
κουρέλι, χαλί ή σκέπασμα (scutum =κάλυμμα/ασπίδα στα λατινικά εξ’ ού και σκουτί /ρούχο) από τρίχες γίδας ;
cerchio-ίνης = ιταλικό, από το λατινικό circus, που συγγενεύει με το
ελληνικό κρίκος και με αντιδάνειο Τσέρκι, δηλ. το στεφάνι που
συγκρατεί τα ξύλα των βαρελιών / βουτσιών ;
τσεκιν (βενετ. λ. zechin) : παλιό χρυσό νόμισμα της Βενετίας, γνωστό
στην Ελλάδα ως βενέτικο φλουρί. Βλ. παροιμία: "είν` ανθρώποι για
τσεκίνια κ` είν` ανθρώποι για κατρίνια
".
Αβέβαιη η προέλευση του επωνύμου Τζ(σ)εργίνης ; Αν όπως λέει ο
Κολοκοτρώνης είναι όνομα του 16ου αιώνα, τότε δηλ. που ξεκίνησε η γενιά του, το πιθανότερο είναι , είτε να έχει αρβανιτο/σλάβικη ρίζα, όπως και τα Μπυθέγκουρας και Μπότζικας , ίσως οθωμανικό Sergin-νης = ο έκθετος / παρατημένος , ίσως όμως και να πρόκειται για κατάλοιπο της ιταλικής cerchio-ίνης , ή βενετσιάνικης zechin-νης, οι οποίες ιταλογενείς άφησαν πάμπολλες λέξεις στο Μοριά, τις οποίες χρησιμοποιεί ο Κολοκοτρώνης κατά κόρον στην αφήγησή του ( με αγαπημένες λέξεις το μπατάλια= μάχη, αγιουτάντε = βοηθός, εννοώντας τον Φωτάκο,
Καζάρμα εννοώντας το παλιό κτίσμα και στρατόπεδο , μπαταριά = ντουφεκιά/πυροβολισμό κ.ο.κ
).

--------------------------------------------

Παρακάτω άλλη μια από τις «ευτράπελες», αλλά συνάμα και τραγικές ιστορίες της ελληνικής επανάστασης και ειδικά την εποχή του εμφυλίου,ενώ ο Ιμπραήμ έκαιγε τον Μοριά και έδινε προσκυνοχάρτια .Ο Κολοκοτρώνης ήταν σ’ ένταση με την κυβέρνηση, η οποία την ώρα που αυτός προσπαθούσε να μαζέψει στράτευμα ν’ αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ, έκανε εν αγνοία του Γέρου, μυστικές διαβουλεύσεις με τους Οθωμανούς της Τριπολιτσάς, στέλνοντάς τους ως αγγελιοφόρο τον γνωστό Κων/πολίτη ιστοριογράφο και γραμματέα του Δημ. Υψηλάντη, Ιωάννη Φιλήμονα. Όταν ο Ι.Φιλήμων επέστρεφε από την Τριπολιτσά στο Ναύπλιο, σταμάτησε στους Μύλους, όπου για κακή του τύχη «έπεσε» επάνω στον Κολοκοτρώνη, ο οποίος τον ρωτάει «που ήσουν ;» - Όταν ο Φιλήμων του είπε και του έδειξε τα γράμματα των μυστικών διαβουλεύσεων, τα πιάνει ο Γέρος και τα σκίζει, ενώ έδειρε και τον Φιλήμονα !!!!

Ας δούμε πώς παραστατικά αναφέρει το γεγονός:


Πηγή: https://24grammata.com/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%84/



Ο Κολοκοτρώνης δεν ήταν Αρβανίτης.
Απλούστατα,γιατί ο ίδιος ποτέ δεν είπε κάτι τέτοιο.Ούτε κανείς απόγονός του.
ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ.
Στην Πελοπόννησο,τότε,υπήρχαν Αρβανίτες.Αυτοί τον χαρακτήρισαν Μποτζίκη και Μπιθγκούρα.Από κάποιους εξ αυτών που ζούσαν κοντά του,του αποδόθηκαν αυτοί οι χαρακτηρισμοί.Αρβανίτες ήσαν, στα αρβανίτικα τον χαρακτήρισαν.Λογικό.
Πρόγονός του ήταν ο Τσερ(γ)κίνης από το Ρουπάκι.
Ρουπάκι έλεγαν οι αρβανίτες το μικρό πεύκο,αλλά η λέξη είναι αρχαία.Απαντάται και στον Όμηρο και στον Ησύχιο (η ρωψ,που σήμαινε τρυφερό βοτάνι.Στο Μεσαίωνα έγινε ο ρώπαξ και το ρωπάκιον,που δήλωνε την μικρή βαλανιδιά,συνεκδοχικά το μικρό δέντρο.).
Ήταν ο Τσερ(γ)κίνης αρβανίτης;
Τσεργκίνης σημαίνει έξυπνος Γιάννης.Το επίθετο Τσαρπ (τσαρμ ή τσερμ) σήμαινε εύστροφος,ελισσόμενος.Από δω και ο τσάμικος (χορός με στροβιλισμούς κι ελιγμούς, δηλαδή).Παραφθορά του Τσεργκίνης αποτελεί το Ζεγκίνης. Υπάρχει ακόμα και το Τσαπέππας (ο έξυπνος Πέτρος).
Όπως έχουμε πολλές φορές εδώ αποδείξει,το ότι κάποιος μίλαγε ή χαρακτήριζε στα αρβανίτικα δεν σήμαινε ότι ήταν αρβανίτης.
Ο μόνος που μπορούσε να δώσει αυτή την διασάφηση ήταν ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης.
Και ΠΟΤΕ δεν είπε για αρβανίτικη καταγωγή του.Ούτε κανείς απόγονός του.
Έτσι,το θέμα θεωρείται λήξαν.
ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ.
Γιάννης Βασ. Πέππας

Σάββατο 14 Ιουνίου 2025

Όταν η Αλβανία άλλαξε τα ελληνικά επίθετα σε αλβανικά...

 Ντοκουμέντο του 1930 δείχνει πως η Αλβανία άλλαξε τα ελληνικά επίθετα σε αλβανικά

Το 1930 η Αλβανική κυβέρνηση απαίτησε την αλλοίωση των επωνύμων των πολιτών με καταγωγή διαφορετική από την αλβανική, σε μια προσπάθεια εξαλείψεως των μειονοτήτων.

Το 1930, κατά τη γενική απογραφή του πληθυσμού της Αλβανίας, το Υπουργείο Εσωτερικών της χώρας εξέδωσε εγκύκλιο μέσω της οποίας διέταξε την αλλαγή των επωνύμων των Αλβανών πολιτών που παραπέμπουν σε ξένη εθνικότητα.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, οι αλλαγές θα πρέπει να ενθαρρύνονται και σε άλλες μορφές, όπως παρουσιάζεται στο έγγραφο.

Σχετικά με το θέμα αυτό μας έγραψε ο Χιμαραίος γιατρός κ. Ευρυβιάδης Γκόρος το παρακάτω άρθρο:

Πως η Αλβανία άλλαζε τα προσωπικά δεδομένα των Αλβανών υπηκόων με ξένη εθνικότητα.

Μια «λογική» εγκύκλιος για μια χώρα σαν η δική μας.

Μια τέτοια χώρα, μικρή, με ετερογενή πληθυσμό, δεν μπορεί να μη ζει στον κόσμο του ρατσισμού και του σοβινισμού, χρειάζεται μόρφωση και μεγάλη καρδιά για να δεχτεί την συμβίωση με άλλες εθνικότητες και προπαντός όταν εσύ δεν ξέρεις, καλά, καλά την καταγωγή σου…

Ναι. Αυτή η εγκύκλιος είναι ρατσιστική και σοβινιστική. Είναι το ίδιο σαν αύριο, ο υπουργός των Εσωτερικών, να σου πει: «Άκου, εσύ, το όνομα του πατέρα σου δεν θα είναι Γιωβάνι, αλλά Μουσταφά, γνήσιο Αλβανικό! Θέλεις δεν θέλεις!»

Θα ήταν πιο δίκαιο, αν ο υπουργός θα είχε πάρει και τη γνώμη της μαμάς σου…

Δεν ξέρουμε αν αυτή η εγκύκλιος είχε την αποδοχή όλου του λαού, αλλά όταν ήμουν μαθητής στο Ιατρικό Πολυτεχνείο, το 1952, ο καθηγητής μου, ο αξιότιμος Σκοδράνος, χειρούργος ΙΟΥΛ ΚΟΛΙΚΙ, δεν το είχε αλλάξει το «qi» και το επώνυμο, δεν το έγραφε «Κολαϊ!», αλλά όπως πρέπει, KOLIQI! (ΚΟΛΙΚΙ!)

Η παρούσα εγκύκλιος παρόλο που είναι του 1930 έχει αρκετές ομοιότητες με την απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης κατά την τελευταία απογραφή πληθυσμού το 2011, να επιβάλει πρόστιμο 100.000 λεκ (820€) σε όσους πολίτες δήλωναν άλλη εθνικότητα από αυτή που είχε καταχωρηθεί στο ληξιαρχείο του τόπου γέννησης τους.

Θαύματα από την χώρα των θαυμάτων!!!

Ακολουθεί το περιεχόμενο της εγκυκλίου σε ελληνική μετάφραση:

 ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ – ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ – ΤΜΗΜΑ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ

Τίρανα, 6/6/1930

Παρόλο που τον καιρό της κατοχής από την Αυστρο-Ουγγαρία, τα επίθετα των Αλβανών υπηκόων, που τελείωναν με τις συλλαβές «ιτς, βιτς, ος, ης, ακη, δης», είχαν εξαφανιστεί, αλλάζοντας σε «αϊ, ι, α», στα μεταγενέστερα χρόνια, οι περισσότεροι εξ αυτών δεν άργησαν να κολλήσουν εκ νέου αυτές τις καταλήξεις.

Λαμβάνοντας υπόψη πως τέτοιες καταλήξεις δεν συμπίπτουν με την ετυμολογία των ονομάτων στη γλώσσα μας και δεν ταιριάζουν με τους γραμματικούς κανόνες, σας παρακαλούμε να διατάξετε τη λήψη των εξής μέτρων:

Κατά την απογραφή του πληθυσμού, οι υπάλληλοι να αλλάζουν τα επώνυμα που τελειώνουν σε «ιτς, βιτς, ις, ος, ακη, πουλος, εβ, οφ» με καταλήξεις «αϊ, ι, α», π.χ. Ντερβισοβιτς = Ντερβισαϊ, Μιλτιάδης = Μιλταϊ, Δημητριάδης = Δημητράϊ.

Τα νέα επώνυμα να χρησιμοποιούνται σε διαβατήρια, ταυτότητες, πράξεις γέννησης, γάμου, θανάτου και λοιπά μητρώα.

Να αφαιρεθούν όλες οι ταμπέλες καταστημάτων με ξένες καταλήξεις και να αντικατασταθούν.

Σε οικονομικές και επίσημες πράξεις να μην χρησιμοποιούνται επώνυμα με ξένες καταλήξεις.Κατά την απογραφή του πληθυσμού, οι υπάλληλοι να αλλάζουν τα επώνυμα που τελειώνουν σε «ιτς, βιτς, ις, ος, ακη, πουλος, εβ, οφ» με καταλήξεις «αϊ, ι, α», π.χ. Ντερβισοβιτς = Ντερβισαϊ, Μιλτιάδης = Μιλταϊ, Δημητριάδης = Δημητράϊ.

Τα νέα επώνυμα να χρησιμοποιούνται σε διαβατήρια, ταυτότητες, πράξεις γέννησης, γάμου, θανάτου και λοιπά μητρώα.

Να αφαιρεθούν όλες οι ταμπέλες καταστημάτων με ξένες καταλήξεις και να αντικατασταθούν.

Σε οικονομικές και επίσημες πράξεις να μην χρησιμοποιούνται επώνυμα με ξένες καταλήξεις.

Να ενημερωθούν όλα τα κρατικά γραφεία και δικηγορικά γραφεία να μην δέχονται αιτήσεις από πολίτες με τέτοια επώνυμα.

Όλα τα σχολεία να αλλάξουν άμεσα τις καταλήξεις στα σχολικά έγγραφα.  

Κρίνουμε περιττό να σας υπενθυμίσουμε την υποχρέωση της αλλαγής των ξένων καταλήξεων, για το καλό της εθνικής συνείδησης.

Σας υπενθυμίζουμε για ακόμη μια φορά πως τα παραπάνω μέτρα επιθυμούμε να εφαρμοστούν ευχάριστα, χωρίς να δημιουργηθεί άμεση δυσαρέσκεια.

Ελπίζουμε πως μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

ΑΝ. ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ – ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΕΙΟ

Για ενημέρωση και με την παράκληση να διατάξετε όλα τα Υπουργεία και τις σχετικές υπηρεσίες.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Έχουν ληφθεί τα μέτρα για την φύλαξη της εγκυκλίου.

Πηγή: 07.06.2025 | 22:30

https://www.himara.gr/istoria/dokoumento-1930-deixnei-pos-i-alvania-allakse-ellinika-epitheta-se-alvanika/?fbclid=IwY2xjawK6UTZleHRuA2FlbQIxMQBicmlkETBkTDlXQmRjWW9iTEV0eEJ4AR73dIV7IN9ZKTSv4Yr_-EIQAaElF2OhzQMyLP2VbTlny2JBmGBdUgEW_gkA1w_aem_lxIN861RdEOhDZehqZMZvA#google_vignette