Πέμπτη 30 Απριλίου 2015

Σωτήρης Δημητρίου, Ντιάλιθ΄ ιμ,Χρηστάκη

Περιέχει τα διηγήματα: "Βαλέρια", "Απών", "Ο καταμετρητής", "Η κορνίζα", "Το κιντόι", "Πολύδροσο Θεσπρωτίας", "Τα καλώδια", "Ντιάλιθ' ιμ,Χριστάκη", "Περπάτει, παλιάλογο", "Δεσμά", "Τα όνειρα της Βαρβάρας", "Στα Πετράλωνα", "Γέλα, πουλί μου", "Φιλανθρωπικό ίδρυμα".

«Μάτια λεπίδια,που κομμάτιαζαν το νεκρό κορμάκι,τα κατουρημένα πόδια της.Μερικοί άρχιζαν να βάζουν χέρι.Όλα γύρω της πάγος,νέκρα, ερημιά.Άνοιξε τα χέρια της να πιάσει τη μουσική.Να πιάσει κοτσύφια, νερόλακκους,θυμιατά και μανούσια,μολυβένια σύννεφα και στρακα-στρούκες της Λαμπρής,πλαγίτσες,κουτσουπιές, κηδείες,τριφύλλια,με-λίσσια και βασιλικούς.Στο βουνό,μανίτσα.Βουνά,βουνά,φωνούλες του χιονιού -αρέντα,μωρή Μηλιά,αρέντα,κόρη μου- χαμένες στην αντάρα της ψυχής της, πριν τα φώτα της πόλης.Μόνο για μια στιγμή.Αμέσως κατόπι άρχισε να ανεβοκατεβάζει τα χέρια της σπαθιά,ανάμεσα στα μπούτια,στη χειρονομία που κάνουν οι άντρες, όταν λεν "στ' αρχίδια μου"."Να να! Να,πούστηδες",κραύγαζε μανιασμένη στον κλοιό,με τις σταχτιές και ωχρές φιγούρες.Τους έγραψαν οι εφημερίδες την άλλη μέρα».
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)


Ντιάλιθ’ ιμ Χριστάκη

Από ’να πείσμα την πήρε.
Δεν τον πολυένοιαζε,μα πέσαν να τον φάνε οι δικοί του.
«Καλά, το ’χασες τελείως; Να μπάσουμε σπίτι μας την Αρβανίτω,την τέτοια,την πάντοια;»
Ιδίως οι αδερφές του ήταν κατηγορηματικές: «Σπίτι μας δεν μπαίνει η παλιοσκιπιτάρ».
Βέβαια,πιο πολύ απ’ τη φυλετική της ιδιότητα τις πείραζε που,όταν έμπαινε στο φούρνο τους,σαν κάτι να ομόρφαινε.
Σε φούρνο λοιπόν τη γνώρισε.
Γερή,νοστιμούλα – ε,θεόφτωχη ήταν μα τα ’χε περασμένα κι αυτός τα τριάντα πέντε.
Δεν μπήκε σε οικογένεια η κοπέλα,μπήκε σε φιδοφωλιά.Μούτρα,μισόλογα,ξεθέωμα στις δουλειές,κι ο άντρας έκανε το πείσμα αδιαφορία.Βολεύτηκε.Τέρμα.
«Και να τ’ αφήσεις αυτά τα μιρ και τα μιρ.Δεν είναι Αρβανιτιά εδώ. Μπήκες σε σπίτι ρύζι καρολίνα.Τ’ άκουσες; Σε κάναμε άνθρωπο.»
Τόσο πολύ την εφόβισαν που,σαν της ερχόταν ακάλεστη καμιά λέξη στα χείλη,προλάβαινε και χτύπαγε δυνατά με τη χούφτα της το στόμα.
Τη μάνα της είχε μονάχα.Βρήκαν τρόπο οι αδερφές να τις ξεσμίξουν.
«Έρδε πράπε,μάνα[i]»,έλεγαν και ξεκαρδίζονταν,όταν την έβλεπαν.
Με το σύζυγο η επαφή ήταν μονάχα σαν την πλάκωνε με το κεφάλι μόνιμα πάνω απ’ το δικό της να την τρυπάει με το πηγούνι του.Έμεινε έγκυος και η κατάσταση ίδια.Την έπαιρνε απ’ τις τρεις το πρωί στο φούρνο.Κατόπι στο σπίτι να τους περετεύει όλους.Το ’ριξε το παιδί.
Τότε είναι που δεν ήξεραν τι έλεγαν: «Επίτηδες,η παλιοβρόμα,ποιος ξέρει τι έκανε!» και «όταν σ’ τα λέγαμε εμείς!».
Πού να ξεσπάσει κι αυτός,σήκωσε χέρι και το καθιέρωσε.Το ψωμί άρπαζε,το κορμί της το πλήρωνε.
Ξανάμεινε έγκυος και παρακάλαγε νυχτοήμερα το Θεό να γεννήσει καλά για να τους ημερέψει.
Καθάρισε κι ένα χώρο στην καρδιά της κι έμεινε εκεί μέσα,όσο μπορούσε μακριά από φούρνους κι αδερφές.Καθάρισε το χώρο κι έβαλε και την Παναγία μέσα να τη βοηθήσει.Δε γνώριζε άλλον τρόπο ούτε είχε άλλον άνθρωπο.
Η μάνα της ερχόταν αραιά,καθόταν σιωπηλή κι έφευγε γρήγορα.
Κάποτε πήγε να της μιλήσει και την έκοψε.«Βουβάσου,έχεις άντρα, χόρτασες ψωμί.»
Γέννησε,μα ούτε η καρδιά της ούτε η Παναγία νίκησαν το φούρνο και το τσαλαπάτημα.
Γέννησε άρρωστο παιδί. Μογγολικό.
Τότε έγινε η εχθρότητα.Ούτε κουβέντα πια,και την πιο άχρωμη!
Μονάχα την κοίταζαν,ποιος ξέρει πώς,γιατί ένιωθε το κορμί της να φοβάται και να ’ναι σε άμυνα.
Έφτανε η νύχτα να πλαγιάσουν κι έτρεμε σαν πλάγιαζε και κείνος. Δεν της είπε λέξη για το παιδί,και νόμιζε πως θα την κόψει χίλια κομμάτια.Κάθε βράδυ αυτό περίμενε.
Εντέλει, την έδιωξε απ’ το κρεβάτι του.
Τους έδωσαν,σ’ αυτή και το παιδί,μια κάμαρη και καμιά φορά ερχόταν και τη βάτευε στα γρήγορα.
Αν δεν είχε κείνο το άρρωστο πλάσμα,θα τρελαινόταν,θα σκοτωνόταν.Λες και το ’νιωθε το νήπιο,την έσφιγγε με δύναμη άντρα,από τριών ημερών.
Σ’ αυτό το αγκάλιασμα βρήκε παρηγοριά.
Αχώριστοι.
Ο τρόμος όμως,μέσα της.Όταν,σπάνια,ήταν μονάχοι στο σπίτι,πήγαινε να του τραγουδήσει στ’ αρβανίτικα,κι όλο και χωνόταν κάνα μουσούδι απ’ την πόρτα και τη σούβλιζε με τα μάτια.
Είδε κι απόειδε,τα ’θαψε όλα μέσα της: τα μικρά της χρόνια,την αγάπη,τις φιλενάδες της.Έθαψε τις τρεχάλες,τα πεζούλια,τις μυγδαλιές.Έθαψε βλέμματα πονεμένα,γελούμενα∙ βλέμματα,βλέμματα και χείλη.
Έθαψε τη γλώσσα.
Έμεινε μονάχα ένα αγρίμι αλαφιασμένο που ’θελε το γιο της.
Μεγάλωνε και δεν έκανε βήμα από κοντά της.Τον έβγαζε έξω σε κρυφούς,σκοτεινούς δρόμους,μα τους μυρίζονταν τα παιδιά κι ερχόνταν κομπανία από πίσω, με πέτρες και κοροϊδίες.
Ο Χριστάκης ήταν απ’ τη μέση και κάτω αφύσικα χοντρός.Τον βάφτισαν «φοράδα»,κι επειδή τραύ- λιζε πολύ ψιλά,νύχτα μέρα άκουγε επιτηδευμένες παιδικές φωνές,καμιά φορά κι από μεγάλους: «φοράδα,φοράδα».
Έβγαλε κι αυτό,σαν μεγάλωσε ζάντζες και παράξενα φερσίματα.Έβλεπε κοριτσάκια και κατέβαζε τα παντελόνια του.Ακόμα και σ’ αυτήν το αγκάλιασμά του άλλαξε.Στριφογύριζε,πιεστά,τα όργανά του στο κορμί της.
Πάλευε,πάλευε.
Θυμόταν πάντα που οι γιατροί είπαν,σαν γεννήθηκε,πως θα πεθάνει σε κάποια «μετεφηβεία».Την περίμενε,πότε σαν την πιο μεγάλη απειλή που θα την αφανίσει και πότε με προσμονή για να γλιτώσει πιο πολύ αυτό.
Πράγματι αρρώστησε,κι όλος εκείνος ο όγκος,η «φοράδα»,ταχύτατα έμεινε σαν τσάκινο.
Πέθανε.Μέχρι να το παν στο νεκροταφείο,δεν έβγαλε άχνα.
Μόνο στο μυαλό της ερχόταν συνεχώς πως,σαν γέννησε το άρρωστο,χάρηκε από μια μεριά γι’ αυτόν τον παλιοπούστη που της χάλασε τη ζωή.Θυμόταν που καμιά φορά ζητούσε να πεθάνει και θυμό- ταν ακόμα συνεχώς πως δεν του τραγούδησε ποτέ στη γλώσσα τους,δε γιόμισε λιγάκι την ψυχή του μ’ αυτά που μπορούσαν,όσο μπορούσαν,να τη γιομίσουν.
Στο νεκροταφείο ξέσπασε.
Έπεσε στον τάφο κι αλάλαζε στ’ αρβανίτικα,λόγια αγάπης,αναθέματα,νανουρίσματα.

                                         Ντιάλιθ’ ιμ, Χριστάκη μου, ντιάλιθ ’ιμ
                                         Λούλε ε στουπίς, ορφανό μου, λούλε
                                        Ου ε ζέζα με τους παλιανθρώπους.
                                        Αχ! χούνα ίμε, μου σπόβε σπίρτιν της μαύρης.[ii]

Κύματα κόκκινα πάφλαζαν στα σωθικά της οι λέξεις κι ανέβαιναν στο λαιμό να την πνίξουν.
Λιβάδια,μαργαρίτες,νύχτες και ματάκια,όνειρα της νιότης,θαμποί χειμώνες,πόνοι περασμένοι,χα- μένοι ήλιοι,μανούσια και πρωτοβρόχια,τρυφερά,λες για παρηγοριά,της άλεθαν τα σπλάχνα,οι ει- κόνες,οι λέξεις.
Μέσα σε κείνο το μαύρο του πόνου,πρώτη της φορά ένιωθε,μετά από νεκρά εξευτελισμένα χρό- νια,πως ζούσε.
Έπαιρνε βαθιά ανάσα κι άρχιζε.Έλεγε,έλεγε.Ποτάμι.Λύθηκε το κορμί της.Χτύπαγε παλαμάκια,πότε μ’ άφατο θυμό και πότε με τρελή χαρά.

Ζούμουρ,περιστέρι μου,λούλε ε στουπίς
Ου ε ζέζα,που δε σε χόρτασα φιλί.
Έμεινα εσκρέτα μες στους λύκους.
Ντιάλιθ’ιμ,προστάτη μου,μ’ άφησες μονάχη.[iii]

Έπαιρνε χώματα και πέτρες απ’ τον τάφο και τα πέταγε στις αδερφές,στον κόσμο,στον άντρα.
Έλεγε και τις άλλες μέρες.
Της έφυγε τελείως ο φόβος και την κατέκλυσαν άλλα πράγματα.
Βρήκαν τρόπο και την έβαλαν σε ίδρυμα.

[i] Έρχεται πάλι,μάνα
[ii] Γιε μου,Χριστάκη γιε μου/ λουλούδι του σπιτιού,ορφανό μου,λουλούδι/ ω η μαύρη με τους παλιανθρώπους/ Αχ! αίμα μου,μου τρύπησες την ψυχή της μαύρης.
[iii] Καρδιά,περιστέρι μου,λουλούδι του σπιτιού/ ω η μαύρη,που δε σε χόρτασα φιλί/ Έμεινα η δόλια μες στους λύκους./ Γιε μου,προστάτη μου,μ’ άφησες μονάχη.


Σωτήρης Δημητρίου, Ντιάλιθ’ ιμ, Χριστάκη (Ο καταμετρητής)

Στα μπορντέλα έμπαινε σαν σε ιερό καθαγιασμένο.Όλοι εκείνοι οι φαντάροι των πρόσω σκε- φτικοί,με κείνη τη λύπη στην αναμονή της πληρωμένης χαράς,του φαίνονταν όσιοι,μετουσι- ωμένοι.Η μυρουδιά του πορνείου,κείνο το κράμα από εκκρίσεις αντρικές και γυναικείες, ούρων και «κόκκινου» σαν θυμίαμα.Οι σφυγμοί του γίνονταν άτακτοι,η φύση του ζάρωνε,τα πόδια του κόβο- νταν και του ερχόταν να σωριαστεί.Τον έπιανε τρομερή ανησυχία σε τούτο το παραξένεμα της ψυχής του,πιο πολύ γιατί τον φόβιζαν οι αντιδράσεις που θ’ ακολουθούσαν.Ένιωθε την ψυχή του,το κορμί του να αυτονομούνται απ’ τη θέλησή του.Τα δάχτυλά του μουδιάζανε,του ’ρχόταν εμετός.Το σβήσιμο των αισθήσεων,ο μαρασμός της νύχτας κατά παράλογο τρόπο αντιστρεφόταν τις εκκλη- σίες.Τα επίπεδα μελαγχολικά πρόσωπα στις εικόνες γινόνταν αιμάσσοντες,αρπαχτικοί ηδονιστές, που μ’ επίμονα ακόλαστα βλέμματα φόρτιζαν το ταπεινό εκκλησίασμα.Έπιανε ένα στασίδι από- μερο,γαντζωνόταν γερά και πότε επαναλάμβανε μέσα του παρακλητικά «θεέ μου,θεέ μου»,πότε φανταζόταν στη σχισμή των γυναικών αίματα,ξερατά,περιττώματα και στα πρόσωπά τους,στα χείλη τους,φλέγματα,βλέννες και σπυριά πυορροούντα.Του κάκου! To κορμί του ανυπάκουο δημι- ουργούσε το όραμα,που κάθε φορά τώρα το έβλεπε με ενάργεια πιο πολύ από αληθινό.Όλες εκείνες οι ταλαιπωρημένες γυναίκες,γυμνές με τρεμίζοντα μεγάλα βυζιά,άπληστα χοντρά χείλη,ολότριχες πυκνά μέχρι τον αφαλό,με μάτια κίτρινα απ’ τη λαγνεία,αγκαλιάζονταν αναμεταξύ τους.
Άφωνοι οι άντρες και οι ιερείς,ανήμποροι ολωσδιόλου να αντισταθούν,έμπαιναν στο κουβάρι με παλλόμενους φαλλούς κι άρχιζε στα μάτια και στ’ αυτιά του ένα παιχνίδι κόλασης και παραδεί- σου,με ήχους και εικόνες αλλόκοτες.Βογκητά κι αλαλαγμοί,βρισιές,ψίθυροι τρυφεροί κι αναθέμα- τα,αίματα και λάμψεις από στιλπνά τριχώματα και ρώγες ορθωμένες,αχόρταγες.Σάρκες αυτεξού- σιες,που εξευτέλιζαν κι ανέβαζαν στα ουράνια όλους αυτούς τους άρρωστους,αγαλήνευτους αν- θρώπους,που κείνη την κόχη είχαν στερνό καταφύγιο και παρηγοριά.Όλα τούτα γίνονταν μέσα του μια σκοτοδίνη,κι ένας βόμβος ψιλός∙ σειρήνα απελπισίας που μπλοκαρίστηκε στο χάος.

Σωτήρης Δημητρίου, Ντιάλιθ’ ιμ,Χριστάκη (Ο καταμετρητής),σελ. 23-25, 5η έκδοση, Εκδόσεις Κέδρος, 1990.

ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ


Ο Σωτήρης Δημητρίου γεννήθηκε το 1955 στη Θεσπρωτία.Το διήγημά του «Ντιάλιθ’ ιμ,Χρη- στάκη» βραβεύτηκε το 1987 απ’ την εφημερίδα Τα Νέα και η συλλογή διηγημάτων «Η φλέβα του λαιμού» βραβεύτηκε το 1998 απ’ το περιο- δικό Διαβάζω.Διηγήματά του έχουν γίνει κινη- ματογραφικές ταινίες κι έχουν διασκευαστεί σε θεατρικά μονόπρακτα.Το μυθιστόρημά του «Ν’ ακούω καλά τ’ όνομά σου» έχει μεταφραστεί στα γερμανικά,στα αγγλικά και στα ολλανδι- κά.

Εργογραφία
Ψηλαφήσεις, ποιήματα, Αθήνα, Δωδώνη, 1985. Σελ 30
Ντιάλιθ' ιμ, Χριστάκη, διηγήματα, Αθήνα, Ύψιλον, 1987, 2η έκδ. Αθήνα, Κέδρος, 1990, 4η έκδ. 1998. Σελ. 91
Ενα παιδί από τη Θεσσαλονίκη, διηγήματα, Αθήνα, Κέδρος, 1989, 4η έκδ. 1998. Σελ. 114.
Ν' ακούω καλά τ' όνομά σου, μυθιστόρημα, Αθήνα, Κέδρος, 1993, 9η έκδ. 1998. Σελ. 117.
Η φλέβα του λαιμού, διηγήματα, Αθήνα, Πατάκης, 1998, 4η έκδ. 1999.Βραβείο Διηγήματος περιοδικού "διαβάζω" 1999. Σελ. 125.
Η βραδυπορία του καλού, διηγήματα, Αθήνα, Πατάκης, 2001, Σελ. 137.
Τους τα λέει ο Θεός, μυθιστόρημα, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2002 Σελ. 176.
Μεταφράσεις:
Στα Αγγλικά:
1. Woof, Woof Dear Lord and other stories. [tr.by]: Leo Marshall. Athens: Kedros, 1995. 111pp.
2. May Your Name Be Blessed. [tr.by]: Leo Marshall. University of Birmingham: Centre For Byzantine, Ottoman & Modern Greek Studies, 2000. 86pp.
Στα Γερμανικά:
Lass es dir gut gehen. [tr.by]: Birgit Hildebrand. Koln: Romiosini, 1998. 107pp
Στα Ολλανδικά
"Het ga je goed, Dimitris" [tr.by]: Hero Hokwerda. Eironingen, Styx Reblications 2000 Σελ. 63.

Ο Συγγραφέας Σωτήρης Δημητρίου

Δεξιοτέχνης της σύντομης φόρμας ο Σωτήρης Δημητρίου καταλαμβάνει μια ιδιαίτερη θέση στην ελληνική πεζογραφία των τελευταίων ετών.Ήδη ώριμος,πρωτοεμφανίζεται,το 1987,με τη συλλογή διηγημάτων Ντιάλιθ' ιμ, Χριστάκη και συνεχίζει, διευρύνοντας μεθοδικά τη θεματική περιοχή του,με μια δεύτερη συλλογή,το 1989, Ένα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη, και μια τρίτη,το 1998, Η Φλέβα του λαιμού. Ο Σωτήρης Δημητρίου σκιαγραφεί παρίες της Αθήνας,τους εξοστρακισμένους της εσωτερι- κής μετανάστευσης που κυριάρχησε στις μεταπολεμικές δεκαετίες.Ένας κόσμος στέρησης και δυ- στυχίας ζωντανεύει στα διηγήματα,με ήρωες απόκληρους και σαλεμένους.
Αφαιρετικά,χωρίς το φόρτο των ερμηνευτικών σχολίων,ο Σωτήρης Δημητρίου αναζητεί τα δυσδι- άκριτα όρια παθολογικού και φυσιολογικού.Στα πρώτα διηγήματα,φαίνεται να θέλγεται από ακ- ραίες παθολογικές καταστάσεις,εκ γενετής διαμορφωμένες,ενώ,στα πλέον πρόσφατα,περιγράφει τις διαταραχές που δημιουργούν και επιτείνουν οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος.Σαδομα- ζοχιστικές σχέσεις,που συχνά καταλήγουν σε επιθανάτιο εναγκαλισμό,αποδίδονται χωρίς δραμα- τική φόρτιση,με έναν υφέρποντα ερωτισμό.
Παρόμοιοι χαρακτήρες ανθίστανται και δεν πλάθονται εύκολα,ιδίως μέσα στα στενά όρια που ε- πιβάλλει το διήγημα.Η αρτίωση τους συνιστά τον άθλο της μορφής.Ο Σωτήρης Δημητρίου αποδίδει αυτούς τους ανθρώπινους τύπους παρακολουθώντας τη δική τους πλάγια οπτική γωνία,στην οποία αντιπαραθέτει την προοπτική του αφηγητή.Κατά κανόνα,το διήγημα ανοίγει συνοψίζοντας επι- γραμματικά την ιδιότροπη φύση του ήρωα και τα δεινά του.Όπως στις ιστορίες συχνά συμπυκνώ- νεται η διάρκεια μιας ζωής,τα χρονικά περάσματα υποβοηθούνται με κάποιο θυμόσοφο απόφθεγ- μα.Οι διάλογοι περιορίζονται σε στιχομυθίες σπαρμένες μέσα στην αφήγηση,η οποία άλλοτε περι- γράφει με κοφτές εντυπωτικές φράσεις κι άλλοτε καταφεύγει στην παρατακτική αναφορά.
Ωστόσο,οι ήρωες του Σωτήρης Δημητρίου ολοκληρώνονται ως φορείς της ντοπιολαλιάς που τους έ- θρεψε.Από τη Μουργκάνα Θεσπρωτίας ο συγγραφέας διασώζει στους διαλόγους των διηγημάτων το γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής του,γεμάτο ποιητικές μεταφορές και παρομοιώσεις.Αυτός ο λεκτι- κός πλούτος γονιμοποίησε κυρίως το μυθιστόρημα Ν' ακούω καλά τ' όνομα σου, το οποίο εκδίδει ο Σωτήρης Δημητρίου το 1993.Πεζογράφημα που μοιράζεται σε τρεις φωνές και κινείται σε διαφορετι- κούς, επάλληλους χρόνους.Η ιστορία της ανάβασης εννέα γυναικών και των παιδιών τους, από τη Θεσπρωτία στο Αργυρόκαστρο,χειμώνα 1944,σε απελπισμένη αναζήτηση μέσων επιβίωσης. Αφηγή- τριες,δυο αδελφές,μικρά παιδιά τότε,που βρέθηκαν ένθεν και ένθεν των ελληνοαλβανικών συνό- ρων,όταν αυτά έκλεισαν αμετάκλητα,διακόπτοντας οποιαδήποτε μεταξύ τους επικοινωνία.
Αν και ελληνοκεντρικό το συγγραφικό σύμπαν του Σωτήρη Δημητρίου και ιδιωματική η γλώσσα του,μεταφραστικά ευτύχησε,αποσπώντας το ενδιαφέρον ενός ευρύτερου,ευρωπαϊκού αναγνωστι- κού κοινού.Πιθανώς και γιατί,τελικά,τόσο τα διηγήματα όσο και το μυθιστόρημα επικεντρώνονται στο δράμα ενός προσώπου για να απεικονίσουν με παραστατικότητα το αίσθημα της αδυναμίας και τη μοναξιά ταπεινών και αποβλήτων.


Διαβάστε: 

Γ. Β. Πέππας

Παρασκευή 24 Απριλίου 2015

Η απάτη του "φοινικικού" αλφαβήτου


Εμείς,οι Έλληνες αρβανιτόφωνοι,έχουμε υποστεί ε- πί μακρόν την αμφισβήτηση της ελληνικότητάς μας. Η δήθεν αλλοεθνία μας επικαλείται από στρεβλω- τές και διαθλαστές της επιστήμης.
Μία τρέχουσα απάτη συνιστά η φοινικική προέλευ- ση του Ελληνικού Αλφαβήτου.
Παρουσιάζω μια αποδομητική αυτής της απάτης εργασία,από περιοδικό που είχα την τιμή να υπάρ- ξω συνεργάτης του:


Γ. Β. Πέππας

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

Μουσουλμάνοι ΕΛΛΗΝΕΣ!

irfan_mexmet
Καταδικάζω ως μουσουλμάνος τα πρόσφατα γεγονότα στην περιοχή, που θέλουν να πλήξουν τις καλές σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων, θέλω να δηλώσω τα εξής: 1) Για τη φωτιά στο τζαμί της Κομοτηνής εμπιστεύομαι τις ελληνικές Αρχές και τις ανακοινώσεις τους. Αναρωτιέμαι τι στοιχεία και ποιους στόχους έχουν όσοι τις αμφισβητούν. 2) Για το άσχετο γεγονός της περιφοράς του Επιταφίου στον Εχίνο, που ορισμένοι θέλουν να το συνδυάζουν για να φτιάξουν μια δήθεν ανησυχητική εικόνα, εμείς ξέρουμε ότι το εκκλησάκι εκεί λειτουργεί από χρόνια ακόμα και το βράδυ της Ανάστασης, χωρίς ποτέ να προκαλεί κανέναν. Η περιφορά στα όρια του οικισμού, όπου είναι ο ναός, το κέντρο υγείας, η στρατιωτική υπηρεσία, η αστυνομία και το μνημείο πεσόντων, δεν καταλαβαίνω ποιος μπορεί να το δει αρνητικά. Ποιον πειράζει ο εκκλησιασμός όσων τέτοιες μέρες υπηρετούν στο χωριό το κοινό καλό και συμφέρον; Πότε άκουσαν χριστιανούς να παρεξηγούνται για μουσουλμανική προσευχή οπουδήποτε; 3) Όσο για την αναφορά στον μητροπολίτη Ξάνθης, αυτή ήταν που όργισε πιο πολύ και ντράπηκα για σας. Να κατηγορείται ονομαστικά ένας άνθρωπος που τόσα χρόνια έχει αποδείξει ότι δεν ξεχωρίζει θρήσκευμα σε όσους βοηθά . Ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων που η πόρτα της μητρόπολης είναι πάντα ανοικτή για μας. Ποτέ δεν μας ξεχώρισε αυτος ο άνθρωπος. Ποτε δεν μας προσβαλε. Μόνο μας βοήθησε! ΝΤΡΟΠΗ να υπογράφουν τέτοια κείμενα και να ζητούν τα ρέστα,!
Εγώ ζητάω έναν εισαγγελέα να τους καλέσει να απολογηθούν για όσα κάνουν σε βάρος της κοινωνικής ειρήνης γιατί αυτά μου θυμίζουν μόνο εποχές ντροπής.
Ιρφαν Μεχμετ Αλη

Τρίτη 21 Απριλίου 2015

Πού ήταν/είναι ακριβώς το Άρβανον,η κοιτίδα των Αρβανιτών.

ΧΑΡΤΕΣ

Πού ήταν/είναι το Άρβανον,η κοιτίδα των Αρβανιτών.

Χάρτης 1: η αρχαία Ελληνική Ήπειρος (ΑΕΗ).
Χάρτης 2: Σημειώσαμε με την κόκκινη γραμμή,χοντρικά προφανώς,το άνω όριο της ΑΕΗ στη σημερινή Αλβανία.
Με το βέλος προσεγγίζουμε την περιοχή του όρους Άρ- βανου.Ξέρουμε ότι το όρος αυτό ονομάστηκε απ΄ τους Ρωμαίους Ιλλυρικαί Άλπεις.Για τη θέση του βουνού αντλούμε στοιχεία απ΄ την έγκυρη,εμπεριστατωμένη έρευνα της Γιώτας Μυρσιώτη (Καθημερινή,4/2/2001,ένθε- το ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ) για την αρχαία Εγνατία οδό:
Η λειτουργία της είχε τριπλό χαρακτήρα: στρατιωτικό,πο- λιτικό και εμπορικό,γεγονός που εξηγεί τη φροντίδα των αυτοκρατόρων και της διοίκησης για τη συντήρηση και την επέκταση του δικτύου.Ο δρόμος που εξασφάλιζε την επι- κοινωνία ανάμεσα στην Ιταλία και τις ανατολικές επαρχί- ες,αρχικά ήταν στρατιωτικός δρόμος και όπως μας πλη- ροφορεί ο αρχιτέκτων-αναστηλωτής και συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης,είχε δύο αφέτες: την Απολλωνία (στην ιλλυρική ακτή) και την Επίδαμνο (μετέπειτα Δυρράχιο). Τα δύο σκέλη συνέβαλαν στην περιοχή Ελμπασάν,απ' ό- που η οδός διέσχιζε τις Ιλλυρικές Αλπεις (λεγομένη επί Kανδαουίαν), έφθανε στη Λυχνιδό (Αχρίδα), συνέχιζε προς Ηράκλεια (Μοναστήρι), ακολουθούσε τη σημερινή όδευση Φλώρινας-Θεσσαλονίκης και μέσω Απολλωνίας Μυγδο- νικής, Αμφιπόλεως και Φιλίππων έφτανε στη Νεάπολη (Kαβάλα). Από εκεί ακολουθούσε χονδρικώς τη διαδρομή Ξάνθης-Kομοτηνής (μέσω Ιάσμου) και από τα στενά των Σαππαίων κατέληγε στα πέραν του Εβρου ποταμού Kύψελα.
Το Άρβανον,επομένως,βρισκόταν κάπου ανάμεσα των σημερινών Ελμπασάν και Αχρίδας.
Χάρτης 1

Γιάννης Βασ. Πέππας

Δευτέρα 20 Απριλίου 2015

Το γράμμα Α,ο Άρβιος Ζευς και το Άρβανον


Μια περιεκτική,αποκαλυπτική εργασία του Βασ. Κατσιαδράμη (περ. ΔΑΥΛΟΣ,τ. 119,Δε-κέμβριος 1991,σσ. 6821-6824),όπου εξηγείται τι σημαίνει Ά Ρ Β Α Ν Ο Ν.
Ξεκαθαρίζεται η γεωγραφική έννοια του Αρ-βάνου,της κοιτίδας των Ελλήνων Ηπειρωτών Αρβανιτών προγόνων μας.
Θα ακολουθήσουν κι άλλα επιστημονικά άρ- θρα,στα οποία καταδεικνύεται η σημασία του όρου.
Άρβανον (Άρβων,Άλβανον,Άλβανα,Άρβανα): ορεινή (λευκοχιονισμένη) χώρα.
Ομοίως,Αλβανία και Αλβανός είναι δικές μας λέξεις,μας ανήκουν.

Οι ...άλλοι,λέγονται και είναι Σκιπετάρ.

Κατεβάστε και διαβάστε τη μελέτη πατώντας εδώ

Γ. Β. Πέππας

Σάββατο 18 Απριλίου 2015

Χάρτης του Αρβάνου (και όχι μόνο)

Ένας σημαντικός εύγλωττος χάρτης (από ξέ- νο επιστήμονα της Ιστορίας) για το Άρβανο.

Παρατηρούμε:
1. Στα ύστερα Βυζαντινά χρόνια η γεωγραφι- κή έννοια της αλβανίας (χωρίς κανένα εθνο-προσδιορισμό ο όρος) ήταν μικρότερη και βο- ρειότερα της σημερινής.
2. Τα τότε όρια του Ελληνισμού (πολιτιστικά, γλωσσικά,θρησκευτικά) έφταναν πάνω απ΄ τα σημερινά Τίρανα,όπως καταφαίνεται απ΄ τη γενικώς παραδεκτή γραμμή Jirecek.Ο Τσέ- χος επιστήμονας Jirecek διαχώρισε με κυμαι- νόμενη γραμμή από την Αδριατική (Επίδαμ- νος/Δυρράχιο) ως τον Εύξεινο Πόντο (Πύργος-Burgas) τις σφαίρες κυριαρχίας του ελληνικού πολιτισμού (κάτωθεν της γραμμής) και του αντίστοιχου λατινικού (άνωθεν της γραμμής). Πέραν αυτών των δύο κόσμων δεν υφίστατο άλλος άξιος λόγου.Δηλαδή,ακόμα και στη δύ- ση του Βυζαντίου,επάλλετο ζώσα και σφριγη- λή η Ελληνική Ήπειρος,στην επικράτεια που εκτεινόταν ήδη απ΄ τον 7ο π.Χ. αι.
3. Άλλο και αλλού είναι το Άρβανο των Ελ- λήνων Αρβανιτών,άλλο και αλλού το Arben (Αρμπερία) των αλλογενών [τουρκ]αλβανών. Απέχουν μεταξύ τους εκατοντάδες χιλιόμετρα.Ο γεωγραφικός χώρος του Arben απετέλεσε μία απ΄ τις εστίες πρόσκαιρης εμφάνισης μεσαιωνικών ηγεμονιών από μη ελληνικούς πληθυσμούς με αδια- μόρφωτη/ανύπαρκτη εθνική συνείδηση.Παρατηρεί κανείς ότι οι Έλληνες του Αρβάνου (Αρβανί- τες),από την πρώτη άλωση της Πόλης (1204,δημιουργία Δεσποτάτου της Ηπείρου) είχαν εγκλωβι- στεί/περιζωθεί από εχθρικούς μουσουλμάνικους άξεστους έποικους λαούς.Βόρεια,οι Γκέγκηδες και νότια,οι  του Άρμπεν.Αυτό τους οδήγησε/ανάγκασε να κατευθυνθούν εκτός Ηπείρου,αρχικά στη Θεσσαλία και σταδιακά ακόμη πιο κάτω,σε αναζήτηση ηπιότερου κοινωνικού περιβάλλοντοςΟι ά- θλιοι σκιπετάροι προσπαθούν δόλια και ιταμώς τα τελευταία χρόνια να μπερδέψουν τις δύο περι- οχές,να θολώσουν δεδομένα,να διεκδικήσουν ιστορική υπόσταση.Στη δούλεψή τους και κάποιοι τε- νεκέδες ψευτο-αρβανίτες.Οι Έλληνες της περιοχής του Αρβάνου μίλαγαν Ελληνικά,ήσαν Χριστι- ανοί Ορθόδοξοι,αυτοπροσδιορίζονταν ως Αρβανίτες και χρησιμοποιούσαν ένα άξιο μελέτης ελλη- νογενές γλωσσικό ιδίωμα,τα αρβανίτικα.Οι του Arben δεν ήσαν Έλληνες,δεν ήσαν Χριστιανορθό- δοξοι (αλλά μουσουλμάνοι),αυτοπροσδιορίζονταν ως Arberor και ποτισμένοι απ΄ τη συντριπτική κυ- ριαρχία της Ελληνοβυζαντινής κουλτούρας υιοθέτησαν μια προσαρμογή των αρβανίτικων,τα arbe- resh,ως κώδικα επικοινωνίας [τους].Δυο άλλοι,ξένοι μεταξύ τους,λαοί και κόσμοι.
Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Τετάρτη 15 Απριλίου 2015

(Τρίτο) Αρβανίτικο ξεμάτιασμα

Όταν χτύπαγαν παιδιά
Θέ μου Σερμερίζα εργκέντε, ντιάλλι βράου κέμπενε,
Θεέ μου, Παναγία αργυρή, το  παιδί χτύπησε το πόδι,
θίρι, μπρίτι, σκουρίσι, ιράν’  αφορμή,
φώναξε, έκλαψε, δάκρυσε, έπεσε  στην αφορμή (επιδείνωση,πρήξιμο,οίδημα,μόλυνση),
σκόϊ Σερμερία, κέϊ τρε ντρες, τρε φλοκελιές 
πέρασε η Παναγία, είχε τρία κριάρια, τρεις τσουλούφες μαλλί
άστ με άστ, μις με μις, κόκαλ με κόκαλ, πάλτσε με πάλτσε
αίμα μ’ αίμα, κρέας με κρέας, κόκαλο με κόκαλο, πάλτσα με πάλτσα (δηλ. το μεδούλι)
τε μπέρι με μίρε, γκα  σα ις
να γίνει καλύτερο απ’ ότι είναι.

Σημείωση: η καταγραφή έχει κάποιο πρόβλημα.
Αστ με αστ,μάλλον εννοείται άστου με άστου (έτσι κι έτσι,κατ΄ αυτό τον τρόπο).Ίσως επρόκειτο για ιδιωματική έκφραση. 
Το αίμα λέγεται γκιάκ.Για να ίσχυε η διατύπωση αίμα μ΄ αίμα,έπρεπε να λεγόταν γκιάκ με γκιάκ.

Σχολεία που παράγουν «κούτσουρα»

Έτσι χαρακτήρισε τα μειονοτικά (δημοτικά) σχολεία της Θράκης ο Πομάκος δημοσιογράφος Σεμπαϊδήν Καραχότζα μιλώντας στις 21 Μαρτίου σε εκδή- λωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη και είχε ως κύριο θέμα την παρεχόμενη από το ελληνικό κράτος παιδεία στους Έλληνες μουσουλμά- νους της Θράκης.
Ο κ. Καραχότζα,αφού εξήγησε στο κοινό τι ακριβώς είναι τα μειονοτικά σχο- λεία,τόνισε πως «πρόκειται για τη μοναδική ίσως περίπτωση στον κόσμο ό- που μαθητές διδάσκονται τέσσερις διαφορετικές γλώσσες εκ των οποίων καμμία δεν είναι η μητρική τους!». Παράλληλα αναφέρθηκε και στο αίτημα πολλών μουσουλμάνων της ορεινής κυρίως Ξάνθης για ίδρυση και λει- τουργία ελληνόφωνων δημοτικών σχολείων στα Πομακοχώρια της περιοχής σημειώνοντας ότι «τα τελευταία χρόνια έχουν δεκαπλασιαστεί οι μουσουλ- μάνοι εκείνοι που απορρίπτουν τη μειονοτική εκπαίδευση και επιλέγουν τα ελληνόφωνα σχολεία της πόλης για τη μόρφωση των παιδιών τους.»
Μάλιστα είναι από τις λίγες φορές που ο Πομάκος δημοσιογράφος αναφέρ- θηκε και σε ονόματα και πιο συγκεκριμένα μίλησε για την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή,η οποία κατά τον ίδιο «ήταν η μοναδική ως τώρα κυβέρ- νηση που επιχείρησε να ιδρύσει τέσσερα ελληνόφωνα Δημοτικά Σχολεία σε ισάριθμα Πομακοχώρια της ορεινής Ξάνθης,αλλά η προσπάθεια αυτή σκό- νταψε πάνω στους τοπικούς φορείς με αποτέλεσμα να μην ολοκληρωθεί ποτέ».Αναφερόμενος στη σημερινή κυβέρ- νηση ο κ. Καραχότζα τόνισε μεταξύ άλλων πως «δεν είναι και τόσο αισιόδοξος για τη βελτίωση της παρεχόμενης από την ελληνική πολιτεία εκπαίδευσης στους μουσουλμάνους της Θράκης,κυρίως γιατί υπάρχει το αίτημα των μουσουλ- μάνων βουλευτών της περιοχής για περισσότερα τουρκικά στα μειονοτικά Δημοτικά Σχολεία» σημειώνοντας πως «ο Πρωθυπουργός δεν θα ρισκάρει να χάσει 3 έδρες σε Ξάνθη και Κομοτηνή και αργά ή γρήγορα θα υλοποιήσει το αίτημα αυτό των μειονοτικών Βουλευτών του».
Ωστόσο,πέρα από το αν θα ιδρυθούν ή όχι ελληνόφωνα δημοτικά σχολεία για τους μουσουλμάνους της ορεινής Ξάν- θης ο κ. Καραχότζα πρότεινε και ορισμένες «αναγκαίες» κατά τον ίδιο αλλαγές στα υπάρχοντα μειονοτικά Δημοτικά Σχολεία. Συγκεκριμένα πρότεινε «όλα τα μαθήματα να γίνονται στην ελληνική γλώσσα και η τουρκική να διδάσκεται μόνο ως γλώσσα για ορισμένες ώρες την εβδομάδα»,ενώ ταυτόχρονα εξέφρασε την άποψη πως θα πρέπει να αυξη- θούν οι ώρες των θρησκευτικών ώστε οι γονείς να μην είναι αναγκασμένοι να στέλνουν τα παιδιά τους στα «φρο- ντιστήρια θρησκευτικών» που λειτουργούν κατά τις απογευματινές ώρες στα τζαμιά σχεδόν όλων των χωριών.Σχο- λιάζοντας το πρόγραμμα Δραγώνα-Φραγκουδάκη για την μειονοτική εκπαίδευση αρκέστηκε να πει πως «πρόκειται για ακόμα μερικά εκατομμύρια ευρώ που πήγαν χαμένα.»
Αναφερόμενος στο αίτημα κάποιων μουσουλμάνων για εισαγωγή της πομακικής γλώσσας στα μειονοτικά σχολεία ση- μείωσε πως «όντως είναι ένα θέμα που κάποια στιγμή η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να το δει πιο σοβαρά,αλλά στην παρούσα φάση δεν είναι το βασικό ζητούμενο αφού εκείνο που προέχει είναι να μάθουν τα μοσουλμανόπαιδα της Θρά- κης τη γλώσσα της πατρίδας τους,τη γλώσσα της χώρας στην οποία γεννήθηκαν και θα ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους».Ερωτηθείς για τη στάση της πολιτείας ως προς την εκπαίδευση των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης ο Σε- μπαϊδήν Καραχότζα επεσήμανε πως «τις περισσότερες φορές τα προβλήματα δεν προέρχονται από το κεντρικό κράτος, αλλά από τους τοπικούς συναρμόδιους φορείς οι οποίοι για ψηφοθηρικούς τις περισσότερες φορές λόγους εμποδίζουν τις προσπάθειες για παροχή καλύτερης μόρφωσης στους μουσουλμάνους της περιοχής».
Τέλος,ο κ. Καραχότζα,απευθυνόμενος στους μουσουλμάνους συντοπίτες του,τους κάλεσε «να μη διστάσουν να στεί- λουν τα παιδιά τους σε ελληνόφωνα σχολεία της πόλης» ξεκαθαρίζοντας για ακόμα μια φορά ότι «κανένας δεν μπορεί να τους αρνηθεί κάτι τέτοιο» ενώ επεσήμανε και πάλι πως «οι δικαιολογίες του τύπου πως τα παιδιά πρέπει να ζουν ή έστω να φαίνεται πως φιλοξενούνται από κάποιον μέσα στην πόλη είναι πέρα για πέρα ψεύτικες κι ότι είναι δικαίωμα του κάθε μουσουλμάνου ακόμα κι αν ζει σε κάποιο από τα ορεινά Πομακοχώρια να στείλει το παιδί του σε ελληνόφωνο σχολείο της πόλης». Ξεκαθάρισε μάλιστα πως «αν ο οποιοσδήποτε γονέας συναντήσει τέτοια εμπόδια μπορεί και τη δι- κή του βοήθεια να ζητήσει,αλλά ακόμα και την παρέμβαση της Δικαιοσύνης να επιδιώξει» τονίζοντας πως «οι μου- σουλμάνοι της Θράκης είναι Έλληνες πολίτες όχι μόνο ως προς τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος,αλλά και ως προς τα δικαιώματα τους».
Αντιφωνητής Κομοτηνής

Σάββατο 11 Απριλίου 2015

Παροιμίες των Αρβανιτών 2



Νιερί  γκα σόι εδέ  κιέν γκα σταν.

Άνθρωπο από σόι (διάλεξε) και σκυλί από μαντρί.

Νόημα: Επιλέγουμε από συγκροτημένες ομάδες,από δοκιμασμένα σύνολα. Αποφεύγουμε το τυχάρπαστο,το αμφιλεγόμενο,το πρόσκαιρο.Αυτό που είναι ενταγμένο σε σύνολο έχει ασκηθεί στην ομαδικότητα,και κατά τεκμήριο είναι αξιόπιστο, άρα και ικανό εμπιστοσύνης.

Ετυμολογία λέξεων

Σόι  < τουρκικό  soy

Σταν = στάνη,μαντρί  <  [κατ΄ απόσπαση] βουστάνη (δηλ. βουστάσιο).

Κιέν = σκύλος. Ο αρχαίος κύων 
(κυν-ός,κύν-α,κύν-ες).

Κιέν = σκύλος. Πρόκειται για το τριτόκλιτο αρσενικό της αρχαίας κύων (του κυνός). Για το θηλυκό,η σκύλα (μπούτσα),βλέπε εδώ. Η λ. σκύλος προέρχεται απ΄ το ουσιαστικό της αρχαίας: ο σκύλαξ,του σκύλακος που σήμαινε,φυσικά,το σκυλί. Η λ. υπάρχει σε πολλά κείμενα (ον ομόσιτοι σκύλακες ας εθρέφατο διεσπάσαντο Ευρυπίδης, Βάκχες 338 – οίει … διαφέρειν φύσιν γενναίου σκύλακος εις φυλακήν νεανίσκου ευγενούς; Πλάτων, Πολιτεία 375Α). Αν και σε μερικές περιπτώσεις η γενική ενικού χρησιμοποιούταν για τα δύο γένη (σκύλος – σκύλα),υπήρχε και καθαρός θηλυκός τύπος (η σκυλάκη και η σκυλάκοινα).Ακόμα,το ουδέτερο υποκοριστικό: το σκυλάκιον (χαίροντες ώσπερ σκυλάκια τω έλκειν Πλάτων, Πολιτεία 539Β). Η Άρτεμις λεγόταν και Σκυλακίτις,προστάτις,δηλαδή, των κυνηγετικών κυνών. Η λ. προοδευτικά κατέληξε να σημαίνει το νεογνό σκύλου,το κουτάβι.Και αυτή η διάσταση εννοίας διασώθηκε στα αρβανίτικα: κουλίς = κουτάβι. Το σ- έχει σιγήσει και το –υ- εκτάθηκε σε –ου-. Μάλιστα,αν ήθελαν οι Αρβανίτες να περιπαίξουν κάποιον κοιλαρά,του έλεγαν ότι έχει νε μπάρκ κουλίς (στην κοιλιά κουτάβια).Από εδώ βγήκε ο σκωπτικός χαρακτηρισμός [και επώνυμο στη συνέχεια] μπάρκουλης.


Εδέ  [ή  ε]  = και. Το αρχαίο συμπλεκτικό  τε.
Η λέξη μικρούλα,αλλά με ευρεία χρήση (βλ. εικόνα).
Τε

Νιερί = άνθρωπος. Υπάρχει το τριγενές  νι,νιέ,νι (ένας,μία,ένα).Από το θηλυκό παράγεται η λέξη νιερί.Η κατάληξη -ρι ή -ρία όταν προ- στίθεται σε ονόματα επιφέρει παράγωγα που υποστασιάζουν την ιδιότητα του ονόματος.Έτσι,από το επίθετο ιμπούκουρ (όμορφος) προκύπτει η λέξη μπουκουρία που σημαίνει ομορφιά,ωραιότητα. Από το ουσιαστικό μπουρ (άντρας) προκύπτει η λέξη μπουρερί που σημαίνει αρρενωπότητα,αντρειοσύνη. Από το νιέ (μία) λοιπόν,πα- ράγεται η λέξη νιερί που σημαίνει μοναδικότητα,μονάδα,άτομο, οντότητα,ον.
Παρατηρούμε ότι στο νιερί δεν ορίζεται ο άνθρωπος ως τμήμα του ζωικού συνόλου,αλλά ως φιλοσοφική ύπαρξη.Έχουμε μια καθαρή οντολογική αντιμετώπιση και αντίληψη,κάτι που μας δείχνει ότι τα αρβανίτικα μπορεί να κατέληξαν σε ένα φτωχό θνησιγενές γλωσσι- κό ιδίωμα,αλλά ξεπήδησαν από την κοχλάζουσα ζείδωρη ελληνική, κοσμολογική θεώρηση.

Χάρισμα σε γλωσσολόγους και γλωσσολογούντες που αναμασούν το ψεύδος ότι τα αρβανίτικα δεν είναι Ελληνικά.

Θα συνεχίσουμε με παροιμίες και λέξεις.


Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Παρασκευή 10 Απριλίου 2015

Κώστας Λαζάρου,ένας νέος ζωγράφος

Σε τούτη τη στήλη παρουσιάζω διαπρεπή άτομα αρβανίτικης καταγωγής.Ο Κ. Λαζάρου δεν απο- λαμβάνει [ακόμα] ευρείας αναγνώρισης,αλλά είναι ένας ταλαντούχος νέος ζωγράφος.


Γεννήθηκε και διαμένει στο Κυριάκι Βοιωτίας.

Υπήρξε μαθητής μου στην Α΄ Λυκείου (1991-1992),όταν υπηρετούσα στο Κυριάκι.

Χαίρομαι ιδιαίτερα για τις αξιόλογες καλλιτεχνικές επιδόσεις του.

Όσοι θέλετε να τον γνωρίσετε καλλίτερα ή να έρθετε σε επαφή μαζί του,εδώ 

Πέμπτη 9 Απριλίου 2015

Παροιμίες των Αρβανιτών 1

Πο τε πεστίς λιάρτ,πεστίμα βγεν νε προσοπία γιότε.

Αν φτύσεις ψηλά,το φτύσιμο θα πέσει στο πρόσωπό σου.

Νόημα: Αν πράξεις απερίσκεπτα,θα υποστείς τις συνέπειες.

Λανθάνει και μια θρησκευτική διάσταση:  η ασέβεια προς το Θείον [φτύσιμο άνω] επιστρέφει στον ασεβή.

Λέξεις

Πεστίς [πεστ-ίς] = φτύνω. Το αρχαίο πτύω
 (πτύ-ω,πτύσω,έπτυσα. √ΠΤΥ και ΠΥΤ).

Πεστίμα  = φτύσμα,πτύελο. Το αρχαίο πτύσμα.

Προσοπία  = πρόσωπο.

Χάρισμα σε γλωσσολόγους και γλωσσολογούντες που αναμασούν το ψεύδος ότι τα αρβανίτικα δεν είναι Ελληνικά.

Θα συνεχίσουμε με παροιμίες και λέξεις.


Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Δευτέρα 6 Απριλίου 2015

Το καλαμπόκι στα αρβανίτικα

Περί καλαμποκιού
Απάντηση σε ερώτημα του φίλου Θ. Ντάρδα

Το καλαμπόκι ήρθε στον τόπο μας τον 16ο αι. από β. Αφρική,εξ ου και τ΄ όνομά του αραβόσιτος (=άραψ,άραβος + σίτος),αν και φυτό της αμερικανικής ηπείρου.
Απ΄ το ιταλικό όνομά του calambochi διαδόθηκαν στην αν. Μεσόγειο παρεμφερή παράγωγα.
Κακώς αποδίδεται αλβανική πατρότητα στη λέξη.Στο λεξικό αλβανικής [1904] του Κ. Χριστοφορίδη δεν υπάρχει η λέξη (στις σχετικές σελίδες 136 & 137).Αντιθέτως υπάρχει η λέξη μπερτζελί (σελ. 43) για το καλαμπόκι.
Οι αρβανίτες χρησιμοποιούσαν το ιταλικό καλαμπόκ,σπανίως το ελληνικό αραποσίτ και πιο πα- λιά το αρβανίτικο ντόντα,που κυριολεκτικά σημαίνει δίδυμοι (ντι + ντι,δύο + δύο),θέλοντας έτσι να εκφράσουν την ομοιόμορφη πολυσπορία του καλαμποκίσιου καρπού.
Βλέπει κανείς,και σ΄ αυτή την περίπτωση έκφρασης και σημασιολογικού χαρακτηρισμού από τους Αρβανίτες,κάτι μη Ελληνικό;

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος