To επίρρημα περδέ=καταγής

Ας δούμε κι ένα επίρρημα που συναντάμε στα αρβανίτικα,το περδέ.Σημαίνει κάτω,χάμω,κατα- γής.Λέμε στον άλλον: ρι περδέ που σημαίνει κάτσε κάτω.Στα τελευταία χρόνια της αρβανιτοφωνίας το έλεγαν εννοώντας κάτσε στη καρέκλα,κάτσε στο κάθισμα,κάτσε σ΄ ένα οποιοδήποτε μέσο από τα σχετικά (πεζούλι,στασίδι,πάγκο,πέτρα ή ότι άλλο πάνω στο οποίο κάθονται οι άνθρωποι).

Ας δούμε τώρα πως ετυμολογείται αυτό το τοπικό [σε τόπο στάση] επίρρημα.

Η λέξη γη αποτελεί συναίρεση του γέα.Υπάρχει βέβαια και ο πολύ γνωστός τύπος γαία.Μας έχει παραδοθεί σε διάφορες πηγές ο τύπος δη,παράλληλος και ταυτόσημος με το γη.Ίσως μάλιστα και το δη να είναι αρχαιότερος τύπος.Σε αυτό συνηγορεί ότι δεν έχουν διασωθεί πτώσεις και αριθμοί για το δη.Κυρίως το συναντάμε σε κείμενα σχετικά με τα Ελευσίνια μυστήρια.Η κυρίαρχη θεά εκεί ήταν η Δημήτηρ,η Δήμητρα.

 

Δημήτηρ (Δη + μήτηρ) σημαίνει μάνα γη και η Δήμητρα πράγματι ήταν η θεά της γεωργίας,της γονιμότητας,της καρποφορίας,της σοδειάς.Η γεννήτρα γη,αυτή που μετουσιώνει σε αγαθά και βλογήματα τους κόπους των ανθρώπων είχε αποτυπωθεί ως θεά Δήμητρα στον εκλογικευτικό πολυθεϊσμό των Ελλήνων.Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο τύπος Γημήτηρ δεν υπάρχει σε καμία πηγή.

Στα αρβανίτικα,αυτό το Ηπειρώτικο ιδίωμα της Ελληνικής,η γη ονομάζεται δι (δη,γενική: ε δέ-ουτ)!Συνώνυμο με το δη ήταν και το δα.Αυτό το αρχέγονο δα μας έχει απομείνει ως τώρα στη λέξη δάπεδο.Κάποιοι φιλόλογοι αναζητούν την αρχή του δα,στο δαν και το ζαν,δηλαδή στον Δία,Ζευς.

Ας αφήσουμε όμως αυτές τις ειδικές γλωσσολογικές ανιχνεύσεις και να ξαναέρθουμε στο αρβανί- τικο επίρρημά μας.Ακόμα και στα χρόνια μετά τον πόλεμο οι Αρβανίτες έτρωγαν στον σοφρά τους καθισμένοι κατάχαμα,δηλαδή περδέ.Επίσης,κοιμόντουσαν στη γη.Χρέη στρώματος επιτελούσαν ά- χυρα και διάφορα υφάσματα από την οικοτεχνία τους.Δηλαδή,όταν κάθονταν οι παλιοί αρβανίτες (και όχι μόνον αυτοί,βέβαια),κάθονταν πάνω στο έδαφος,πάνω στη γη,επί της γης,υπέρ του εδά- φους.Ας το δούμε αυτό αποτυπωμένο με τον εξαιρετικό αρχαϊκό τύπο δη: κάθονταν κατά γης,κα- τάχαμα,υπέρ δη.Αυτος ο εμπρόθετος προσδιορισμός υπέρ δη είναι το αρβανίτικο περδέ.

Υπάρχουν άλλα δύο στοιχεία που συνηγορούν με αυτή τη θέση: στα αρβανίτικα υπάρχει σε χρήση τελικού συνδέσμου (ίνα,για να) η λέξη περ που δεν είναι άλλη από το υπέρ που ενέχει ακριβώς αυτή την έννοια της κατεύθυνσης,του σκοπού,του τέλους (λέμε και σήμερα υπέρ των φτωχών,υπέρ ανε- γέρσεως,υπέρ πάντων.Έτσι και: υπέρ δέουτ !!!).

Το δεύτερο στοιχείο που επιρρωνύει τούτη την ετυμολογική θέση είναι το ρήμα δίεν=αφοδεύω, χέζω.Τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι για να επιτελέσουν αυτή την βιολογική τους ανάγκη έπαιρναν την γνωστή στάση (βαθύ κάθισμα) που απαιτούσε ο λεγόμενος τούρκικος καμπινές.Αυτή η στάση φέρνει το ανθρώπινο σώμα σχεδόν σε επαφή με τη γη,δη,στην οποία αποβάλλει τα περιττώματά του.Έτσι λοιπόν,(συν)υποδηλωτικά,προέκυψε το ρήμα δίεν.Εξάλλου,και τα ρήματα αφοδεύω,ενερ- γούμαι που χρησιμοποιούμε για την ίδια πράξη,δεν είναι παρά συνυποδηλωτικά.

Το αρβανίτικο επίρρημα περδέ εν κατακλείδι,προέρχεται από φόρμες της αρχαίας ελληνικής αποδει- κνύοντας και αυτό το ελληνογενές των αρβανίτικων.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Το ρήμα ουλ,ούλεμ

Πρόκειται για ρήμα στην ενεργητική (=σκύβω,χαμηλώνω,μικραίνω,σμικρύνω,ελαττώνω) και παθητική (χαμηλώνομαι,μικραίνομαι,σμικρύνομαι,ελαττούμαι).

Ανιχνεύεται ως ρίζα το ρήμα της αρχαίας: όλλυ-μι ή ολλύ-ω,στην παθητική: όλλυ-μαι. Είχε τη σημασία: καταστρέφω,χάνω,αφανίζω,εξολοθρεύω,σκοτώνω.

Φιλολογικά,πρέπει και να το σχετίσουμε με τη σημερινή υποκοριστική κατάληξη –ούλι (μικρ-ούλι,μωρ-ούλι,σπιρτ-ούλι,χοντρ-ούλι,γλυκ-ούλι κλπ.),αβεβαίου ετύμου και πιθανό- τατα ερχόμενη απ΄ την αντίστοιχη της αρχαίας –ύλλιον (δενδρ-ύλλιον,αλσ-ύλλιον κλπ.).

Έχουμε να κάνουμε δηλαδή,με μία βασική έννοια απομείωσης,σύμπτυξης (έως εξαφανί- σεως) και,επαγωγικά,επίκυψης.Εξ άλλου,στη γλωσσολογία δεν είναι πάντα γραμμική η διαδρομή,αλλά,συχνά,με εννοιολογικές και λεκτικές,ετυμολογικές τεθλασμένες.

Κι αυτή η αρβανιτική λέξη λοιπόν,κολυμπάει στα πελάγη της ελληνικής μήτρας.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Να πώς "δουλεύει" ο μειονοτισμός (στη Θράκη και αλλού...)

Tα θέματα των "Τούρκων" Ρόδου, Κω και της "τουρκικής" μειονότητας δυτικής Θράκης θα συζητηθούν στο ευρωκοινοβούλιο

Tα θέματα που αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι Ρόδου, Κω και της τουρκικής μειονότητας δυτικής Θράκης στους τομείς γλώσσας και ταυτότητας θα συζητηθούν στο ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.

Μετά από ενέργειες της ομάδας λόμπι της ΕΟΤΔΘ, ο Δρ. Σεμπαχατίν Αμπντουραχμάν θα κάνει μια παρουσίαση στην εκδήλωση με τίτλο Γλώσσα, ταυτότητα και ισχύς: Ποιο το μέλλον για τις μειονοτικές γλώσσες στην Ευρωπη που θα γίνει στις 24/2/2015 στο ευρωκοινοβούλιο. Η εκδήλωση φιλοξενείται από τους ευρωβουλευτές Τζιλ Έβανς (ΕΦΑ / Πράσινοι), Χέρμπερτ Ντόρφμαν (ΕΡΡ) και Τζσάμπα Σόγκορ (ΕΡΡ) και γίνεται σε συντονισμό με την Οργάνωση Μη Εκπροσωπούμενων Εθνών και Λαών (UNPO), την Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (EFA) και το Κέντρο Μορίς Κοπιετέρς (CMC).

Η ΕΟΤΔΘ στις 24/2/2015 θα κάνει μια παρουσίαση σχετικά με την προστασία των μειονοτικών γλωσσών στην Ευρώπη.

Στην εκδήλωση αυτή όπου θα κάνουν εναρκτήριες ομιλίες οι οικοδεσπότες, ο Βίνσεντ Κλιμέντ Φεράντο από το Δίκτυο Προώθησης Γλωσσικής Ετερότητας θα κάνει μια εισαγωγική ομιλία σχετικά με την νομική σκοπιά της προστασίας των μειονοτικών γλωσσών στην Ευρώπη. ...

Ιστοσελίδα της ΕΟΤΔΘ [Ευρωπαϊκή Οργάνωση Τούρκων Δυτ. Θράκης] 19/2/2015

Σχόλιο: Το ΄χουμε πει -και ντοκουμεντάρει- πολλές φορές.Στοχεύουν σε Ανεξάρτητη Δυτική Θράκη.Πρώτο βήμα η αναβίβαση και επισημοποίηση της Τουρκικής γλώσσας.

Στην ίδια ρότα κινούνται κάτι πουλημένοι που θέλουν να παρουσιάσουν τους Αρβανίτες ως μειονότητα.Γι΄ αυτό έχουν ξεσκιστεί να "ζωντανέψουν" τα πεθαμένα αρβανίτικα...

Αρβανίτες στο έργο του Luis Dupre

Ο L. D. ήταν Γάλλος ζωγράφος,φιλέλληνας και αρχαιολάτρης.

Για τη ζωή και το έργο του,δες εδώ 

Μέσα στα πολλά θέματά του από την Ελλάδα,υπήρχαν φυσικά και Αρβανίτες.

Δίνουμε εδώ τέσσερα χαρακτηριστικά δείγματα: 

1.Βασίλης Γούδας,Ηπειρώτης,γραμματικός του Μάρκου Μπότσαρη.

2.Κόρη της Λειβαδιάς.

3.Νικολός Περβόλης από το Σούλι.

4.Υδραίος ναυτικός.

Σε αυτόν,τέλος,χρωστάμε τη ρεαλιστική απεικόνιση του Κολοκοτρώνη.

Εδώ,μπορείτε να διαβάσετε ένα ταξιδιωτικό βιβλίο του,

"Ταξίδι στην Αθήνα και την Κωνσταντινούλη" :

http://www.latsis-foundation.org/megazine/publish/ebook.php?book=15&preloader=1

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Κρεμμύδια ψητά

Τα ψητά κρεμμύδια αποτελούσαν πιο πολύ μεζέ της συντροφιάς τις κρύες νύχτες του Χειμώνα και όχι μια καθιερωμένη τροφή.Έπρεπε να ανάβει το τζάκι ή η σόμπα.Άρα μιλάμε για χειμωνιάτικη περίοδο.

Διάλεγαν 2-4 κρεμμύδια,ανάλογα με τον αριθμό της ομήγυρης (οικογένεια ή παρέα),τα τρύπαγαν μ' ένα πιρούνι και τα έβαζαν στη χόβολη του τζακιού ή στο σκέπαστρο της σόμπας.Όταν οι βολβοί ήταν έτοιμοι,τους καθάριζαν,τους κομμάτιαζαν και τους απολάμβαναν με λάδι,αλάτι ή και ρίγα- νη.Συνοδευτικά πολύ ψωμί,άφθονες ελιές,μπορεί και σκόρδα,και ντόπιο κρασί.

Δημιουργιόταν ένα σκηνικό θαλπωρής,όπου ξεδιπλωνόντουσαν οι κουβέντες και τα χωρατά.Οι διη- γήσεις και τα σχέδια για τις επόμενες εργασίες.

Πρέπει να τονίσουμε ότι τα ψητά κρεμμύδια δεν αποτελούσαν κανονικό φαγητό,παρά μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις,όπως όταν η νοικοκυρά έλειπε όλη μέρα για λιομάζωμα ή άλλα τέτοια.Ομο- λογουμένως,ήταν μια λιτή διατροφή με αγνά αγαθά της γης,χωρίς επιβαρύνσεις της υγείας και τοξινώσεις που βαραίνουν τον σημερινό άνθρωπο του καταναλωτισμού.

Η συνήθεια ακόμα είναι ζωντανή στα χωριά μας (αρβανιτοχώρια).

Γιάννης Βασ. Πέππας

Η γελοία ανθελληνική (και αντι-αρβανίτικη) αλβανική προπαγάνδα β΄

 

Εικόνα 1

Οι Αλβανιστές,στερούμενοι της όποιας εθνικής (και ιδιαίτερα Αλβανικής) συνείδησης,αργυρώνητοι ψευτοδιανοούμενοι και τίποτα περισσότερο,εξυπηρετούν εν τέλει τα σχέδια των πατρόνων τους (συνεπικουρούμενοι,οι τελευταίοι,από ένα σημείο και πέρα απ΄ το κίνημα των Νεοτούρκων και τις παραφυάδες του στην περιοχή),οι οποίοι προς αποκατάσταση δήθεν του γενικότερου κλίματος ανωμαλίας στον χώρο αυτόν (αναταραχή που στο μεγαλύτερο βαθμό είχαν οι ίδιοι τεχνηέντως επιφέρει),αποφασίζουν την εγκατάσταση Ηγεμόνος.Ήταν το πρώτο βήμα για τη δημιουργία εκ του μηδενός Αλβανικού κράτους,που πριν μάλιστα την επίσημη ανακήρυξη-εφεύρεσή του (Συνθήκη Λονδίνου,1913) είχαν σπεύσει Ιταλία και Αυστρία να καθορίσουν τα σύνορα του,αφαιρώντας απ΄ την πατρίδα μας και την απελευθερωθείσα Β. Ήπειρο (Βλ. σχετικά: Μαρ. Μιχαήλ-Δέδε,Οι Έλληνες Αρβανίτες,σελ. 30-34,αλλά και την εκτενή μελέτη,έξοχης αποδεικτικής δυναμικής,του Διεθνολόγου Θαλή Μυλωνά «ΑΛΒΑΝΙΑ:Ένα εισαγόμενο έθνος από ένα... εισαγόμενο κράτος»,όπως αναδη- μοσιεύεται στο περιοδικό ΤΟΤΕ,τ. 66,Μάιος-Ιούνιος 1997,σελ. 12-21.Μια πονεμένη,απ΄ τα μέσα,δι- εκτραγώδηση των μαρτυρίων της Β. Ηπείρου μας δίδει και «ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ» (εκδ. Ιδρύματος Βορειοηπειρωτικών Ερευνών,Ιωάννιννα 1999),γραμμένο απ΄ τον Λεσινιτσιώτη (Αγ. Σαράντα) δάσκαλο Ανδρέα Τσάκα,συμμαθητή του Σ. Μπερίσα,που παρ΄ όλη τη Μαρξιστική του στράτευση,λόγω της έντονης πατριωτικής του δράσης δοκίμασε το χάδι της Σιγκουρίμι και γεύτηκε για εφτά χρόνια τα αγαθά της «Σοσιαλιστικής Οι- κοδόμησης» στις σκοτεινές αλβανικές φυλακές και στα στρατόπεδα των αντιφρονούντων.)

Το προπαγανδιστικό υλικό που θρασύτατα πλασαρίστηκε τότε ως σειρά επιστημονικών πορι- σμάτων,σηματοδοτώντας τη γέννηση του Πανιλλυρισμού-Παναλβανισμού και της ιδέας της Με- γάλης Αλβανίας,περιστρεφόταν σε τούτους τους βασικούς άξονες: α)την καταλήστευση της Ελληνικής ιστορίας και της πνευματικής πορείας του Ελληνισμού μέσα απ΄ τους αιώνες & β)την έξαρση της δήθεν «πρωτογένειας» της σκιπετάρικης.για τούτο μάλιστα αναπτύχθηκε τότε μια λυσσώδης προσπάθεια εξοστρακισμού του ελληνικού αλφάβητου απ΄ τη γραφή της Αλβανι- κής,καθώς και ιδιαίτερη σπουδή αποβολής απ΄ αυτήν κάθε εμφανούς Ελληνικού στοιχείου, παράλληλα με τη συστηματοποίηση και τον εμπλουτισμό με πληθώρα αλλογλωσσικών δανείων ότι είχε απομείνει.Οι ίδιες παραχαράξεις συνιστούν ως και σήμερα τον κορμό της Παναλβανιστικής φαντασιοκοπίας (Ο A. Graouer στην εργασία του «Recherches sur le substrat du Romain»,ST CI,3,1961,20,γράφει:«Επί αρκούντως μακράν περίοδον,μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων,ο πανιλλυρισμός είχε επικρατήσει κατά επιδημικόν τρόπον.Από της Βαλκανικής μέχρι της Καλα- βρίας,από της Βρεττανίας μέχρι της Παλαιστίνης,πανταχού ανεκαλύπτοντο μόνον Ιλλυριοί,των οποίων η γλώσσα καίτοι αμάρτυρος,είχεν εξουσιοδοτηθή να ερμηνεύση παν ότι δεν είχεν ετυ- μολογίαν εις απάσας τας ευρωπαϊκάς γλώσσσας.Έκτοτε απεκατεστάθη η αλήθεια,αλλά το γεγονός ότι εδημιουργήθησαν παρόμοιαι παρεκκλίσεις επιβάλλει φρόνησιν.» Βλ. Μ. Μιχαήλ-Δέδε «Οι Έλληνες Αρβανίτες»,σελ. 187,αλλά και Αχ. Λαζάρου «Η Αρωμουνική...Βλάχοι»,σελ. 66,σημ. 13,Αθήνα 1986,β΄ έκδ.Στην ίδια σημείωση ανατρέπεται η θεωρία του Vulpe κατά την οποία,υπό την επήρεια του πνεύματος της εποχής,ετυμολογούνται «ως Ιλλυρικά πλείστα και εθνικά της ελληνικής χερσονήσου από Ηπείρου-Θεσσαλίας μέχρι και Πελοποννήσου,ως Δωδώνη,Κραννών,Μαραθών, Μεδεών,Μηκώνη,Πασσαρών,Πλευρών,Συκυών,Τεκύων κ.λ. Θεσπρωτοί,Βοιωτοί κ.λ. καίτοι ομολογεί [ο Vulpe] ότι και εις τας επιγραφάς τας αφορώσας εις πληθυσμούς της Βορείου Ηπείρου ουδέν ανθρωπωνύμιον Ιλλυρικής καταγωγής παρατηρείται».Στον πρόλογο του βιβλίου του Νικ. Ι. Σαλτάρη «Η Ζωή των Αρβανιτών»,εκδ. Γέρου,Αρβανίτικη Βιβλιογραφία 1,Αθήνα 1986,ο εκδότης Γ. Γέρου,δραστήριο μέλος του Αρβανίτικου Σύνδεσμου Ελλάδας (Α.Σ.Ε.) και πρόεδρος του κάποιο διάστημα,γράφει (σελ. 6):«Αν μάλιστα είχε τη δυνατότητα να ταξιδέψει (ο Ν. Σαλτάρης) και πίσω στο χρόνο μερικές χιλιάδες χρόνια για να συγκεντρώσει στοιχεία,ασφαλώς θα το έκανε.Ίσως όμως τότε να μην ήταν τόσο βέβαιος ότι οι Αρβανίτες πήραν και διατήρησαν λεκτικά στοιχεία από τις τραγωδίες του Αισχύλου (σελ. 44),αλλά ίσως να μας βεβαίωνε για το αντίθετο,ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα,που χρησιμοποιεί ο Αισχύλος,έχει πάρει πολλά λεκτικά στοιχεία από την αρβανίτικη,και τούτο γιατί,όπως αποδείχνουν έρευνες γλωσσολόγων,η αρβανίτικη γλώσσα είναι αρχαιότερη της αρχαίας ελληνικής και ίσως η αρχαιότερη των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών (βλ. Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια World Book εκδ. 1967 σελ. 67,68 και Σουηδικές μελέτες Det Indoeuropeiska Spraktradet,Αρ. Κόλλια:«Οι Αρβανίτες και η καταγωγή των Ελλήνων» έκδοση 1983,σελ. 153...)»).

Θα σταθούμε για λίγο σ΄ ένα σύγχρονο αντιπροσωπευτικό δείγμα της Παναλβανιστικής βιβλιο- γραφίας.Πρόκειται για την Ιστορία της Αλβανίας των S. Pollo και A. Puto,καθηγητών Ιστορίας και Διεθνούς Δικαίου αντίστοιχα στο πανεπιστήμιο Τιράνων.Ο δεύτερος εκπροσωπεί τη χώρα του στο Διεθνές Παρατηρητήριο του Ελσίνκι.Οι συγγραφείς αποτελούν εκφραστές (ίσως και από τους δημιουργούς) της επίσημης ιστορικής και πολιτικής θέσης της Αλβανίας,το βιβλίο τους δε (στην Ελλάδα κυκλοφορεί από την Εκδοτική ομάδα,Θεσσαλονίκη,χ.χ.έ.Στη μετάφραση από τα γαλλικά του Μπ. Ακτσόγλου συνεργάστηκαν οι συγγραφείς) εκλαμβάνεται από τους (και εδώ) θιασώτες του Παναλβανισμού περίπου ως ιερό Ευαγγέλιο.

Η εκτενής τεκμηριωμένη αντίκρουση των παραποιήσεων,στρεβλώσεων,σφαλμάτων και φαιδρο- τήτων που συσσωρεύονται στον εν λόγω τόμο θα απαιτούσε (και εδώ) τη συγγραφή ενός άλλου (ή και περισσοτέρων επίσης) βιβλίου.

Θα αρκεστούμε εκ των πραγμάτων στην παρουσίαση ελαχίστων,αλλά απόλυτα αποκαλυπτι- κών,αποδεικτικών σημείων τόσο της αντιεπιστημονικότητας,που χαρακτηρίζει γενικά το συγκεκρι- μένο έργο,όσο και της αήθους προπαγανδιστικής φυσιογνωμίας του.

I.Στη σελίδα 24 παρουσιάζεται χάρτης της (κατ΄ αυτούς) αρχαίας Ιλλυρίας (βλ. εικ. 1).Στη σελ. 10 δε,για όποιον μπερδεύεται με τους χάρτες,οι συγγραφείς φροντίζoυν να δηλώσουν ξεκάθαρα:«Οι Ιλλυριοί σαν αυτόχθονας λαός κι από τους πιο πολυπληθείς της αρχαίας Ευρώπης κατείχαν τα Δυτικά της Βαλκανικής χερσονήσου.Τα εδάφη που κατοικούσαν συνόρευαν Β. με τον Σαύο και τον Δούναβη,Ν. με τον Αμβρακικό κόλπο και τις ορεινές περιοχές της Ελλάδας,Α. με τον Μοράβα και τον Βαρδάρη (Αξιό),που τους χώριζαν από τους Θράκες και Δ. με το Ιόνιο και Αδριατικό πέλαγος.»

H σύγχρονη αλβανική πανεπιστημιακή και πολιτική θεώρηση λοιπόν,θέλει την Eλλάδα να φθάνει ως τον Aμβρακικό.Ίσως έτσι να εξηγούνται ποδοσφαιρικά (ως τώρα) συνθήματα Αλβανών μεταναστών στη χώρα μας του τύπου:«Η Ελλάδα ως τη Λαμία κι από πάνω Αλβανία»,καθώς και η φημολογία για απόπειρες δημιουργίας U.C.C. (Ushtri Clirimtar Cameri:Απελευθερωτικός Στρατός Τσαμουριάς).

Εικόνα 2

Στη σελίδα 70 των «Αρβανιτών» του Αρ. Κόλλια υπάρχει ένας ακαλαίσθητος χάρτης (βλ. εικ. 2),όπου καταφαίνεται η (κατά Κόλλια) κοιτίδα των Πελασγών.Η γεωγραφική ταύτιση της αρχαίας Ιλλυρίας των P-P και της Πελασγικής κοιτίδας του Α.Κ. είναι εξόφθαλμα εμφανής. Αξίζει να παρατηρήσει  επί πλέον κανείς κάποια σημεία των δύο αποσπασμάτων,που παρουσιάζονται σε τούτη την έρευνα ως ενδεικτικά των προαναφερθέντων βιβλίων,προς περαιτέρω συγκρίσεις,συλλογισμούς και εξαγωγή συμπερασμάτων.«Από τους πιο πολυπληθείς λαούς της αρχαίας Ευρώπης οι Ιλλυριοί» κατά τους Pollo-Puto,«ο Λαός αυτός της ΒΔ. Βαλκανικής ξεχύνεται στα παρθένα πεδινά μέρη του Νότου» κατά τον Αρ. Κόλλια (προσέξτε και το κεφαλαίο Λ στη λ. Λαός).

Aν και δεν αντέχουν σε καμμιά σοβαρή κριτική ούτε οι παιδαριώδεις αντιεπιστημονικότητες των Αλβανών συγγραφέων,συνιστώσες προπαγανδιστικό όργιο,θα επιχειρήσουμε μια σύντομη παρου- σίαση των σχετικών επιστημονικών θέσεων.

Οι Αλβανοί καθηγητές,και οι όποιοι μαθητάδες τους,θέλουν: α)τους σήμερα καλούμενους Αλβανούς ως απογόνους των Ιλλυριών και των Πελασγών και β)τα Ιλλυρικά (βλ. αρχαία Αλβανικά!) εδάφη να περιλαμβάνουν όλη την Ήπειρο και τμήμα της Αν. Μακεδονίας.Το δίπτυχο αυτό αποτελεί την ουσία του Παναλβανισμού.Η επικράτηση αυτών των θέσεων θα σημάνει την αναγνώριση της αυτο- χθονίας των σήμερα καλούμενων Αλβανών,την δικαιωματικά ηγεμονική τους θέση στην χερσό- νησο του Αίμου και κυρίως,την επιβεβαίωση ύπαρξης Αλβανικού Έθνους χιλιετίες π.Χ.,με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό,ειδικά για την Ελλάδα,τον πολιτισμό και τις ρίζες της.

Τώρα βέβαια,με το να επιχειρεί κάποιος να αποδείξει την ελληνικότητα της Ηπείρου κατρακυλά σε τέλματα ιλαρότητας,απ΄ τα οποία υποτίθεται ότι επιδιώκει να απομακρυνθεί (και ν΄ αποξηρά- νει;).Να θυμίσουμε απλά μονάχα ότι: 1)η πανάρχαια ελληνική λέξη «Ήπειρος» (α + πέρας=άπερος > ήπειρος) σημαίνει την εκτεταμένη και χωρίς τέλος ξηρά,γεγονός που μας οδηγεί να αντιληφθούμε το ευμέγεθες της ελληνικής αυτής περιοχής.Τον τύπο άπε(ι)ρος τον συναντάμε και στον Όμηρο (Γρηύς Απειραίη θαλαμηπόλος Ευρυμέδουσα την ποτ΄ Απείρηθεν νέες ήγαγον αμφιέλισσαι),όπως φυσικά και τον τύπο ήπειρος (Οδ. Γ 90-91,Ν 235,Ξ 100). 2) Στην Ηπειρωτική Δωδώνη ιδρύεται το πανάρχαιο (ίσως το πρώτο) ιερό-μαντείο των Ελλήνων,αφιερωμένο στον Δία των Πελασγών (βλ. την προσευχή του Αχιλλέα,Ιλ. Π 233),που κάποιοι τυχάρπαστοι βαπτίζουν ως προγόνους των σήμερα καλούμενων Αλβανών. 3)Οι Έλληνες την περιοχή μέχρι τον Γενούσο ποταμό ονόμαζαν και Ελληνική Ιλλυρία (σε αντίθεση με την πέραν του Γενούσου περιοχή,που καλούσαν Βαρβαρική Ιλλυρία,ένεκα των άγριων και απολίτιστων κατοίκων της) λόγω του Έλληνος Ιλλυριού,γυιού του Κάδμου και της Αρμονίας,σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία.Την προέλευση της ονομασίας της Ιλλυρίας από την Ελληνική Μυθολογία δέχονται όλοι οι ιστορικοί. 4)Όταν ο ελληνισμός γονάτιζε κατά τη μεσαιωνική περίοδο,οι Έλληνες της περιοχής ιδρύουν το Δεσποτάτον της Ηπείρου (1204-1448) δίνοντας αυτό το όνομα για να τονίσουν,σε στιγμές δύσκολες,ότι η περιοχή αυτή ήταν ελληνική,Ήπειρος,κι οι κάτοικοί της Ηπειρώτες,δηλαδή γνήσιοι Έλληνες που υπερασπίζονταν τον Ελληνισμό από κάθε απειλή (Πλούσια στοιχεία για το θέμα μπορεί να βρει κανείς και στο βιβλίο του Θαν. Μαργαρίτη,Αλβανία,Ελληνική πανάρχαια γη και ο τεχνητός αφελληνισμός της.Βλ. και παρακάτω,σελ. 43-44).

Στο προαναφερθέν βιβλίο της Μ. Μιχαήλ-Δέδε ο λαμπρός βαλκανιολόγος Αχ. Γ. Λαζάρου τονίζει μεταξύ άλλων στη εισαγωγή του:«Οι σύγχρονοί μας Αλβανοί αποπειρώνται να πείσουν τους πάντες ότι πρόγονοί τους είναι οι Ιλλυριοί.Ωστόσο η παρακολούθηση της τύχης των Ιλλυριών από την πρώτη εμφάνιση των Ρωμαίων και μετέπειτα αποδυναμώνει τον ισχυρισμό τους...Αν και οι κάτοικοι της καθ΄ αυτό σημερινής Αλβανίας,της βόρειας,καθώς και της περιοχής Κοσσυφοπεδίου,...,συνά- δοντας προς την επίσημη αλβανική πολιτική διατείνονται ότι είναι απόγονοι Ιλλυριών και μάλιστα αυτοχθόνων,διάσημοι βαλκανιολόγοι (όπως οι καθηγητές του πανεπιστημίου Βουκουρεστίου Th. Cupidan,Al. Rosetti,Radu Vulpe,o καθηγητής του πανεπιστημίου της Σόφιας V. Georgiev,καθώς και ο O. Masson στις ανθρωπωνυμικές μελέτες του) διατυπώνουν διαμετρικά διαφορετικές γνώμες...(σελ. 11-12).Η ίδια η συγγραφέας γράφει παρακάτω (σελ. 25):«Ποιοί ήσαν όμως αυτοί οι Ιλλυριοί,δεν είναι ακόμη εντελώς γνωστό ...έχουμε την αρχαία ελληνική άποψη,τον χαρακτηρισμό μάλλον,πως είναι βάρβαροι...Αυτό σημαίνει με βεβαιότητα,πως δεν είχαν ούτε τον πολιτισμό,ούτε την πνευματική ρώμη των Ελλήνων...Παραμένει όμως πάντα ένα στοιχείο για περισσότερη διευκρίνιση,και δεν επιτρέπεται η αποδοχή της ξενικότητας των Ιλλυριών.»

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Σκε(η)πτίμ=κεραυνός

Οι αρβανίτες ονόμαζαν σκεπτίμ(α) τον κεραυνό.Κατά την απλοϊκή αντίληψη αυτών των ανθρώπων στις παλαιότερες εποχές,αυτό το φυσικό φαινόμενο προκαλούσε φόβο και δέος.Χαρακτηριζόταν,βλέπεις,με τρομερά,ακραία (ενίοτε και επικίνδυνα) οπτικά [αστραπή] και ηχητικά [βροντή] γνωρίσματα και εκδηλώσεις.Υπήρχε και μια κατάρα μάλιστα:ιβράρι σκεπτίμα=να σε χτυπήσει κεραυνός,αυτό που λέμε και σήμερα: να σε κάψει κεραυνός.

Ας προσπαθήσουμε να δούμε αυτό το φαινόμενο της ηλεκτρικής εκένωσης με τα μάτια ενός παλιού αρβανίτη που δεν είχε βέβαια τις σημερινές γνώσεις και ήταν εν πολ- λοίς μέσα σε πέπλο προκαταλήψεων,δεισιδαιμονιών και παγανισμού.Μια φωτεινή δέ- σμη έσκιζε στιγμιαία τον ουράνιο θόλο.Αυτό το ονόμαζαν σκεπτίμ(α).Ας δούμε για ποιο λόγο.Ο ουράνιος θόλος,ο ουρανός,υπό μία έννοια είναι η στέγη της γης μας. Αν σκεφτούμε ότι μόλις πριν λίγες δεκαετίες οι αρβανίτες έμεναν,διανυκτέρευαν πολύ καιρό έξω στην ύπαιθρο,καταλαβαίνουμε καλλίτερα αυτή την αίσθηση των πα- λαιοτέρων,ότι ο ουρανός ήταν κάτι σαν το φυσικό στέγαστρό τους.

Πόσες και πόσες ιστορίες έχω να θυμηθώ από τον πατέρα μου και τους θείους μου για ατέλειωτη παραμονή τη μέρα,αλλά και την νύχτα,έξω στους αγρούς,στα βοσκο- τόπια και τα δάση για να βοσκάνε τα ζώα τους,να προσέχουνε και να ταΐζουν τα καμίνια,να διώχνουνε τους χάσηδες και τις αλεπούδες από τα αμπέλια,να θερίζου- νε,να ποτίζουνε τα περιβόλια και τόσα άλλα.Βιώματα που τους έφερναν τόσο κοντά στα φυσικά στοιχεία και γεννούσαν πλήθος από όμορφους,αλλά και αλλόκοτους θρύ- λους,μαγευτικές δοξασίες,μα και τόσες φαντασιοκοπίες.

Αυτός ο χώρος ζωής λοιπόν,είχε τον ουρανό ως την απλή σκεπή του.Αυτή η σκεπή στις φάσεις της κακοκαιρίας διαπερνιόταν από την φευγαλέα τεθλασμένη κόκκινη ή γαλαζωπή γραμμή της αστραπής.Η αστραπή σχίζει στιγμιαία τον ουρανό.Είναι δηλαδή μία,για κλάσματα δευτερολέπτου,τομή πάνω στον ουράνιο θόλο,την σκεπή αυτών των παλιών απλοϊκών προγόνων μας.

Ας συνθέσουμε έννοιες και λέξεις: Τι ΄ναι η αστραπή; Ένα ηλεκτρικό φαινόμενο που στιγμιαία σχίζει τον ουρανό.Μια χρωματιστή τομή στη σκέπη του κόσμου των παλαιοτέρων.Επί της σκεπής τους μια τομή,της σκέπης τομή,δηλαδή.Μια σκεπτίμ(α)!

Όπως βλέπετε,τα αρβανίτικα είναι όχι μόνο λεκτικά,εννοιολογικά ενταγμένα στην ελληνική,αλλά και νοητικά,ψυχικά,ιδεολογικά.

Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ

Όλη η παραπάνω ανάλυση προέκυψε πριν αρκετό καιρό ως αποτέλεσμα όχι μόνο της εδραίας πίστης μου ότι τα αρβανίτικα αποτελούν ριζικό μόρφωμα της αρχαίας Ελληνικής,μα και των φιλολογικών ερευνών μου που το αποδεικνύουν στέρεα για τις δεκάδες αρβανίτικων λέξεων που ΄χω ως τώρα καταπιαστεί (και συνεχίζω...).

Η πανηγυρική επιβεβαίωση της θέσης μου (που τελικά επιτρέπει/δικαιολογεί τις ετυμολογικές ανιχνευτικές υποθέσεις μου) επήλθε πρόσφατα [3/2016] σε μια αναζήτηση στα λεξικά της α.ε.Πρόκειται για την λέξη ο σκηπτός (σκηπτ-ός)=κεραυνός.Προέρχεται απ΄ το ρήμα σκήπτω,που ΄χε διπλή σημασία: 1.υποστηρίζω,στη-ρίζομαι,ακουμβώ επί τινος – προβάλλω προς υποστήριξιν,αναφέρω προς δικαιολογίαν και 2.ενσκήπτω, εκτοξεύω,αφήνω να πέσει επί τινος,εξακοντίζω,πίπτω βαρέως.Στο αρβανίτικο σκεπτίμ (σκεπτ-ίμ) να τονίσουμε/υπενθυμίσουμε τις ερμηνευτικές δυσχέρειες που προκαλούνται από τις παραδομένες ασάφειες προφοράς.Εν προκειμένω,το πρώτο φωνήεν της λέξης μπορεί να ηχεί/αποδίδεται ως -ι- (σκι[η]πτίμ).

Έτσι: στα αρχαία ελληνικά σκηπτ-ός

                      στα αρβανίτικα σκηπτ-ίμ.

Η κατάληξη -ιμ,εκτιμώ ότι είναι η κατάληξη -ιμος (εργάσιμος,αβάσιμος,δικάσιμος κ.λπ.) που εκφράζει ιδιό-τητα. 

Θα ήθελα κάποτε όλοι αυτοί οι αντιρρησίες γλωσσολόγοι,λίγοι από αυτούς είναι σοβαροί,που εντάσσουν τα αρβανίτικα εκτός της ελληνικής γλώσσας,να τοποθετηθούν επί της ουσίας.Πώς ετυμολογούν,εν προ- κειμένω,την σκεπτίμ; Επειδή δεν έχουν να πουν τίποτα,παρά μόνο γελοίες προπαγάνδες,ας το χωνέψουν καλά: 

ΤΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ!

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Η γελοία ανθελληνική (και αντι-αρβανίτικη) αλβανική προπαγάνδα α΄

Φωτό 1

Θα σταθούμε για λίγο σ΄ ένα σύγχρονο αντιπροσωπευτικό δείγμα της Παναλβανιστικής βιβλιογραφίας.Πρόκειται για την "Ιστορία της Αλβανίας" των S. Pollo και A. Puto,καθηγη- τών Ιστορίας και Διεθνούς Δικαίου αντίστοιχα στο πανεπιστήμιο Τιράνων.Ο δεύτερος εκ- προσωπεί τη χώρα του στο Διεθνές Παρατηρητήριο του Ελσίνκι.Οι συγγραφείς αποτελούν εκφραστές (ίσως και από τους δημιουργούς) της επίσημης ιστορικής και πολιτικής θέσης της Αλβανίας,το βιβλίο τους δε (στην Ελλάδα κυκλοφορεί από την Εκδοτική ομάδα,Θεσσα- λονίκη,χ.χ.έ.Στη μετάφραση από τα γαλλικά του Μπ. Ακτσόγλου συνεργάστηκαν οι συγ- γραφείς) εκλαμβάνεται από τους (και εδώ) θιασώτες του Παναλβανισμού περίπου ως ιερό Ευαγγέλιο.

Η εκτενής τεκμηριωμένη αντίκρουση των παραποιήσεων,στρεβλώσεων,σφαλμάτων και φαιδροτήτων που συσσωρεύονται στον εν λόγω τόμο θα απαιτούσε (και εδώ) τη συγγραφή ενός άλλου (ή και περισσοτέρων επίσης) βιβλίου.

Θα αρκεστούμε εκ των πραγμάτων στην παρουσίαση ελαχίστων,αλλά απόλυτα αποκαλυ- πτικών,αποδεικτικών σημείων τόσο της αντιεπιστημονικότητας,που χαρακτηρίζει γενικά το συγκεκριμένο έργο,όσο και της αήθους προπαγανδιστικής φυσιογνωμίας του.

Στη σελ. 82 oι Pollo-Puto εντελώς ανερυθρίαστα παρουσιάζουν επιτύμβια πλάκα (βλ. εικ. 1) από τη νεκρόπολη του Δυρραχίου γραμμένη στα Ελληνικά ως Ιλλυρική (!!!).Βέβαια,όπως δηλώνουν και οι ίδιοι (σελ. 12),«ελάχιστα γνωστή είναι η γλώσσα των Ιλλυριών».Λίγο πιο κάτω (σελ. 13) συμπληρώνουν: «η γλώσσα των Ιλλυριών ανήκει στην ομάδα των Ινδοευρω- παϊκών γλωσσών.Τα Ιλλυρικά ήταν η γλώσσα της καθημερινής χρήσης,ενώ τα ελληνικά και κυρίως τα λατινικά χρησιμοποιήθηκαν στις επιγραφές και σαν εμπορικές και διοικητι- κές γλώσσες.Οι Ιλλυριοί χρησιμοποίησαν σε ορισμένες περιπτώσεις ιδιαίτερους χαρακτή- ρες με σκοπό να συμπληρώσουν το λατινικό αλφάβητο και να αναπαράγουν ιδιαίτερους φθόγγους της γλώσσας τους».Πριν απ΄ όλα αυτά είχαν φροντίσει να τονίσουν (σελ. 12):«Ο πολιτισμός της Ν. (γιατί μόνο της Νότιας;δεν θα μας το εξηγήσετε;) Ιλλυρίας σχημάτισε από την πρώτη περίοδο της εποχής του σιδήρου τη δικιά του φυσιογνωμία που τον ξεχωρί- ζει από τους γειτονικούς πολιτισμούς».

Τώρα,πώς γίνεται να έχει δικιά του φυσιογνωμία ένας πολιτισμός που δεν έχει γλώσσα, δεν μας το εξηγούν οι ευθυμογράφοι Αλβανοί επιστήμονες.Και πώς διάολο ξεχωρίζει από τους γειτονικούς πολιτισμούς,όταν στις επιγραφές,στο εμπόριο και στη διοίκηση (δηλαδή παντού,μιας και ούτε Ιλλυρικά λογοτεχνικά δημιουργήματα υπάρχουν) χρησιμοποιεί ακ- ριβώς τη γλώσσα αυτών των γειτόνων;

[Όλο το πλέγμα θεωρητικής υποστήριξης,όχι μόνο από αυτούς τους δύο,στηρίζεται σε μια σειρά εικασιών: υποτίθεται ότι υπήρχε πλήρης Ιλλυρική γλώσσα που -μάλλον- μιλιόταν μόνον οίκαδε.Υποτίθεται ότι δεν ανέπτυξε ίδιον αλφάβητο,αλλά -υποτίθεται πάντα- δα- νείστηκαν ξένους χαρακτήρες και επιχείρησαν δημιουργία δικών τους.Σε σοβαρό επίπεδο, τα λιγοστά ευρήματα μόνο πιθανολογήσεις μπορούν να εγείρουν.Στην ουσία,αυτό που ορ- θώνει η Σκιπετάρικη προπαγάνδα είναι ομιχλώδη ενδεχόμενα και φαντασιακές κατα- σκευές επί ενός ανύπαρκτου Ιλλυρικού πολιτιστικού -μόνο;- παρελθόντος.]

Aκόμη,μιλούν για χρήση λατινικού αλφαβήτου πολλούς αιώνες π.X. (όταν καλά-καλά δεν υπήρχαν ακόμη Λατίνοι) χωρίς να παρουσιάζουν ούτε μία (αριθμός:1) απόδειξη.Σε όλο το βιβλίο τους διαχέεται ένα κλίμα φιλολατινικό-φιλοϊταλικό, σίγουρα απομάκρυνσης από οτιδήποτε ελληνικό.Έτσι,η Απολλωνία αναφέρεται ως Ελληνική αποικία των αρχών του 6ου αι. π.Χ.,αλλά με μιαν πλάγια διατύπωση αφήνεται να εννοηθεί ότι τον 4ο αι. π.Χ. είχε ήδη πλήρως Ιλλυριοποιηθεί (σελ. 15).Ο τότε Ιλλυριός βασιλιάς ονομαζόταν Μονούνιος και ο διάδοχος του,σύγχρονος του Κάσσανδρου,Γλαυκίας.Τα ελληνικότατα ονόματα των Ιλλυριών (!) αυτών ηγεμόνων δεν προβληματίζουν καθόλου τους Αλβανούς επιστήμονες.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Η ιστοσελίδα της FUEN και στα τουρκικά !

Η ιστοσελίδα της Ομοσπονδιακής Ένωσης Ευρωπαϊκών Λαών (FUEN), μέλος της οποίας είναι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης (ABTTF), πλέον και στα τουρκικά.Μετά από τα αγγλικά, δανέζικα, γερμανικά , ρωσικά, γαλλικά και ουγγρικά, πλέον με την επιλογή των τουρκικών στην ιστοσελίδα της FUEN, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν τις σχετικές με την FUEN εξελίξεις και εργασίες επικαιρότητας και στα τουρκικά.

Η FUEN που ιδρύθηκε το 1949 την ίδια χρονιά με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο,σήμερα ενώνει υπό την στέγη της 90 μειονοτικούς φορείς από 32 χώρες.Η FUEN ενώνει εθνικές ή εθνοτικές μειονότητες που ζούνε στην Ευρώπη,ενώ καταβάλλει προσπάθειες για την προώθηση και προστασία των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, δικαιωμάτων,πολιτισμού,γλώσσας και ταυτότητας των μειονοτήτων στην Ευρώπη και θέτει διεθνώς το θέμα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.
Το 2014 ιδρύθηκε στην FUEN,επιπρόσθετα στις ήδη υπάρχουσες Ομάδες Εργασίας Γερμανικών και Σλαβικών Μειονοτήτων,ιδρύθηκε και Ομάδα Τουρκικών Μειονοτήτων,ενώ τον Νοέμβριο του 2014 έγινε και η πρώτη σύνοδος των τουρκικών μειονοτικών φορέων-μελών της FUEN.Μετά από την ίδρυση της Ομάδας Τουρκικών Μειονοτήτων,προστέθηκαν και τα τουρκικά ως επιλογή στην ιστοσελίδα της FUEN η οποία δημοσιεύει σε αρκετές γλώσσες.Έτσι η ιστοσελίδα της FUEN δημοσιεύει σήμερα σε 7 γλώσσες και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν τις επίκαιρες εργασίες της FUEN και στα τουρκικά.

Εφ. Γκιουντέμ 12/2/2015

Σχόλιο 1: Όταν αντιπρόεδρος της FUEΝ είναι ο Τούρκος αρχιπράκτορας Χαλίτ Χαμπίπογλου-πρόεδρος της ABTTF,φανταστείτε για τι αξιόπιστο φορέα μιλάμε…

Σχόλιο 2: Την FUEN έχουν προσεγγίσει και κάποιοι ανθέλληνες αρβανίτες,που πασχίζουν να παρουσιάσουν τους Έλληνες Αρβανίτες ως αλβανική μειονότητα.

Το Χαρώνειον νόμισμα των Αρβανιτών

Aρβανίτες,αυτοί οι παλιοί Έλληνες 9

Θα αναφερθώ σ' ένα περιστατικό που μου είχε διηγηθεί ο μακαρίτης θείος μου Γιώργος Τουρκαντώ- νης.Όταν ήταν περίπου 10 χρονών,είχε παραβρεθεί σε μια εκταφή οστών.Τότε το νεκροταφείο (του Βαρνάβα) ήταν πίσω από την εκκλησία (εκεί που είναι τώρα παιδική χαρά),μέσα στο χωριό δηλαδή, όπου και παρέμεινε ως το 1990 περίπου.Το πατρικό σπίτι του θείου μου ήταν ακριβώς κάτω από την εκκλησία και έτσι ο θείος μου και τα γειτονόπουλά του είχαν άμεση πρόσβαση σε όλα όσα διαδρα- ματίζονταν στο διπλανό ναό.

Πρέπει να πω ότι μέχρι και τα δικά μου παιδικά χρόνια υπήρχε στενή επαφή των νεαρών αγοριών με την εκκλησία και τις τελετές της.Πρόθυμα σηκώναμε τα ξεφτέρια,τα εξαπτέρυγα στις νεκρικές πομπές.Πασχίζαμε στις Κυριακάτικες λειτουργίες να ντυθούμε παπαδάκια,οι δύο βοηθοί του ιερέ- α.Θυμάμαι ο Άγγελος Μαντάς,που ήταν λίγο πιο μεγάλος από μας,είχε ηγετικό ρόλο στο ποιος θα ντυθεί παπαδάκι.Στις βαφτίσεις συνηθιζόταν ο πατέρας να σκορπίζει χρήματα.Φροντίζαμε,εμείς τα πιτσιρίκια,να μαζεύουμε τα κέρματα.Αλλά και στους γάμους συμμετείχε μεγάλο μέρος του χωριού, κυρίως ως θεατές όταν το νέο ζευγάρι θα πήγαινε πίσω σπίτι του για το σπάσιμο του ροδιού,το γλέ- ντι κ.λπ.Πρώτοι και καλλίτεροι σε αυτή την κοινωνικότητα ήμασταν εμείς τα παιδιά του Δημοτικού. Ήταν ένας άλλος τρόπος δόμησης της κοινότητας με στενούς,σφιχτούς αρμούς και ένα διάχυτο,τόσο ξένο σήμερα,αίσθημα συμπόρευσης.

Στην εκταφή λοιπόν,για να πάμε στην ιστορία του θείου μου,έβγαλαν τα οστά του πατέρα ή του παππού του Κορνόβα (Σπύρος Ηλίας).Στην οδοντοστοιχία του κρανίου υπήρχε ένα νόμισμα! Ένα χαρώνειο νόμισμα!Ο θείος μου με την σβελτάδα του το άρπαξε,ήταν ένα τριαντάδραχμο,και έτρε- ξε.Ο γιος του Κορνόβα,Γιάννης (Σερμερής),που ήταν δυο-τρία χρόνια μεγαλύτερος,κυνήγησε τον θείο μου για να του πάρει το νόμισμα,που λογικά του ανήκε.Δεν τα κατάφερε όμως και το τριαντά- δραχμο έμεινε για χρόνια στην κατοχή του θείου μου.

Ο θείος μου είχε γεννηθεί το 1925 και άρα το συμβάν αυτό έγινε το 1936 περίπου.Έχουμε λοιπόν ένα απτό δείγμα ότι οι Αρβανίτες (του Βαρνάβα,τουλάχιστον)είχαν ως τα χρόνια πριν από τον πόλεμο το έθιμο του χαρώνειου νομίσματος.Ως γνωστόν,στην αρχαιότητα έβαζαν στο στόμα ή στη χούφτα του νεκρού ένα νόμισμα ως ναύλο για τον Χάροντα που θα τον πέρναγε με τη βάρκα του στην απέναντι όχθη του Αχέροντα ποταμού (στον κάτω κόσμο δηλαδή).Στην Ιλιάδα,ο Αχιλλέας αποχαιρετώντας τον νεκρό σύντροφό του Πάτροκλο,του βάζει στα μάτια δυο νομίσματα.Πρόκειται,στην ουσία για ένα πανάρχαιο παγανιστικό κατάλοιπο εξευμενισμού των θεών για καλή αντιμετώπιση του νεκρού εκεί όπου θα πήγαινε.

Σήμερα,απ' όσο μπορώ να ξέρω,το χαρώνειο νόμισμα έχει πάψει να ισχύει.Μπορεί να μπουν στο φέρετρο αγαπημένα αντικείμενα του νεκρού ή τέτοια που τον συνέδεαν με τους οικείους του.Και αυτό βέβαια μας παραπέμπει στα κτερίσματα της αρχαιότητας.

Οφείλω να αναφέρω και μια άλλη ταφική συνήθεια από τις προσωπικές μου μνήμες.Όταν έβαζαν το φέρετρο στον τάφο και αφού σκέπαζαν το πρόσωπο του νεκρού με το σάβανο,ένας απ' τους συγ- γενείς έριχνε σε αυτό το σημείο με ένα μικρό ποτήρι (κρασοπότηρο) κρασί και λάδι!Οι χοές των αρ- χαίων Ελλήνων! Αυτές οι αρβανίτικες χοές μάλλον έχουν σταματήσει πια.

Για το θέμα δες και: http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/tafi/dora.htm

Αυτό είναι το τελευταίο σημείωμά μου σχετικά με την ιδεολογική ταύτιση των αρβανιτών με τους προγόνους μας της προχριστιανικής περιόδου.Μια συμπαγής συνέχεια ζωής και δράσης που φωτίζει και αποδεικνύει από μια άλλη πλευρά την ατόφια ελληνικότητα των Ηπειρωτών Αρβανιτών.

Όταν με το καλό ολοκληρώσω το βιβλίο μου με τον ίδιο τίτλο που είχε τούτη η σειρά των κειμένων, θα μπορεί να έχει ο κάθε ενδιαφερόμενος και μελετητής ένα σθεναρό,σχετικό τεκμήριο.

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος-Συγγραφέας

Γιώργος Παπασιδέρης

Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα στις 14 Σεπτεμβρίου του 1902.Ήταν το πέμπτο από τα εννέα παιδιά της οικογένειας του Χρήστου Παπαϊσιδώρου και της Αικατερίνης θυγ. Παναγιώτη Μπούνταλη.Τελείωσε το Δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια απασχολήθηκε σε βαριές εργασίες όπως: αγρότης, ναύτης σε εμπορικά καΐκια και καραγωγέας,έως ότου δόθηκε εξ’ ολοκλήρου στο τραγούδι.Το 1923 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο ναυτικό.Το 1928 ο συνεργάτης της «Columbia» Λαμπρούλιας συναντήθηκε με τον Παπασιδέρη, ύστερα από μεσολάβηση του Σαλαμίνιου λαουτιέρη Σιδέρη Ανδριανού,επαγγελματία μουσικού από οικογένεια μουσικών,που ήταν κουμπάρος του Λαμπρούλια και φίλος αγαπητός του Παπασίδερη.Έκατσαν ώρες μαζί,συζήτησαν,τραγούδησαν.Ο έμπειρος Λαμπρούλιας ενθουσιάστηκε και του πρότεινε να συνεργαστεί με την «Columbia».Έτσι κι έγινε.Ο Γιώργος Παπασιδέρης βρέθηκε να ηχογραφεί το πρώτο του τραγούδι σε ηλικία 26 ετών,το 1928.Αφού έγινε η ηχογράφηση η «μήτρα» μεταφέρθηκε στην Αγγλία,όπου έγινε η αναπαραγωγή σε δίσκους 78 στροφών,οι οποίοι ήλθαν στην Ελλάδα μετά από έξι μήνες,το 1929,οπότε κυκλοφόρησε ο πρώτος του δίσκος.Το τραγούδι αυτό ήταν αμανές και οι στίχοι του ήταν:

«Έχω πολλά παράπονα

στο στήθος μου γραμμένα

πότε θα ρθεί αυτή η στιγμή

να στα πω ένα - ένα.»

Από τότε μέχρι το 1972 τραγούδησε αδιάκοπα δεκάδες τραγούδια σε δίσκους. Στην αρχή ηχογράφησε ορισμένους αμανέδες, είδος τραγουδιού που όπως ξέρουμε απαιτεί ερμη- νευτή με τεράστιες φωνητικές δυνατότητες. Επίσης,τραγούδησε και ρεμπέτικα τραγούδια των Μάθεση, Τούντα,Περιστέρη,Σκαρβέλη,Μπαρούση,Ψυριώτη.Την εποχή αυτή,αρχές του 1930 έπαιρνε απ’ την «Οdeon» 1.000 δραχμές για κάθε τραγούδι. Επειδή οι φωνη- τικές του δυνατότητες το επέτρεπαν ηχογραφούσε πολλά τραγούδια σε μια μέρα.Έτσι κάποια φορά παρουσία του αδελφού του Δημήτρη ηχογράφησε σε μια μέρα τριάντα τραγούδια παίρνοντας το μυθικό,για την εποχή αυτή,μεροκάματο των τριάντα χιλιάδων δραχμών.

Το 1931 παντρεύτηκε την Αφροδίτη (Βίτα) θυατέρα του Ισιδώρου Τσεβά.Το 1932 απέ- κτησαν το μοναδικό τους παιδί,τον αγαπητό στη Σαλαμίνα γιατρό Χρήστο Παπαϊσιδώρου (+ 1992).Το Νοέμβρη του 1940 ο Γιώργος Παπασίδερης,συμβάλλει κι αυτός στην εμψύ- χωση του Ελληνικού στρατού,που πολεμούσε στην Αλβανία γράφοντας τα τραγούδια: «Μες της Κλεισούρας τα βουνά» και «Μέρα και νύχτα με το ντουφέκι».Κατά τη διάρκεια της Κατοχής τραγουδούσε κι άλλα,όπως τα: «Με δόξα να γυρίσετε»,«Να’ μουν πουλί να πέταγα ψηλά στην Αλβανία»,«Και σεις βουνά της Κορυτσάς».Για τα τραγούδια αυτά τον κατάτρεχαν οι Ιταλοί.Αυτά τα ηχογράφησε σε δίσκους αργότερα,το 1947.Κάποια στιγμή συναντήθηκε με τη Σοφία Βέμπο και συζήτησαν για τη φυγή τους στην Αίγυπτο.Η Βέμπο έφυγε,ο Παπασιδέρης έμεινε.Οι Ιταλοί τον είχαν στο μάτι,ένα βράδυ τον ξυλοκόπησαν άγρια.Αυτή την περίοδο τραγουδούσε στο κέντρο «Έλατος» στην Ομόνοια.

Στη διάρκεια της καριέρας του, πήγε σε κάθε γωνιά της Κεντρικής Ελλάδας από Ήπειρο, Θεσσαλία,Ρούμελη,Εύβοια,Αττική,Πελοπόννησο και σε αρκετά νησιά.Το 1972 πήγε στο Σικάγο της Αμερικής για ένα μήνα.Στη δισκογραφία εκτός από την «Columbia» συνεργά- στηκε και με άλλες εταιρείες όπως: «Οdeon»,«Parlophon»,«His Master Voice»,«Dore» και άλλες.Έχει ηχογραφήσει δεκάδες τραγούδια.Απ’ αυτά τα μισά περίπου είναι δικά του (στίχοι) και τα άλλα μισά παλιά δημοτικά τραγούδια (στίχοι και μουσική) που άλλα τραγούδησε όπως ήταν και άλλα συμπλήρωσε με στίχους του γιατί ήταν ξεκομμένα δί- στιχα.Έχει γράψει επίσης στίχους για τραγούδια που έχουν ερμηνεύσει άλλοι τρα- γουδιστές.

Ο Παπασιδέρης διέσωσε δεκάδες παλιά δημοτικά από βέβαιο θάνατο και τα αναπα- ρήγαγε δίνοντάς τους «ζωήν αιώνιoν».Σε κάθε χωριό που πήγαινε και ιδιαίτερα στ’ απομακρυσμένα,επειδή δεν υπήρχαν ξενοδοχεία για να μείνει,συνήθως τον φιλοξενούσαν άνθρωποι του τόπου που είχαν τη δυνατότητα.Τις ώρες της ανάπαυλας συζητούσε με τους ντόπιους και κατέγραφε παλιά τραγούδια ολόκληρα ή ελλιπή τα οποία ηχογραφούσε και διέσωζε.Στις περιοχές που πήγαινε να τραγουδήσει πολλές φορές έπρεπε να μείνει μέρες για τις εκεί γιορτές,γάμους κ.λ.π.Σ’ αυτά του τα ταξίδια τον συνόδευε πάντα σχεδόν η σύζυγός του,η οποία ήταν απαραίτητη για τη διαμονή και την εμψύχωση του στα μεγάλα γλέντια που διατηρούσε ζωντανά για μέρες ολόκληρες.Χαρακτηριστικό της δύναμης του είναι ότι πολλές φορές μετά από τριήμερα γλέντια,με ελάχιστη διακοπή 2-3 ωρών ανάμεσα στα 24ωρα,παράγγελνε άλλη ορχήστρα ξεκούραστη για να συνεχίσει άλλο τόσο «γλέντι»,γιατί οι μουσικοί της πρώτης είχαν πάθει υπερκόπωση.Ένα άλλο έργο που μας πρόσφερε ο Γιώργος Παπασιδέρης είναι ότι μας έδωσε ταλέντα στη μουσική και το τραγούδι,που αλλιώς μπορεί να είχαν χαθεί.Στις περιοδείες που έκανε γνώριζε νέους μουσικούς και τραγουδιστές και σε όσους διέβλεπε ταλέντο τους έφερνε στην «Columbia» σαν συνεργάτες του, που ξεκινούσαν την καριέρα τους κάνοντας δίσκο μαζί του.Έτσι πολλοί απ’ αυτούς που βοήθησε ο Παπασιδέρης στα πρώτα τους βήματα είναι σήμερα αναγνωρισμένοι και μερικοί κορυφαίοι στο είδος τους. Αναφέρουμε τον Γιώργο Κόρο,τον Γιάννη Βασιλόπουλο,τη Σοφία Κολλητήρη και την Τασία Βέρρα.

Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία του Γιάννη Βασιλόπουλου στο βιβλίο του Γιώργου Πα- παδάκη: «Λαϊκοί πραχτικοί οργανοπαίχτες» εκδ. «Επικαιρότητα»,Αθήνα 1983,σελ. 225. «Δούλευα σε πανηγύρια,σε γάμους κ.λ.π.Μετά με είχε ακούσει σ’ ένα πανηγύρι στην Πάτρα και μ’ έφερε μετά στην Αθήνα και πρωτογραμμοφώνησα,ήταν ο πρώτος μου δίσκος με τον Παπασίδερη».

Στην Σαλαμίνα ο Γιώργος Παπασίδερης τραγουδούσε στα μεγάλα πανηγύρια της Πα- ναγίας της Φανερωμένης,στα μαγαζιά του Παναγιώτη Σκαλίθρα και Σωτήρη Παπασω- τηρίου (Πούφη),της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος,στο Αιάντειο (Μούλκι),στα μαγαζιά του Βασίλη Βασιλείου (Σπανού) και στου Χρήστου Γαβριήλ (Κολωνάκη).Της Αγίας Μαρίνας στην Κακή – Βίγλα στο μαγαζί του Ντίνου Πούτου.Στο πανηγύρι της Φανερωμένης τραγούδησε ανελλιπώς επί 25 χρόνια.Κατά τη διάρκεια της καριέρας του συνεργάστηκε με άριστους σολίστες,στο κλαρίνο με τους: Νίκο Καρακώστα,Κώστα Γιαούζο,Απόστολο Σταμέλο,Νίκο Ρέλλια,Γιώργο Ανεστόπουλο,Βασίλη Σαλέα τον παλιό,Χαράλαμπο Μαργέ- λη,Τάσο Χαλκιά,Βάϊο Μαλιάρα,Αντώνη Λαβίδα,Παναγιώτη Πέππα (από Θήβα),Πανα- γιώτη Κοκοντίνη,Γιάννη Βασιλόπουλο,Βασίλη Μπατζή,Πέτρο Καλύβα,Θανάση Σαλέα,Νί- κο Ξηρό,Γιάννη Κυριακάτη,Θόδωρο Αγαπητό,Γιάννη Καραγιάννη,Κώστα Ανατσαλόπου- λο,Γιώργο Καρακό.Στο βιολί με τους: Δημήτρη Σέμση (Σαλονικιό),Γιάννη Δραγάτση (Ογδοντάκη),Γιώργο Κόρο,Αλέκο Αραπάκη,Ιάκωβο Ηλία,Ανέστη Αρβανιτόπουλο,Θεμιστο- κλή Αγγελή,Δημήτρη Λαβίδα,Παναγιώτη Σαρίκα,Γιώργο Αραπάκη.

Η φωνή του έμεινε αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου,γι’ αυτό και τραγουδούσε μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του.Η τελευταία φορά που τραγούδησε ήταν στα Τρίκαλα της Κορινθίας,την ημέρα του Σταυρού (14-9) στο πανηγύρι.Μετά από 24 μέρες απεβί- ωσε,στις 8 Οκτωβρίου του 1977 από ανακοπή.Ο κορυφαίος του δημοτικού μας τραγου- διού άφησε την τελευταία του πνοή στο νησί που γεννήθηκε και έζησε.

Από τον πλούτο της δισκογραφίας του Παπασιδέρη διαλέξαμε ένα ελάχιστο δείγμα για να σας θυμίσουμε τραγούδια με τα οποία μεγάλωσαν και ψυχαγωγήθηκαν ολόκληρες γενιές και που ακόμη είναι αξεπέραστα.Έτσι ενδεικτικά αναφέρουμε 50 τραγούδια εκ των οποίων τα 20 είναι από τα πιο παλιά του,δηλ. πριν το 1935 και τα 30 είναι από τα πιο γνωστά του που είναι και κλασσικά.

Τα πρώτα τραγούδια

. «΄Εχω πολλά παράπονα» Αμανές 1929

. «Σαν το νεκρικό κερί Αμανές» 1929

. «Ποιος είδε τέτοιο θαύμα» Επιτραπέζιο 1930

. «Ο Τσέλιος ο Βασίλης» Κλέφτικο 1930

. «Εξήντα Κλέφτες είμαστε» Κλέφτικο 1930

. «Πάρε Μαριώ τη ρόκα σου» Συρτό 1931

. «Η Θεωνίτσα» Κλέφτικο 1931

. «Σου είπα μάνα πάντρεψέ με» Τσάμικο 1931

. «Βασίλω Καλαματιανή» Καλαματιανό 1931

. «Στ’ Αναυπλιού το Παλαμίδι» Τσάμικο 1932

. «΄Ολες οι Δάφνες» Τσάμικο 1932

. «Θ’ αφήσω γένια και μαλλιά» Καλαματιανό 1932

. «Ποιος ασίκης σαν εμένα» Καλαματιανό 1932

. «Ρά Καμπάνα Παπαντήσε» Καλαματιανό 1933

. «Συ που σέρνεις το χορό» Καλαματιανό 1933

. «Η Εβραιοπούλα» Καλαματιανό 1934

. «Λεμονάκι Μυρωδάτο» Καλαματιανό 1934

. «Του Γάμου το τραγούδι» Καλαματιανό 1934

. «Οι όμορφες της Λειβαδιάς» Τσάμικο 1934

. «Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς» Τσάμικο 1935

Δημοφιλέστερα

. «Σαν πας πουλί μου στο Μωριά» Κλέφτικο

. «Κόρη που πας στον ποταμό» Καλαματιανό

. «Τριανταφυλλάκι θα γινώ» Συρτό

. «Πρωτομαγιά μου τάριξες» Τσάμικο

. «Μας πήρε το ποτάμι» Καλαματιανό

. «Αυτά τα μάτια τα γλυκά» Συρτό

. «Μαράθηκε η κιτρολεμονιά» Τσάμικο

. « Λαλούδι της Μονεμβασιάς» Συρτό

. «Σε ωραίο περιβόλι» Τσάμικο

. «Μπροστά χορεύει ο Αυγερινός» Συρτό

. «Στης ματζουράνας τον ανθό» Τσάμικο

. «Σαράντα παληκάρια» Τσάμικο

. «Πουλάκι ξένο» Τσάμικο

. «Σαράντα πέντε λεμονιές» Καλαματιανό

. «Πλάτανος» Τσάμικο

. «΄Ολες οι μελαχροινές» Συρτό

. «Μαρία Πενταγιώτισσα» Τσάμικο

. «΄Ενας Αητός» Τσάμικο

. «Το φεγγάρι κάνει κύκλο» Συρτό

. «Αμάραντος» Τσάμικο

. «Το πανηγύρι» Συρτό

. «Νάταν τα νειάτα δυο φορές» Τσάμικο

. «Στην κεντημένη σου ποδιά» Συρτό

. «Ιτιά Μοσχοϊτιά» Τσάμικο

. «Πουλιά μου διαβατάρικα» Τσάμικο

. «Κάτω στου Βάλτου τα χωριά» Τσάμικο

. «Παπάκι» Καλαματιανό

. «Σήκω Διαμάντω» Τσάμικο

. «Συννέφιασε ο Παρνασσός» Τσάμικο

. «Καραϊσκάκης» Κλέφτικο

Κριτικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαρακτηριστικά και ανάλογα του μεγέθους του έργου του Γιώργου Παπασιδέρη είναι τα σχόλια δύο σημαντικών προσώπων στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού,της Δόμνας Σαμίου και του Γιώργου Κόρου. Συγκεκριμένα,το Μάρτιο του 1994 η Δόμνα Σαμίου είπε για τον Παπασιδέρη: "Ο Γιώργος Παπασιδέρης και η Γεωργία Μητάκη είναι δύο μεγάλοι ερμηνευτές του δημοτικού τραγουδιού,ιδιαίτερα των τραγουδιών της Κεντρικής Ελλάδος με τα οποία ασχολήθηκαν και χαρακτήρισαν μια εποχή 30-40 χρόνων.Ο Γιώργος Παπασιδέ- ρης τραγούδησε με τέτοιο τρόπο αυτά τα τραγούδια που και σήμερα λέμε «αυτό είναι του Γιώργου» εννοώνας ότι,είτε ήταν δικό του είτε παλιό δημοτικό,ο Παπασιδέρης το ζωντάνεψε και το έκανε κλασσικό και αθάνατο.Το Γιώργο δεν τον γνώριζα προσωπικά,αλλά επειδή 50 χρόνια ασχολούμαι με τη συλλογή και αναπαραγωγή δημοτικών τραγουδιών,από εμπειρία μου μπορώ να πω ότι ήταν κορυφαίος ερμηνευτής και έγινε μέτρο σύγκρισης της ικανότητος των άλλων".

Ο Γιώργος Κόρος τον Ιούνιο του 1994 είπε τα εξής: «Ο Γιώργος Παπασιδέρης κατ’ αρχάς ήταν πολύ καλός άνθρωπος,άξιος,δυναμικός και εργατικός.Στο χώρο του δημοτικού τραγου- διού άφησε εποχή.Πολλοί νέοι καλλιτέχνες σήμερα προσπαθούν να τον μιμηθούν».

Ο Γιώργος Παπασιδέρης γνώρισε το νεαρό Γιώργο Κόρο σε συνεργασίες τους σε γάμους και πανηγύρια.Με το βέτο που είχε τότε απαίτησε να γίνει η πρώτη δισκογραφική δου- λειά του Κόρου σ΄ ένα απ’ τα τραγούδια του,το 1952 στην «Columbia».Έτσι τον βοήθησε να ξεκινήσει την καριέρα του.

Άλλες πληροφορίες,τραγούδια κλπ. θα βρείτε και στη σελίδα που είναι αφιερωμένη σ΄ αυτόν.Δείτε την εδώ

Η μουσική εκπομπή "Το αλάτι της γης (ΕΡΤ1) στις 27/7/2014 ήταν αφιερωμένη στον Γιώργο Παπασιδέρη.Απολαύστε την:

Γ. Β. Πέππας