Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016

Δ. Γιώτας-Μ. Γιώτα,Ήθη κι έθιμα κατά την γέννηση,τον γάμο & τον θάνατο στο παλιό Μενίδι

Ο Δημήτρης Γιώτας,αυτός ο εξαιρετικός ερευνητής και αρχειοδίφης,δεν είναι Μενιδιάτης ούτε Αρβανίτης.Πα-ντρεύτηκε Μενιδιάτισσα όμως (Μαίρη Δαμάσκου) και έ-κτοτε ζει μόνιμα στο Μενίδι.
Η συμβολή του στην ανάδειξη της ιστορίας και των παρα-δόσεων αυτού του τόπου είναι μεγάλη.
Εδώ,παρουσιάζω μια λαογραφική μελέτη του,στην οποία συνέπραξε καθοριστικά η σύζυγός του.Αποτελεί χαρακτη-ριστικό δείγμα ευρύτερου σχετικού έργου.Παρουσιά-στηκε από το ζεύγος Γιώτα ως εισήγηση στο Δ΄ Συ-μπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Αττικής (Άνω Λιόσια, 14.9.1991).Την μεταφέρω,όπως δημοσιεύτηκε στο περιο-δικό Λαμπηδόνα του Δήμου Ασπροπύργου,το οποίο πλέ-ον δεν κυκλοφορεί.
Οφείλω να τονίσω ότι τα περιγραφόμενα Μενιδιάτικα ή-θη και έθιμα εκφράζουν απολύτως και άλλα (μάλλον ό-λα) αρβανιτοχώρια της Αττικής.Στο χωριό μου λ.χ.,τον Βαρνάβα,ίσχυαν ακριβώς τα ίδια!
Γιάννης Βασ. Πέππας

Κάντε λήψη - διαβάστε: 

 
Δείτε ακόμα:



Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016

Η αποκαλυπτική ομιλία του βρετανού πρωθυπουργού Lloyd George για τις ελληνικές επιχειρήσεις στη Μικρασία


Η αποκαλυπτική ομιλία του βρετανού πρωθυπουργού Lloyd George κατά τη συζήτηση στο βρετανικό Κοινοβούλιο,στις 4 Αυγούστου 1922,για τις ελληνικές επιχειρήσεις στη Μικρασία.


Πρωθυπουργός (ο Lloyd George): Από όσα είπε ο εντιμότατος και γενναίος βουλευτής του Central Ηull (πλωτάρχης Kenworthy) ελάχιστα είναι εκείνο που μπορώ να συμφωνήσω μ' αυτά.Διατύπωσε όμως μια υ-πόδειξη που θα την αποδεχτώ,ότι δηλαδή θα ήταν ευκταίο πριν διακόψουμε τη συνεδρίαση να συζητήσουμε για τις υποθέσεις της Εγγύς Ανατολής.Η κυβέρνηση δεν έχει να αποκρύψει τίποτε από την πολιτική της.Συμ-φωνώ με την υπόδειξη του εντιμότατου και γενναίου φίλου... ότι είναι επιθυμητό περισσότερο από κάθε τι άλλο να αποκατασταθεί η ειρήνη στο τμήμα αυτό του κόσμου... Ο εντιμότατος και γενναίος βουλευτής του Central Ηull παρουσίασε στη Βουλή την εικόνα μιας φιλικής Τουρκίας που δυσαρεστήθηκε εξαιτίας της πολιτικής της κυβέρνησής μας... Φαίνεται (όμως) ότι λησμόνησε εντελώς την πρόσφατη ιστορία αυτής της χώρας.Λησμό-νησε... τα Δαρδανέλλια (όπου οι Τούρκοι με τους Γερμανούς απόκρουσαν τους αγγλογάλλους κι εμπόδισαν την αποστολή βοήθειας προς την τσαρική Ρωσία,αυτό το αίτιο -ανάμεσα σε άλλα- συντέλεσε ίσως στη Ρωσική Επανάσταση).Υπάρχει και μια άλλη αυταπάτη... ότι η κατάληψη της Σμύρνης και το σχέδια της Συνθήκης των Σεβρών υπήρξαν αποκλειστικά έργο της Μεγάλης Βρετανίας.Προφανώς δεν έχει (ο Kenworthy) σαφή γνώση των γεγονότων.Όσα έγιναν εκεί υπήρξαν έργο επιτροπής που ορίστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις (Γαλλία,Ιτα-λία,Ιαπωνία και Βρετανία)... Καμιά παρέμβαση ποτέ δεν κάναμε στο έργο της Επιτροπής εκείνης.
  Αφήσαμε τους αντιπροσώπους να διατυπώσουν τις υποδείξεις τους και εκείνοι -με βάση τα αντικειμενικά δεδομένα- υπόδειξαν ότι η Σμύρνη και τα γειτονικά βιλαέτια έπρεπε να παραχωρηθούν στην Ελλάδα,γιατί ή-ταν ελληνικά ως προς τον πληθυσμό,τα οικονομικά συμφέροντα και την ιστορία... Η μόνη δύναμη που δε διατύπωσε γνώμη (δε συμφώνησε) ήταν η Ιταλία,για λόγους προφανείς΄ η Ιταλία εκείνο τον καιρό διεκδικούσε τη Σμύρνη για λογαριασμό της... Είναι απόλυτα αληθινό ότι η Γαλλία άλλαξε από τότε γνώμη,για λόγους που είναι πασίγνωστοι,αλλά αυτό δεν ήταν δική μας υπόθεση... Επιθυμώ να καταστήσω απόλυτα σαφές τούτο,ότι η πτώση του κ. Βενιζέλου (1 Νοέμβρη 1920) και η παλινόρθωση του βασιλιά Κωνσταντίνου,προκάλεσαν στη γαλ-λική κοινή γνώμη κάποια ψυχρότητα απέναντι στην Ελλάδα... Δυο φορές κάναμε προσπάθειες για να επιτευ-χθεί συμφωνία ειρήνευσης ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη.Πρώτη φορά στο Λονδίνο,όπου συμφωνήθηκαν σημαντικές τροποποιήσεις στη Συνθήκη των Σεβρών... (αλλά τελικά δεν αποδέχτηκαν οι Τούρκοι)... Διατυπώ-θηκε ως προκαταρκτικός όρος ότι έπρεπε να προηγηθεί ανακωχή... Η Ελλάδα δέχτηκε,η κυβέρνηση της Άγκυρας αρνήθηκε... Ο Κεμάλ επέμενε να προηγηθεi αποχώρηση του ελληνικού στρατού.... Ο ελληνικός στρατός απάντησε: "Δεν μπορούμε να αφήσουμε τις θέσεις μας και το λαό μας πριν να μάθουμε ποιες εγγυ-ήσεις ενσωματώθηκαν στη συνθήκη για την προστασία αυτού του λαού".Αυτό δεν ήταν παράλογο.Ο αξιότιμος και γενναίος βουλευτής δέχεται με απόλυτη ειλικρίνεια ότι έγιναν βιαιότητες από τους Τούρκους.Επέμενε με μεγάλη αγανάκτηση σε μια δυο περιπτώσεις βιαιότητας από την πλευρά των Ελλήνων.Αλλά δεν είδα τον ίδιο τόνο αγανάκτησης,όταν αναφέρθηκε στις Τούρκικες βιαιότητες.Φύλαξε την οργή του μόνο για τους Έλληνες...
Αναρωτιέμαι αν ο εντιμότατος και γενναίος βουλευ-τής είδε την έκθεση της αμερικανικής αποστολής για τις βιαιότητες που διαπράχθηκαν στον Πόντο... Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και παιδιά εκτοπίστηκαν και δεκάδες χιλιάδες βρήκαν εκεί το θάνατο...
Οι Έλληνες είχαν δικαίωμα να πουν: «Πριν αποσυρ-θούν τα στρατεύματά μας από τις γραμμές που κα-ταλάβαμε... θέλουμε να έχουμε κάποια εγγύηση ότι δε θα συμβεί εκεί ό,τι έγινε στον Πόντο»... Δε μας συγχωρούσαν οι περιστάσεις να αφήσουμε το ε-μπόριο της περιοχής να τελεί κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας και ανωμαλίας.Αλλά οι Τούρκοι σκό-πιμα επέμεναν σ' αυτό.Επιπλέον ανέτρεψαν την ι-σορροπία των προτάσεων των Παρισίων κι έτσι α-πόδειξαν ότι δεν αξίζουν να τους εμπιστευτεί κανείς πλήρη κυριαρχία και εξουσία σε περιοχή όπως το βι-λαέτι της Σμύρνης... Ο Τούρκος είναι ανατολίτης.Γνωρίζει πολλά.Ίσως δε γνωρίζει πάντα την αξία του χρόνου, αλλά στη διπλωματία επιδιώκει πάντα να κερδίζει χρόνο.Στηρίζεται στην ελπίδα ότι η άλλη πλευρά θα ενδώσει πρώτη... Λησμονώ ποιος είπε ότι δεν υπήρξαμε δίκαιοι και προς τις δυο πλευρές (Έλληνες και Τούρκους).Δεν είμαι βέβαιος ότι υπήρξαμε.Τι συνέβη; Διεξάγεται πόλεμος ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα.Υπερασπί-ζουμε την πρωτεύουσα του ενός μέρους (την Κων/λη) ενάντια στο άλλο μέρος... Αν δεν ευρισκόμασταν εκεί,δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι Έλληνες μπορούσαν μέσα σε ελάχιστες ώρες να καταλάβουν εκείνη την πρω-τεύουσα... Υπάρχουν ακόμη ενδείξεις,ίσως όχι εντελώς αβάσιμες,ότι οι κεμαλικές δυνάμεις ανεφοδιάζονται από την Ευρώπη... Οτιδήποτε και αν συμβεί πρέπει να εξασφαλίσουμε αρκετή προστασία για τις μειονότητες στο τμήμα αυτό της Μικράς Ασίας... Εγγύηση δεν εννοώ το λόγο της Άγκυρας.Ο λόγος αυτός δόθηκε επίσης στην Αρμενία.Ποια ήταν τελικά η αξία του;... Συμφωνώ ότι υπήρξε εποχή που η Τουρκία ήταν ανεκτική και σε γε-νικές γραμμές επιεικής απέναντι στους αλλόφυλους και αλλόθρησκους.Αλλά σήμερα επικρατεί άλλο πνεύμα που εμπνέει πολλούς απ' αυτούς που διευθύνουν την πολιτική της χώρας αυτής...Υπάρχει κάτι ακόμη που ει-πώθηκε από τον εντιμότατο φίλο μου στον πολύ ενδιαφέροντα λόγο του.Ότι αναμφίβολα η Ελλάδα υποφέρει από τον ατυχή διχασμό ανάμεσα στους οπαδούς του Βενιζέλου και του Κωνσταντίνου,που παραλύει τις προ-σπάθειές της.Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή κατόρθωσε όσα κατόρθωσε.Διατήρησε στρατό,στρατό πολυάριθ-μο.Μου έχουν πει ότι υπάρχουν στρατιώτες που δεν έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους εδώ και 12 χρόνια -χωρικοί που άφησαν τα χωράφια τους- και ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι ακόμα πρόθυμοι να συνεχίσουν τον αγώνα για να λευτερώσουν τους ομοεθνείς τους.Έχουν υποστεί οικονομικές θυσίες σχεδόν απίστευτες.Για να βγει η χώρα από τις οικονομικές δυσκολίες,επινοήθηκε το ευφυές εκείνο μέτρο,που διχοτόμησαν τα χαρτονομί-σματα και το ένα κομμάτι τους διατηρήθηκε ως νόμισμα με αξία μισή ως προς την αρχική,ενώ το άλλο κομμάτι έγινε δάνεια αναγκαστικό για τις ανάγκες της πατρίδας.Αυτό είναι ένα τέχνασμα αντάξιο της εφευρετικότητας των Ελλήνων... Έγινε αγόγγυστα αποδεκτό από ολόκληρο τον πληθυσμό.Και αυτό έδωσε στους Έλληνες τη δυ-νατότητα να παρατείνουν ακόμη περισσότερο την παραμονή των παιδιών τους στο μικρασιατικό μέτωπο.Λαός που κατόρθωσε όλα αυτά αξίζει την εκτίμηση όλων μας,όλων των χωρών.Γι' αυτό ειλικρινά πιστεύω ότι οτιδή-ποτε κι αν συμβεί οφείλουμε να φροντίσουμε να προστατευτούν οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Μικράς Ασίας σε περίπτωση οποιασδήποτε επανάληψης εκείνων των φρικτών επεισοδίων που έχουν καταισχύνει την ιστορία της χώρας αυτής.
Δείτε ακόμα:

Κάντε λήψη - διαβάστε: Λαοί και φυλαί της Μ. Ασίας,1922

Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2016

Άθλιος,ωμός,απροκάλυπτος κι ανεξέλεγκτος ανθελληνισμός

Το σύμπαν του διαδικτύου αποτελεί ένα διευρυνόμενο,ε-ξαπλούμενο περίπλοκο,όχι πάντα διαυγές σύστημα με-τάδοσης πληροφοριών και παροχής γνώσεων.
Ο κόσμος αλλάζει.Η κατασταλαγμένη εμπειρία από την δράση και την παραγωγική σκέψη των ανθρώπων δεν παραμένει πια ως φυλασσόμενο θησαύρισμα ιερατείων και διανοούμενων εγκυκλοπαιδιστών,αλλά διαχέεται προς κοινή χρήση.
Αυτή η θετική όψη των εξελίξεων υπομονεύεται από την διαβρωτική παραπληροφόρηση.Στο αχανές ιντερνετικό βασίλειο βρίσκει εύφορο έδαφος τόσο η ηλιθιότητα,όσο, πολύ περισσότερο,και η συστηματική προπαγάνδα.Ο αν-θελληνισμός,για να έρθω στο θέμα,θα έλεγε ένας προσε-κτικός παρατηρητής των διαδικτυακών τόπων και σημείων,ότι καλπάζει.
Φαινομενικά,θα μιλάγαμε για ξένους διασπαστικούς κύκλους και για εγχώριους (συνειδητούς ή όχι) ιπποκόμους τους.Κατά την εκτίμησή μου,το κέντρο είναι ένα και κοινό.Αυτό καταφαίνεται από την ταύτιση πρακτικών,επιχειρημάτων και μεθοδολογίας.Το εύρος επέκτασης αυτών των κυκλωμάτων (κυκλώματος),η κατοχή και διακίνηση βιβλιογραφίας και άλλων μέσων αποδεικνύει την κυκλοφορία παχυλού χρήματος.Έχουμε να κάνουμε με έμμισθους υπαλλήλους,επαγγελματίες.Κολλάνε ένση-μα,πώς να το πω πιο απλά…
Απώτερος στόχος τους η γεωγραφική συρρίκνωση της Ελλάδας.Βραχυ- μεσοπρόθεσμος σκοπός τους η αποδυνάμωση (έως εξουθένωσης) των συνεκτικών αρμών και ιδεολογικών αξιών τούτου του Έ-θνους.Ιστορία,παράδοση,θρησκεία και συλλογική μνήμη χτυπιούνται με κάθε τρόπο.Να μην μείνει τίποτα απ΄ την ηρωική συνείδηση και το αγωνιστικό πνεύμα του λαού μας.
Απτό δείγμα των κινήσεων και επιδιώξεων αυτού του βαλτώδους χώρου αποτελεί η παρατιθέμενη φωτογραφία/χάρτης.Δεν χρειάζεται να δώσω στοιχεία προέλευσης.Διαμαρτυρήθηκα στην σχετική υπηρεσία.Μου απάντησαν ως εξής:

Σας ευχαριστούμε για τα σχόλιά σας.
Σήμερα
Σας ευχαριστούμε για το χρόνο που αφιερώσατε για να μας αναφέρετε κάτι που θεωρείτε ότι παρα-βιάζει τους Όρους της κοινότητας. Τέτοιες αναφορές είναι πολύ σημαντικές, ώστε το Facebook να πα-ραμένει ένα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον. Εξετάσαμε τη Σελίδα που αναφέρατε για περιεχόμενο σχετικό με ρητορική μίσους και αποφασίσαμε ότι δεν παραβιάζει τους Όρους της κοινότητας.
Αν δείτε κάτι άλλο που σας ανησυχεί, ενημερώστε μας. Αν θέλετε να ελέγξουμε κάτι συγκεκριμένο σε μια Σελίδα, πρέπει να υποβάλετε αναφορά για το περιεχόμενο (π.χ. φωτογραφία) και όχι για ολό-κληρη τη Σελίδα. Θέλουμε να διατηρούμε το Facebook έναν ασφαλή και φιλικό χώρο για όλους.

Τους δήλωσα ότι τηρούν απαράδεκτη στάση σε εθνικά θέματα και κάπου εκεί το θέμα έληξε.Σημει-ώστε,ότι και η φωτογραφία να αφαιρείτο και η Σελίδα να έκλεινε σε πέντε (5) λεπτά οι αργυρώνητοι διατεταγμένοι θα έφτιαχναν νέα Σελίδα με παρεμφερές όνομα και το ίδιο,ακριβώς,περιεχόμενο. Γνωστό σκηνικό… Χρησιμοποιούν άπειρα εικονικά προφίλ και στοχευμένες (σε θέση ρολίστα) Σε-λίδες.Όλα αναλώσιμα.Να καταλαμβάνουν τον ιντερνετικό χώρο.να εκτελούν καταδρομικούς γκαι-μπελισμούς επί των αμέριμνων χρηστών.Είπαμε: επαγγελματίες…
Οι πολυεθνικές εταιρείες δικτύωσης αδιαφορούν γι΄ αυτά.Τα συμφέροντά τους υπολογίζουν.Μόνο… Το Ελληνικό κράτος έπρεπε να ελέγχει,να ορίζει και να τιμωρεί.

Δείτε ακόμα:




Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2016

(Τέταρτο) αρβανίτικο ξεμάτιασμα

Ξεμάτιασμα στ΄ αρβανίτικα

Κους ιμόρι (γενική. ονόματος ξεματιαζόμενου) σίτε;                            
Τε ίκενίνιε γκα κέμπετε,γκα ντούαρτε,γκα σίτε
τε βένε νε φουντ ντέτιτ  
τσιε ίστ νιε γκουρ με μακ.        
Τε βενε σίτε (γεν. ονόματος ξεματιαζόμενου)
τε ριν μπασκ,
ψε άι για επακεζούαρ,εμιρόσουρ,
νε Ινιζότ παραδόσουρε.            
Γκα κέμπετε,γκα ντούαρτε,         
γκα σίτε,γκα βέτουλατε,           
γκα μελσία,γκα τούτι κούρμι.     
Τε ίκενι τούτις.                   

Ποιος πήρε (γενική. ονόματος ξεματιαζόμενου) τα μάτια;
Να φύγουνε από τα πόδια,από τα χέρια,από τα μάτια
να πάνε στον πάτο της θάλασσας
που ΄ναι μια πέτρα με μάκα.
Να πάνε τα μάτια (γενική. ονόματος ξεματιαζόμενου)
να κάτσουνε μαζί,
γιατί αυτός είναι βαπτισμένος,μυρωμένος,
στο Θεό παραδομένος.
Από τα πόδια,από τα χέρια,
από τα μάτια,από τα φρύδια,
από το σηκώτι,απ΄ όλο το κορμί.
Να φύγουνε όλα.

Συνήθως,όταν παρουσιάζω αρβανίτικα δημοτικά τραγούδια,παροιμίες ή ξεματιάσματα,αναλύω ετυ-μολογικά κάποιες λέξεις τους αποδεικνύοντας την ελληνικότητα του αρβανίτικου ιδιώματος της Η-πείρου.Καλό είναι όμως,να σταθούμε λίγο και στην ιδεολογική συγκρότηση,την κοσμοθεώρηση που συνέχει και υποστασιάζει αυτά τα ξεματιάσματα.
Πρώτα,το ΧριστιανΟρθόδοξο στοιχείο.Η επίκληση αρωγής και ίασης γίνεται,σχεδόν πάντα,προς την Παναγία,το γλυκό θηλυκό σύμβολο προστασίας του νέου Ελληνισμού.Εδώ,έχουμε μία από τις ε-ξαιρέσεις: το θεϊκό στοιχείο υπάρχει,αλλά η Παναγία δεν κατονομάζεται.
Από τους Πατέρες που διαμόρφωσαν το δόγμα της νέας θρησκείας ως τον Κολοκοτρώνη,τον Βάρνα-λη και το έπος του 1940 η Παναγία (ο Χριστιανισμός) αφομοιώνει προοδευτικά τις αντιλήψεις του προχριστιανικού Ελληνισμού.Η μετάβαση δεν ήταν ανθόσπαρτη,ούτε ευθεία.Μια καλή αποτύπωση αυτής της σύνθετης,πεπλεγμένης και ενίοτε επώδυνης εξέλιξης καταγράφεται στο βιβλίο της Λιλής Ζωγράφου Αντιγνώση.
Κατόπιν,ο αρχαιοελληνικός παγανισμός.Η απορροφητική θάλασσα,μια πέτρα με μάκα,σε άλλα ξεματιάσματα ένα περίεργο αγόρι,τρεις αδελφές (οι Μοίρες; κάποιες νύμφες; οι Ώρες;) και πλήθος ανάλογων αναφορών γενικώς στα αρβανίτικα ξεματιάσματα τα εντάσσουν αυστηρά στο οικείο τμήμα της Ελληνικής Λαογραφίας.
Τα ξεματιάσματα των Ελλήνων μεταφέρουν εναργώς στο σήμερα τις μυστηριακές πρακτικές των προγόνων μας και το προεπιστημονικό,μυθολογικό παρελθόν μας.Σαν να λέμε,ότι ο θαυματουργός Δίας εξακολουθεί με ευμένεια να απαλύνει την κακοδαιμονία των ταπεινών θνητών...
Το ΄χω ξαναγράψει αρκετές φορές: τα ελληνικά Πανεπιστήμια κοντεύουν 200 χρόνια λειτουργίας τους και δεν έχουν ασχοληθεί σοβαρά (δηλαδή,καθόλου) με τους αρβανιτόφωνους Έλληνες,δίνο-ντας περιθώριο σε ιδεοληπτικούς ημιμαθείς (έως τελείως αγράμματους),αλμπάνηδες,προοδευτικούς (τρομάρα τους...) εθνομηδενιστές,προπαγανδιστές της εθνικής διάβρωσης διά της ανοητολογίας περί δήθεν εθνικών μειονοτήτων στην Ελλάδα και λοιπούς τενεκέδες να ασελγούν επί των Αρβανιτών και να αποπειρώνται να τους συνδέσουν με τους κατσαπλιάδες τουρκαλβανούς,σταθερά εχθρικούς προς το Ελληνικό Έθνος.
Η μελέτη οποιασδήποτε πτυχής των αρβανιτοφώνων Ελλήνων παραπέμπει ευθέως και αποκλειστι-κά στην ελληνική πραγματικότητα (από την μεσαιωνική ως την αρχαία),όπως κι εδώ,ακροθιγώς,ε-πεσήμανα.
* Το ξεμάτιασμα προέρχεται από λαογραφική έρευνά μου στον Βαρνάβα.Μου το εμπιστεύτηκε η Σι-δερή Αδάμη-Λάμπρου.
Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος - Συγγραφέας


μάτιασμα,το (Λαογρ.)•η δυσμενής επήρεια και το αποτέλεσμα που ασκεί ο βάσκανος οφθαλμός,το «κακό μάτι».Συνώνυμο:φταρμός.Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες,που και σήμερα ακόμη βρίσκουν έδαφος,υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν την ιδιότητα να ματιάζουν.Τέτοιοι είναι όσοι έχουν πολ-λά και ενωμένα φρύδια (κλειστοφρύδηδες,σμιχτοφρύδηδες,καμαροφρύδηδες) ή ακόμη οι περισσοβυζα-σμένοι και οι ξαναβυζασμένοι (εκείνοι που τους απόκοψε κάποτε η μητέρα τους,αλλά αργότερα άρχι-σε πάλι να τους θηλάζει).Ματιάζουν όμως και οι σημαδιακοί (οι γεννημένοι με κάποιο σωματικό ε-λάττωμα),καθώς και οι Σαββατογεννημένοι και οι γαλονομάτηδες.Μια γενική συναφής παρατήρηση είναι ότι ματιάζουν,χωρίς να το θέλουν,εκείνοι που κοιτάζουν κάτι με έκπληξη και θαυμασμό.Έτσι, ακόμη και μια μητέρα είναι δυνατόν να ματιάσει το παιδί της.
  Στον κίνδυνο του ματιάσματος υπόκεινται όλοι γενικώς,περισσότερο όμως τα μικρά παιδιά.Εκτός από τους ανθρώπους ματιάζονται και τα ζώα (ιδιαίτερα τα φορτηγά και τα οικόσιτα),τα φυτά (κυρί-ως όταν είναι στην ανθοφορία) και άλλα,ιδιαίτερα χρήσιμα ή πολύτιμα,αντικείμενα (αργαλειός,κρυ-στάλλινα αντικείμενα κ.λπ.).Η αντίληψη αυτή για την επίδραση που μπορεί να ασκήσει το κακό μά-τι εκφράζεται με τη φράση: «Το μάτι ξεριζώνει δέντρα και ραγίζει την  πέτρα».
  Αυτός που,όπως πιστεύεται,δέχεται την επήρεια της βασκανίας νιώθει να αχρηστεύονται οι δυνά-μεις του,αισθάνεται να έχει κομάρες στο κορμί,εξάντληση,πονοκέφαλο και,γενικά,απότομη σωματι-κή και ψυχική καταβολή.
  Στα μέσα αποτροπής του ματιάσματος ανήκει το σκόρδο (πρβλ. τη φράση «σκόρδο στα μάτια σου»),το φτύσιμο στον κόρφο (πρβλ. τον δεισιδαίμονα του Θεοφράστου: «μαινόμενον δε ιδών ή επί-ληπτον,φρίξας εις κόλπον πτύσαι»),επίσης και η χειρονομία της «μούντζας»,που αποτελεί ένα από τα κύρια νεοελληνικά υβριστικά σχήματα.Για μόνιμη προστασία από τον κίνδυνο της βασκανίας,οι μητέρες φορούν στα παιδιά ειδικά φυλαχτά,και κυρίως μια γαλάζια χάντρα,σε μορφή ματιού («το όμοιον διά του ομοίου»).
  Για το ξεμάτιασμα (την απαλλαγή από τις συνέπειες του βάσκανου οφθαλμού) χρησιμοποιούνται διάφορα μέσα και τρόποι,όπως είναι το κάπνισμα του αρρώστου με άνθη του Επιταφίου και ο ρα-ντισμός του με αγιασμό,κυρίως όμως ειδικές επωδές (γητειές),που λέγονται συγχρόνως με τη χρήση (σε πολλές περιπτώσεις) αλατιού και νερού,με το οποίο ραντίζεται.                                              
Γ.N. Αικατερινίδης (Π) ΒΑΣΚΑΝΙΑ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡ.: K.A. Ρωμαίος,«Το "κακό μάτι”»,Μακεδονικόν Ημερολόγιον 1934,σ. 113-120 (=Μικρά Μελε-τήματα,Θεσσαλονίκη 1955,σ. 91-98) / Γ.N. Αικατερινίδης,«Επωδαί εξ Ανατολικής Κρήτης»,Λαογραφία 17 (1957),σ. 577-588 / Κώστας Ρωμαίος,«Το κακό μάτι»,Λαβύρινθος 3 (1986),σ. 161-173.
Δείτε ακόμα,σχετικά:

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016

Δροπολίτισσες - Αρβανίτισσες


Η λαογραφία,ως επιστήμη του ανθρώπου,ταξινομεί,αναλύει και κατηγοριοποιεί τις εκφάνσεις της συγκρο-τημένης κοινωνικής,παλιότερης και σύγχρονης,ζωής.Είναι ένας σπουδαίος επιστημονικός κλάδος που καθρε-φτίζει τα δεδομένα και τις εξελίξεις μικρών ή μεγαλύτερων πληθυσμιακών συνόλων.
Ειδικά για τους αρβανιτόφωνους Έλληνες συνιστά ένα συντριπτικό τεκμήριο της ελληνικότητάς τους.Καμία λαογραφική πτυχή της ζωής των Αρβανιτών,όπου κι αν καταγράφηκε,δεν αποκλίνει από τα αντίστοιχα χαρα-κτηριστικά του εθνικού σώματος.Τα δημοτικά τραγούδια,που δονούσαν τα πανηγύρια των Ελλήνων,συνα-ντιόνταν και στις εκδηλώσεις των Αρβανιτών.Κάποια από αυτά μάλιστα,τα μετέφεραν στο αρβανίτικο ιδίωμα.
Και  με τους χορούς,για να δώσω άλλο ένα δείγμα,τα ίδια.Αλλά και με την οργάνωση της οικιακής οικονομίας, όπως και ευρύτερα με την δόμηση της κοινοτικής συνοχής.
Η ενδυματολογία,ένας δυναμικός κλάδος της λαογραφίας,μπορεί να προσφέρει στους ερευνητές\μελετητές χρησιμότατες αποδείξεις.Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε να χορεύουν γυναίκες από την Δρόπολη της Β. Ηπείρου.Προφανώς,πρόκειται για ένα χορευτικό συγκρότημα πολιτιστικού συλλόγου.
Αν συγκρίνουμε αυτή την φορεσιά με την παρακείμενη αρ-βανίτικη φορεσιά από τον Αυλώνα Αττικής,διαπιστώνουμε άμεσα ομοιότητες.
Οι αρβανιτόφωνοι,Ηπειρώτες όντες,μπολιάστηκαν αλλά και έδω-σαν πολλά στοιχεία της καθημερινής ζωής στους άλλους Έλληνες της Ηπείρου.Δεν έχει υπάρξει,δυστυχώς,μια συγκριτική επιστημο-νική μελέτη στα συστατικά στοιχεία λαογραφικού πολιτισμού της Β. Ηπείρου και των Αρβανιτών.Εκτιμώ,ότι θα απέδιδε πλούσια και σοβαρά ευρήματα.Η Αρβανίτισσα,ερχόμενη στο Νότο,έφερε την παραδοσιακή στολή της,όπως είχε διαμορφωθεί στην κοιτίδα της.Οι διαφορές στα μέρη των ενδυμάτων,στα χρώματα,στην επι-σημότητα κ.λπ. διατηρήθηκαν και στους τόπους της τελικής εγκα-τάστασής τους.Εκεί πια,η κάθε Αρβανίτισσα,στην ουσία η κάθε οικογένεια,πρόσθετε ή αφαιρούσε εξαρτήματα και μέρη της φο-ρεσιάς ανάλογα με την οικονομική δυνατότητά της,με το πόσες κόρες υπήρχαν στην οικογένεια και την τυχόν ευρηματικότητα της υφάντρας.Αυτό που έχει σημασία,αυτό που πρέπει να εξετα-στεί,είναι η γραμμή της φορεσιάς,η κοψιά της,η ιδεολογία έν-δυσης,αν θέλετε.Το στήσιμο της αρβανίτικης γυναικείας φορε-σιάς δεν διαφέρει από αυτό της Βορειοηπειρώτικης,κατά την εκτί-μησή μου.Βέβαια,για να σταθώ σε μία γρήγορα εντοπιζόμενη διαφορά,οι Δροπολίτισσες φορούν όλες επιμε-τώπιο ξελίτσι.ενώ η Αυλωνίτισσα όχι.Στον Βαρνάβα,γενέτειρά μου,το ξελίτσι ήταν διαδεδομένο.Στις σχολικές γιορτές,θυμάμαι απ΄ όταν ήμουν στο Δημοτικό,οι μικρές μαθήτριες ντύνονταν με διασωσμένες αρβανίτικες φορεσιές.
Βαρναβιώτικη,όμως,αρβανίτικη φορεσιά δεν γνωρίζω αν υπάρχει πια συγκροτημένη.Είχα την πληροφορία ότι μια τέλεια παλιά γυναικεία φορεσιά διέσωζε ο Δημήτρης Αδάμης (Τουλούμας) που την έχει η κόρη του Τασού-λα που ζει στο Μικροχώρι (Βιλλιατζίκι) Αττικής.
Διαφορές μπορούν να εντοπιστούν ανάμεσα στις δύο (Ηπειρώτικη κι Αρβανίτικη) φορεσιές,αλλά η γραμμή,το κόψιμοφιλοσοφία ντυσίματος είναι ίδια με όσα σπουδαία αυτό αποδεικνύει κι αναδεικνύει.Αυτήν την επισήμανση κομίζει τούτο το λιτό θέμα κι ίσως αργότερα το αναπτύξω αρκούντως.
Τέλος,ευκαιρίας δοθείσης,παρουσιάζω και μία ικανή σειρά από Ηπειρώτικες και Αρβανίτικες γυναικείες φο-ρεσιές τονίζοντας πάλι ότι η σχετική συνδυαστική μελέτη τους,ανύπαρκτη σήμερα,θα δώσει εξαιρετικές α-παντήσεις.

Αργυρόκαστρο

Πωγώνι
Σούλι
 
Ζίτσα

Τανάγρα
Μεσόγεια

Πρέβεζα
Μενίδι

                                 
Ασπρόπυργος
 


        
Σαλαμίνα
Σαλαμίνα
Σπέτσες

Γιάννης Βασ. Πέππας

Δείτε ακόμα:
Αρβανίτες στο έργο του Luis Dupre
Αρβανιτοβλάχα της Ηπείρου
Η Μενιδιάτικη παραδοσιακή φορεσιά

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2016

Ἡμερίδα θράσους καί μίσους

giannakaki
Στίς 10 Δεκεμβρίου γιορτάζεται ἡ (ὑποκριτική) παγκόσμια Ἡμέρα τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμά-των.Στά πλαίσια λοιπόν τῆς σχετικῆς μπουρδολογίας τοῦ διεθνοῦς καθεστῶτος,θά ἔχουμε καί στή χώρα μας μερικά φαρισαϊκά “χάπενιγκς”,μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἕνα τοὐλάχιστον πού ἀφορᾶ τή Θράκη.
Διαβάζουμε στό δελτίο Τύπου τοῦ τουρκοκόμματος DEB πώς θά διοργανώσει στήν Ἀθήνα (12/12/16, 13:00 – 16:00),στήν αἴθουσα τῆς ΕΣΗΕΑ,ἐκδήλωση μέ τίτλο “Οἱ ἐθνικές μειονότητες στήν Ἑλλάδα καί οἱ συστάσεις τῶν Διεθνῶν Ὀργανισμῶν”.Διοργανωτής,πέρα ἀπό τό ρατσιστικό κόμμα τοῦ Προξενείου,εἶναι καί τό μαγαζάκι ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τοῦ Παν. Δημητρᾶ,τό λεγό-μενο “Ἑλληνικό Παρατηρητήριο τῶν Συμφωνιῶν τοῦ Ἑλσίνκι”.Οἱ συστάσεις,βεβαίως,περιττεύουν. Αὐτός προφανῶς τούς κατεβάζει στήν Ἀθήνα καί στήν ΕΣΗΕΑ,ὅπου μπορεῖ νά βρεθοῦν διάφοροι ψυχικά διαταραγμένοι πού μπερδεύουν τόν τουρκικό φασισμό μέ τό εὐρωπαϊκό δίκαιο.
Στό πάνελ λοιπόν τῆς ἐκδήλωσης ἀναφέρονται οἱ κάτωθι: τρία μέλη τοῦ DEB (Mustafa Ali Çavuş ὡς πρόεδρος, Ozan Ahmetoğlu καί Αhmet Kara ὡς ἀντιπρόεδροι),ὁ Παναγιώτης Δημητρᾶς καί ἡ …Μαρία Γιαννακάκη! Ναί,ἡ πρώην βουλεύτρια τῆς ΔΗΜΑΡ,πού καί τότε εἶχε δώσει δείγματα ἀνά-λογης γραφῆς καί τώρα ὁ Κοντονής τήν ἔβαλε γενική γραμματέα Διαφάνειας στό Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης, στή θέση τοῦ παραιτηθέντος Κωστῆ Παπαϊωάννου.
Ἐμεῖς δέν θά ἐπικαλεστοῦμε τό πλαστό πτυχίο μέ τό ὁποῖο ὁ ἄντρας της παρίστανε τόν ἀπόφοιτο τοῦ London School of Economics,ἀφοῦ κατά δήλωση της ἴδιας “δέν τό γνώριζε”.Ὅμως μέ βάση ὅσα ἔδειξε στή Βουλή ὡς μέλος τῆς ΔΗΜΑΡ γιά τά μειονοτικά θέματα,μόνο τά χειρότερα μποροῦμε νά περιμένουμε.Ἐλπίζουμε μόνο τώρα πού εἶναι καί μέλος τῆς Κυβέρνησης νά μήν παραστεῖ στό τούρκικο σώου.
Αντιφωνητής Κομοτηνής  3/12/2016 Posted on Tourkika Nea Δεκεμβρίου 3rd, 2016

Σχόλιο Γ.Β. Πέππα: Γνωρίζουμε την μουσουλμανική (θρησκευτική) μειονότητα στην πατρίδα μας. Κάποιοι ονειρεύονται και ...εθνικές μειονότητες.
Πώς το ΄χε πει ο Κολοκοτρώνης;


...και η συνέχεια

Τί τό φοβερό συνέβη στίς 12/12/2016 στήν ΕΣΗΕΑ; Τήν ὥρα πού οἱ πράκτορες τῆς Τουρκίας προ-παγάνδιζαν περί “ἐθνικῶν μειονοτήτων” καί “καταπίεσης τῶν Τούρκων” στή Θράκη,καμμιά δεκα-ριά μέλη τῆς “Χρυσῆς Αὐγῆς” διέκοψαν γιά λίγα λεπτά την προκλητική μάζωξη μέ φωνές καί συνθήματα. Χωρίς νά ἀγγίξουν ἤ νά ἀπειλήσουν κανέναν ἀποχώρησαν, στολίζοντας δεόντως καί το ἀκροατήριο τῶν τουρκοφασιστῶν.
Αὐτό ἦταν. Ὅλο τό σύστημα -ΕΣΗΕΑ,ΜΜΕ,κόμματα- βγῆκε να σκούξει πώς ἀπειλήθηκαν οἱ καη-μένοι οἱ λοῦστροι τῆς Ἄγκυρας,ὅτι δέν τούς προστάτεψε ἡ Ἀστυνομία (ἀπό τί ἄραγε...) κτλ κτλ καί κανείς δέν εἶπε πώς ἡ πρόκληση ἦταν ἡ ἴδια ἡ διοργάνωση,πώς οἱ ἐντολοδόχοι τοῦ τουρκικοῦ Προ-ξενείου παρουσιάζονται ὡς ἀντιρατσιστές (!) γελώντας στά μοῦτρα μας,ὅτι ἡ σκόπιμη και συστημα-τική παραποίηση τῆς ἀλήθειας δέν εἶναι δημοκρατικό δικαίωμα.Μέ ὅλον αὐτόν τόν θόρυβο ἀφενός διαφημίστηκε ἡ κάθε κωλότριχα τοῦ Ἐρντογάν κι ἀφετέρου ἐξαφανίστηκε ἡ ἄθλια στάση τῆς νέας γ.γ. τοῦ Ὑπουργείου Δικαιοσύνης. Ἡ Μ. Γιαννακάκη (πρώτη φωτό),πού καί στό πρόσφατο παρελθόν -τότε βουλεύτρια τῆς ΔΗΜΑΡ- λειτούργησε ὡς φορέας τῶν τουρκικῶν ἀξιώσεων,ὄχι μόνο πῆγε τελικά στό πάνελ τῆς ἐκδήλωσης,ἀλλά καί κάποια στιγμή πού ξεκίνησε τό μισελληνικό σώου χωρίς αὐτήν,τηλεφώνησε πώς ἔχει μιάν ὑποχρέωση μέ τόν ὑπουργό καί θά προσέλθει μόλις ξεμπλέξει!
Ἔ, νά μήν ἀνησυχοῦν οἱ διοργανωτές πώς ἐνδεχομένως θά τους ἀπαρνηθεῖ κι αὐτούς καί τόν ἔντιμο ἀγώνα τους γιά τά ἀνθρώπινα δικαιώματα! Ἔτσι λοιπόν εἴχαμε καί κυβερνητική συμμετοχή στην τούρκικη παράσταση τῶν 43 παρισταμένων - ὁποία ξεφτίλα!
Τί μποροῦμε ὅμως να κάνουμε, σέ τί νά ἐλπίσουμε;
Νά φύγει ἡ ψευτοαριστερά με τίς διάφορες Γιαννακάκη και νά ἔρθει ποιός; Ἡ ψευτοδεξιά μέ τίς διάφορες ...Γιαννάκου; Ἤ μήπως τά κεντροαριστερά ἐμέσματα, πού εἶναι και οἱ πρῶτοι διδάξαντες τον ἐθνομηδενισμό; Ἡ πατρίδα μας χρειάζεται μιάν ἑλληνική πολιτική παράταξη τώρα!

Μεταξύ ἀριστερᾶς Σκύλλας καί δεξιᾶς Χάρυβδης,ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΗΣ,φ. 478 (49),16 Δεκεμβρίου 20-16,σελ. 1.

Δείτε ακόμα:

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016

Μουσικό οδοιπορικό στην Ήπειρο (Δόμνα Σαμίου,1976)

Η Ήπειρος έχει χαρακτηριστεί ως η «κιβωτός του δημοτικού τραγουδιού»,καθώς με τις πανύψηλες οροσειρές της περιέκλειε και διέσωσε ακούσματα και παραδόσεις.Οι ορεινοί όγκοι απετέλεσαν την ασπίδα διάσωσης του ηπειρώτικου πολιτισμού από άλλες νεωτερικές και ξενικές επιδράσεις.
Είναι ενδεικτικό επίσης ότι σήμερα που οι κλειστές κοινωνίες και οι συνθήκες που δημιούργησαν το δημοτικό τραγούδι έχουν εκλείψει,το δημοτικό τραγούδι παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι του κοι-νωνικού ηπειρώτικου βίου και μονοπωλεί κάθε κοινωνικό γεγονός,ανεξαρτήτως ηλικιακής κλίμα-κας. Αλέξανδρος Γκόρος
Θαυμάσιο ντοκουμέντο από μίαν άριστη γνώστρια του είδους.Οι εισαγωγικές ιστορικές πληροφο-ρίες λιτές μεν,αλλά ακριβέστατες.Απολαύστε την ταινία από εδώ

Δείτε ακόμα: 

Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2016

Η ΔΗΘΕΝ Σουλιωτο-αλβανική συμμαχία (1820-21)

Σουλιώτες σε καταδίωξη εχθρού, 21 σχέδιο C.R.Cockerell, χάραξη J.Clark
Η ΔΗΘΕΝ Σουλιωτο-αλβανική συμμαχία (1820-21)

Μία από τις  πτυχές της δόλιας και διαστρεβλωτικής ανθελληνικής προπαγάνδας που υφαίνεται γύρω από τους αρβανιτόφωνους Έλληνες είναι ότι τάχατες οι τουρκαλβανοί Σκιπετάρ (ΤΣ) συνήργησαν στον εθνικο-απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.Κάτι που βέβαια είναι ολότελα ψεύτικο.Οι ΤΣ όχι μόνο δεν βοή-θησαν στον ξεσηκωμό,αλλά ήταν πάντα και καθαρά με το μέρος του κατακτητή.Μικρές εξαιρέσεις θα υ-πήρξαν,αλλά η συλλογική εικόνα δεν αλλοιώνεται.Εξάλλου,για να μιλήσει κανείς για τα αντίπαλα τότε στρατόπεδα θα πρέπει να ΄χει μελετήσει πολύ καλά όχι μόνο τις υπάρχουσες στο φως πηγές,αλλά και τις σκιώδεις και σκοτεινές περιοχές της ιστορίας του 1821.
Εν πάση περιπτώσει,άλλο είναι το θέμα τώρα.Το κύριο επιχείρημα της δήθεν ελληνοαλβανικής τότε συμμαχίας είναι η επαφή Κολοκοτρώνη-Αλή Φαρμάκη.Με αυτήν,όμως,θα ασχοληθούμε αναλυτικά άλλη φορά.Τώρα μόνο να τονίσουμε ότι αυτή η προσέγγιση αποτελούσε έναν τακτικό ελιγμό του Κολοκοτρώ-νη.Οι Λαλαίοι Μουσουλμάνοι Τουρκαλβανοί του Αλή Φαρμάκη αποχώρησαν σταδιακά όλοι από τον Μο-ριά γυρνώντας στη γκέγκικη κοιτίδα τους.Το 1821 δεν τους αφορούσε,δεν είχε να κάνει με την εθνική συ-νείδησή τους,αν διέθεταν φυσικά τέτοια.
Θα σταθούμε στον άλλο προπαγανδιστικό μύθο της δήθεν Σουλιωτο-αλβανικής συμμαχίας.Διατείνο-νται,λοιπόν,τα γιουσουφάκια της παραπληροφόρησης ότι υπήρχε σύμπλευση Σουλιωτών και ΤΣ για έναν κοινό αντιτουρκικό αγώνα.Ηγετικό πρόσωπο από την πλευρά των ΤΣ φέρεται ότι ήταν ο Ταχίρ Αμπάζι.Το απόλυτο ψεύδος.Το δεδομένο είναι ότι στην αυλή του Αλή Πασά συνυπήρξαν διάφορα άτομα,κάποια από αυτά μάλιστα (Έλληνες) πρωταγωνίστησαν στα μετά το 1821 γεγονότα.Ο Αλή Πασάς  αποτελούσε τον τελευταίο Δον Κιχώτη (από τα πρωτο-Οθωμανικά χρόνια ως τις μέρες του) που ονειρευόταν απόσχιση από την Πύλη και δημιουργία αυτόνομου πασαλικιού.Αυτό τον λόγο εξυπηρετούσε η συγκέντρωση διάφορων προσώπων από τους υπόδουλους πληθυσμούς στο αρχοντικό του,στα Γιάννενα.Πράγμα (το μάζωμά τους, δηλαδή) που εντεινόταν,όταν οι σχέσεις Σουλτάνου-Αλή φορτιζόντουσαν και ψυχραινόντουσαν.
Η συνύπαρξη Σουλιωτών και Τουρκαλβανών,στον ευρύτερο χώρο της Ηπείρου,αλλά και στενότερα εν προκειμένω στην αυλή του  Αλή,δεν ήταν ποτέ μια συνειδητή αμφίπλευρη συνεννόηση για την προώθηση ενός κοινού στόχου.Ήταν μία συγκυριακή,τυχαία θα λέγαμε,συνεύρεση ετερόκλητων ατόμων και πληθυ-σμιακών ομάδων σε ένα χώρο και σε έναν χρόνο που όλοι τους κάτι ξεχωριστό επιζητούσαν.

Ας δούμε,όμως,εκτενώς τα σχετικά γεγονότα,όπως καταγράφονται στην Ιστορία του Ελληνικού Έ-θνους,της Εκδοτικής Αθηνών,τόμος ΙΒ΄.Έτσι,θα διαμορφώσει ο καθένας προσωπική κι ανεπηρέαστη άποψη.

Η απελευθέρωση του Σουλίου στις 12 Δεκεμβρίου του 1820 αποτελεί σπουδαίο γεγονός και μπορεί να θεωρηθεί ως το προοίμιο της Ελληνικής Επαναστάσεως.Από το 1803 ο Αλή Πασάς είχε επιτύχει να διώξει τους Σουλιώτες από την πατρίδα τους.Αυτοί κατέφυγαν στα Επτάνησα και μάλιστα στην Κέρκυρα,όπου ως εξόριστοι υπηρέτησαν σε στρατιωτικά σώματα υπό τις διαταγές διαδοχικά των Ρώσων,των Γάλλων και τε-λικά των Άγγλων.Η υπηρεσία τους αυτή στάθηκε αποφασιστική για τη μετέπειτα δράση τους στον Αγώνα, γιατί κοντά στην παλικαριά τους απέκτησαν και αξιόλογες στρατιωτικές γνώσεις.Έτσι στις παραμονές της επαναστάσεως οι Σουλιώτες αποτελούσαν μια ετοιμοπόλεμη δύναμη και σημαντικό πολεμικό κεφάλαιο για τον Αγώνα των υποδούλων.Η ευκαιρία για την επάνοδο στην πατρική γη δόθηκε στους Σουλιώτες με την αποστασία του Αλή Πασά (Μάιος 1820) και με τον πόλεμο που εξαπέλυσε εναντίον του ο σουλτάνος τον Σεπτέμβριο του 1820.
Το όνειρο του Αλή από τον καιρό που έγινε πασάς ήταν να ιδρύσει ανεξάρτητο κράτος.Γι’ αυτό τον λόγο έκανε κατά καιρούς μυστικές συνεννοήσεις με τους Ρώσους,στους οποίους πολλές φορές έστειλε εκπροσώπους του (Κωνσταντίνος Δούκας,Κωνσταντίνος Μαρίνογλου,Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος) για να ζητήσουν εκ μέρους του τον συντονισμό των πολεμικών ενεργειών εναντίον της Πύλης.Η ισχύς όμως και η ανεξαρτησία του Αλή Πασά είχαν προκαλέσει την εχθρότητα πολλών Τούρκων αξιωματούχων εναντίον του.Ένας μάλιστα από αυτούς ο Ισμαήλ Πασόμπεης προσπάθησε να φέρει σε σύγκρουση τον Αλή Πασά με τους γιους του.Τις ενέργειες του Πασόμπεη δεν άργησε να πληροφορηθεί ο Αλή Πασάς και επανει-λημμένα,χωρίς όμως επιτυχία,δοκίμασε να τον εξολοθρεύσει,στέλνοντας ακόμη και ανθρώπους του να τον σκοτώσουν μέσα στο ίδιο το ανάκτορο του σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη,όπου αυτός είχε εν τω με-ταξύ καταφύγει.Αυτό υπήρξε αφορμή για να κηρυχθεί ο Αλή Πασάς ένοχος εσχάτης προδοσίας και απο-στάτης (φερμανλής).Την εκστρατεία εναντίον του ανέλαβε ο ίδιος ο Πασόμπεης.
Ο Αλή Πασάς μπροστά στον μεγάλο κίνδυνο που τον απειλούσε μεταχειρίσθηκε,κατά τη συνήθειά του,όλα τα μέσα για να ελαφρύνει τη θέση του.Έτσι για να εξευμενίσει τον σουλτάνο του έστειλε έκθεση σχετικά με τις συνωμοτικές κινήσεις των Ελλήνων,που τις είχε πληροφορηθεί από κάποιον Ζακυνθινό Διόγο.Οι εχθροί του όμως,και ιδιαίτερα ο Πασόμπεης,έπεισαν τον σουλτάνο ότι όσα ανέφερε δεν ήταν αληθινά.Τότε ο Αλή Πασάς απευθύνθηκε προς τους Άγγλους,που ως τότε ήταν ευμενείς απέναντί του,ζητώντας βοήθεια.Με διπλωματικότητα όμως αυτοί αρνήθηκαν,λέγοντας πως δεν ήθελαν να αναμιχθούν στα εσωτερικά του τουρκικού κράτους.Ύστερα από αυτό,ο Αλή πασάς στράφηκε προς Έλληνες οπλαρχηγούς και με χρήματα και υποσχέσεις τους έπεισε να αγωνισθούν στο πλευρό του.Παράλληλα ανέθεσε στον Ιωάννη Παπαρρη-γόπουλο να μεταβεί στην Πετρούπολη και να ζητήσει βοήθεια από τον τσάρο.Αξίζει να σημειωθεί πως τον Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο -διερμηνέα του γενικού προξενείου της Πελοποννήσου- είχαν φέρει παλαιό-τερα σε επαφή με τον Αλή οι Έλληνες σύμβουλοι του τελευταίου,πολλοί από τους οποίους ήταν μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία.Ο Παπαρρηγόπουλος από τότε σε συνεννόηση και με άλλους Φιλικούς,τον Ιωάννη Βλασσόπουλο,τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και με τον ίδιο τον Αλέξανδρο Υψηλάντη,από το 1819 και ε-ξής σχεδόν ως το τέλος του Αλή πασά,ενεργούσε ως μεσολαβητής του τελευταίου προς τους Ρώσους επι-διώκοντας δήθεν την πραγματοποίηση των σχεδίων του Αλή πασά.Στην πραγματικότητα όμως τον εξαπα-τούσε,αφού ενισχύοντας τα φιλόδοξα σχέδια του Αλή πασά για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους προ-ωθούσε τη ρήξη μεταξύ του τελευταίου και της Πύλης που θα είχε ως αποτέλεσμα την εξασθένηση της τουρκικής ενότητος και ισχύος,προς όφελος της επικείμενης επαναστάσεως των Ελλήνων.
Με την κήρυξη του πολέμου εναντίον του Αλή πασά εκδόθηκε σουλτανικό «δόγμα»,σύμφωνα με το ο-ποίο,όσοι έρχονταν να πολεμήσουν στο πλευρό των σουλτανικών δυνάμεων,θα έπαιρναν πίσω τα χωριά τους και τις ιδιοκτησίες τους.Ο σουλτάνος απέβλεπε κυρίως στον προσεταιρισμό των Σουλιωτών,που απο-τελούσαν αξιόλογη πολεμική δύναμη.Για τους Σουλιώτες η ευκαιρία ήταν μοναδική.Έτσι ήλθαν σε επαφή στα Σύβοτα (νησάκια στις ακτές της Θεσπρωτίας) με τον υποναύαρχο του τουρκικού στόλου Αλή βεγή και δήλωσαν πως θα υπηρετούσαν στον τουρκικό στρατό εναντίον του προαιώνιου εχθρού τους,εφόσον θα ε-τηρείτο το σουλτανικό δόγμα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.Ο Αλή βεγής,αφού τους διαβεβαίωσε για την τήρηση της σουλτανικής αποφάσεως,με τη βοήθεια 300 Σουλιωτών ανάγκασε τον Αλβανό διοικητή Βελή πασά να παραδώσει την Πρέβεζα.Από εκεί οι 300 Σουλιώτες έφθασαν στο σουλτανικό στρατόπεδο των Ιωαννίνων και ζήτησαν την εκτέλεση της υποσχέσεως που τους δόθηκε.Ο αρχηγός όμως του σουλτα-νικού στρατού Ισμαήλ Πασόμπεης,που εν τω μεταξύ είχε προαχθεί σε πασά,αν και αρχικά δέχθηκε να έλθουν οι Σουλιώτες ως σύμμαχοι στο στρατόπεδο των Ιωαννίνων,τελικά υπαναχώρησε,ενδίδοντας στις εκκλήσεις Τουρκαλβανών συμβούλων του,που τον έπεισαν να μην αποδοθεί η περιοχή του Σουλίου στους Σουλιώτες,γιατί,όπως έλεγαν,ποτέ αυτοί δεν θα γίνουν πιστοί υπήκοοι του σουλτάνου,αφού «ποτέ ραγιά-δες δεν έζησαν,ούτε χαράτζι επλήρωσαν».Έτσι ο Ισμαήλ Πασόμπεης,Αλβανός και ο ίδιος,όχι μόνο δεν τους επέτρεψε να αναχωρήσουν για την πατρίδα τους,αλλά σχεδίαζε και την πλήρη εξόντωσή τους.
Οι Σουλιώτες που πληροφορήθηκαν τις προθέσεις του Ισμαήλ πασά εξουσιοδότησαν τον Μάρκο Μπότσα-ρη να έλθει,μέσω του συμβούλου του Αλή πασά Αλεξάνδρου Νούτσου,Φιλικού,σε επαφή μαζί του για να συζητήσουν μια ενδεχόμενη συμμαχία.Για το θέμα της συμμαχίας του Αλή πασά και Σουλιωτών υπάρχουν δύο αντίθετες απόψεις.Σύμφωνα με την άποψη Κουτσονίκα,Σουλιώτη αγωνιστή του 21,οι Σουλιώτες ήδη από τον καιρό της διαμονής τους στην Κέρκυρα γνώριζαν τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας και μάλιστα, όταν ήλθαν στο σουλτανικό στρατόπεδο των Ιωαννίνων,είχαν κρυφές συνεννοήσεις με τους Φιλικούς συμ-βούλους του Αλή πασά.Απώτερος σκοπός της συμμαχίας τους με τον σουλτάνο ήταν να μπορέσουν να φύγουν από τα Επτάνησα,αφού τους απαγόρευαν την έξοδο οι Άγγλοι,και στη συνέχεια να μεταπηδήσουν στο στρατόπεδο του Αλή,ενισχύοντας τον τελευταίο στον πόλεμό του εναντίον της Πύλης,ώστε να απασχο-λούνται οι σουλτανικές δυνάμεις εκεί και να δράσουν ελεύθερα οι Έλληνες επαναστάτες στην Πελοπόννη-σο.
Σύμφωνα με την αντίθετη άποψη,του Χριστόφορου Περραιβού,οι αγώνες των Σουλιωτών στο πλευρό του Αλή δεν είχαν ακόμη εθνικό χαρακτήρα,αλλά απέβλεπαν μόνο στην επανάκτηση της πατρικής γης.Η γνώ-μη του Περραιβού επίσης ήταν πως καμιά συνεννόηση δεν είχε προϋπάρξει με τους Φιλικούς.Επιδίωξαν τη συμμαχία με τον Αλή αποβλέποντας στην επανάκτηση της πατρικής γης,όταν διαπίστωσαν πως δεν θα την έπαιρναν βοηθώντας τον σουλτάνο.
Ανεξάρτητα από το ποια ήταν τα κίνητρά τους,για να συμμαχήσουν με τον Αλή έθεσαν τους εξής όρους: να τους επιστραφεί το Σούλι με όλη τη γύρω από 60 χωριά περιοχή και το οχυρό της Κιάφας,να τους δοθεί οικονομική ενίσχυση από 200.000 γρόσια και ως όμηρος ένας από τους εγγονούς του Αλή πασά.Οι ίδιοι θα έδιναν ως ομήρους έξι Σουλιώτες.
Πραγματικά ο Αλή πασάς δέχθηκε τους τόσο βαρείς γι’ αυτόν όρους των Σουλιωτών,γιατί ήταν η μόνη ση-μαντική βοήθεια στην οποία μπορούσε πια να ελπίζει.Επιπλέον υποσχέθηκε να δίνει 100 γρόσια τον μήνα σε κάθε Σουλιώτη που θα πολεμούσε γι’ αυτόν.Είχε ήδη εγκαταλειφθεί από τους πιο ικανούς συνεργάτες του,ακόμη και από τους ίδιους τους γιους του,που είχαν παραδώσει στους Τούρκους τις πιο ισχυρές του θέσεις,τα φρούρια Ναυπάκτου,Πρέβεζας,Πάργας και Μπερατιού,και ήταν αποκλεισμένος μέσα στο φρού-ριο των Ιωαννίνων,το Ιτς Καλέ.Είκοσι έξι πασάδες ήταν επικεφαλής πολυάριθμου τουρκικού στρατού,που είχε κατακλύσει την περιοχή μεταξύ Ιωαννίνων,Πρέβεζας και Πάργας.Ο κλοιός της τουρκικής πολιορκίας τον περιέσφιγγε ήδη απειλητικά.
Οι Σουλιώτες με τον εγγονό του Αλή πασά Χουσεΐν,γιο του Μουχτάρ πασά,αφού κατόρθωσαν να διαφύ-γουν από το σουλτανικό στρατόπεδο,ξεκίνησαν στις 6 Δεκεμβρίου για το Σούλι έχοντας μαζί τους διαταγή του Αλή πασά προς τον φρούραρχο του Σουλίου Μουρτοτζιάλη να τους παραδώσει τη γη τους.Την επο-μένη και ενώ τους χώριζαν 6 ώρες πορεία από το Σούλι κατέλαβαν εξ εφόδου φρούριο του χωριού Βαρι-άδες,που το θεωρούσαν σημαντικό έρεισμα για τις μελλοντικές τους επιχειρήσεις.Η κατάληψη του φρουρί-ου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα πρώτα επαναστατικά επεισόδια.Την ίδια μέρα έφθασαν στο Σού-λι.Επειδή οι Λιάπηδες (Ζουλακιώτες Τουρκαλβανοί) αρνήθηκαν,παρά τη συμφωνία Σουλιωτών και Αλή,να επιστρέψουν τις σουλιώτικες ιδιοκτησίες,ένα τμήμα Σουλιωτών αναγκάσθηκε να μείνει εκεί για να τους πολιορκεί,ενώ οι υπόλοιποι ανέλαβαν να εκκαθαρίσουν την περιοχή από τους Αλβανούς Τσιάμηδες συμ-μάχους του Ισμαήλ Πασά,τους οποίους είχε διατάξει να επιτεθούν εναντίον των αποστατών Σουλιωτών. Λίγες ημέρες αργότερα οι Σουλιώτες νίκησαν τους Τσάμηδες και ανάγκασαν τους Λιάπηδες να παραδώ-σουν τελικά τις σουλιώτικες ιδιοκτησίες που κρατούσαν.Έτσι στις 12 Δεκεμβρίου 1820,το Σούλι ήταν ε-λεύθερο και αυτή η ημερομηνία αποτελεί ορόσημο του Αγώνος,γιατί το Σούλι ήταν η πρώτη ελληνική πε-ριοχή που απελευθερωνόταν από τους Τούρκους.Εξαίρεση αποτελούσε το φρούριο της Κιάφας,ο φρού-ραρχος του οποίου,εκτελώντας προφανώς μυστική διαταγή του Αλή πασά,αρνιόταν να το παραδώσει στους Σουλιώτες.Ωστόσο 50 Σουλιώτες ξεγελώντας τον πως δήθεν ήθελαν να διαπραγματευτούν μαζί του μπήκαν δυο δυο στο φρούριο και τελικά τον πειθανάγκασαν να δεχθεί να πάρουν μέρος και αυτοί στη φρούρησή του.
Από τη στιγμή αυτή οι Σουλιώτες επιδόθηκαν σε συνεχή αγώνα για να κρατήσουν ελεύθερη τη χώρα τους, ενώ παράλληλα οι Τούρκοι συνειδητοποίησαν πως ο πραγματικός εχθρός τους δεν ήταν τώρα πια ο πολι-ορκημένος στα Ιωάννινα Αλή πασάς,αλλά οι Σουλιώτες που είχαν επανακτήσει τα ισχυρά ερείσματά τους. Έτσι οι Τούρκοι ανέλαβαν ανελέητο αγώνα εναντίον των Σουλιωτών.Στον Ισμαήλ πασά,που θεωρήθηκε υπεύθυνος από τον Σουλτάνο για τις επαναστατικές ενέργειες και τις επιτυχίες των Σουλιωτών,δόθηκε βραχύτατη προθεσμία,υπό την απειλή αυστηρότατων κυρώσεων,για να τους συντρίψει.
Ο Ισμαήλ πασάς,για να ανταποκριθεί στη σουλτανική εντολή,έστειλε αμέσως 7.000 στρατό εναντίον των Σουλιωτών,ο οποίος κατέλαβε τις επίκαιρες θέσεις Δερβιτσανά και Λέλοβο.Με εντολή του επίσης τοποθε-τήθηκαν φρουρές στη Βογόρτσα,Τόσκεσι και Πέντε Πηγάδια (Κλεισούρα) και ενισχύθηκαν οι φρουρές της Άρτας και της Πρέβεζας.
Ο σουλτάνος τότε υποχρέωσε τον πατριάρχη να εκδώσει δύο αφορισμούς,στις 24 Δεκεμβρίου 1820 και στις 4 Ιανουαρίου 1821,εναντίον των Σουλιωτών που θα πολεμούσαν στο πλευρό του Αλή πασά.Στα πλαί-σια αυτής της τακτικής των Τούρκων εντάσσεται και η διαταγή που δόθηκε στον μητροπολίτη Άρτας Πορ-φύριο να νουθετήσει,απειλήσει και δωροδοκήσει τους κατοίκους των γύρω χωριών για να μην προσχωρή-σουν στους Σουλιώτες.Όπως ήταν φυσικό ούτε οι αφορισμοί ούτε οι προσπάθειες του Πορφυρίου επη-ρέασαν την απόφαση των Σουλιωτών να πολεμήσουν τους Τούρκους.Παράλληλα παράγγελνε στους Σου-λιώτες να καταθέσουν τα όπλα.Εκείνοι όμως απάντησαν στον Ισμαήλ πασά με επιστολή (17 Δεκεμβρίου ή 17 Ιανουαρίου),στην οποία του έγραψαν πως αποκλειστικά υπεύθυνος για την αποστασία τους ήταν ο ίδιος που δεν τήρησε το σουλτανικό δόγμα.
Οι Σουλιώτες,αφού διευθέτησαν τα σχετικά με την πολιτική τους διοίκηση (8μελή κυβέρνηση υπό τον Νό-τη Μπότσαρη και αρχιστράτηγο τον Μάρκο Μπότσαρη),έστειλαν εκπροσώπους τους από τη μια στον πρώην επίσκοπο Άρτας Ιγνάτιο,που διέμενε τότε στην Πίζα και κατείχε μεγάλο βαθμό στην ιεραρχία των Φιλικών,για να ζητήσουν οδηγίες και πολεμοφόδια,τα οποία και σύντομα τους στάλθηκαν,και από την άλλη στην Κέρκυρα,για να συνεννοηθούν με τους άλλους Φιλικούς.Αμέσως μετά ανέλαβαν αντεπίθεση. Στις 22 Δεκεμβρίου κατέλαβαν το χωριό Θεριακίς,προσέβαλαν στους Κουμουζάδες 200 Τούρκους ιππείς, οι οποίοι συνόδευαν μεταφορείς πολεμοφοδίων και τροφών,και κατέλαβαν τα Πέντε Πηγάδια,που τα ε-γκατέλειψαν έντρομοι οι Τούρκοι φρουροί.Έτσι οι σουλτανικές δυνάμεις έχασαν τον έλεγχο της επικοινω-νίας μεταξύ Ιωαννίνων,Άρτας και Πρέβεζας.Στην προσπάθειά του να επανακτήσει την οχυρή θέση Πέντε Πηγάδια ο Ρούμελη βαλεσή Σελήμ πασάς επικεφαλής 5.000 στρατιωτών ηττήθηκε με μεγάλες απώλειες από τον Μάρκο Μπότσαρη.Στα μέσα Ιανουαρίου οι Σουλιώτες μετά από οκτάωρη μάχη επέτυχαν να διώ-ξουν τους Τούρκους από τα Τσεριτσανά και να καταλάβουν τα χωριά που εγκαταλείφθηκαν από τους Τούρκους,Πλέσσα και Γρατσανά.Τους έδιωξαν επίσης από την επαρχία του Λελόβου.
Οι παραπάνω επιτυχίες των Σουλιωτών ενθάρρυναν τον Αλή πασά.Τις ημέρες εκείνες είχαν έλθει σε επα-φή μαζί του οι μπέηδες Γιουσούφ,Ομέρ Βρυώνης,Σιλιχτάρ,Άγος Μουχουρδάρης και άλλοι,που ήταν δυσα-ρεστημένοι με την Ισμαήλ πασά επειδή καθυστερούσε τις βαθμολογικές προαγωγές τους.Ο Αλής συμφώ-νησε με τους μπέηδες να ενεργήσουν ταυτόχρονη επίθεση εναντίον του σουλτανικού στρατού∙ από τη μια ο Αλή πασάς με 2.000 θα επιχειρούσε έξοδο από τα Ιωάννινα και από την άλλη οι μπέηδες θα έκαναν επίθεση στο τουρκικό στρατόπεδο από τα πλάγια και τα νώτα.Ο Αλή πασάς ζήτησε τότε και τη βοήθεια των Σουλιωτών στην επιχείρηση αυτή.Οι Σουλιώτες προσποιήθηκαν ότι θα τον βοηθούσαν,αν ανέβαλλε για λίγο την επιχείρηση και συγχρόνως ο απεσταλμένος τους καθυστερούσε σκόπιμα.Και οι μπέηδες τελι-κά δεν κινήθηκαν,γιατί την παραμονή της επιχειρήσεως που είχε σχεδιασθεί να γίνει σε συνεργασία με τον Αλή πασά προήγαγε ο Ισμαήλ πασάς τον Ομέρ Βρυώνη σε βεζίρη και τον Γιουσούφ σε πασά.Ο Αλή πα-σάς,όμως,που δεν είχε ενημερωθεί σχετικά με την στάση των μπέηδων,κινήθηκε μόνος του (14 Ιανουαρίου 1821).Οι 1.500 Αλβανοί του,υπό τον Μάνε Ντούντο,αγωνίσθηκαν με πείσμα και κατόρθωσαν να περιο-ρίσουν τους Τούρκους στο μισό τμήμα της πόλεως των Ιωαννίνων.Τελικά όμως οργανωμένη αντεπίθεση όλου του τουρκικού στρατού έτρεψε τις δυνάμεις του Αλή σε φυγή.Τότε σκοτώθηκε και ο Μάνε Ντούντο.
Η απόφαση των Σουλιωτών να μην συμπράξουν με τον Αλή πασά εναντίον των Τούρκων ήταν σωτήρια για την εθνική υπόθεση.Η βοήθειά τους θα μπορούσε να συντελέσει στη νίκη του Αλή πασά εναντίον των σουλτανικών στρατευμάτων και το πιθανότερο θα ήταν στη συνέχεια ο νικητής Αλής να ζητούσε αμνηστία από την Πύλη και σε αντάλλαγμα να τασσόταν στο πλευρό της εναντίον των Ελλήνων.
Τελείως ανίσχυρος ο Αλή πασάς μετά την ήττα του είδε σαν ανέλπιστη τύχη την αποστασία από το σουλτανικό στρατόπεδο των υπολοίπων αξιωματούχων που δεν είχαν προαχθεί και είχαν τον φόβο μήπως προδοθούν οι επαφές τους με τον Αλή πασά.Έτσι την επομένη ημέρα στο στρατόπεδό του έφθασαν ο Σιλιχτάρ Πόττας,ο Άγος Μουχουρδάρης,ο Ταχήρ Αμπάζης με 700 Αλβανούς.Αργότερα οι αποστάτες από το σουλτανικό στρατόπεδο Αλβανοί έφθασαν τους 1.500.Ο Αλή πασάς τους έστειλε αμέσως να συνερ-γασθούν με τους Σουλιώτες.Η συνθήκη συνεργασίας μεταξύ Αλβανών αγάδων και Σουλιωτών καπετα-ναίων υπογράφτηκε στις 15 Ιανουαρίου και διατηρήθηκε σχεδόν όλο το πρώτο έτος της Ελληνικής Επανα-στάσεως.Ίσως τότε ο Αλή πασάς παραχώρησε στους Σουλιώτες και το οχυρό της Κιάφας ή λίγο αργό-τερα,αν δεχθούμε ότι επηρεάστηκε από πλαστή επιστολή του Καποδίστρια,που ο Φιλικός Ράγκος έδωσε τον Φεβρουάριο του 1821 στους Σουλιώτες και εκείνοι φρόντισαν να διαβιβασθεί στον Αλή,ο οποίος πάντα απέβλεπε στη μεσολάβηση του Καποδίστρια για ρωσική βοήθεια.
Η προσχώρηση των Αλβανών στο πλευρό του Αλή πασά ανησύχησε ιδιαίτερα τον σουλτάνο,ήδη εξοργι-σμένο από την αδυναμία του Ισμαήλ πασά να υποτάξει τους επαναστάτες.Έτσι αποφάσισε να τον αντι-καταστήσει.Διόρισε τότε ως Μοριά βαλεσή και σερασκέρη της εναντίον του Αλή πασά εκστρατείας τον πρώην βεζίρη Χουρσήτ.Ο Χουρσήτ,αρχικά έφθασε στην Τριπολιτσά και όταν βεβαιώθηκε ότι οι φήμες για συνωμοτικές εκεί κινήσεις των Ελλήνων ήταν σπερμολογίες των κατασκόπων του Αλή πασά,που προσπα-θούσε έτσι να δημιουργήσει αντιπερισπασμό,διόρισε καϊμακάμη και αναχώρησε για τα Ιωάννινα.
Παράλληλα,ο Αλή βεγής προσπάθησε στις αρχές Φεβρουαρίου με τη μεσολάβηση των γνωστών στους Σουλιώτες Βεκήρ Τσουγαδούρο,φρούραρχο της Πρέβεζας,και του αρχηγού της επαρχίας Γιαννάκη Γιώρ-γη,να επαναφέρει τους Σουλιώτες στο σουλτανικό στρατόπεδο.Οι Σουλιώτες,με την πρόφαση πως μελε-τούν την πρόταση,κωλυσιεργούσαν και δεν έδωσαν απάντηση ως τις 20 Φεβρουαρίου.Μάλιστα σ’ αυτό το διάστημα μετέφεραν από την επαρχία Λελόβου όλα τα τρόφιμα και τα άλλα αναγκαία που υπήρχαν εκεί. Τελικά άρχισαν τις διαπραγματεύσεις,αντήλλαξαν και ομήρους,αλλά οι Σουλιώτες πρότειναν όρους δυσμε-νείς,με σκοπό να κερδίσουν χρόνο.Όταν δεν χωρούσε άλλη αναβολή και οι Σουλιώτες έπρεπε να δώσουν τελική απάντηση για τη συμφωνία,ανακοίνωσαν ότι δεν μπορούσαν να την υπογράψουν,γιατί μετά την α-πιστία του Ισμαήλ πασά δεν πίστευαν πια στις υποσχέσεις των Τούρκων.Εξαγριωμένοι οι Τούρκοι έστει-λαν τον Γιουσούφ πασά και τον Χασάν πασά να επιτεθούν εναντίον του Νικολάου Τζαβέλλα που βρι-σκόταν τότε στη Φιλιππιάδα.Μετά επίμονη μάχη 12 ωρών,κατά την οποία ενίσχυσε τους συμπατριώτες του και ο Νότης Μπότσαρης,οι Σουλιώτες αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στο Σούλι,όπου με την άμυνά τους υπολόγιζαν να ανακόψουν την ορμητική προέλαση των Τούρκων (12 Μαρτίου).
Στις 15 Μαρτίου έφθασε ο Χουρσήτ πασάς στα Ιωάννινα ως αρχιστράτηγος των επιχειρήσεων εναντίον του Αλή πασά και των Σουλιωτών,σε αντικατάσταση του Ισμαήλ πασά που απέτυχε να εκπληρώσει τη σουλτανική εντολή.Πανίσχυρος,διαθέτοντας πολεμικές ικανότητες και σωφροσύνη ο Χουρσήτ πασάς,ε-πέβαλε ενότητα και πειθαρχία στο στρατόπεδο και οργάνωσε δραστήρια την πολιορκία των Ιωαννίνων.Ο Αλή πασάς κατάλαβε πόσο μεγάλος ήταν ο κίνδυνος και ζήτησε αμνηστία,ρίχνοντας την ευθύνη της α-ποστασίας του στον Ισμαήλ πασά.Ο Χουρσήτ τότε του ζήτησε παράδοση άνευ όρων,την οποία ο Αλή πα-σάς απέρριψε.Αντίθετα,πρόσφερε αμνηστία και γενναίες αμοιβές στους Σουλιώτες,αν επέστρεφαν στην υπηρεσία του σουλτάνου.Αλλά και αυτοί αρνήθηκαν,αφού σκοπός τους ήταν,σύμφωνα με τον Κουτσο-νίκα,να διατηρηθεί η εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Τούρκων και Αλή πασά προς όφελος της ελληνικής υποθέσεως.
Επίθεση των Σουλιωτών και των συμμάχων τους εναντίον της Άρτας και προσωρινή κατά-ληψη της πόλεως.Διάλυση της συμμαχίας Ελλήνων και Τουρκαλβανών.
Στο μεταξύ η πολιορκία του Αλή γινόταν όλο και πιο στενή και ο Χουρσήτ φαινόταν αποφασισμένος να αδιαφορήσει προσωρινά για την πολεμική δράση των Σουλιωτών και να συγκεντρώσει όλες του τις προ-σπάθειες για την κατάληψη των Ιωαννίνων.Αυτή την αλλαγή τακτικής του Χουρσήτ εκμεταλλεύθηκαν οι Έλληνες και,συνεννοημένοι με τους άλλους πολεμιστές της δυτικής Στερεάς,έστρεψαν το ενδιαφέρον τους προς την Άρτα,όπως τους ζητούσε με αλλεπάλληλες επιστολές ο Αλή πασάς,αποβλέποντας στην αμέσως μετά επιχείρηση απελευθερώσεώς του από τους ενισχυμένους μετά την κατάληψη της Άρτας Σουλιώτες και Τουρκαλβανούς συμμάχους του.Για να τους δελεάσει τους υποσχόταν αμοιβές μεγάλες και στους Έλ-ληνες ιδιαίτερα υποστήριξη της ελληνικής επαναστάσεως.Αντίθετα όμως από τους Τουρκαλβανούς,πολλοί Σουλιώτες και οι Ακαρνάνες και Αιτωλοί,που κατά την ανανέωση της ελληνοαλβανικής συνθήκης συμ-μαχίας στο Πέτα (1η Σεπτεμβρίου) είχαν γίνει και εκείνοι μέλη της,συμφωνούσαν με τον Μαυροκορδά-το,που είχε ταχθεί εναντίον της άμεσης ενισχύσεως του Αλή πασά.Οι Έλληνες,που δυσπιστούσαν πάντα στον Αλή πασά,φοβήθηκαν πως τελικά θα προτιμήσει να δεχθεί αμνηστία από τον σουλτάνο και να κτυ-πήσει τους Έλληνες μαζί με τον σουλτανικό στρατό.Παράλληλα,είχε προταθεί ένα άλλο σχέδιο,να πραγ-ματοποιηθεί εκστρατεία για την εκκαθάριση των παραλίων,από την Πρέβεζα μέχρι την Πάργα,που θα εί-χε ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα ανεφοδιασμού των επαναστατών της Ηπείρου.Τελικά όμως,αποφασί-στηκε η εκστρατεία εναντίον της Άρτας,χωρίς όμως προέκτασή της και ως τα Ιωάννινα.
Από τις αρχές του φθινοπώρου δυνάμεις από την Ακαρνανία,με αρχηγούς των Γώγο,τον Ράγκο,τον Κατσι-κογιάννη και άλλους,βρίσκονταν ήδη στα περίχωρα της Άρτας.Στις αρχές Νοεμβρίου η εκστρατεία ενα-ντίον της τουρκικής εστίας ήταν έτοιμη.Στις 12 Νοεμβρίου 650 Σουλιώτες υπό τους Μάρκο και Νότη Μπότσαρη και Τουρκαλβανοί σύμμαχοι υπό τους Άγο Μουχουρδάρη,Ταχήρ Αμπάζη και Τσεγκόμπεη κα-τέλαβαν τη στρατηγική θέση Μαράτι (ή Μαράτες) κοντά στον Άραχθο.Η κατάληψη όμως της Άρτας δεν ήταν εύκολη,γιατί και η οχύρωσή της ήταν αξιόλογη και ο στρατός που την υπεράσπιζε περνούσε τις τέσ-σερις χιλιάδες.Επικεφαλής τους ήταν ο Σουλεϊμάν πασάς,ο Ισμαήλ πασάς Πλιάσσα,ο Χασάν πασάς και άλλοι.
Από τις 13 Νοεμβρίου οι Τούρκοι προσπάθησαν με επανειλημμένες επιθέσεις να εκδιώξουν τους Σουλιώτες και τους συμμάχους τους από τη θέση Μαράτι,χωρίς όμως αποτέλεσμα.Σύντομα έφθασαν προς ενίσχυση των Σουλιωτών Αιτωλοακαρνάνες υπό τους Βερνακιώτη,Τσόγκα,Ίσκο,Μακρή και άλλοι,και όλοι μαζί στις 17 Νοεμβρίου,επιτέθηκαν εναντίον της Άρτας.Όπως αφηγείται ο Φιλήμων,οι Έλληνες «επιπεσόντες εκ τεσσάρων μερών κατά της Άρτης και κατακυριεύσαντες του προαστείου αυτής Μιχουτσίου,εισήλθον εις την πόλιν... Κατέλαβον το περισσότερο μέρος της πόλεως,τα μοναστήρια και τας δυνατάς εκκλησίας... Στενοχωρούμενοι δε οι σουλτανικοί βέγιδες και αγάδες Αλβανοί,ή ως βλέποντες συμπολεμούντας μετά των Ελλήνων τον Άγο Μουχουρδάρην και λοιπούς ηυτομόλησαν και εν λόγω τιμής παρεδόθησαν».Ο Χασάν πασάς όμως πρόβαλε πεισματώδη αντίσταση αλλά τελικά αναγκάσθηκε να αποσυρθεί στο φρούριο,όπου είχε ήδη κλειστεί ο Σουλεϊμάν πασάς με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού.
Στο μεταξύ ενώ οι Τούρκοι αμύνονταν στο φρούριο της Άρτας,τουρκικές δυνάμεις από διάφορα σημεία έσπευδαν να ενισχύσουν τους πολιορκημένους.Παράλληλα ο Χουρσήτ πασάς ανέθεσε στον Αχμέτ πασά Βρυώνη να παραβιάσει τη διάβαση της Ρινιάσσας με τους 3.000 άνδρες του,στους οποίους προστέθηκε και σώμα Τσάμηδων,και να κατευθυνθεί προς την Άρτα.Παρά την προσπάθεια 1.000 Ελλήνων υπό τον Μάρκο Μπότσαρη να εμποδίσουν την προέλαση του εχθρικού αυτού σώματος,ο Αχμέτ πασάς προχώρησε ως το χωριό Λούρο και το έκαψε (31 Νοεμβρίου).Τουρκικό τμήμα επίσης πλησίασε τα όρια της Ευρυτα-νίας για να δημιουργήσει αντιπερισπασμό στις δυνάμεις των Αιτωλοακαρνάνων που βρίσκονταν στην Άρτα.
Εξάλλου τις ημέρες εκείνες είχε επιστρέψει στα Ιωάννινα ο Ομέρ Βρυώνης.Ο Χουρσήτ του ανέθεσε να ε-πιχειρήσει να προσεταιρισθεί τους συμπατριώτες του Τουρκαλβανούς,συμμάχους του Αλή πασά,αλλά και τους Σουλιώτες και αν ήταν δυνατόν και τους Αιτωλοακαρνάνες.Έτσι θα εξασθενούσε τον Αλή πασά και παράλληλα θα κατάφερνε μεγάλο πλήγμα εναντίον της ελληνικής επαναστάσεως.Στην πρόσκληση του Ομέρ Βρυώνη ανταποκρίθηκαν οι Τουρκαλβανοί και οι Έλληνες σύμμαχοί τους και έστειλαν στις 31 Νο-εμβρίου αντιπροσώπους στα Μολιανά,όπου πρώτα αποφασίστηκε τριήμερη ανακωχή.Στη σύσκεψη που ακολούθησε οι Τουρκαλβανοί παραπονέθηκαν στους Σουλιώτες και στους Αιτωλοακαρνάνες για τις κα-ταστροφές που είχαν προκαλέσει οι συμπατριώτες τους στους Τούρκους της Ελλάδος,που τις είχαν πλη-ροφορηθεί από τον Ομέρ Βρυώνη,αλλά και από τους Αλβανούς του κεχαγιάμπεη.Για να βεβαιωθούν μά-λιστα οι ίδιοι,έστειλαν εκπρόσωπό τους,τον Ταχήρ Αμπάζη,στην Αιτωλοακαρνανία και στην Πελοπόννησο με πρόσχημα την αναζήτηση εφοδίων για τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων.Μάταια ο Αλέξανδρος Μαυ-ροκορδάτος προσπάθησε να πείσει τον Ταχήρ Αμπάζη στο Μεσολόγγι,όπου συναντήθηκαν,για τη χρησι-μότητα της συμμαχίας των Σουλιωτών με τον Αλή πασά.Οι καταστροφές των τζαμιών και άλλων τουρκι-κών μεγάρων,που είδε στο ταξίδι του,συνετάραξαν τον θρησκόληπτο Αλβανό που επέστρεψε κατά τα μέ-σα Δεκεμβρίου στην Άρτα και ανακοίνωσε στους συμπατριώτες του τα όσα είδε.Πρότεινε μάλιστα να επι-τεθούν αιφνιδιαστικά εναντίον των Σουλιωτών και να τους αιχμαλωτίσουν.Στη πρόταση αυτή αντιτάχθηκε ο Άγο Μουχουρδάρης ως «αγενές και άπιστον».Συμφώνησαν όμως όλοι οι Τουρκαλβανοί να διαλύσουν τη συμμαχία με τους Σουλιώτες και έστειλαν αμέσως αντιπρόσωπο στον Ομέρ Βρυώνη,ζητώντας του να ανα-κοινώσει την απόφασή τους στον Χουρσήτ,που τους χορήγησε με μεγάλη ευχαρίστηση αμνηστία.
Στο μεταξύ οι Σουλιώτες,εκτός από τον στρατό του Αχμέτ πασά Βρυώνη που ήταν στρατοπεδευμένος στο Λούρο,είχαν να αντιμετωπίσουν και τον Μεχμέτ Ρεσήτ πασά (Κιουταχή),που είχε φθάσει στις όχθες του ποταμού Θύαμι (Καλαμά) με 3.000 άνδρες.Οι κάτοικοι των περιοχών από όπου περνούσε ο τουρκικός στρατός έσπευδαν να δηλώσουν υποταγή.Τότε αποχώρησαν από την Άρτα και οι Αιτωλοακαρνάνες αγω-νιστές,που επειδή φοβήθηκαν μήπως ήταν αληθινές οι διαδόσεις για εισβολή του τουρκικού στρατού στις επαρχίες τους κατέλαβαν τα στενά του Μακρυνόρους.Τα στρατεύματα όμως του Μεχμέτ Ρεσήτ πασά και του Αχμέτ πασά κατευθύνθηκαν προς την Άρτα.Η κατάσταση για τους 150 Σουλιώτες, που είχαν απομείνει στην πόλη,ήταν πολύ κρίσιμη.Τότε οι Τουρκαλβανοί,που οι Σουλιώτες τους θεωρούσαν ακόμη συμμάχους, τους συμβούλεψαν να αποχωρήσουν από την Άρτα και να μεταβούν σε μια κοντινή ορεινή τοποθεσία όπου σε λίγο θα τους συναντούσαν και εκείνοι.Αλλά,ενώ οι Σουλιώτες μετακινήθηκαν αμέσως,οι Τουρκαλβανοί δεν ήρθαν προς συνάντησή τους∙ έστειλαν μόνον απεσταλμένους με επιστολή,όπου τους ανακοίνωναν τη διάλυση της συμμαχίας και τους συμβούλευαν να εγκαταλείψουν την Άρτα.
Το τέλος του Αλή πασά
Οι Σουλιώτες μετά τις επιχειρήσεις στην Άρτα και τη διάλυση της ελληνοαλβανικής συμπράξεως,είχαν αποσυρθεί στο Σούλι με σκοπό να ανασυνταχθούν και να συνεχίσουν αργότερα τον αγώνα.Ο Αλή πασάς που είχε εγκαταλειφθεί από όλους τους συμμάχους του,αποτραβήχτηκε με τους τζοχανταραίους του στο παλάτι του και διέταξε να το ανατινάξουν στον αέρα μόλις γίνει αντιληπτή απόπειρα τουρκικής εφόδου. Τότε ο Αλή Χασάν,πασάς της Εύβοιας,συνεννοημένος και με τους υπόλοιπους πασάδες που φοβόνταν μη καταστραφούν οι θησαυροί του Αλή πασά,ήλθε σε επαφή μαζί του και κατόρθωσε να τον πείσει να ζη-τήσει χάρη από τον σουλτάνο.Εκείνος θα προσπαθούσε να εισηγηθεί ευνοϊκά γι’ αυτόν αρκεί να έφευγε από το παλάτι.Ο Αλή πασάς δέχθηκε και πήγε στο νησάκι,στη μέση της λίμνης των Ιωαννίνων.Σε λίγες ημέρες ο Αλή Χασάν του ανήγγειλε ότι έφτασε το φιρμάνι με τη χάρη του σουλτάνου.Τότε ο Αλή πασάς διέταξε τον φρούραρχο του κάστρου των Ιωαννίνων να το παραδώσει στους Τούρκους.Συγχρόνως έφτασε στο νησάκι και ο Αλή Χασάν με το σουλτανικό φιρμάνι,που το αληθινό του περιεχόμενο ήταν η διαταγή του αποκεφαλισμού του Αλή πασά.Ο Αλή Χασάν έσπευσε αμέσως να εκτελέσει τη διαταγή και έτσι στις 25 (ή κατά τον Περραιβό στις 20) Ιανουαρίου του 1822 ο άλλοτε πανίσχυρος πασάς των Ιωαννίνων έπεσε θύ-μα δολιότητος και ραδιουργίας που τόσες φορές ο ίδιος είχε χρησιμοποιήσει σε βάρος των αντιπάλων του.

Το εκτενές παραπάνω απόσπασμα τα λέει όλα,αλλά ας το κωδικοποιήσουμε:

1.Ο Αλή πασάς καταδίδει στον Σουλτάνο τις προεπαναστατικές ετοιμασίες των Ελλήνων.Η αιτία άκρως προσωπική: να ελαφρύνει την επιβαρυμένη θέση του.Ο Πασόμπεης,για ανάλογες προσωπικές ιδιοτέ-λειες,τον διαψεύδει.
2.Ο Αλή πασάς στην απελπισία του προσεγγίζει Άγγλους,Τσάρο και Έλληνες (Σουλιώτες).Εδώ βρίσκεται η ρίζα της τάχαμου Σουλιωτο-αλβανικής συμμαχίας,που τίποτα συμμαχικό δεν είχε: ο Αλή πασάς κοίταζε να σώσει το κεφάλι του,ενώ οι Σουλιώτες εκμεταλλευόντουσαν την περίσταση για την καλύτερη οργάνωση του εθνικού ξεσηκωμού.
3.Ο Σουλτάνος προσεγγίζει κι αυτός τους Σουλιώτες με ανταλλάγματα.Το γαϊτανάκι παίρνει μπρος…
4.Οι ΤΣ τορπιλίζουν την συμφωνημένη απόδοση του Σουλίου στους Σουλιώτες.Τέτοια συμμαχία  Έτσι,ο Ισμαήλ Πασόμπεης,Αλβανός και ο ίδιος,όχι μόνο δεν τους επέτρεψε να αναχωρήσουν για την πατρίδα τους (οι Σουλιώτες),αλλά σχεδίαζε και την πλήρη εξόντωσή τους.
5.Αντιδρώντας οι Σουλιώτες πλησιάζουν τον Αλή πασά.Οι αιτιολογήσεις αυτής της απόφασής τους από Περραιβό και Κουτσονίκα διαφέρουν κατά το εύρος του συναισθήματος.Ο πρώτος έλεγε ότι αποσκοπού-σαν πρώτα στην απελευθέρωση της μικρής πατρίδας τους (Σούλι),ο δεύτερος ότι στόχευαν μακρύτερα, στην απελευθέρωση της μεγάλης πατρίδας (Ελλάδα).Διαφορά στην ιεράρχηση επιλογών,η ουσία και η κατάληξη ίδια.
6.Οι ΤΣ Λιάπηδες δεν τηρούν την συμφωνία παράδοσης του Σουλίου (ποια συμμαχία…) και πολιορκούνται από τμήμα Σουλιωτών,ενώ οι υπόλοιποι ανέλαβαν να εκκαθαρίσουν την περιοχή από τους Αλβανούς Τσιάμηδες συμμάχους του Ισμαήλ Πασά,τους οποίους είχε διατάξει να επιτεθούν εναντίον των αποστα-τών Σουλιωτών.
7.Οι Τούρκοι σκληραίνουν κατά των Σουλιωτών.Υποχρεώνουν τον Πατριάρχη να τους αφορίσει δις.Οι Σουλιώτες αντεπιτίθενται νικηφόρα.Αρνούνται πρόταση του Αλή πασά για συνεργασία.
8.Συντάσσονται με τον Αλή πασά οι ΤΣ αξιωματικοί του Τούρκικου στρατού που δεν προήχθησαν… Ο Αλή πασάς τους παρακινεί σε συνεργασία με τους Σουλιώτες κι εκείνοι δέχονται για τους λόγους τους.
9.Ο διάδοχος του Ισμαήλ,Χουρσήτ,επαναπροτείνει συμμαχία κατά του Αλή πασά στους Σουλιώτες.Αρνού-νται.Ο Χουρσήτ πολιορκεί τον Αλή πασά στα Ιωάννινα και  επαναλαμβάνει δελεαστική πρόταση συνεργα-σίας στους Σουλιώτες.Αρνούνται πάλι αφού σκοπός τους ήταν,σύμφωνα με τον Κουτσονίκα,να διατηρη-θεί η εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Τούρκων και Αλή πασά προς όφελος της ελληνικής υποθέσεως.
10.Οι Σουλιώτες με τους ΤΣ,ενισχυμένοι με Ρουμελιώτες,ελευθερώνουν την Άρτα.
11.Ο Ομέρ Βρυώνης προσεταιρίζεται ΤΣ και Σουλιώτες επιδιώκοντας και το τέλος του Αλή πασά και την υπονόμευση της Ελληνικής εξέγερσης.Και τότε οι Τουρκαλβανοί παραπονέθηκαν στους Σουλιώτες και στους Αιτωλοακαρνάνες για τις καταστροφές που είχαν προκαλέσει οι συμπατριώτες τους στους Τούρ-κους της Ελλάδος,
12.Μετά απ΄ αυτά (ο Ταχήρ Αμπάζης) Πρότεινε μάλιστα να επιτεθούν αιφνιδιαστικά εναντίον των Σου-λιωτών και να τους αιχμαλωτίσουν.Στη πρόταση αυτή αντιτάχθηκε ο Άγο Μουχουρδάρης ως «αγενές και άπιστον».Συμφώνησαν όμως όλοι οι Τουρκαλβανοί να διαλύσουν τη συμμαχία με τους Σουλιώτες και έστειλαν αμέσως αντιπρόσωπο στον Ομέρ Βρυώνη,ζητώντας του να ανακοινώσει την απόφασή τους στον Χουρσήτ,που τους χορήγησε με μεγάλη ευχαρίστηση αμνηστία. (ποια συμμαχία…)
13.Οι ΤΣ εξαπατούν τους Σουλιώτες και η Άρτα ξανατουρκεύει. (ποια συμμαχία…)

Δεν υπήρξε καμιά Σουλιωτο-αλβανική συμμαχία.Κανένας αντιτουρκικός ελληνο-αλβανικός συνασπισμός.Ίσα-ίσα,οι Τουρκαλβανοί αποχώρησαν απ΄την θολή,ιδιότυπη συνεργασία τους με τους Σουλιώτες αμέσως μόλις διαπίστωσαν ότι θίγονταν τ΄ αδέλφια τους οι Τούρ-κοι.Μεταξύ τους,Τούρκοι και Τουρκαλβανοί,τρωγόντουσαν στην υπό εξέταση φάση.Ενδο-οθωμανικός φαγωμός ήταν.Οι Σουλιώτες,ευρισκόμενοι στον ίδιο γεωγραφικό χώρο,στο κέντρο της όλης σύρραξης,χειριζόντουσαν τις περιστάσεις αποβλέποντας στην εξυπηρέτηση εθνικών Ελληνικών στόχων.

Για εκατό σχεδόν ακόμα χρόνια από τότε ο Ελληνισμός προσπάθησε με πολλούς και διάφορους τρόπους να θέσει δίπλα του το τουρκαλβανικό στοιχείο,μια και ήταν σύνοικο με τους Έλληνες της Ηπείρου.Αυτή η τουρκαλβανική ομιχλώδης λαότητα διακρινόταν πάντα για τον εμφανή ανθελληνισμό της,τσιράκι και τζουτζές των Τούρκων.Να,δείγματα της τουρκοφροσύνης τους από το παραπάνω ιστορικό κείμενο:

α) Ο Αλή βεγής,αφού τους διαβεβαίωσε για την τήρηση της σουλτανικής αποφάσεως,με τη βοήθεια 300 Σουλιωτών ανάγκασε τον Αλβανό διοικητή Βελή πασά να παραδώσει την Πρέβεζα.
β) ενώ οι υπόλοιποι ανέλαβαν να εκκαθαρίσουν την περιοχή από τους Αλβανούς Τσιάμηδες συμ-μάχους του Ισμαήλ Πασά,τους οποίους είχε διατάξει να επιτεθούν εναντίον των αποστατών Σουλιωτών.
γ) Τις ημέρες εκείνες είχαν έλθει σε επαφή μαζί του οι μπέηδες Γιουσούφ,Ομέρ Βρυώνης,Σιλιχτάρ, Άγος Μουχουρδάρης και άλλοι,που ήταν δυσαρεστημένοι με την Ισμαήλ πασά επειδή καθυστερούσε τις βαθμολογικές προαγωγές τους.
δ) Και οι μπέηδες τελικά δεν κινήθηκαν,γιατί την παραμονή της επιχειρήσεως που είχε σχεδιασθεί να γίνει σε συνεργασία με τον Αλή πασά,προήγαγε ο Ισμαήλ πασάς τον Ομέρ Βρυώνη σε βεζίρη και τον Γιουσούφ σε πασά.
ε) Τελείως ανίσχυρος ο Αλή πασάς μετά την ήττα του είδε σαν ανέλπιστη τύχη την αποστασία από το σουλτανικό στρατόπεδο των υπολοίπων (τουρκαλβανών) αξιωματούχων που δεν είχαν προαχθεί και εί-χαν τον φόβο μήπως προδοθούν οι επαφές τους με τον Αλή πασά.
στ) Παράλληλα ο Χουρσήτ πασάς ανέθεσε στον Αχμέτ πασά Βρυώνη να παραβιάσει τη διάβαση της Ρινιάσσας με τους 3.000 άνδρες του,στους οποίους προστέθηκε και σώμα Τσάμηδων,και να κατευ-θυνθεί προς την Άρτα.
ζ) οι Τουρκαλβανοί παραπονέθηκαν στους Σουλιώτες και στους Αιτωλοακαρνάνες για τις καταστροφές που είχαν προκαλέσει οι συμπατριώτες τους στους Τούρκους της Ελλάδος,

Παρατηρεί κανείς στα προηγηθέντα ότι οι Τουρκαλβανοί εκτός από τουρκόψυχοι ανθέλληνες ήσαν και ιδιοτελή πρόσωπα,αναξιόπιστοι,δίχως ηθικό έρμα.Να,κι αυτό: Είχε ήδη (ο Αλή πασάς) εγκαταλειφθεί α-πό τους πιο ικανούς συνεργάτες του,ακόμη και από τους ίδιους τους γιους του,που είχαν παραδώσει στους Τούρκους τις πιο ισχυρές του θέσεις,

Το θέμα της ΔΗΘΕΝ Σουλιωτο-αλβανικής συμμαχίας φωτίζεται από αρκετές πηγές που όλες συγκλίνουν στο προαναφερθέν συμπέρασμα: τέτοια,ποτέ δεν υπήρξε.Εδώ περιοριστήκαμε,αναγκαστικά,σε μία άκρως σοβαρή και γενικώς παραδεκτή πηγή.
Όσον αφορά την (συγχαρητήρια…) επιστολή (23 Αυγούστου 1821) του Δημητρίου Υψηλάντη στον Άγο Βασιάρη και στους ΤΣ που βρισκόντουσαν τότε στο πλάι των Σουλιωτών (...αλλ' εσείς,ω ανδρείοι Τό-σκηδες,δεν κατάγεσθε από τους μικροψύχους ανατολίτας,ούτε από τους αδόξους Σκύθας.Είσθε από-γονοι των προγόνων μας ηρώων....και το όνομά σας θέλει μείνει χωρίς αμφιβολίαν αθάνατον,ακου-όμενον και δοξαζόμενον εις όλα τα βασίλεια της γης...) αποτελεί έναν σαφή διπλωματικό και τακτικό ε-λιγμό του οξυδερκούς αξιωματικού που δεν απέδωσε όμως,εκ του αποτελέσματος,κανέναν καρπό.
Και δυο λόγια για τον Ταχήρ Αμπάζη: στρατηγός του Αλή πασά Τεπελενλή και υπεύθυνος της «αστυνομί-ας» του.Πολέμησε από το 1821 τους Έλληνες.Τα πρώτα χρόνια της επανάστασης ήταν πολύ σημαντικός Αλβανός και για κάποιο διάστημα κατά την ανταρσία του Αλή είχε συνεργασία με τους Έλληνες.Φέρεται ότι συμμετείχε στην Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επι-δαύρου (20 Δεκεμβρίου 1821 - 16 Ιανουαρίου 1822) ως εκπρόσωπος των Τουρκαλβανών (!),αν και η κολιγιά τους με τους Σουλιώτες είχε λήξει. 
Στις 9-6-1824 ο Ταχήρ Αμπάζης ως στρατηγός των Τούρκων με 2.800 άντρες επιτίθεται στο Ξοδάκτυλο της Άρτας κατά των 700 επαναστατών του Τσόγκα,ο οποίος τους κατανικά και τους τρέπει σε άτακτη φυγή, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης πάνω από 100 νεκρούς.
Όταν ο Κιουταχής,στην πολιορκία του Μεσολογγίου,πρότεινε στη φρουρά του Μεσολογγίου να παρα-δώσει την πόλη και να φύγει,ο Ταχίρ Αμπάζης,πιστό σκυλί των Τούρκων,έγραψε επιστολή στον Λάμπρο Βέικο (Σούλι ; – Αθήνα 1827∙ από τον Ιούνιο του 1825 είχε μπει εκεί και ενίσχυε την άμυνα της πολιο-ρκημένης πόλης),καθώς ήταν παλιός του γνώριμος,και τον συμβούλευσε να δεχτεί τους όρους του Κιου-ταχή.Ο Βέικος απάντησε πως ο Κιουταχής χωρίς πόλεμο δεν μπορεί να πάρει το Μεσολόγγι.Ο Κιουταχής διέταξε τότε έφοδο,αλλά χωρίς επιτυχία.Τον Ιανουάριο του 1826,ο Βέικος με τέσσερις αγωνιστές πήγε στο Ναύπλιο να ζητήσει οικονομική ενίσχυση για την άμυνα της πόλης.Κατά την απουσία του έπεσε το Με-σολόγγι.
Τέλος,συναντάμε τον Ταχήρ Αμπάζη (1829) να βοηθάει τον Κωνσταντίνο Μαρίνογλου,εκπρόσωπο πιο πριν του Αλή πασά στον Τσάρο:
--Έλαβε την επιστολή του Καποδίστρια της 2/14 Σεπτεμβρίου και τον ευχαριστεί για τις φροντίδα του να ελευθερωθεί η οικογένειά του.Ο Ταχήρ Αμπάζης,που είναι φίλος,του έστειλε δύο γιους του Μαρί-νογλου (17 και 13 ετών) και τους έβαλε στο μικρό ελληνικό-ιταλικό σχολείο της Αγκόνας.Δίνει πλη-ροφορίες για το σχολείο αυτό και επισυνάπτει δύο σχετικά έγγραφα. (έγγραφο 9).Στο ένα (9α) ο δά-σκαλος του σχολείου αυτού Δημήτριος Βρανάς εκθέτει τα της λειτουργίας του και κυρίως περιγράφει τις εξετάσεις των μαθητών του (22.9.1829): απάντησαν σε ερωτήσεις για τους κλασικούς συγγραφείς κλπ. Ένας από τους μαθητές εξεφώνησε λογίδριο προς τιμήν του Κυβερνήτη (βλ. 9β).
Για τις επιστολές Μαρίνογλου,δες:   http://kapodistrias.digitalarchive.gr/ajax_show.php?id=2020