Π.Δ. Κουπιτώρης,Μελέτη Ιστορική & Φιλολογική περί των Αλβανών,1879

Το βιβλίο αν και είναι ολιγοσέλιδο (65 σελίδες) είναι εξαι- ρετικά πυκνό σε πληροφορίες και περιεκτικό σε υψηλό βαθ- μό.Παρουσιάζονται σχεδόν όλοι οι συγγραφείς με βιβλιογρα- φικές αναφορές στους Αρβανίτες από το μέσο Βυζάντιο ως το τέλος του 19ου αιώνα.Υπάρχει μάλιστα και η αξιολόγησή τους.Σε αυτήν μπορεί να παρατηρήσει κανείς με ποιον τρόπο ο άφιλος για τους Έλληνες τρόπος γραφής των Φαλμεράγιερ και Χαν επηρέασε/επηρεάζει σύγχρονους ανθέλληνες πρε- σβευτές του ΠελασγοΙλλυρισμού.

Ιδιαίτερη ενότητα αφιερώνει ο Κουπιτώρης στην Καυκάσια Αλβανία.Παρουσιάζει μάλιστα και μία λέξη από την γλώσσα των κατοίκων της (Κάσπιον όρος=Καύκασος).Δεν πρέπει να προσπεράσει αδιάφορα κανείς την ενδεχόμενη ελληνικότητα αυτής της περιοχής,κάτι που παραδίδεται και από τον μύθο.

Παρακάτω ο συγγραφέας παρουσιάζει το γνωστό ''πάτερ η- μών'' σε αντιπαραβολή με απόδοση στα λατινικά και στα αρ- βανίτικα της Ύδρας.Το εγχείρημα του Υδραίου φιλόλογου Κουπιτώρη φανερώνει πόσο απαιτητικό και επίπονο πράγμα αποτελεί η γλωσσολογική αποτίμηση του αρβανίτικου ιδιώματος,μια και πρέπει ο ερευνητής όχι μόνο να διαθέτει ευρύ και βαθύ φιλολο- γικό οπλισμό,μα και να γνωρίζει καλά τα αρβανίτικα.Αυτός ο συνδυασμός ελάχιστα,για να μην πούμε μηδαμινά,υπήρξε ως τώρα σε μελετητές,Έλληνες και ξένους.Ο Κουπιτώρης συνδύαζε και τις δυο απαιτήσεις και παρουσιάζει ως προσωπική επιστημονική συνθετική άποψή του ότι οι αρβανίτες αποτελούν αρχική πληθυσμιακή ομάδα του ελληνολατινικού κόσμου.Έτσι,ερμηνεύει και τα Αρβα-νίτικα: κομμάτι της ελληνολατινικής γλωσσικής ομοεθνίας με βόρεια δάνεια (κελτικά,γοτθικά) και αργότερα τουρκικά και σλαβικά.

Η όλη θεώρηση του Κουπιτώρη (αρβανίτης από την Ύδρα,υπήρξε φιλόλογος & πανεπιστημιακός. Στόχος του -όχι μόνον αυτού- η ενσωμάτωση όλης της [τουρκοκρατούμενης τότε,1879] Ηπείρου στο Ελληνικό κράτος),αν και με σφάλματα,καταλήγει στην παραδοχή των αρβανίτικων ως πρώιμο ιδίωμα της ελληνικής.Αξίζει να διαβάσει κανείς την αιτιολογία του για το πώς περιορίστηκε αυτό το μόρφωμα γεωγραφικά και κοινωνικά.Σπουδαία επίσης εκτιμώ την διεύρυνση με βιβλιογραφι- κές υποστηρίξεις της έννοιας της βαρβαρικής γλώσσας,που σήμαινε και γλωσσική διάλεκτος.

Συμπερασματικά,το βιβλίο αυτό αποτελεί απαραίτητη πηγή για κάθε μελετητή των Ελλήνων Αρ- βανιτών,υπό την προϋπόθεση ότι ο ερευνητής θα πρέπει να διαθέτει την ανάλογη επιστημοσύνη για να αξιοποιήσει τις παρατιθέμενες χρήσιμες πληροφορίες.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος-Συγγραφέας

Κατεβάστε: Π.Δ. Κουπιτώρης,Μελέτη Ιστορική & Φιλολογική περί των Αλβανών,1879

Αρβανίτες και 1821

    Οι Αρβανίτες και η Επανάσταση του ‘21

“ Οι μισοί Έλληνες είναι Αρβανίτες”...”Οι Αρβανίτες απελευθέρωσαν την Ελλάδα το ‘21”

Αυτές οι φράσεις που κυκλοφορούν σε τόπους του διαδικτύου με “ανάγκασαν” να ψάξω λίγο για να δω αν ισχύουν ή όχι.Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στους λόγους που κάνουν κάποιους να γράφουν αυτές τις φράσεις και άλλες παρόμοι- ες,αλλά νομίζω ότι τις περισσότερες φορές γράφονται κακόβουλα με την προοπτική να θίξουν το εθνικό αίσθημα των Ελλήνων,λες και οι Αρβανίτες δεν είναι κομμάτι των Ελλήνων…

Αυτοί που θίγονται περισσότερο πιστεύω ότι είμαστε οι Αρβανίτες,που τέτοιου είδους φράσεις μας κάνουν να φαινό- μαστε σαν ένα ξένο προς τον Ελληνισμό,ή Ρωμιοσύνη αν θες,στοιχείο,συγγενεύον περισσότερο με κάποιους "καλοπρο- αίρετους" γείτονές μας.

Προσπαθώ να συγκεντρώσω μερικά στοιχεία για τη γεωγραφική κατανομή και πληθυσμό των Αρβανιτών στη νότια Ελλάδα απαντώντας στην πρώτη φράση (“Οι μισοί Έλληνες είναι Αρβανίτες”) και ακολούθως την συμμετοχή τους στην Επανάσταση του ΄21 απαντώντας στη δεύτερη φράση (“Οι Αρβανίτες απελευθέρωσαν την Ελλάδα το ‘21”).

Ταυτόχρονα πιστεύω ότι χρειάζεται να διευκρινίσουμε ποιοι από τους αγωνιστές του ΄21 (από τους “διάσημους”…) είχαν αρβανίτικη καταγωγή,γιατί πολλές ανιστόρητες αξιώσεις γράφονται στο διαδίκτυο.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το ερώτημα του πληθυσμού των Αρβανιτών κυρίως τον 19ο αιώνα,όταν η γλώσσα μιλιόταν σχεδόν καθολικά από τους αρβανίτικης καταγωγής Έλληνες και ήταν πιο εύκολη η “διάκρισή” τους,αρχίζοντας από το σοβαρό,και όσο είναι δυνατό απαλλαγμένο από διαδεδομένα παραϊστορικά στοιχεία,βιβλίο του Κ. Μπίρη “Αρβανί- τες,οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού, η ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών”.

Ο Μπίρης (Αρβανίτης ο ίδιος,αν και όχι ιστορικός) στο κεφάλαιο του δημογραφικού απολογισμού τονίζει το μεγάλο λάθος των όσων ξένων (προξένων,περιηγητών) ασχολήθηκαν με αυτό το θέμα,οι οποίοι αντιεπιστημονικά εύκολα χαρακτήρισαν το κράμα των γηγενών με τους πάροικους Αρβανίτες που ήταν πια δίγλωσσο ως Αλβανούς.

Ας δούμε τι έγραφε ο Johann Georg von Hahn (Albaneische Studien,1854) o οποίος θεωρείται ο πατέρας της "αλβανο- λογίας" και έζησε στην Ελλάδα πάνω από 20 χρόνια,αφού από το 1843 ως το 1869 διετέλεσε διαδοχικά ως πρόξενος της Αυστρίας στα Γιάννενα,τη Σύρο και τέλος στην Αθήνα ως Γενικός Πρόξενος.Στον πίνακα που παραθέτει στο προανα- φερόμενο βιβλίο αναφέρει κατά τόπο τον πληθυσμό των Αρβανιτών στην Ελλάδα και καταλήγει στο σύνολο των 173.000 Αρβανιτών,όταν η Ελλάδα είχε πληθυσμό,σύμφωνα με την απογραφή του 1856, 1.096.810.

Ο Hahn όμως στον πρόλογό του,τον οποίο έγραψε αργότερα,αναφέρει το λάθος που έκανε να αναφέρει στον πίνακα 10.000 Αρβανίτες στο Σπερχειό και άλλους 5.000 στη Φωκίδα όπου,όπως αναφέρει και ο Μπίρης,δεν υπήρχαν καθόλου!!

Αναφέρει μάλιστα στον πρόλογό του ότι πολλοί αμφισβήτησαν τους υπολογισμούς του,όπως και αυτός ο Finlay (γνωστός για τα βιβλία του για την Ελλάδα και κυρίως για την Επανάσταση),ο οποίος υπολόγισε τους κατοίκους των περιοχών που μιλιέται η αρβανίτικη σε 100.000 και ο οποίος περιέργως στο βιβλίο του ανεβάζει τον αριθμό σε 200.000 χωρίς να δίνει τις κατανομές.

Δεχόμενοι τα γραφόμενα του Hahn ως πιο σημαντικά από κάθε άλλον της εποχής του λόγω των γνώσεών του περί "αλβανολογίας" και της διαμονής τόσων χρόνων στην Ελλάδα βλέπουμε ότι ο αριθμός των Αρβανιτών περιορίζεται μετά από τις διορθώσεις που έκανε ο ίδιος (ο Hahn) σε 158.000,το οποίο αντιστοιχεί ποσοστό περίπου 14 τοις εκατό του συνόλου του πληθυσμού της τότε ελεύθερης Ελλάδος.

Αναλυτικότερα ο Hahn αναφέρει 55.000 Αρβανίτες στην Αττικοβοιωτία (συν τη Σαλαμίνα) σε σύνολο 116.021 κατοίκων.

Στη νότια Εύβοια αναφέρει 25.000 σε συνολικό πληθυσμό 72.368 (όλης της Ευβοίας).

Στην βόρεια Άνδρο αναφέρει 6.000 σε σύνολο κατοίκων του νησιού 19.376.

Στην Αργολίδα με τα νησιά του Αργοσαρωνικού (Ύδρα, Σπέτσες, Πόρος) αναφέρει 47.000 σε σύνολο 75.501 κατοίκων εκ των οποίων οι μονόγλωσσοι ελληνόφωνοι βρίσκονται κυρίως δυτικά και βόρεια του Άργους αλλά και στα δύο κέντρα, Άργος και Ναύπλιο.

Επίσης αναφέρει στην Αχαΐα και Κορινθία 15.000 Αρβανίτες σε σύνολο 129.000 κατοίκων.Εκ των οποίων οι της Αχαΐας κατοικούν στα Αρβανιτοχώρια ή Ζουμπατοχώρια στις δυτικές υπώρειες του Παναχαϊκού (καλοκαίρι) και σε μερικά χωριά της πεδιάδος του δήμου Δύμης και Φαρών (χειμώνα).Στην Κορινθία η αρβανίτικη γλώσσα επικρατεί στα ανατο- λικά,αλλά και στην περιοχή του σημερινού δήμου Σικυωνίων (βλέπε αναλυτικότερα παρακάτω).

Για την υπόλοιπη Πελοπόννησο αναφέρει με ερωτηματικό 10.000 Αρβανίτες,οι οποίοι εντοπίζονται σε μικρές συστάδες χωριών,όπως των Σουλιμοχωρίων Μεσσηνίας (οι Ντρέδες όπως αποκαλούνται),στην περιοχή Ζάρακα,κυρίως,της Λακωνίας και σε κάποια χωριά στον σημερινό δήμο Ηραίας στην Αρκαδία (Παλούμπα κ.ά.).

Ο Μπίρης ασχολείται και με τον γεωγράφο Alfred Philippson,ο οποίος περιηγήθηκε στην Πελοπόννησο το 1889 γράφοντας το «Zur Ethnographie des Peloponnes,Pettersmans Mitteilungen»,1890.Αυτός ο συγγραφέας αναφέρει ότι κατάφερε…να υπολογίσει τους Αρβανίτες της Πελοποννήσου και των νησιών της Ερμιονίδος με τον αριθμό των 90.253 Αρβανιτών σε συνολικό πληθυσμό της ίδιας περιοχής 730.000 κατοίκων,ήτοι 12% επί του συνολικού πληθυσμού και 9.5% όσον αφορά την Πελοπόννησο.Επίσης υπολογίζει τους Αρβανίτες όλων των περιοχών της Ελλάδας της εποχής του σε 224.000,όταν ο πληθυσμός της Ελλάδας την ίδια χρονιά σύμφωνα με την απογραφή ήταν 2.187.208,που σημαίνει 10% Αρβανιτών επί του συνόλου του ελληνικού πληθυσμού (της ελεύθερης Ελλάδας).Τον ίδιο χρόνο ο δραστήριος γιατρός από την Πάτρα Χ.Π. Κορύλλος έγραψε την «Εθνογραφία της Πελοποννήσου» (Πάτρα,1890),αφού περιηγήθηκε στην Πελοπόννησο και συνέλεξε στοιχεία για τους τόπους που αναφέρει ο Philippson στο βιβλίο του,λαμβάνοντας υπόψη και γνώμες δημάρχων και βουλευτών των εκεί επαρχιών κατέληξε στον αριθμό 71.037 (50.352 για την Πελοπόννησο και 20.685 για τα νησιά) που σημαίνει σε σύνολο 730.000 κατοίκων της ίδιας περιοχής ποσοστό 9,5% και 7% για την Πελοπόννησο.

Επίσης,το κρατικό Βρετανικό "Handbook of Greece,1918,Naval Staff-Intelligence Division" σελ.72,αναφέρει αναλύοντας την εθνογραφία της Ελλάδος ότι οι Αρβανίτες δεν ξεπερνούν το 1/12 του πληθυσμού (περίπου 8,5%,την εποχή πριν τις ανταλλαγές πληθυσμού,και χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στο Ελληνικό κράτος η Δ. Θράκη και τα Δωδεκάνησα).

Ο Μπίρης όμως θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι ξένοι ερευνητές είναι να θεωρούν αυτό το περίπου 10% του Ελληνικού πληθυσμού ως απόλυτα αρβανίτικο,μη υπολογίζοντας το συγκερασμό που προηγήθηκε,δηλαδή,των γηγενών ελληνόφωνων με τους αρβανιτόφωνους έποικους.Ο Μπίρης αναφέρει την άποψη του Philippson ότι πολλοί από αυτούς,που θεωρεί Αρβανίτες,έχουν ονόματα και ιδίως επίθετα αποκλειστικά σχεδόν ελληνικά.Μελετάει λοιπόν τον αριθμητικό καθορισμό της αναλογίας επωνύμων στους κοινοτικούς καταλόγους των κατοίκων των αρβανιτό- φωνων περιοχών και παραθέτει κάποιες από τις παρατηρήσεις του: επώνυμα

α)από αρβανίτικους χαρακτηρισμούς,Μπάρδης (άσπρος),Σκλέπας (κουτσός),Κούκης (κόκκινος),Πρίφτης (παπάς), Τρίμης (παλληκάρι) κλπ. β)από αρβανίτικα ονόματα,Κόλιας (Νικόλας),Γκίκας (Ακίνδυνος),Γκίνης (Αργύρης), Γκιώνης (Κοσμάς), Νάστας (Αναστάσης) και

γ)καθαρά ελληνικά όπως,Τριανταφύλλου,Οικονόμου,Παπαϊωάννου,Αποστόλου,Σωτηρίου,Μοραΐτης,Μανιάτης κλπ. Τέλος υποστηρίζει ότι η αναλογία ανάμεσα στα επίθετα των Αρβανιτών είναι 40% ελληνικά,35% διφορούμενα και 25% αρβανίτικα.

Ελληνικά επώνυμα βρίσκουμε ακόμα και στους σημερινούς Arberesh της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας δηλώνοντας έτσι το μέγεθος της επιμειξίας των Αρβανιτών με των ντόπιων όταν ήρθαν στον Μοριά.Αυτή η επιμιξία έγινε μόλις σε διάστημα δύο γενεών (!). Ο Τίτος Γιοχάλας στην συνεδρία της 6ης Ιουνίου του 1974 στην Ακαδημία Αθηνών και στην ομιλία του με τίτλο «Επόψεις του Ελληνισμού των αλβανικών κοινοτήτων της Σικελίας» αναφέρει αρκετά ελληνικά επώνυμα Αρβανιτών (Arberesh) της Σικελίας.Αναφέρει λοιπόν τα πλέον συνήθη ελληνικά επώνυμα που βρήκε στα βιβλία του αρχείου ελληνόρυθμου ναού της Martorana και είναι τα εξής: Βαπτισμένος,Διαμάντης,Λογοθέτης,Μυ- στράς,Κυπαρήσιος,Τηνιακός,ΛάσκαριςΠαντελεήμονος,Αρκολαίων,Καντιώτης,Φωκάς,Χρυσόπουλος,Παλαμάρης,Πα- παδόπουλος,Κυπριώτης,Ραβδάς.Αλλά και σε άλλες αρβανίτικες κοινότητες της Σικελίας συναντάμε τα επώνυμα: Αγιοβλασίτης,Αργυρόπουλος,Χαλκιόπουλος,Καλύβας,Καλογιάννης,Καλογεράς,Καβαδής,Κεφαλάς,Κοντολέων,Δρο- σερός,Χρυσόπουλος,Γερογιάννης,Μακρής,Πανταλαίων,Παπαδάς,Παλαιολόγος,Παριώτης,Προβατάς,Ροδιώτης,Σκορ- δίλης, Σκυλίτζης,Σοφιανός, Θεοδωρόπουλος κ.ά.

Ακόμα και η γλώσσα των Αρβανιτών και δη αυτή των Σουλιωτών ήταν γεμάτη από ελληνικές λέξεις,όπως σωστά παρατηρεί και ο Τίτος Γιοχάλας στο λεξικό του Μάρκου Μπότσαρη (Το αστείο είναι ότι ο άνθρωπος αυτός,ο οποίος έγραψε ένα ελληνοαρβανίτικο λεξικό,από κάποιους λέγεται ότι δεν ήξερε καν ελληνικά!!!!),εκδοθέν το 1980 και σελ.76-80,ότι σε σύνολο 1494 αρβανίτικων λημμάτων του λεξικού,τα 361 αποτελούν γλωσσικά δάνεια από τη ελληνική,από την τουρκική τα 187,από την ιταλική τα 21 και 2 από άλλες γλώσσες.

Ας αναφέρουμε τα στάδια εποίκισης Αρβανιτών στις ελληνικές περιοχές σύμφωνα με τον Μπίρη.Σημειώνει ο συγ- γραφέας ότι λόγω έλλειψης πηγών για μερικές φάσεις εποικισμού αρκείται,βασιζόμενος σε προηγούμενες περιπτώ- σεις,στην εκτίμηση του αριθμού των εποίκων κατά την αναλογία της εκτάσεως της χώρας για τη οποία πρόκειται και του πλήθους των χωριών που έγιναν γνωστά ως αρβανιτοχώρια:

Το 1330 ο Μανουήλ Καντακουζηνός έφερε στο δεσποτάτο του Μορέως. . .8000 Αρβανίτες

Το 1383 οι Καταλανοί έφεραν στην Λοκρίδα,στην Βοιωτία και στα βόρεια και τα δυτικά κράσπεδα της Αττικής άγνωστο αριθμό Αρβανιτών.

Αρβανίτες,οι οποίοι με τις οικογένειες τους υπολογίζονται σε: . . . . . .3.200

«Κατά τεκμήριο εκτάσεως της χώρας αυτής και του πλήθους των χωριών: . . . . . . . . . 20.000

«Το 1384 ο Νέριος Ατζαιόλης έφερε στην Κορινθία 800 καβαλλαρέους

To 1405 ο Θεόδωρος Παλαιολόγος έφερε στο δεσποτάτο του Μορέως. . .10.000

«Το 1405 ο Κεντυρίων Ζαχαρίας έφερε στην δυτική πλευρά της Πελοποννήσου άγνωστο αριθμό Αρβανιτών.Κατά τεκμήριο έκτασης της χώρας και πλήθος χωριών . .15.000

«Το 1402 και το 1425 οι Βενετοί έφεραν στην Εύβοια άγνωστο αριθμό Αρβανιτών.

Κατά τεκμήριο εκτάσεως της χώρας και πλήθους χωριών. . . . . .10.000

«Το 1418 ο Αντώνιος Ατζαιόλης έφερε στα Μεσόγεια της Αττικής άγνωστο αριθμό Αρβανιτών. Κατά τεκμήριο έκτασης και πλήθους χωριών. . . . .15.000

«Σύνολο 81.200

Η εκτίμηση αυτή του Μπίρη,αν και αντιεπιστημονική,δεν πρέπει να απέχει πολύ από την πραγματικότητα,αφού ο Βενετός Γενικός Προβλεπτής Stefano Magno στο "Annali Veneti" αναφέρει ότι ο πληθυσμός των Αρβανιτών στην Πελο- πόννησο το 1453 ήταν περίπου 30.000.

Αυτό που σημειώνει ο Μπίρης είναι ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από αυτούς τους Αρβανίτες που κατέβηκαν στην Ελλάδα μετανάστευσε αργότερα στην Κάτω Ιταλία και είναι αυτών οι απόγονοι Arberesh που τραγουδάνε και σήμερα για τον όμορφο Μοριά (Bukura More) όπου έθαψαν τους πατεράδες τους.

Οι Αρβανίτες αυτοί που συναντάμε στην νότια Ελλάδα αντιπροσωπευόμενοι από τους παραπάνω αριθμούς είναι οι ίδιοι που συναντάμε στην Αιτωλοακαρνανία-Άρτα-Θεσσαλία οι οποίοι μετά από την επικράτηση του Κάρολου Τόκκου εδιώχθησαν και για διάφορους άλλους λόγους για τους «προσωρινά Θεσσαλιώτες», ώστε σήμερα να έχουν αφήσει μόνο ορισμένα τοπωνύμια,όπως Ζαπάντι,Κομποθέκρα ,Κριεκούκι κ.α.

Παραθέτω επίσης κάποιες πληροφορίες γύρω από τους Αρβανίτες που είναι πολύ σημαντικές.

Ο Άγγελος Έμμος,Βενετός κυβερνήτης της Πελοποννήσου κατά τα έτη 1703-1706,χαρακτηρίζει τους Αρβανίτες: «γένος άθλιον,περιορισθέν μετά των οικογενειών αυτών εις τα κρησφύγετα των όρεων,εν πενιχραίς καλύβαις,αποζών εκ των προϊόντων των ποιμνίων, ων αυτοί σχεδόν αποκλειστικώς εισίν οι επιμεληταί».Ο δε διάδοχός του Φραγκίσκος Γριμάνης (1706-1709),επιεικέστερος,αυτά λέει για την Πελοπόννησο γενικά,αλλά και για τους Αρβανίτες ειδικότερα προς τη Γερουσία του: «Η Πελοπόννησος κατοικείται υπό Ελλήνων και Αλβανών,τούτων οι Έλληνες, πολυπληθέστεροι,οικούσι τας πόλεις και καταγίνονται εις το εμπόριον και τη ναυτιλίαν,οι δε Αλβανοί οίτινες τοσούτον έχουσι συγχωνευθή μετά των Ελλήνων,ώστε δεν θεωρούνται αποτελούντες ίδιαν φυλήν,αλλ’ απλώς διάφορον τάξιν,είσιν ολιγώτερον εύποροι και πεπολιτισμένοι,διάγοντες βίον πλάνητα και νομαδικόν και διαιτώμενοι το μεν θέρος εις τα όρη της Αρκαδίας,τον δε χειμώνα εις την Ηλίδα και την Αργολίδα και τα παράλια του Φαναρίου (Ερμιονίδα,Τροιζήνα και Επιδαυρίαν).»

(Στη φωτό: Ο χάρτης του Philippson,αντιπροσωπεύοντας τις παρατηρήσεις του,τις οποίες γενικά μπορούμε να δεχτούμε ως πραγματικές και μπορούμε να τις διασταυρώσουμε με τις άλλες πηγές που παραθέτω.)

Αργοσαρωνικός

Ας ξεκινήσουμε με την συμμετοχή των Αρβανιτών του Αργοσαρωνικού,κυρίως της Ύδρας και των Σπετσών,που τόσο και τόσο έχει υπερεκτιμηθεί η προσφορά τους στον Αγώνα το ΄21.

Πρώτα όμως λίγα λόγια για την καταγωγή των κατοίκων της Ύδρας βασιζόμενα στη βραβευμένη από την Ακαδημία «Ιστορία του εποικισμού της Ύδρας/Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου».Η καταγωγή των κατοίκων των δύο νησιών (Ύδρας, Σπετσών) είναι παρόμοια,οπότε η ιστορία εποικισμού της Ύδρας καλύπτει και αυτή των Σπετσών.Ο συγγραφέας λοιπόν αναφέρει ότι οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Αρβανίτες από τις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου που έφθασαν στα τέλη του 15ου αιώνα και ότι αργότερα (1540-1574) ήλθαν άποικοι "Αλβανόφωνοι" (από την Τροιζηνία και το Θερμί- σιο),κυρίως,αλλά και Ελληνόφωνοι από την Μονεμβασιά.Κατά τους ιστοριογράφους της Ύδρας Γ.Δ. Κριεζή και Α. Μιαούλη (σελ 35-48) από το 1580 ως το 1628 ποιμενικές κυρίως οικογένειες κατέφθασαν από την Πελοπόννησο,το 1635 ήλθαν κάποιες οικογένειες από την Αυλώνα της Αλβανίας,στα μέσα του 17ου αιώνα από την Κύθνο,το 1668 κατέφθα- σαν ελληνόφωνες οικογένειες από τα Βούρλα της Μικράς Ασίας (όπως αυτή του Γιακουμάκη (σημείωση: ελληνική απόδοση του ονόματος Ιάκωβος και όχι αρβανίτικη,που είναι Γκούμας),το 1668 ήλθε η οικογένεια των Βώκων (Μιαούληδων) από τα Φύλλα Ευβοίας (χωριό ελληνόφωνο, αρκετά βορειότερα από το όριο αρβανιτοφωνίας που φτάνει μέχρι την Αχλαδερή).Το 1750 και 1762 κατέφθασαν Αρβανίτες από το Κρανίδι και την Ερμιόνη,αλλά το κυρίως κύμα ήταν αυτό της εποχής που οι Τουρκαλβανοί,στους οποίους οι Τούρκοι είχαν αναθέσει να “συνετίσουν” τους Πελοπον- νήσιους μετά τα Ορλωφικά,λυμαίνονταν όλο το Μοριά.

Και άλλες σημαντικές οικογένειες από ελληνόφωνες περιοχές μετοίκησαν στις Σπέτσες,«αρβανιτοποιώντας» και τα ονόματά τους,όπως προφανώς και την γλώσσα που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους.Ο Διομήδης-Κυριάκος Αναστάσιος μας πληροφορεί ότι η πιο σημαντική οικογένεια των Σπετσών,οι Μεξαίοι,κατάγονταν από το Λεωνίδιο,την «πρωτεύουσα» των Τσακώνων.Οι Ορλοφαίοι (δεν ήταν βέβαια Ρώσοι,αλλά παρατσούκλι που έγινε επίθετο) και οι Λαζαραίοι ήταν Μανιάτες και στα χρόνια του Διομήδη-Κυριάκου τους αποκαλούσαν ακόμα «Μανιάτες».

Και ο πρωτοπόρος επαναστάτης της Ύδρας που κατάφερε και ξεσήκωσε το νησί,Αντώνης Οικονόμου ήλκε την κατα- γωγή του από την ελληνόφωνη Επίδαυρο Αργολίδας,από την οικογένεια των Τριχάδων,η οποία κατά το έτος 1668 μετανάστευσε στην Ύδρα σύμφωνα με τον Γ. Κριεζή.

Το 1679 ο περιηγητής De Fleury αναφέρει ότι η Ύδρα είχε 1000 κατοίκους.

Στην περίοδο της Επανάστασης η Ύδρα είχε 16.000 κάτοικους και 10.000 πάροικους απ’ όλη την Ελλάδα.

Οι κάτοικοι λοιπόν της Ύδρας λόγω του άγονου του εδάφους της νήσου τους στράφηκαν προς την αλιεία και κατέ- ληξαν στη ναυτιλία καταφέρνοντας έτσι μερικές οικογένειες να πλουτίσουν,ειδικά μετά των αποκλεισμό της Γαλλίας του Ναπολέοντα από τους Άγγλους,όταν οι Υδραίοι,αλλά και άλλοι Έλληνες ναυτικοί, κατάφερναν να σπάσουν τον αποκλεισμό και να πουλήσουν σιτάρι από την Ουκρανία σε υψηλότατες τιμές όπως είναι φυσικό.

Έτσι δημιουργήθηκαν πλούσιες και ισχυρές οικογένειες σαν αυτές των Κουντουριώτηδων,Βουλγάρηδων, Μπουμπού- ληδων (Σπέτσες) κ.ά.

Η αξίωση ότι κάποιοι από τους αγωνιστές της Επανάστασης δεν ήξεραν ελληνικά (!!) εκτός από ανιστόρητη είναι και αστεία.Να τι μας πληροφορεί ο Howe:

«Οι απόγονοι των Αρβανιτών όλοι μιλούν αρβανίτικα,όμως στην Ύδρα και στις Σπέτσες δεν υπάρχει άνδρας που να μη μιλάει τέλεια τα ελληνικά,τα οποία έμαθε από την παιδική του ηλικία,παρόλα αυτά μιλούν αρβανίτικα μεταξύ τους.»

Το ίδιο φαίνεται και σε άλλες πηγές.

Ας φτάσουμε λοιπόν στην συμμετοχή των Υδραιοσπετσιωτών στον Αγώνα που είναι σαφώς υπερεκτιμημένη,μέσα από τα γραφόμενα ιστορικών και απομνημονευματογράφων της εποχής.Το γενικό συμπέρασμα που πιστεύω ότι βγαίνει είναι ότι οι νησιώτες του Αργολικού (με μερικές φωτεινές εξαιρέσεις,όπως αυτή του Αντώνη Οικονόμου,που ανάγκασε τους “Νοικοκύρηδες” να σηκώσουν επαναστατικά πανιά και ως ανταμοιβή είχε την δολοφονία του στις 16 Δεκεμβρίου του 1821 από ανθρώπους των Νοικοκύρηδων της Ύδρας) είναι ότι κινήθηκαν με ιδιοτέλεια και απαράμιλλο τοπικισμό.

Όπως προανέφερα ο Αντώνης Οικονόμου (Υδραίος) μαζί με τον έτερο Υδραίο Γκίκα (Ακίνδυνο) Θεόδωρου Γκίκα και την βοήθεια Μωραϊτών Φιλικών που είχαν καταφύγει στην Ύδρα ώστε να πείσουν τους ντόπιους να ξεσηκωθούν,κατά- φεραν να αναγκάσουν τους Νοικοκυραίους να σηκώσουν την σημαία της Επανάστασης.Αυτοί οι Μωραΐτες ήταν οι Πέτρος Μάρκεζης (Τσάκωνας), Γεώργιος Αγαλόπουλος (Μυστρά),Ν. Σπηλιοτόπουλος (Δημητσάνα),Ι. Στρατηγόπουλος (Λαγκάδια),Παν. Μπεγλής (Ζυγοβίστι) και Γιώργης Μαυρομιχάλης (φυσικά Μανιάτης).

Φυσικά η…μεγαλύτερη μορφή των Υδραίων ήταν ο Γιώργης Κουντουριώτης… που στάθηκε εμπόδιο εμπρός της ενότητας των Ελλήνων. Τι εννοώ;

Χρυσανθόπουλος Φώτιος - Φωτάκος

Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Α',σελ. 111

«Η Διοίκησις, ως κοινή μητήρ ,δεν θέλει αδιαφορήσει και εις τας πολεμικάς χρείας, και φθάσαντος του δανείου θέλει σας οικονομήσει αναλόγως.Τα πολεμικά πλοία εξ Ύδρας και Σπετσών δεν εκπλέουσιν ακόμη εξ αιτίας όπου το ταμείον δεν έχει χρήματα να πληρώσει τους ναύτας,άμα όμως φθάσουν τα χρήματα και πληρωθούν οι ναύται θέλουν έβγει ευθύς επειδή είναι έτοιμα [...]

Εν Μύλοις Ναυπλίου τη 27 Μαίου 1824

Ο Πρόεδρος

Γ.Κουντουριώτης»

Τί είναι αυτή η επιστολή; Είναι η πατριωτική απάντηση του Κουντουριώτη προς τους άμοιρους Κασιώτες που έβλεπαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο να περιτριγυρίζει το νησί τους.Να η αγωνιώδης έκκληση τους:

«Σεβαστή Διοίκησις

Με μέγιστην βίαν,γράφομεν όλοι οι ομογενείς κάτοικοι της νήσου Κάσου,κλαιόμενοι εις την Σεβαστήν Διοίκησιν, ειδοποιούντες την υμετέραν κορυφήν,ότι τρεις ημέρας έχει σήμερον ο αιγυπτιακός στόλος όπου έχει πλόκον την νήσον ημών,καθ’ όλα τα μέρη,μάλιστα την ημέραν της Αναλήψεως μας έκαμε και έναν φοβερό πόλεμο,πλήν χάριτι,δεν εβλάφθη ουδείς των χριστιανών,λοιπόν παρακαλούμεν την Σεβαστήν ημών Διοίκησιν και μητέρα να μας προφθάση βοήθειαν θαλάσσιον και λοιπά,διόνομα και αγάπην του Θεού,κάμετε έλεος δια ημάς τους κατοίκους της νήσου Κάσου,επειδή και η γενναιότης και μεγαλοψυχία ημών είναι μεν πρόθυμοι,όμως κατά την θαλάσσιον δύναμιν πολύ σας παρακαλούμεν να μας προφθάσετε[...].Ταύτα ιδεάζοντες την Υπέρτατην ημών Διοίκησιν την παρακαλούμεν μετά δακρύων αμέσως και χωρίς αναβολήν καιρού να μας προφθάσετε εις την άνωθεν θαλάσσιον δύναμιν[...]

Εκ Κάσου 1824 τη 17 Μαίου

Όλοι οι κάτοικοι της νήσου Κάσου.»

Φυσικά οι Κουντουριωταίοι είχαν πιο σημαντικά θέματα να τους απασχολούν,όπως η καταδίωξη των ληστών (!) που θα πρόδιδαν το έθνος,δηλαδή των Κολοκοτρωναίων,Νικηταράδων και άλλων.

Πιστεύω πως όλοι ξέρουμε τι συνέβη μετά στην απροστάτευτη Κάσο…σφαγές και εξευτελισμοί.Οι Υδραίοι “θρηνο- λογούντες” στέλνουν αυτό εδώ το γράμμα:

«Ενώ θρηνολογούμεν την ανέλπιστον καταστροφήν της Κάσου,πρέπει να ομολογήσωμεν,ότι η προσβολή του εχθρού εκεί διέσωσε τας νήσους μας,τας οποίας ημπορούμε να καταλάβη αιφνιδίως ως εκείνην».

Ανέλπιστον;;;

Φυσικά,τα ταμεία δεν ήταν αρκετά για να σωθεί η Κάσος…

Δεν απελπίστηκαν όμως…είδαν και τα θετικά στοιχεία της καταστροφής της Κάσου…:

“… η προσβολή του εχθρού εκεί διέσωσε τας νήσους μας (Υδραίοι προς Σπετσιώτες),τας οποίας ημπορούσε να κατα- λάβη αιφνιδίως ως εκείνην.Εις μάτην όμως και η ειδοποίησις αυτή μας δίδεται δια της θείας πρόνοιας,εάν εισέτι κωφεύσωμεν και φράξωμεν τας αισθήσεις μας.”

Δεν είχαν λεφτά τα ταμεία της Κυβέρνησης; Που πήγαν τα δάνεια;

«Οι πληρωμές που έγιναν δεν είχαν σχέση με τις αναγκαιότητες του δημόσιου καλού,αλλά εξαρτιόνταν από την επιρροή ατόμων,μέλη της Κυβέρνησης.Το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου δανείου δόθηκε στους πλοιοκτήτες και ναύτες αυτού που αποκαλούσαν Ναυτικό και η μερίδα του λέοντος πήγε στους Αρβανίτες της Ύδρας και των Σπετσών.Ο εμφύλιος πόλεμος κατάπιε πολλές δόσεις.»

    

[Στη δεξιά φωτό,πίνακας του Peter von Hess παρουσιάζει τον Α. Οικονόμου ομιλούντα προς άλλους Υδραίους.]

Το κακό έγινε δηλαδή στην Κάσο,αν και θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν όχι να μετριασθεί η κακοτυχία των Κασιωτών.Ο στόλος όμως αυτός που λεηλάτησε και έσφαξε στην Κάσο δεν θα μπορούσε να μείνει “άπραγος”.Το λογικό ήταν να ξεκινήσει για άλλο μέρος του Αιγαίου και να “συνετίσει” και άλλους νησιώτες.

Οι κεφαλές της Ύδρας είχαν κάποιες πολύ σοβαρές ενδείξεις για τον στόχο του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και αυτός ήταν τα Ψαρά.Να οι προειδοποιήσεις:

α.) Ο Γραμματέας του Επάρχου Μυκόνου είχε γράψει στην Ύδρα ότι η αρμάδα του Χοσρέφ πέρασε την 1 του Ιούνη έξω από τα Ψαρά και φουντάρισε στη Μυτιλήνη.

β) Οι γραμματείς της καγκελαρίας του Πόρου οι οποίοι γράφανε στην Ύδρα ότι «Η απόφασις του Χοσρέφ είναι πρώτον δια τα Ψαρά να κτυπήση και έστω εις είδησήν σας»,

γ)Ακόμα και ο στεριανός Ανδρούτσος το είχε προβλέψει απ’ τις 20 Απρίλη και είχε ειδοποιήσει το Εκτελεστικό γρά- φοντας πως “αυτή η νήσος (Ψαρά) επαπειλείται ιδιαιτέρως φέτος».

Και αυτός ο Λάζαρος ,ο αδερφός του Γιώργη, Κουντουριώτης είχε ειδοποιήσει στις 19 του Μάη τον αδερφό του πως ο Χοσρέφ «ή στην Σάμο θα πάει ή στα Ψαρά».

Ο Νικόδημος (Ψαριανός μπουρλοτιέρης και απομνημονευματογράφος) ανιστοράει ότι ενώ βρίσκονταν κοντά στο Εκτελεστικό κάμποσοι Ψαριανοί παραστάτες προσπάθησαν να μεταπείσουν τους Κυβερνητικούς να μην στείλουν το στόλο στην Κάσο που ήταν ήδη κατεστραμμένη,αλλά στα Ψαρά που απειλούνταν «αλλά δεν εισηκούσθησαν».

Για να καταλάβετε πως πολιτεύονταν οι Υδραίοι και ειδικά οι αδελφοί Κουντουριώτες δείτε τι έγραφε σ’ αυτό εδώ το γράμμα ο Γιώργης προς τον αδελφό του Λάζαρο για τον Λουμάκη (Ψαριανός παραστάτης που από τον Μοριά οδεύ- οντας προς τα Ψαρά θα πέρναγε από την Ύδρα) :

“Ο Λουμάκης ο ψαριανός διέρχεται αύτοθεν με μίαν γολέταν δια τα Ψαρά.Προς τούτον δείξον μιαν φιλίαν επίπλαστον και υποκριτικήν”

Στις 16 Ιούνη λοιπόν σαλπάρουν από τις Σπέτσες δεκαπέντε καράβια και δύο μπουρλότα και την άλλη μέρα δώδεκα υδραίικα με άλλα δύο μπουρλότα.Πού θα πήγαιναν όμως 15 μέρες μετά την καταστροφή της Κάσου; Στην Κάσο; Δεν είναι λογικό θα πεις…και όμως εκεί πήγαν… Να πως το σχολιάζει ο Κόκκινος στην ιστορία του (τ.ζ’,σ.310):

“…η κατά θάλασσα εκστρατεία…γενόμενη δια την Κάσον και δεκαπέντε ολοκλήρους ημέρας μετά την καταστροφήν της υπήρξε μάταια,και προκύπτουν εξ’ αυτής πολλά παράδοξα εις βάρος της τότε κυβέρνητικής ηγεσίας” και σε άλλο σημείο (σελ. 310) γράφει:

«Το παραδοξότερον ήτο ότι πριν αποπλεύσουν τα πλοία δια την Κάσον ήτο γνωστόν εις την Ύδραν ότι είχεν επισημαν- θή ο κίνδυνος που διέτρεχον τότε τα Ψαρά.»

Ο Νικόδημος αναφέρει ότι Ψαριανοί παρουσιάζονται στο Εκτελεστικό και λένε «...αφού κατεστράφη η Κάσος η αποστολή των πλοίων εκεί είναι ανωφελής κι έπρεπε να επλεύσει κατά του Τουρκικού στόλου δια να ματαιώσει τους σκοπούς του.[...] Επέμενον εις την έκδοσιν της διαταγής, αλλά θεωρούντες αμετάτρεπτον την απόφασιν του προέδρου ανεχώρησαν άπρακτοι»

Τελικά οι Ψαριανοί δεν μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους και η μετέπειτα σφαγή είναι γνωστή.

Οι Υδραιοσπετσιώτες δικαιολογήθηκαν λέγοντας ότι έκαναν σφάλμα....

Ο George Finlay γράφει:

«Είχαμε συχνά περιπτώσεις που ο στόλος έφτανε πολύ αργά για να προλάβει καταστροφές.Εάν η Κυβέρνηση είχε έλλειψη χρημάτων ή αφθονία,εάν η σκηνή της καταστροφής ήταν κοντά ή μακριά η ίδια απάθεια και εγωισμός χαρακτήριζε πάντα τους Αρβανίτες νησιώτες.Στη Χίο,στην Κάσο,στα Ψαρά,στη Σφακτηρία και στο Μεσολόγγι η αμέλεια της Κυβέρνησης και το ιδιοτελές πνεύμα των Υδραίων ήταν εξίσου καταφανή.»

Λίγο πριν τη Σφαγή της Χίου ο Σαμιώτης Λογοθέτης που βρισκόταν στη Χίο μαζί με άλλους Σαμιώτες για να ξεση- κώσει του κατοίκους της βλέποντας τον κίνδυνο σύστησε μια εφορία εφτά προσώπων που παρακάλεσε την κυβέρνηση και τα τρία ναυτικά νησιά να τρέξουν να τους βοηθήσουν.Ενώ τα Ψαρά αποκρίθηκαν αμέσως στην πρόσκληση «βάζοντας πανιά» σε έξι μπρίκια και δεκαέξι μίστικα να περιπολούν το μπογάζι της Χίου εμποδίζοντας τα ασκέρια που μαζεύονταν στο Τσεσμέ να περάσουν απέναντι.Οι…ηρωικές Σπέτσες και Ύδρα μήνυσαν στην κυβέρνηση πως τα καράβια τους δεν ξεκίναγαν εάν δεν τους έδιναν πριν τα έξοδα. «Αν δεν προβλεφθή αυτού ποσότης μετρητών» έγραφε ο Λάζαρος Κουντουριώτης στις 29 Μαρτίου στην κυβέρνηση ότι «είναι αδύνατον να γένη απ’ εδώ τίποτε».Η κυβέρνηση (και αυτή Κουντουριώτικη) αποφάσισε να στείλει δύο μορτάρια (ολμοφόρα) με 250 βόμβες και μερικούς ξένους αξιωματικούς «να διευθύνωσι επωφελώς τα της πυροβολικής».Όμως όπως γράφει ο Raybaud: «Δυστυχώς όμως χρειάστηκαν δεκατρείς μέρες για να γίνουν οι ετοιμασίες ενώ θα ’φταναν τρεις ως τέσσερις το πολύ» και έτσι όταν έφτασαν η Χίος είχε χαθεί.Το αποτέλεσμα της αναλγησίας αυτής σε συνδυασμό με την Τουρκική μανία οδήγησαν όπως όλοι ξέρουμε στις σφαγές που στοίχησαν την ζωή σε 30.000 Χιώτες και την ‘’πώληση’’ 40.000.

Το Μάη του ΄22 ο ελληνικός στόλος βρισκόταν κοντά στις ακτές του Καραμπουρνού έχοντας κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες των πυρπολικών επικράτησε απογοήτευση.Όταν λοιπόν η αρμάδα του Καραλή ήταν έτοιμη και πανίσχυρη για να διαπλεύσει το Αιγαίο και να τροφοδοτήσει τα τούρκικα ασκέρια του Μοριά οι Σπετσιώτες,που προς τιμήν τους πρώτοι αυτοί σηκώσανε τη σημαία της επανάστασης,εγκατέλειψαν το πόστο τους και επέστρεψαν στο λιμάνι τους… Να τι λένε οι Υδραίοι καπεταναίοι στους «φιλογενέστατους άρχοντες της νήσου Ύδρας» γι’ αυτό :

«Με τους Σπετσιώτες δεν εισακουώμεθα παντάπασιν και δεν είναι μόνον αυτό, αλλά μας χαλούν και ημάς αυτοί,συμπεραίνομεν ότι δεν θέλει τους έχομεν συμμάχους την αιτίαν απορούμεν,τι φρονούν αυτοί οι άνθρωποι,δεν ηξεύρωμεν, και εις 5-6 ημέρας θέλει μας απαρατήσουν,ως φαίνεται,επειδή λέγουν ότι ήτον επάνω εις το μήνα να αλλαχθούν,και τα εκουιπάγια (πληρώματα) τους δεν θέλουν να επιμείνουσι.Στοχασθήτε πλέον εις τι ακαταστασίαν είμεθα.

Ανδρέας Βώκου(Μιαούλης)

Γιάννης Βούλγαρης

Λάζαρος Λαλέχος»

Σίγουρα όμως οι Σπετσιώτες φεύγοντας έχασαν ένα φαντασμαγορικό θέαμα που προσέφερε ο Κανάρης και οι υπόλοιποι συντροφοναύτες του πυρπολώντας την τουρκική καπιτάνα με τον καπουτάν πασά Καραλή μέσα.Τον ίδιο σκοπό με τους Σπετσιώτες είχαν και οι Υδραίοι αλλά τους…πρόλαβε ο Κωνσταντής…που τόσο ανιδιοτελής στάθηκε στην διάρκεια της επανάστασης.

Να τι γράφανε οι ναύαρχοι της Ύδρας προς το νησί τους στις 30 του Μάη :

«Σας είπομεν να χαζιρευθούν τα καράβια αυτού,επειδή και απεράσοντας ο μήνας δεν επιμένουσι πλέον,ότι ετούτα είναι απαλάμιστα και θέλει έλθουμε αυτού να αλλαχθούν,αγκάλα ούτε οι ναύται δεν επιμένουσι.»

Όταν διαβάσει κανείς τι συνέβη εκείνη τη μέρα θα δει ότι μαζί με το μπουρλότο του Κανάρη ξεκίνησε και ο Υδραίος Πιπίνος με το δικό του και παρά τις ηρωικές προσπάθειές του δεν κατάφερε να κάνει ζημιά σε διπλανό καράβι από την ναυαρχίδα,αφού οι Τούρκοι κατάφεραν δυστυχώς εγκαίρως να το απομακρύνουν. Ο λόγος που το αναφέρω αυτό είναι ότι αυτό στάθηκε για άλλη μια υδραιοκυβερνητική αδικία εις βάρος των Ψαριανών.

Οι ναύαρχοι σε συνεννόηση με την κυβέρνηση είχαν υποσχεθεί σε όποιο μπουρλότο πετύχει το σκοπό του ότι θα αμειφθεί με 30.000 γρόσια.Σκεφτόμενοι ποιος πέτυχε το σκοπό του υποθέτουμε ότι η αμοιβή αυτή,που ήταν αναγκαία για την επιβίωση των οικογενειών των ναυτών,δόθηκε στους μπουρλοτιέρηδες του Κανάρη και όμως…Με έγκριση του Εκτελεστικού δόθηκε στους Υδραίους αυτή η αμοιβή (Φωτιάδης,Κανάρης,σ. 257) ενώ οι Ψαριανοί πήραν μόνο αυτό ως απάντηση από το Μινιστέριο των Ναυτικών με το υπ’ αριθμό 29 και ημερομηνία 28 Ιούνη 1822 έγγραφο απευθυνόμενο προς την φιλογενεστάτην βουλήν των Ψαρών:

«Ας μην παραπονεθή τώρα ουδείς,διότι το κοινόν ταμείον έχει έλλειψιν χρημάτων άμα όπου λάβει θέλει τους τα μετρήσει κατά την δοθείσαν υπόσχεσιν των ναυάρχων,και ας μείνωσιν αμέριμνοι»

Και έμειναν αμέριμνοι…

Ένα άλλο περιστατικό (Φωτιάδης,Κανάρης,σ. 317) είναι αυτό που έγινε στις 10 του Αυγούστου όταν οι Ψαριανοί μαθαίνοντας τις προσπάθειες του Τούρκικου στόλου να προσκυνήσουν τα μικρά νησιά του Αιγαίου σπεύδουν στην Ύδρα για να συναντηθούν με τον εκεί στόλο και να κανονίσουν τις μετέπειτα ενέργειές τους.Οι Ψαριανοί καπεταναίοι μιλώντας με τους πρόκριτους τους το μόνο που δέχτηκαν ήταν ειρωνεία για την ψαριανή καταδρομή στο μικρασιατικό Τσανταρλί (όπου οι Ψαριανοί λαφυραγώγησαν την τούρκικη μικρή κωμόπολη).Οι Ψαριανοί αντιπρόσωποι τσαντισμένοι όδευσαν προς το λιμάνι όπου τους περίμεναν Υδραίοι με μαχαίρια και τους πέταξαν στη θάλασσα.Τελικά οι Ψαριανοί κατάφεραν να φτάσουν τα καράβια τους.Μα γιατί έγινε αυτό; Ας αφήσουμε τον Φωτιάδη να πει την εκτίμηση του:

“Μα γιατί φέρθηκαν με τέτοιον τρόπο οι Υδραίοι στους Ψαριανούς; Για την «κακιά αρχή» που κάνανε βγάζοντας τα καράβια τους τον πόλεμο προτού το γκουβέρνο τους μετρήσει τα γρόσια που γύρευαν.”

Να τι λέει και αυτό ακόμα το Εκτελεστικό με έγγραφό του στο Μινιστέριον των Εσωτερικών

Με ημερομηνία 17 Αυγούστου 1823:

“Η Διοίκησις έστειλεν αμέσως εις τας νήσους έγγραφον,προτρεπομένη την ταχίστην έκπλευσιν του στόλου,αλλά οι νησιώται απεκρίθησαν,κατά το σύνηθες,ότι άμα λάβουν τα χρήματα λύουν πανιά τα πλοία των,μόνον οι Ψαριανοί εδείχθησαν και αυθίς γενναίοι πατριώται,και έφθασαν με την  αναλογία των πλοίων των εις τον Πόρον»

Κι άλλοι Υδραίοι συνεισέφεραν στην ενότητα των Ελλήνων…

Ένας είναι ο Ι. Ορλάνδος.Σταλμένος από τον Κουντουριώτη να κανονίσει τα των δανείων στο Λονδίνο έστελνε κάτι …ωραία γράμματα που μας έχουν μείνει μέσω του Αρχείου Γιώργη και Λάζαρου Κουντουριώτη.

- «Όλοι εχάρησαν εδώ στην Αγγλία ακούσαντες τον θάνατον του υιού Κολοκοτρώνη,και είπαν,η Ελλάς έχει τώρα Διοίκησιν,το ίδιο εφώναξαν και οι εφημερίδες,οι αποστάται πρέπει να θανατώνονται”»

- «Όθεν αν κατά την ευχήν ημών και των φίλων της Ελλάδος (των Άγγλων εννοεί…) η σεβαστή Διοίκησις έκρινεν αυτούς τους φατριαστάς (Κολοκοτρώνηδες) δι’ ενός πολεμικού κριτηρίου εις διάστημα 24 ωρών και τους κατεδίκασεν εις θάνατον,και χωρίς να τους πιάση,ο Πρόεδρος θέλει αθανατίσει το όνομά του» .

Άξιο αντιπρόσωπο στείλαμε στην Αγγλία…

Παρατηρώντας κάποιος τις αναλογίες αρβανιτόφωνων και ελληνόφωνων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Επανάστα- σης,αλλά και αργότερα,θα διαπιστώσει μία δυσανάλογη συμμετοχή Αρβανιτών στη Διοίκηση,αλλά και στα αξιώματα. Να τι θέλω να πω:

Στις 18 Μαρτίου 1825 αφού ο Κουντουριώτης καθάρισε... την Ελλάδα από τον Θοδωράκη,διόρισε Αρχιστράτηγο τον καπετάνιο Σκούρτη που ούτε είχε δει μάχη από κοντά.

Αλλά που βάζεις έναν Υδραίο ναυτικό μέσα στους στεριανούς; Έλεγε στους Στεριανούς τα δικά του τα υδραιοναυτικά «όρτζα πότζα» και αυτοί έλεγαν «Τι λέγει αυτός γαμώ το καυλί του» (Μακρυγ. τ. Α,σ. 234)....Το αποτέλεσμα ήταν ότι στη μάχη του Κρεμμυδιού οι δύο πλευρές ήταν παρομοίου μεγέθους από αχρηστία του Σκούρτη έσπασε η γραμμή και χάθηκε η μάχη...πού εύκολα θα μπορούσε να κερδηθεί κάτω από έναν ικανό στρατηγό.

Οι Ρουμελιώτες φεύγουν και επιστρέφοντας απέναντι βρίσκουν τον Κουντουριώτη στα Νεζερά...ανάμεσά τους ο Καραϊσκάκης δεν κρατάει τη γλώσσα του και του λέει:

«Ωρέ Κουντουριώτη,άκουγα και νόμιζα πως θα είναι όλο μυαλό το κεφάλι σου.Εσύ όμως έχεις τόσο μυαλό,όσο έχω εγώ σπόρο στ’ αρχίδια μου».

Άλλο ένα περιστατικό που μας περιγράφει ο Δ. Φωτιάδης στο εξαίσιο έργο του:

Στέλνει ο Γιώργης Κουντουριώτης στον αδερφό του Λάζαρο: «Οι Υψηλαντο-Κολοκοτρωνισταί έσβησαν διόλου βλέπο- ντες την ένωσιν του έθνους (!),αι αρχιστρατηγίαι έλειψαν εις το παντελές και μένει όλη η ισχύς εις την Διοίκησην»

Επιτέλους για τους Κουντουριωταίους οι αντάρτες άφησαν ήσυχη την Διοίκηση να κάνει …την δουλειά της.

Το νέο Εκτελεστικό βγάζει με ψήφισμα ότι το Ναύπλιο θα είναι η έδρα του.Μα το Ναύπλιο το κράταγε ο Πάνος ο Κολοκοτρώνης.Στις 6 του Μάρτη το υδραίικο καράβι «Κίμων» με κυβερνήτη τον Μιαούλη(!) μεταφέρει αυτή εδώ τη διαταγή της Διοίκησης στον Πάνο από τους Μύλους του Αργολικού.:

«Η Διοίκησις δια την ευκολωτέραν διάδοσιν των διαταγών της,αίτινες αποβλέπουσιν εις την ευταξίαν και ασφάλειαν της Πατρίδος,μεταβαίνει εις Ναύπλιον.

Όθεν διατάττει:

α)Να ετοιμάσουν ο Φρούραρχος και ο Έπαρχος Ναυπλίου ικανάς οικίας δια κατάλυμα της Διοικήσεως,των υπουργών και της φρουράς της εξακοσιών στρατιωτών.

β)Εντός μίας ώρας να πληροφορησώσι τον της Διοικήσεως αποστελλόμενον άνθρωπον.

γ)Αν παρέλθη η διορία αύτη,η Διοίκησις θέλει λάβει περί αυτών μέτρα διάφορα.

δ)Τα υπουργεία των Εσωτερικών και Πολεμικών να ενεργήσωσι την διαταγήν ταύτην.

Εκ Κρανιδίου τη 6η Μαρτίου 1824

Ο Πρόεδρος

Γ.Κουντουριώτης»

Στο τελεσίγραφο αυτό ο Πάνος απαντά αρνητικά και ο Κουντουριώτης με προκήρυξη κηρύττει τον Πάνο «αποστάτη και εχθρό του Ελληνικού Έθνους».Και τότε αρχίζει η πολιορκία με δύο χιλιάδες Κρανιδιώτες και Υδραίους με αρχηγό τον καπετάνιο Σκούρτη...

Να και δύο κρίσεις, του Leake και του Μακρυγιάννη,για τους Υδραίους πριν φτάσουμε στην εξαιρετικής σημασίας κρίση του Φωτάκου:

«Οι υψηλότερες τάξεις των Μοραιτών ισχυρίζονται να έχουν τους Υδραίους σε περιφρόνηση,ως αμαθείς,ανίδεους, αρβανίτικης ράτσας,καλούς ναύτες και έμπορους,αλλά που ξοδεύουν όλα τους τα λεφτά να χτίζουν και να πίνουν στην Ύδρα,όπου συνεχώς φιλονικούν μεταξύ τους.»

«Travels in the Morea: With a Map and Plans, William Martin Leake,σελ. 346»

«῾Ο Κουντουργιώτης πῆγε εἰς τὴ Νύδρα κι᾿ ἄφησε εἰς τὸ ποδάρι του τὸν ᾿Αναγνώστη Οἰκονόμου Νυδραῖο.Τοῦ εἰπα νὰ μοῦ δώσῃ αὐτοὺς τοὺς μιστοὺς νὰ πλερώσω τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ λάβω κι᾿ ὅ,τι ἔδωσα.Λέγει τοῦ Παπαφλέσια,μοῦ δίνει τοὺς παράδες, ὅ,τι μὄκανε· ὅμως νὰ τοῦ χαρίσω τὴς πιστιόλες μου, ὅτι τὴς λιμπίστη.Τοῦ παράγγειλα κ᾿ ἐγὼ νὰ τοῦ γαμήσω τὸ κέρατο,ὄχι θὰ τοῦ δώσω τ᾿ ἄρματά μου(!!), ὁποῦ τἄχω ἀπὸ δεκαοχτὼ χρονῶν παιδί.Τὸν μούτζωσα καὶ δὲν τοῦ ξαναμίλησα.Πῆγε κι᾿ ὁ Κωσταντὴς Λευκάδιος καὶ τοῦ ζήτησε τοὺς μιστούς, καὶ τοῦ πήρε τὴς πιστιόλες του.Κ᾿ εἶχε ξύλινες ᾿σ τὸ ζουνάρι του· τὸν ρώτησα καὶ μοῦ τό εἰπε. ῾Ορίστε κι᾿ ᾿Αρβανίτικη ἀρετή.῾Ως τώρα εἴχαμε Βλάχικη, Κεφαλλωνίτικη, Φαναργιώτικη· ὁρίστε κι᾿ ᾿Αρβανίτικη.Νά δικαιοσύνη, νά κυβερνῆται τῶν νέων ῾Ελλήνων!»

«Απομνημονεύματα,Μακρυγιάννης Ιωάννης,σελ. 143»

Η πιο σημαντική μαρτυρία γύρω από τους Αρβανίτες και την συμμετοχή τους στον Αγώνα είναι αυτή του Χρυσαν- θόπουλου Φώτιου-Φωτάκου που στάθηκε πάντα στο πλευρό του Γέρου και έγραψε εξαιρετικά απομνημονεύματα που θεωρούνται “προέκταση” αυτών του Κολοκοτρώνη,αφού ήταν πάντα δίπλα του και σαν φίλος και σαν υπασπιστής του.Εκπροσωπεί τον Μωραΐτικο λαό και τις απόψεις του γενικώς.

Τι γράφει; (29)

{...Τοιαύτα έλεγαν εις τους ξένους,οίτινες ευκόλως επείθοντο, και ένας, ένας ήρχετο και επροσκολλάτο εις τον ένα και εις τον άλλον εξ αυτών,ο μεν δηλ. εις τον Μαυροκορδάτον, ο δε εις τον Νέγρην, και ο άλλος εις άλλον, εις τον Δημήτριον Υψηλάντην όμως δεν επλησίαζαν, διότι αυτός ήτο ενωμένος με το στοιχείον τού τόπου, και διά τούτο δεν τον εμπιστεύοντο ούτε ο Νέγρης, ούτε ο Καρατσάς, ούτε ο Μαυροκορδάτος.Κατά δυστυχία όμως με τούς τελευταίους τούτους εσυμφώνησαν όλη η φυλή των Αλβανών-Ελλήνων-Σουλιωτών (σημ.-Αρβανιτών δηλαδή-), και πρώτη όλων τούτων η νήσος Ύδρα έδωκεν εις αυτούς την ηθικήν και υλικήν δύναμιν.Όσον και αν θέλη τις να εξυμνήση τον ηρωϊσμόν και τον πατριωτισμόν της φυλής αυτής,θα την εύρη πάντοτε να αγαπά μάλλον τα υλικά συμφέροντα,παρά την αθάνατον δόξαν.Εντεύθεν και από αυτούς όλους έλαβαν την αρχήν των και εγένοντο εις τον τόπον όλα τα γνωστά δυστυχήματα τών εμφυλίων πολέμων,και των άλλων ταραχών.Οι γνήσιοι Έλληνες θέλοντες να φανούν ανώτεροι και ανεκτικώτεροι δια τον γενικόν σκοπόν,και να μη κατηγορηθουν ως αποκλειστικοί, ηθέλησαν να δεχθούν, και εδέχθησαν και από όλα τα τμήματα πληρεξουσίους επί ψιλώ ονόματι και χωρίς να έχουν και πραγματικόν πληθυσμόν.Ούτοι ούτε φόρους επλήρωναν, ούτε αγγαρείαν καμμίαν έκαμναν, ούτε στρατιώτας έδιδαν, ούτε βάρη υπέφεραν, ούτε την παραμικράν δούλευσιν έκαμναν χωρίς να πληρωθούν.Όλα τα βάρη και τας βασάνους του αγώνος οι εντόπιοι τας υπέφεραν μόνοι.Ούτοι ενεργούσαν γενναίως απαθώς και αδόλως,εκείνοι δολίως,υπούλως και πονηρώς εβουλεύοντο,ώστε κατώρθωσαν και απέκτησαν δικαιώματα,εδυνάμωσαν,έλαβαν την πλειοψηφίαν εις την διοίκησιν,και έσπρωξαν τούς έντοπίους έξω τών πολιτικών πραγμάτων.Το πνεύμα αυτό εξακολούθει τότε, το αυτό πνεύμα και η αυτή ενέργεια εξακολουθεί όλον ένα και έως της σήμερον.Ένεκα δε τούτου γεννάται η δυσπιστία μεταξύ τών Έλληνικών τμημάτων,και προέρχονται όλα τα κακά εις το Έθνος.Ενταύθα η πολιτική ραδιουργία ευρίσκει άφθονον τροφήν,η δε εθνική πρόοδος οπισθοδρομεί. Τέλος πάντων άρχισαν να συνέρχωνται οί πληρεξούσιοι και των δύο μερών,καί οι μεν ώρισαν ως τόπον συναθροίσεως το Κρανίδι και το Καστρί τής Έρμιόνη,το δε άλλο μέρος του Ύψηλάντη και Κολοκοτρώνη το Ναύπλιον....}

Περιεκτικά ο Φωτάκος μας δίνει την κατάσταση που επικρατούσε και δίνει οριστική απάντηση σε όσους,λίγους βέβαια, μιλούν για αρβανίτικη καταγωγή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Αυτοί λοιπόν ήταν οι Υδραιοσπετσαίοι,δείτε την συνεισφορά τους,κρίνετέ την και κάντε μία σύγκριση όσο αδόκιμη και αν είναι με την συνεισφορά των Ψαριανών,των μπουρλοτιέρηδων τους που αυτοί κυρίως έκριναν τον Αγώνα στη θάλασσα,και πρωτίστως του Κωνσταντή του Κανάρη που στάθηκε από τους λίγο τόσο ανιδιοτελείς αγωνιστές εκείνη την εποχή.

[ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΠΠΑΣ Ένα γενικό σχόλιο: Το '21 ο κάθε Έλληνας πολλές φορές έκανε του κεφαλιού του,ζη- τούσε μισθούς και πλιάτσικο,έβλεπε πρώτα τα οικογενειακά ή τα τοπικιστικά του συμφέροντα κλπ.Αυτά τα έκαναν όλοι ανεξάρτητα αν ήταν Αρβανίτες,Μανιάτες,Σουλιώτες,Μεσολογγίτες,Ξηρομερίτες,Καρυτι- νοί,Καλαβρυτινοί,Ψαριανοί και πάει λέγοντας.Αν ψάξει κανείς θα βρει κάποια στοιχεία για όλους.Φυ- σικά οι μισθοί (λουφέδες,όπως τους λέγανε) έπαιζαν τον ρόλο τους στην εξέλιξη του Αγώνα.Γιατί όσο ανιδιοτελής και να 'ταν κάποιος,είχε πίσω ολόκληρη την οικογένειά του να συντηρήσει.Το θέμα ήταν ότι είναι πολλές οι περιπτώσεις καθαρής ανιδιοτέλειας,και αυτό είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα του Καραϊσκάκη κατά τη διάρκεια της τελευταίας εκστρατείας του,όπου είχε συγκεντρώσει το μεγαλύτερο "ασκέρι" μέχρι τότε (γύρω στις 10.000) και δεν παραπονέθηκε κανείς για μισθούς,παρά μόνο οι Σου- λιώτες που στρατοπέδευσαν (έστησαν ορδί,όπως λεγόταν) στη Μεγαρίδα ζητώντας λουφέδες και τουλά- χιστον ισάξιο με τον Καραϊσκάκη αρχιστράτηγο Σουλιώτη.

Είναι όμως αδικία να μην αναφέρω ότι τελικά μέτρησε η φιλοτιμία των Σουλιωτών και ξεκληρίστηκαν πολεμώντας στον Πειραιά.

15 Δεκεμβρίου 2013 στις 6:31 μ.μ. · Μου αρέσει! · 1]

Βοιωτία

Όσον αφορά την περιοχή της Βοιωτίας οι ίδιοι αυτοί που παραπληροφορούν και τροφοδοτούν το διαδίκτυο με ανιστόρητες πληροφορίες γύρω από τους Αρβανίτες και την έκτασή τους στον Ελλαδικό χώρο έχουν…έτοιμη την φράση ότι όλη η Βοιωτία κατοικείται από Αρβανίτες.

Ας δούμε λοιπόν έναν χάρτη για το 1687 (όταν έχουν ήδη ολοκληρωθεί προ πολλού οι αρβανίτικες μεταναστεύσεις από την εστία τους προς το νότο).

Ο χάρτης αυτός είναι δημοσιευμένος στο βιβλίο “Between Venice and Istanbul: Colonial Landscapes in Early Modern Greece, Siriol Davies, Jack L. Davis” βασισμένος στο “Boiotia Project; archival research by M. Kiel, geographical research by J.L. Bintliff” που με τη σειρά του βασίστηκε σε οθωμανικά αρχεία της εποχής.

Τα λευκά τετράγωνα αντιπροσωπεύουν αρβανιτόφωνα χωριά,ενώ οι μαύροι κύκλοι ελληνόφωνα.Εύκολα παρατηρεί κανείς ότι οι αρβανιτόφωνοι ζουν κυρίως σε μικρά χωριά,ενώ οι ελληνόφωνοι σε κωμοπόλεις και στις δύο μεγάλες πόλεις της Βοιωτίας (Λειβαδιά, Θήβα).

Κάνοντας μία εκτίμηση για τον πληθυσμό της Βοιωτίας και κατ’ επέκταση για την αναλογία των δύο γλωσσικών ομάδων,υπολογίζοντας τα χωριά με τον αριθμό των οικογενειών που έχουν σύμφωνα με τον χάρτη βρίσκουμε,φυσικά χωρίς ακρίβεια αλλά ενδεικτικά,ότι οι ελληνόφωνες οικογένειες είναι 1584 ενώ οι αρβανιτόφωνες 1520,που σημαίνει ότι η Βοιωτία κατοικούταν σχεδόν με μοιρασμένη αναλογία των δύο ομάδων,όπου η μία (ελληνόφωνη) κατοικούσε στις πόλεις και στις κωμοπόλεις, ενώ η άλλη (αρβανιτόφωνη) σε μικρά χωριά που είχαν συνήθως το όνομα των ιδρυτών τους (Κόκλα , Ντούκα, Μπούμπουκα κ.ά.).

Με την πραγματικότητα αυτή συμφωνεί και ο Thomas Gordon,ο οποίος στο βιβλίο του (1) όπου παραθέτει έναν πίνακα με τον πληθυσμό της περιοχής και την γλώσσα των κατοίκων αναφέρει ότι στην επαρχία Θήβας ο πληθυσμός είναι 18.000 από τους οποίους Έλληνες,Τούρκοι και Εβραίοι ζουν στις κωμοπόλεις (towns) και Αρβανίτες στα χωριά.Για την επαρχία Λειβαδιάς αναφέρει πληθυσμό 17.000,από τους οποίους οι περισσότεροι είναι Έλληνες (εξ ου και Γκιαούρ-Λιβαδειά) αν και ζουν και κάποιες τούρκικες οικογένειες,όπως και μερικές αρβανίτικες.

Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η άποψη του αλβανολόγου-ερευνητή και πρέσβη στην Ελλάδα Hahn(2),ο οποίος αναφέρει 55.000 Αρβανίτες στην Αττικοβοιωτία (συν τη Σαλαμίνα) σε σύνολο 116.021 κατοίκων,άποψη που μας επιβεβαιώνει την άποψη για την ίση κατανομή ελληνόφωνων και αρβανιτόφωνων Ελλήνων στην περιοχή!

Η συμμετοχή των Βοιωτών Αρβανιτών στάθηκε ίσως θετική με πρωτοπόρους τους Δερβενοχωρίτες με αρχηγό τον Αθανάσιο Σκουρτανιώτη.Δεν έλειψαν όμως και οι παρεκτροπές...:

«Ο Καραϊσκάκης αφ’ ου ενεθάρυνε τους απεσταλμένους των έστειλεν εις βοήθειαν τον Αντώνιον Κοντοσόπουλον και Γιαννάκην αδελφόν του Οδυσσέως με διακόσιους περίπου στρατιώτας οι οποίοι μετέβησαν εις τα χωριά Ζαγαρά και Κουτουμούλα.Οι κάτοικοι των χωρίων τούτων θέλοντες να δείξωσιν εις τους εχθρούς,(μετά των οποίων φαίνεται συνεννοούντο) ότι εξ ανάγκης εδέχθησαν τους Έλληνας,και να αποκτήσωσι με τούτο καταφύγιον εις εναντίαν περίστασιν,ειδοποίησαν τον Μουσταφάμπεην αρχηγόν των κατά τας επαρχίας τουρκικών στρατευμάτων,ευρισκό- μενον τότε εις Λεβαδείαν,αυτός δε ετοιμασθείς εκίνησεν αμέσως προς τα χωρία αυτά.» (2α)

Αττική

Στην Αττική οι Αρβανίτες κατοικούσαν στο μεγαλύτερο μέρος της υπαίθρου.Ουσιαστικά την ελληνική γλώσσα την διατήρησαν οι κλειστές ελληνικές κοινωνίες των Αθηνών και των Μεγάρων και μάλιστα σε μια μορφή που αποτελεί ξεχωριστή διάλεκτο μαζί μ’ αυτή της Αίγινας.

Στο βραβευμένο από την Ακαδημία «Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος,τομ. Α-Γ,των Μιχάλη Σταματελάτου και Φωτεινής Βάμβας-Σταματελάτου» αναφέρεται ότι το 1671 η Αθήνα είχε 2.053 σπίτια από τα οποία: 1.300 Ελληνικά,600 Τούρκικα,150 Αρβανίτικα (στην περιοχή της Πλάκας,εκεί που στεκόταν η Αρβανίτικη Πόρτα των τειχών της Αθήνας) και 3 διάφορων ξένων.Το 1800 η Αθήνα κατοικείτο από 12.500 από τους οποίους οι 8.000 ήταν Έλληνες (πολλοί από αυτούς παλαιότατων ντόπιων οικογενειών όπως ο Καλλιφρονάς),3.500 Τούρκοι και οι υπόλοιποι Αρβανίτες κυρίως,αλλά και λίγοι Τουρκόγυφτοι και Αιθίοπες (!).

Όταν την επισκέφθηκε ο Γάλλος Jacob Spon τo 1678 η Αθήνα είχε 9 χιλιάδες κατοίκους από τους οποίους οι περίπου 7.000 ήταν Έλληνες και οι υπόλοιποι Τούρκοι. (2β)

Την ίδια άποψη έχει και ο Henry Holland τo 1812 (3) και ο John Galt (4) .

Τα Μέγαρα ήταν εξίσου μια μεγάλη πόλη,όχι όσο η Αθήνα βέβαια,και σύμφωνα με τον Hobhouse (5) υπήρχαν 1.000 σπίτια από τα οποία μόνο τα 600 κατοικούνταν,που σημαίνει περίπου 3.000 Έλληνες (ελληνόφωνους κάτοικους) κατοίκους.

Σύμφωνα με τον Thomas Gordon(6) ο πληθυσμός της Αττικής,στις αρχές του 19ου αιώνα,είναι 22.000 και σημειώνει ότι ζουν Έλληνες και Τούρκοι στις πόλεις (κυρίως στην Αθήνα οι Τούρκοι) και στα χωριά Αρβανίτες.

Ο Jacob Spon το 1678 αναφέρει ότι οι κάτοικοι των Μεγάρων είναι όλοι Έλληνες.(6β)

Ο Αμερικάνος πρόξενος (με ελληνική καταγωγή) G. A. Perdicaris το 1845 μας αφήνει μια ωραία περιγραφή των Μεγαρέων. (7)

«Ενδιαφερόμαστε περισσότερο για την τύχη των Μεγαρέων,καθώς οι κάτοικοι των Μεγάρων,αντίθετα με αυτούς που κατοικούν στα χωριά της Αττικής,είναι ελληνικής καταγωγής.Τα σπίτια τους δεν μοιάζουν με αυτά των Αρβανιτών και διαφέρουν τόσο στους τρόπους και την εμφάνιση όσο και στη γλώσσα τους.Οι άνδρες είναι αξιοσημείωτοι για την ευγενή και γεμάτη χάρη εμφάνιση τους,ενώ οι γυναίκες,αν και θέλουν εκπαίδευση για να γίνουν κυρίες της αυλής του Όθωνα,έχουν τα τέλεια χαρακτηριστικά και το “καθυποταγμένο αέρα” που παρατηρούμε σε κάποια μνημειώδη ανάγλυφα.Οι ευγενείς τους μορφές,οι καλές αναλογίες τους και τα μεγάλα μαύρα μάτια τους αξίζουν την μελέτη του καλλιτέχνη.»

Δίνοντας μια εικόνα για την αναλογία του πληθυσμού,λέω συνοψίζοντας ότι οι ελληνόφωνοι της Αττικής το πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνα σε Αθήνα και Μέγαρα σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσα ήταν περίπου 11.000,Τούρκοι και άλλοι 4.000,και Αρβανίτες 7.000, φυσικά μιλάμε για αριθμούς όχι απολύτως ακριβείς αλλά ενδεικτικούς.

Επίσης,σημαντικό είναι να τονίσουμε την ύπαρξη ελληνόφωνων στα χωριά που θεωρούμε ως αμιγή αρβανίτικα,γε- γονός που δείχνει την ανάμιξη των εποίκων Αρβανιτών με τους Έλληνες που βρήκαν στις περιοχές όπου καλέστηκαν να κατοικήσουν,κάτι που υποστήριξε έντονα ο Μπίρης.Να κάποια παραδείγματα:

«Με την αποχώρηση μας από την κρήνη ο δρόμος περικλειόταν από αμπέλια και ελαιώνες,και προχωρώντας μέσα από κάτι χωράφια βαμβακιού,καπνού και “Indian” καλαμποκιού, φτάσαμε στην Κερατέα, ένα μεγάλο χωριό, δύο ώρες από το Πόρτο-Ράφτη και οχτώ από την Αθήνα.Βρίσκεται κοντά στους ανατολικούς πρόποδες του Υμηττού.Οι κάτοικοι είναι Έλληνες,Αρβανίτες και Τούρκοι και η γύρω περιοχή είναι εύφορη και καλά καλλιεργημένη.» (8)

Το ότι οι Αρβανίτες ήταν δίγλωσσοι,τουλάχιστον στη συντριπτική τους πλειοψηφία, είναι αυτονόητο. Ο Hobhouse(9) μιλώντας για τους Δερβενοχωρίτες (της Μεγαρίδος, εκτός των Μεγαρέων):

«Το μεγαλύτερο μέρος από αυτούς είναι το αποτέλεσμα Αρβανιτών εποίκων,αλλά όλοι είναι εξοικειωμένοι με τα Ρωμαίικα,και λόγω της μακράς παραμονής τους στη χώρα υιοθέτησαν όλα τα συναισθήματα και προκαταλήψεις των Ελλήνων.»

Ο C. Wordsworth γράφει (10) για κάποιο χωριό της Αττικής:

«Εκεί μένουν Έλληνες χωριάτες,που σταμάτησαν να δώσουν νερό στα άλογα τους…

Ρωτήσαμε τους χωριάτες ποιο είναι το όνομα του χωριού που είμαστε: λέγεται Βλίκη (από την λέξη Αυλίκη)»

Σύμφωνα με τον Σουρμελή παράγοντες όπως η διοίκηση της Αττικής κυρίως από Τουρκαλβανούς μπέηδες οδήγησαν ελληνόφωνους κατοίκους ορισμένων χωριών της Αττικής να υιοθετήσουν τη γλώσσα των γειτόνων τους Αρβανιτών λόγω της κατά κάποιον τρόπο «συμπάθειας»-εύνοιας που έδειχναν οι μπέηδες στους ομόγλωσσούς τους.

Όπως αναφέρει ο Σουρμελής (10α) «…Και οι τελευταίοι των αλβανισθέντων είναι οι κάτοικοι των Αχαρνών (Μενίδι), Κουκουβάουνες,Αμαρουσίου οίτινες παρεδέχθησαν τον Αλβανισμόν μετά τα μέσα της ΙΗ’ εκατονταετηρίδος.Και μέχρι της σήμερον σώζονται γέροντες τινές εις Αχαρνάς,ενθυμούμενοι την μεταβολή,και διηγούμενοι τα περιστατικα….»**

Μια επίσης ενδιαφέρουσα πληροφορία μπορούμε να διαβάσουμε στην εφημερίδα «Εμπρός»(10β) στο άρθρο με τίτλο «Παλαιά Αττική» για τον Ωρωπό: «Και η μορφή,η έκφρασις,η γλώσσα,τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων του Ωρωπού διαφέρουν από τα των λοιπών εννέα χωρίων του πρώην δήμου Ωρωπού.Νησί ελληνοφώνων εν μέσω αλβανόφωνου εκτάσεως…» **

Η ελληνοφωνία του Ωρωπού τεκμηριώνεται και από τον Γάλλο περιηγητή-αρχαιολόγο Jacob Spon o οποίος αναφέρει ότι το μεγάλο χωριό του Ωρωπού είχε πάνω από 200 σπίτια και οι κάτοικοί του ήταν Έλληνες. (10γ)

Προς επιβεβαίωση έρχονται τα γραφόμενα του Σουλιώτη Λάμπρου Κουτσονίκα,ο οποίος θεωρώ ότι είναι αξιόλογη πηγή όσον αφορά το θέμα μας, αφού στη Γενική Ιστορία του αναφέρει ότι η Αττική και Μεγαρίδα κατοικείται από Αρβανίτες με εξαίρεση τις πρωτεύουσές τους.(10δ)

Ας δούμε τώρα περιληπτικά τους Αρβανίτες της Αττικής κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.

Άξιοι Αρβανίτες αγωνιστές που κατάγονταν από τα Αρβανιτοχώρια της Αττικής ήταν ο Μελέτης Βασιλείου από τη Χασιά και ο Κιουρκατιώτης Αναγνώστης από το Μενίδι και Γιάννης Ντάβαρης από το Λιόπεσι.Αυτοί με τη βοήθεια και Επτανησίων και άλλων είχαν ελευθερώσει την Ακρόπολη τον Ιούνη του 1822.Ο γενικός «κανόνας» που επικράτησε στους Αρβανίτες της Αττικής,κατά τη γνώμη μου,ήταν ότι σπουδαίες προσωπικότητες βγήκαν από τα χωριά,προδό- θηκαν όμως από τους συντοπίτες τους που στάθηκαν «μισελεύθεροι»,όπως τους χαρακτηρίζει ο Σουρμελής,Αθηναίος απομνημονευματογράφος.Και θα εξηγήσω γιατί το γράφω αυτό μέσα από ιστορικές πηγές.

Ο Σπ. Τρικούπης γράφει (11):

«…ὥστε ἐπὶ τῆς μικρᾶς εἰσβολῆς τοῦ Ὀμέρπασα τὰ δύο χωρία Χασιὰ καὶ Μενίδι ἐπροσκύνησαν καὶ ὑπεδέχθησαν τοὺς ὀλίγους ἐχθροὺς ὡς λυτρωτάς των, δολοφονήσαντες καὶ τὸν ὁπλαρχηγόν των Μελέτην Βασιλείου τὸν πρῶτον καλέσαντα αὐτοὺς καὶ τοὺς λοιποὺς κατοίκους τῆς Ἀττικῆς εἰς τὰ ὅπλα καὶ πιστῶς ἀθλήσαντα μέχρι τέλους.»

Ο άξιος Μελέτης Βασιλείου,μέλος της φιλικής εταιρείας,έπεσε θύμα των μισελεύθερων συμπατριωτών του που υποδέ- χτηκαν τον Ομέρ πασά ως λυτρωτή!!

Ο Μακρυγιάννης προσπαθεί να δικαιολογήσει τους χωριάτες της Αττικής που προσκύνησαν τον Κιουταχή αυτή τη φορά,επειδή ήταν καταπιεσμένοι από τους εκάστοτε φρούραρχους της Ακρόπολης,δεν κρύβει όμως την πικρία του για τα κακά που έφερε αυτό το προσκύνημα και για τη χρηματοδουλεία των κατοίκων.

Απομνημονεύματα,Μακρυγιάννης Ιωάννης,σελ. 99

«῞Οταν ἦρθε ὁ Κιτάγιας(Κεχαγιάς), ηὗρε ἀνθρώπους φορτωμένους λιθάρια εἰς τὰ χωριά,ὁποῦ τοὺς τυραγνοῦσαν αὐτεῖνοι διὰ χρήματα· καὶ τοὺς ξεφόρτωσε ὁ Κιτάγιας καὶ στουπίρησε (κατεπλάγη) κι᾿ αὐτός, ὁποῦ ἦταν Τοῦρκος.Καὶ δι᾿ αὐτὰ προσκύνησαν τὰ χωριὰ τῆς ᾿Αθήνας καὶ βαστάχτη ὁ Κιτάγιας καὶ σκοτώθηκαν τόσος κόσμος κι᾿ ἀφανίστη ὁ τόπος ὅλως διόλου καὶ ξανὰ τὸν ἀγοράσαμε πίσω ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Αν δὲν προσκυνοῦσαν οἱ χωριᾶτες,δὲν μποροῦσαν οἱ Τοῦρκοι νὰ κάμουν τίποτας.Αὐτεῖνοι ξέραν ὅλους τοὺς τόπους καὶ παῖρναν τοὺς Τούρκους καὶ πήγαιναν κι᾿ αὐτεῖνοι μαζὶ καὶ πολεμοῦσαν· καὶ νταγιάνταγαν τοὺς Τούρκους ἀπὸ ζαϊρέ· καὶ τοὺς ψύχωναν καὶ τοὺς ὁδηγοῦσαν σὲ ὅλα τὰ μονοπάτια.Αὐτό εἰναι τὸ ἱστορικόν.Τοιοῦτοι ἄνθρωποι θέλουν νὰ πλουτήνουν, ὅταν δὲν εἶναι καιρὸς διὰ πλούτη, ἀλλὰ εἶναι καιρὸς ν᾿ ἀγωνιστοῦν – καὶ ὕστερα ἔρχονται τὰ πλούτη καὶ ἡ δόξα μαζί.Εμεῖς τοὺς συντρόφους μας τοὺς δένομε καὶ τοὺς φορτώνομε λιθάρια κ᾿ ἔρχονται οἱ Τοῦρκοι καὶ τοὺς ξεφορτώνουν.»

Να γιατί ο Σουρμελής αποκαλεί Χασιώτες και Μενιδιάτες μισελεύθερους!!

«...Είπομεν προηγουμένως ότι το πλείστον μέρος των δύο χωρίων Χασιάς και Μενιδίου υπετάγησαν εις τον Τούρκον ότε εισήλθεν εις Αθήνας.Τούτους λοιπόν θέλων να επαναστατήσει ο Στρατάρχης (ο Καραϊσκάκης) κατά του εχθρού, αποστέλλει τους δύο οπλαρχηγούς Δημήτριον Λέκκαν (Αρβανίτης ο ίδιος,από τους Αθηναίους) καί Νικόλαον Δανίλην, Αθηναίους, δια να ενεργήσωσι την αποστασίαν. Αλλά οι μισελεύθεροι ούτοι προδόσαντες αυτούς εις τους Τούρκους, τους κάμνουσιν να κλεισθώσι εις εν οίκίδιον, και παραδοθέντες με συνθήκας, αντί να αφεθώσι, φέρονται εις Εύβοιαν προς τον Ομέρ Πασάν, όστις προστάζει κατ' αυτών τον ωμότατον καί απανθρωπότατον θάνατον.Και ο μεν Λέκκας κρεμασθείς από σιδηράς άρπαγας εκδέρεται ζωντανός ... εγένετο δε τούτο περί τα τέλη Απριλίου 1829... Εχρημάτισαν δε αμφότεροι όπλαρχοι και υπέρμαχοι της ελευθερίας,απ' αρχής του ιερού αγώνος, μέχρι της τελευτής των. Και ο μεν Λέκκας έχασεν εις τον αγώνα τρεις αδελφούς και πολλούς συγγενείς, όλους άνδρας γενναίους...»

Την ίδια άποψη έχει και ο Marc Monnier «Revue moderne.1858,σελ. 374»

«Είχαν ένα ισχνό μερίδιο στην πορεία της Επανάστασης,μάλιστα τα φίλιωσαν με τους Τούρκους και παραμέρησαν τα Παλληκάρια.Μενίδι και Χασιά,οι κάτοικοί τους, κηρύχτηκαν εναντίον της Επανάστασης.»

(1) History of the Greek Revolution: And of the Wars and Campaigns Arising from ...,Thomas Gordon ,σελ. 62

(2) Johann Georg von Hahn-Albaneische Studien,1854

(2α) Ο Καραϊσκάκης: ή Του Καραϊσκάκη βιογραφία και λεπτομερής έκθεσις της τελευταίας εκστρατείας αυτού υπέρ των Αθηνών, Αινιάν Δημήτριος,Σελ. 89

(2β)Voyage d'Italie, de Dalmatie, de Grèce et du Levant (1678),σελ. 136:

“Athenes peut contenir huit a neuf mille habitans, don’t les trios quarts sont Grecs & les autres Turcs.”

(3) Travels in the Ionian islands, Albania, Thessaly, Macedonia etc,σελ. 412

(4) Letters from the Levant,1813,σελ. 140

(5) «Journey through Albania and other provinces of Turkey in Europe and Asia to Constantinople during the years 1809-1810»,σελ. 391

(6) History of the Greek Revolution: And of the Wars and Campaigns Arising from ...,σελ. 62

(6β)Voyage d'Italie, de Dalmatie, de Grèce et du Levant (1678),σελ. 167: "Tous les habitans sont Grecs"

(7) The Greece of the Greeks, V2 ,σελ. 15

(8) Classical and Topographical Tour Through Greece, During the…» Dodwell,σελ. 533

(9) A Journey Through Albania and Other Provinces of Turkey in Europe and Asia ... John Cam Hobhouse Broughton -1817

(10) «Athens and Attica: Journal of a Residence There, Christopher Wordsworth,σελ. 4

(10α)Κατάστασις συνοπτική της Πόλεως Αθηνών από της Πτώσεως αυτής υπό των Ρωμαίων μέχρι τέλους της Τουρ- κοκρατίας/ συνταχθείσα υπό Διονυσίου Σουρμελή,σελ. 86.

(10β)«Εμπρός» ,αρ.φυλ.8730,2 Φεβρουαρίου 1921,Αθήνα

(10γ)Voyage d'Italie, de Dalmatie, de Grèce et du Levant (1678),σελ. 186

“Les jour suivant nous le cotoyames & passames sous Ropo grand village de Grecs de plus de 200 feux…”

(10δ)Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως ,Λάμπρου Κουτσονίκα Ταγματάρχου,1863-4,τ.1,σελ. 94.

(11) Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος Δ' ,Τρικούπης Σπυρίδων,σελ. 57

  

Αργολιδοκορινθία

Δυστυχώς και γι’ αυτή την περιοχή έχω διαβάσει “on-line” ότι κατοικείται άπασα από Αρβανίτες…Πηγές; Φυσικά ούτε μία εκτός από κάποιες γενικότητες,οι οποίες με ένα copy paste διαδίδονται…

Εγώ θα προσπαθήσω να παρουσιάσω αδιάσειστα στοιχεία για την κατάσταση της περιοχής και πιστεύω ότι δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης.

Πρώτα απ’ όλα βασίζομαι στο έργο του Αντωνίου Μηλιαράκη «Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού Αργολίδος και Κορινθίας: Μετά γεωγραφικού πίνακος του νομού,1886» το οποίο ευρέως αποδεκτό στο κοινό της περιοχής ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται αρκετές φορές ως πηγή για την τοπική ιστορία.

Ορίστε λοιπόν αναλυτικός πίνακας με τα αρβανίτικα και μη χωριά της Αργολιδοκορινθίας και πληθυσμιακά στοιχεία:

Σημείωση: Οι αριθμοί αριστερά αντιστοιχούν στο συνολικό πληθυσμό της περιοχής και οι δεξιά με τον αριθμό των Αρβανιτών στην ίδια περιοχή.Τα σχόλια που δεν έχουν άλλη παραπομπή είναι από το βιβλίο του Μηλιαράκη.

Επαρχία Άργους

Δήμος Αργείων

11.793 1932

«Οι κάτοικοι του δήμου Αρβανίτες,πλην των της πόλεως Άργους,εν η ολίγος πληθυσμός έχει ως οικιακήν γλώσσαν την αρβανίτικην (μόνο σε μια συνοικία κάτω από την Ακρόπολη Λάρισας,σελ. 54).»

Δήμος Λυρκείας/ ελληνόφωνοι 2732

Δήμος Αλέας/ Τάτσι, Μπουγιάτι αρβανιτόφωνα

2711 1082

Δήμος Μυκηνών/πάντες Αρβανίτες

2437 2437

Δήμος Υσίων/ Eλληνόφωνοι

2340 Την ίδια άποψη έχει και ο Pouqueville (1α)

Δήμος Προσυμναίων /Kάτοικοι Αρβανίτες (κυριότερο χωριό οι Λίμνες)

2271 2271

Σύνολο Επαρχίας Άργους

24.284    5.790

Σύμφωνα με την έρευνα του Philippson (1890) οι Αρβανίτες της επαρχίας Άργους είναι 6.239.(1β)

Στο έργο του Πατρινού βουλευτή και ερευνητή Κορύλλου, «Η Εθνογραφία της Πελοποννήσου,σελ.37)»,παρατίθεται επιστολή που στάλθηκε σ’ αυτόν από τον τότε δήμαρχο του Άργους Καλμούχο και το γνωστό τοπικό δικηγόρο της εποχής Δ. Βαρδουνιώτη που είναι η εξής:

«Ό,τι ειλικρινώς και πεποιθότως δύναται τις ειπείν,είνε ότι εν τη επαρχία μας (Άργους) Αλβανόφωνοι είνε οι κάτοικοι των Λιμνών και καθ’ ήττονα λόγον οι του Μπερμπατίου,(δ. Προσυμναίων) και Κουτσοποδίου,(δ. Μυκηνών)»

Ο δήμαρχος Καλμούχος δίνει μια εικόνα που ταιριάζει με αυτή των ερευνητών. (2)

Επαρχία Ναυπλίας

Δήμος Ναυπλιέων/ «Εκ των κατοίκων των χωρίων του δήμου Ναυπλιέων θεωρούνται μόνον αλβανικής καταγωγής οι οικούντες το Κοφίνι και Κούτσι.»

9045    672

Δήμος Μιδέας/ πάντες Αρβανίτες (κύρια χωριά Χέλι,Γκέρμπεσι)

3.378   3.378

Δήμος Επιδαυρίων/ Δήμαινα κατά το ήμισυ Αρβανίτες

2002    260

Δήμος Λήσσης/ (Ασκληπειού), κυρίως ελληνικά

1076                    

Δήμος Μινώας/ Κρητικοί-Τολό,Κάνδια,Ίρια.

518

Σύνολο Επαρχίας Ναυπλίου

16.019     4.310

Επαρχία Ύδρας και Τροιζήνας

Δήμος Ύδρας/Όλοι Αρβανίτες (7.342)

Δήμος Τροιζήνας/Πλην Δαμαλά, όλοι αρβανίτικα. (Πόρος 5.414)

Δήμος Μεθάνων/Όλοι Αρβανίτες (2.149)

Δήμος Δρυόπης/Όλοι Αρβανίτες

17.137     16.690

Επαρχία Σπετσών και Ερμιονίδος (πάντες δίγλωσσοι Αρβανίτες)

Δήμος Σπετσών/Αρβανίτες 6.899

Δήμος Κρανιδίου/ Αρβανίτες 6.705

Δήμος Διδύμων/ Αρβανίτες 1.243

Δήμος Ερμιόνης/ Αρβανίτες 2.047

16.894    16.894

Σημερινός Νομός Αργολίδος (εννοώ χωρίς την επαρχία Τροιζήνας και τα νησιά)

Πληθυσμός: 50.298

Αρβανίτες:  19.995

Οι αριθμοί επιβεβαιώνονται και μέσω της λίστας που παραθέτει ο Johann Georg von Hahn στο “Albanesische Studien,Jena 1854” αφού ο ίδιος υπολογίζει τους Αρβανίτες της ίδιας περιοχής σε 19.600,αριθμός που επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα του Μηλιαράκη!

Επιβεβαίωση έχουμε και από τον Μιχ. Λαμπρυνίδη (3) :

«Εν τη συγχρόνω εκθέσει του Ενετού Προβλεπτού Βερτούκιου Μίνιου προς τον Δόγην της Ενετίας,την αφορώσαν τα επί τη βάσει της τελευταίας Τουρκο-Ενετικής συνθήκης τεθέντα όρια μεταξύ Άργους και Ναυπλίου υπό των Ιωάννου Δαρείου Αποκρισιάρη της Ενετικής Πολιτείας,και Σινάν-Μπέη, Εμίνη του Σουλτάν Μωάμεθ,φέρεται ότι εις τους δυτικούς πρόποδας του Αραχναίουόπου και νυν υφίστανται τα Αλβανόφωνα χωρία των δήμων Μιδέας και Προσυμναίων,«υπήρχον καλύβαι Αλβανών γεωργών,οίτινες από της πρώτης εισβολής των Τούρκων εις την Αργολίδα εν έτει 1397,είχον καταφύγει εκείσε καλλιεργούντες τας πέριξ γαίας επί πληρωμή κεκανονισμένου γεωμόρου εις τους κυρίους αυτών Ενετούς και Βυζαντινούς άρχοντας.»

Επαρχία Κορινθίας

Δήμος Κορινθίων/ Αρβανίτες πλην Νέα Κόρινθο, Σουλινάρι, Λιμοχώρι, Νεράντζα,

7.578   4.662

Δήμος Σικυώνος/ Αρβανίτικα εκτός Κιάτο, Θολερό, Λαλιώτη, Μελίσσι, Συκιά

5.438     3.799

Δήμος Τρικάλων/ «Ο δήμος έχει κατοίκους 5.580 και δημότας 6.278, είνε δε ο μόνος εκ των της Κορινθίας, ένθα δεν υπάρχουσι παντάπασιν Αρβανίτες.»

5.580

Δήμος Ευρωστίνης/ «Εν τω δήμω τούτω τα χωριά Κούτσι,Λούζι,Λουτρό Άνω και Κάτω,Μπίτσα,Σκούπα,Τσερεγούνι οικούνται εξ Αρβανιτών.»

5.830    1.021

Δήμος Περαχώρας/ Δεν αναφέρει ακριβώς,αλλά οι κάτοικοί είναι κυρίως Αρβανίτες

2.637   2.637

Δήμος Σολυγείας/ Πάντες Αρβανίτες (κύριο χωριό το Σοφικό)

2.958   2.958

Δήμος Φενεού/ Συντριπτική πλειοψηφία ελληνόφωνοι

3.809

Δήμος Στυμφαλείας/Αρβανίτικα χωριά: Ντούσα,Καστανιά,Λαύκα,Μάτζιζα, Ζάρακας.

4.415  2.869 (Ο Pouqueville στο Voyage de la Grèce (σελ. 325) θεωρεί όλη τη Στυμφαλεία ελληνόφωνη.)

Δήμος Πελλήνης/«Πλην των Μαρκασαίων,ομιλούντων την ελληνικήν,οι Κλιμενταίοι,Καισαραίοι,Βελλινιάταις,Βλα- ντουσαίοι,Παναρηταίοι ομιλούσι την αλβανικήν»

3.275   2.666

Δήμος Νεμέας/ «Εν τω δήμω τούτω οικούνται υπό Αλβανών μόνον τα χωριά Στημάγγα και Βοτζίκα,εν Βοιβόντα δε ομιλείται ανάμιξη η αλβανική μετά της ελληνικής.»

3.507   642

Δήμος Κλεώνων/ Αρβανίτικα χωριά τα: Πέρα/Δώθε Αθίκια, Άγιος Ιωάννης

3.072    1.102

Νομός Κορινθίας Πληθυσμός: 48.099 Αρβανίτες: 22.356

Ο Phillipson αναφέρει ότι στην Κορινθία ζούσαν το 1890 21.159 Αρβανίτες,αριθμός σχεδόν ταυτόσημος με αυτόν που βγήκε ύστερα από την μελέτη του Μηλιαράκη.Ο Κορύλλος αναφέρει αριθμό 15.900,σύμφωνα με τοπικούς Κορίνθιους παράγοντες.

Σύμφωνα με τους Beldiceanu and Beldiceanu-Steinherr 1980,1986 οι Αρβανίτες αποτελούσαν το 38,4% του αγροτικού πληθυσμού της Κορινθίας το 1461 και το πιο λεπτομερές τούρκικο έγγραφο Tapu Tabrir 10 δείχνει ότι οι Αρβανίτες αποτελούσαν το 18,65% του πληθυσμού ολόκληρης της Κορινθίας (αστικής και υπαίθρου) την ίδια περίοδο. (4)

Όπως σημειώνει και ο Μηλιαράκης αλλά και ο Κορύλλος χωριά που τα θεωρούμε αρβανίτικα κατοικούσαν και αρκετοί ελληνόφωνοι:

«Στο δρόμο για τα Μέγαρα περάσαμε το Εξαμίλι,ένα χωρίο χωρισμένο σε Άνω και Κάτω,και κατοικείται από Έλληνες και Αρβανίτες» (5)

Με την γλωσσολογική κατάσταση που περιγράψαμε συμφωνεί και το « Λεξικόν Εγκυκλοπαιδικόν τη συμπράξει των κυρίων Δ. Αραβαντινού και άλλων/εκδιδόμενον επιμελεία Ν. Γ. Πολίτου.Τ.Β. σελ. 215».

«Το ήμισυ του πληθυσμού του νομού (Αργολιδοκορινθίας) αποτελείται εξ Αρβανιτών,υφ’ ων κατωκήθη η Ελλάς και πολλαί των νήσων κατά την 15 εκατονταετηρίδα.Αι επαρχίαι Σπετσών και Ερμιονίδος,Ύδρας και Τροιζηνίας οικούνται υπό Αρβανιτών.Οι δήμοι εν τη Κορινθία,Κορινθίων (πλην της πόλεως της Νέας Κορίνθου),Περαχώρας,Σολυγείας,εν τη επαρχία Άργους οι δήμοι Προσυμναίων, Αργείων (πλην του Άργους), εν τη επαρχία Ναυπλίας ο δήμος Μιδέας,εν τοις δήμοις δε Ναυπλιέων,Επιδαυρίων,Λήσσης,Μηκυνών,Κλεώνων,Νεμέας,Σικυώνος,Πελλήνης,Ευρωστίνης και Στυφα- λίας υπάρχουσι χωριά εν οις ομιλείται επίσης η αρβανίτικη,εις άλλα δε η ελληνική.»

Πληθυσμός Αργολίδας-Κορινθίας-Ύδρας-Σπέτσων-Πόρου: 122.433

Πληθυσμός Αρβανιτών της ίδιας περιοχής: 66.040

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης στην Κορινθία το σημαντικότερο ρόλο το έπαιξαν αγωνιστές των ελληνόφωνων επαρχιών και αυτοί είναι:

Κυρίαρχο ρόλο είχαν οι Τρικαλινοί (που όπως είδαμε παραπάνω ήταν το ”προπύργιο” της ελληνοφωνίας):

Νοταράδες (Πανούτσος,Σωτήρης,Ιωάννης,Γεώργιος,Παναγιώτης).Οι Νοταράδες είναι οικογένεια που έλκει την κατα- γωγή της στα χρόνια του Βυζαντίου.

Παναγιώτης και Ιωάννης αδερφοί Δασιοί

Γεώργιος Σπυρίδων ή Ξυλέρης

Τομαραίοι

Νεοκορίνθιοι:

Σταύρος Νικολάου

Γιαννάκης Γιουρούκης

Και άλλοι από ελληνόφωνες περιοχές της Κορινθίας οι:

Νικόλαος Οικονόμου και οι αδελφοί του από την επαρχία Φενεού, Ο Γεώργιος Καλάρας από το Αγιονόρι,ο Δανόπουλος από τη Νεμέα,Παναγιωτάκης Γεραρής (Ευρωστίνη),Χρήστος Ζαχολίτης (Ευρωστίνη), Σακελλάριος (Καλύβια).

Σημαντικοί Αρβανίτες αγωνιστές ήταν οι Γεώργιος Λύκος (Χέλι),Χατζή Γιάννης (Σοφικό),Αναγνώστης Οικονομό- πουλος (Λαύκα).

Τη σημαντικότερη δράση όμως στην επανάσταση στην Κορινθία την είχαν οι Καλαβρυτινοί Γκολφίνος Πετιμεζάς και Σολιώτης.

Μια διήγηση του Σπυρίδωνος Τρικούπη προβληματίζει λίγο για τον ρόλο μερικών ντόπιων Αρβανιτών (6) :

«Δι᾿ αὐτοῦ,μετενεχθέντος εἰς Κόρινθον, ἐπροσπάθησαν οἱ Ἕλληνες νὰ πείσωσι τοὺς ἐχθροὺς εἰς παράδοσιν τῆς ἀκροκορίνθου.Ἀλλ᾿οἱ πρὸς τὴν μητέρα του, τὴν γυναῖκά του καὶ λοιποὺς πολιορκουμένους λόγοι τοῦ ἀνδρὸς τούτου κατ᾿ εἰσήγησιν τῶν Ἑλλήνων δὲν εἰσηκούοντο,διότι οἱ πολιορκούμενοι ἂν καὶ ἐτίμων τὰς διαταγάς του, ἤξευραν ὅτι παρήγγελλεν ὅσα τῷ ὑπηγόρευαν οἱ κατέχοντες αὐτόν.Οἱ Ἕλληνες ἐπέμεναν ἔτι μᾶλλον εἰς τὴν κυρίευσιν τῆς ἀκροκορίνθου,διότι ἐπίστευαν ὅτι ἦσαν ἐναποτεταμιευμένοι οἱ θησαυροὶ τοῦ Κιαμήλμπεη,ὃν ὅλη ἡ Ἑλλὰς ἐθεώρει πολυτάλαντον.Οἱ δὲ φρουροὶ ἦσαν ἐντόπιοι Ἀλβανοί,καί τινες Λαλιῶται,ὅλοι 600,πλήρεις ἐλπίδων ὅτι ἐντὸς ὀλίγου θὰ εἰσέβαλε καὶ θὰ ἔλυε τὴν πολιορκίαν των ἡ εἰσέτι, ὡς ἐνόμιζαν,διατρίβουσα ἐν τῇ Ἀνατολικῇ Ἑλλάδι ὀθωμανικὴ δύναμις ὑπὸ τὸν Βρυώνην καὶ τὸν Μεχμέτην.»

Οι Αρβανίτες της Κορινθίας δεν είχαν και πολύ …όρεξη να επαναστατήσουν.Ο Φωτάκος μας πληροφορεί για τους Δερβενοχωρίτες Αρβανίτες της Κορινθίας (7) :

«Οἱ δὲ Δερβενοχωρῖται ἐφοβοῦντο τὸν Κιαμήλμπεην, καὶ ἄλλως,καὶ διότι εἶχαν καὶ προνόμια ἀσυδοσίας, καὶ ὅλο ἕνα ἐκαρτέρουν τὸν Μπέην νὰ ἔλθῃ,καθὼς τοὺς ἔλεγεν ἡ μητέρα του, ἡ ὁποία ἐδιοικοῦσεν εἰς τὴν ἀπουσίαν του καὶ εἶχε τὸ φρούριον ὡς καὶ τὰ Δερβένια εἰς τὴν ἐξουσίαν της.Οἱ Τοῦρκοι ἐσυνείθιζαν νὰ ἔχουν ἀσύδοτα ὅλως διόλου,ἢ νὰ πληρώνουν μικρὸν μόνον φόρον τὰ χωριὰ ὅσα ἦσαν εἰς τὰ στενά μας, ὡς καὶ εἰς τὰ Δερβένια αὐτὰ τῆς Κορίνθου, διότι ὅταν ἐπέρασεν ὁ στρατὸς τοῦ Σουλτάνου, ὁ ὁποῖος ἐκυρίευσε τὴν Πελοπόννησον,αὐτοὶ οἱ Δερβενοχωρῖται ἔδωκαν συνδρομὴν εἰς αὐτόν, καὶ ὁ τότε πασᾶς τοῦ στρατοῦ τοὺς ἐσύστησαν εἰς τὸν τότε Σουλτάνον, ὅστις ἐξέδωκε φιρμάνι, τὸ ὁποῖον ὥριζε νὰ μὴ τολμᾷ ποτε κανεὶς Μουσουλμάνος, ἢ ἄλλος τις νὰ πειράξῃ αὐτοὺς καὶ τὰ πράγματά των, ἀλλ᾿ οὔτε κονάκι νὰ κάμνουν εἰς τὰ σπίτιά των,καὶ ἂν τυχὸν ἐξ ἀνάγκης ἤθελε μείνει κανεὶς ἐκεῖ, ὅ,τι ἤθελε χρειασθῆ,διὰ τῆς πληρωμῆς νὰ τὸ παίρνῃ· ἀλλ᾿ εἶχαν τὴν ὑποχρέωσιν νὰ κουβαλοῦν νερὸν εἰς τοὺς δρόμους διὰ νὰ ποτίζουν τοὺς στρατιώτας καὶ τὰ ζῶα τῆς Τουρκικῆς ἐξουσίας, καὶ προσέτι νὰ φροντίζουν ὥστε νὰ μὴ χάνωνται τὰ Τουρκικὰ ταχυδρομεῖα (μεζίλια).»

Όσον αφορά τους Αρβανίτες της Αργολίδας αν και είναι αλήθεια ότι πήραν μέρος σε μάχες και πολιορκίες λειτούργησαν κυρίως σαν «φρουρά» των Υδραίων και κυρίως των Κουντουριωταίων στον Μοριά.Να τι λέει ο Φωτάκος (8) :

«Τὸ Κρανίδι εἶναι τόπος ξηρός, παράλιος, ἀπόκεντρος καὶ δυνατός.Οἱ συνελθόντες ἐκεῖ ἐμάζευσαν πολλοὺς στρατιώτας τοῦ τόπου,οἱ ὁποῖοι ἦσαν ἐξησκημένοι εἰς τὰ ὅπλα·ἔφεραν δὲ καὶ ἄλλους ἀπὸ τὰς πλησίον νήσους Ὕδραν καὶ Σπέτσας.Ὅλος ὁ κάτω Ναχαγιὲς (Τροιζήνα) καὶ ὅλον ἐπίσης τὸ Κρανίδι (Ερμιονίδα) ἀπίστησεν.Οἱ Κρανιδιῶται μάλιστα ἀπ᾿ἀρχῆς ἦσαν ἐχθροὶ τῶν ἄλλων Πελοποννησίων,διότι ἤθελαν τὸ Ναύπλιον ὡς ἰδικόν των, καὶ δικαιολογίαν πρὸς τοῦτο ἔφεραν, ὅτι αὐτοὶ ὑπέφεραν περισσότερον τῶν ἄλλων Ἑλλήνων,καὶ προσεπάθουν μυριοτρόπως νὰ περιέλθῃ εἰς τὰς χεῖράς των.Νομίζοντες δέ, ὅτι ἂν προστεθῶσιν εἰς τὸ νέον σύστημα τοῦ Κουντουργιώτη,θὰ τὸ ἀπολαύσουν,ὅλοι προσῆλθαν εἰς αὐτὸ καὶ τοιουτοτρόπως τὸ σύστημα τοῦτο ἀπέκτησεν ἐξ αὐτῶν τῶν Κρανιδιωτῶν δύναμιν,καὶ ἐφοβέριζε τὸ νόμιμον Ἐκτελεστικόν,τὸ ὁποῖον ποτὲ δὲν ἐφρόνει, ὅτι ἤθελαν καταντήσει τὰ πράγματα εἰς τὸν ἐμφύλιον πόλεμον.Οἱ συναχθέντες εἰς τὸ Κρανίδι ἐκήρυξαν ἑαυτοὺς νομίμους, καὶ ἀνέδειξαν νέον Ἐκτελεστικόν,τοῦ ὁποίου πρόεδρον ἐδιώρισαν τὸν Γεώργιον Κουντουργιώτην.Τοιουτοτρόπως λοιπὸν ἔγειναν δύο Βουλευτικὰ καὶ δύο Ἐκτελεστικὰ ἐναντία μεταξύ των. Τὸ διήγημα τοῦτο φαίνεται Πελοποννήσιον,ἀλλ᾿ εἰς ὅλα ταῦτα τὰ συμβάντα ἀνακατώθη ὅλον τὸ Ἔθνος, ἤτοι ἡ ἐλευθέρα Ἑλλὰς διῃρημένη καὶ φατριάζουσα,ὡς ἀνωτέρω εἴπαμεν.Ὅλα δὲ τὰ μέχρι τοῦδε γενόμενα,ὡς καὶ τὰ μετέπειτα συμβάντα,ἐντὸς τῆς Πελοποννήσου ἐγένοντο.»

Σημειώσεις

(1α)Voyage de la Grèce,F -C -H -L Pouqueville,τομ.5,σελ. 292

(1β) Alfred Philippson, «Zur Ethnographie des Peloponnes ,Pettersmans Mitteilungen»,1890

(2) Χ.Κορύλλου, Η Εθνογραφία της Πελοποννήσου,σελ. 37

(3) Οι Αλβανοί κατά την κυρίως Ελλάδα και την Πελοπόννησον Ύδρα -Σπέτσαι Μιχαήλ Γ. Λαμπρυνίδου,σελ. 16

(4) Beldisceanu-Steinherr,1980,σελ. 38

(5) The London encyclopaedia, or, Universal dictionary of science,σελ. 627

(6) Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος Β',Τρικούπης Σπυρίδων,128

(7) Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Α' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ. 139

(8) Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Α' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ. 502

Στη φωτό: Carl Anton J. Rottmann,Mykene-Löwentor

               

Αρκαδία

Για τις αρβανίτικες ομάδες εποίκων: “…και άλλες προχώρησαν προς το κέντρο της Πελοποννήσου, κυρίως προς την περιοχή της Καρύταινας που διαβρέχει ο Αλφειός. Οι μετακινήσεις τους εγίνοντο ειρηνικώς…..». (10)

«….Χριστιανοί, ακραιφνείς Έλληνες Ηπειρωτικής κι’ αυτοί καταγωγής, όπως και οι Σουλιμοχωρίτες (σ.σ. Σουλιμοχώρια Τριφυλλίας),ήσαν και οι Λιδωρίσιοι της Γορτυνίας. (11) »

Οι Αρβανίτες τις Αρκαδίας περιορίζονται γεωγραφικώς στην περιοχή της Ηραίας,στα Λιόδωρα όπως τα λέγανε παλιότερα,σε μια περιοχή που περικλείει σήμερα ο δήμος Ηραίας (χωρίς να αποκλείονται λίγα μεμονωμένα χωριά σε άλλες περιοχές τις Αρκαδίας).Πληθυσμιακά,εξετάζοντας τον αριθμό Αρβανιτών στην περιοχή μπορούμε να δούμε τον πληθυσμό της Λιόδωρας σε απογραφή του 19ου αιώνα (1861) όπου βλέπουμε ότι ο δήμος Ηραίας έχει πληθυσμό 4.261 κάτοικους σε συνολικό πληθυσμό Αρκαδίας 110.615. Η μικρή αυτή περιοχή στάθηκε γενναία όσο λίγες στην πατρίδα μας απέναντι στην Τουρκιά “θρέφοντας” τη γενιά των Κολλιοπουλαίων (λέω ότι “έθρεψε” γιατί τα Σουλιμοχώρια ήταν αυτά που την “γέννησε”).Τέκνο της οικογένειας του `ννησον ἐκ μέρους τῶν πολιτικῶν συντρόφων του, καὶ ἐπιθυμῶν νὰ ἔλθῃ συμβιβασμὸς μεταξὺ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ καὶ τῶν ἀνταρτῶν,ὑπεσχέθη νὰ τοὺς φέρῃ τὸν Κολοκοτρώνην νὰ προσκυνήσῃ τὴν Διοίκησιν,ὡσὰν βλαχόνυφη(!!), διὰ νὰ παύσουν πλεόν εἰς τὸ ἐξῆς τὰ δεινὰ τῆς Πελοποννήσου καὶ αἱ καταχρήσεις.Τότε ὁ Πλαπούτας καὶ οἱ ἀνωτέρω μετὰ τῶν ὁποίων συνωμίλησεν, ἐνόμισαν ὡς συντελεστικόν, καὶ έφρόνουν, ὅτι ἄν πείσῃ καὶ φέρῃ τὸν Κολοκοτρώνην ὁ Πλαπούτας, θὰ γείνῃ ὁ ἀγαπητὸς φίλος τῆς Διοικήσεως, καὶ θα διορισθῇ καὶ γενικὸς ἀρχηγὸς τῆς Πελοποννήσου καὶ τῆς ἐκστρατείας διὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, καὶ ἐπίστευεν ἴσως, ὅτι τοιουτοτρόπως ἤθελεν ἀπαλλάξῃ καὶ τὴν Πελοπόννησον ἀπὸ τὰς συμφοράς, τὰς ὁποίας ὑπέφερεν.Ἐκτὸς δὲ τούτων, εἶδε πλέον καὶ τοὺς ἀντιπάλους του Δεληγιανναίους εἰς τὴν χειροτέραν κατάστασιν, διότι εἶχον καταδιωχθῆ ὑπὸ τῶν στρατευμάτων τῆς Διοικήσεως, καὶ δὲν ἐγνώριζε κανεὶς ποῦ εἶχαν καταφύγει, ἤ ποῦ ἦσαν τρυπωμένοι, διότι οἱ μὲν ἔλεγαν, ὅτι εἶναι εἰς τὴν ἐπαρχίαν Μιστρᾶ καὶ εἰς τοὺς Γιατρακαίους, οἱ δὲ εἰς τὴν Μάνην, καὶ ἄλλοι ἀλλαχοῦ.

Κατὰ δὲ τὸ τέλος τοῦ Δεκεμβρίου τοῦ 1824 ὁ Πλαπούτας ἀνέβη εἰς τὰ βουνὰ τῆς Καρύταινας, καὶ ἐπῆγεν καὶ εἰς τὴν Στεμνίτσαν.Ἐκεῖ ηὗρε τὸν Κολοκοτρώνην καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὅ,τι τοῦ εἶχεν εἴπει περὶ αὐτοῦ ἡ Διοίκησις, τὸν ἔπεισε νὰ καταβῇ εἰς τὸ Ναύπλιον, λέγων καὶ ὑποσχόμενος, ὅτι ἡ Διοίκησις θέλει μεταχειρισθῆ αὐτὸν ἀξιοπρεπῶς καὶ ὅπως τοῦ ἀρμόζῃ, καὶ ὅτι οὕτω θέλουν πλέον παύσει καὶ τὰ κακά, τὰ ὁποῖα ὑποφέρει ἡ Πελοπόννησος.Πρὸς ταῦτα ἐσυντρίβη ἡ μαλακὴ ψυχὴ τοῦ Κολοκοτρώνη, ὅστις ἄλλως τε ἦτο καὶ μαγευμένος διὰ τὴν Πελοπόννησον, καὶ νομίζων, ὅτι δίδει ζωήν καὶ σωτηρίαν εἰς αὐτήν, εὔκολα ἀπατήθη ἀπὸ τὰ λεγόμενα καὶ τὰς ὑποσχέσεις τοῦ Πλαπούτα,ὅστις, γνωρίζων τὴν τοιαύτην ἀδυναμίαν του,τὸν ἐκτύπησεν ἐκεῖ ὅπου εἶχεν αὐτὴν.Τότε δὲ εἰς τὴν Στεμνίτσαν, ὅπου ἐλέγοντο καὶ ἐγίνοντο ταῦτα, ὁ Κολοκοτρώνης δὲν εἶχεν ἄλλον τινὰ ἐμπιστευμένον πλησίον του, εἰμὴ μόνον τὸν βαπτιστικὸν του Θ. Ῥηγόπουλον,μὲ τὸν ὁποῖον συνεννοεῖτο καὶ συνεσκέπτετο, καὶ ὅστις τὸν ἔπεισε νὰ μὴ παραδώσῃ τὸν ἑαυτόν του όσον εὔκολα, ἀλλὰ νὰ παίξῃ τὰ πράγματα ἕως ὅτου περάσῃ ὁ καιρός.Ἀλλ᾿ ὁ Γ. Δημητρακόπουλος, ὅστις ἐπίτηδες ἔμενεν ἐκεῖ διὰ πολλῶν λόγων καὶ ὑποσχέσεων, κατώρθωσε νὰ ἐξαπατήση τὸν Κολοκοτρώνην, ὁ ὁποῖος μεταβαλὼν γνώμην ἀπεφάσισε πάλιν να μεταβῇ εἰς Ναύπλιον ὁ δὲ Δημητρακόπουλος συνώδευσεν αὐτὸν μέχρι τῆς Τριπολιτσᾶς.Εἰς τὴν συνοδίαν ταύτην τοῦ Κολοκοτρώνη ἦτο καὶ ὁ Γεώργιος Ῥεβελιώτης, ὅστις γνωρίζει ταῦτα πάντα ὅπως ἔγειναν.»

Ο Φωτάκος πάλι (13) :

«Ἔκτοτε πλέον ὁ Κολοκοτρώνης εὑρέθη γυμνὸς ἀπὸ στρατιωτικὴν δύναμιν, ἡ ὁποία καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ὠλιγόστευεν, διότι ἡ Βουλὴ καὶ τὸ Ἐκτελεστικὸν ἐξέδωκαν διπλώματα, μισθοὺς μεγάλους καὶ διαταγὰς εἰς ὅλους τοὺς συγγενεῖς των καὶ τοὺς καπεταναίους των νὰ ὑπάγουν νὰ πολιορκήσουν τὰς Πάτρας· ὁ Κουντουργιώτης μάλιστα ὑπεσχέθη εἰς τὸν Δ. Πλαπούταν, ὅτι θὰ τὸν διωρίσῃ γενικὸν ἀρχηγὸν τῶν στρατευμάτων τῆς Πελοποννήσου, ἀλλὰ τὸν ἐκαιροπέτα καὶ οὕτω ὁ ἕνας Ἀλβανὸς ἐγέλα τὸν ἄλλον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τέλους ὁ Πλαπούτας ἐγελάσθη.Πρὶν ὅμως τούτων καὶ ὅταν ὁ Κολοκοτρώνης ἦτο εἰς τὴν Βυτίναν, καὶ ἔστειλεν, ὡς ἀνωτέρω εἴπαμεν,βοήθειαν εἰς τὸ Ναύπλιον καὶ ἄλλους, καὶ τὸν Πλαπούταν, τὸν ὁποῖον ἔβλεπεν, ὅτι ἐκαβουροπατοῦσεν,εἶπε πρὸς αὐτόν·«δὲν θέλετε μὲ τὰ σωστά σας νὰ βαλθῆτε νὰ σπρώξετε τὰς δυνάμεις τοῦ Κουντουργιώτη μακρὰν καὶ νὰ ἐλευθερώσετε τὸ Ναύπλιον νὰ τὸ ἔχετε.Θὰ ἔλθῃ καιρὸς νὰ μὴν ἠμπορῆτε νὰ βγῆτε ἀγνάντιο, οὔτε ἀπὸ τὸ Παρθένι καὶ κάτω νὰ πηγαίνετε.Θὰ ἔλθῃ καιρὸς νὰ ἀκούετε τὸ κερατὰ νὰ σᾶς τὸ λέγουν οἱ νησιῶται καὶ οἱ ἄλλοι μὲ πενῆντα ῥά, καὶ ἄλλα πολλὰ θὰ πάθετε.Ἄκουσέ τα ὅλα αὐτά, γαμπρέ! Εἰς ἐσὲ μένει νὰ φανῇς πιστός,εἰ δὲ μή, καὶ σὺ θὰ τὸ εὕρῃς ὕστερα.»

(«Γαμπρός» γιατί είχε παντρευτεί την ανηψιά του Θοδωράκη,κόρη του αδερφού του Αναγνώστη,την Στεκούλα.)

Έτσι λοιπόν στάθηκε ο Πλαπούτας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, πέφτοντας στην παγίδα των φατριαστών της Ύδρας… Βλέπουμε και εδώ την τάση των Υδραίων (Κουντουριωταίων κυρίως) να προωθούν για τις ανώτερες θέσεις ομόγλωσσούς τους…Το φιλότιμό του όμως και η μπέσα του τον έκαναν εντέλει να βρεθεί ξανά στο πλευρό του Θοδωράκη και να υποστεί μαζί τις διώξεις που περίμεναν τον Γέρο μετά την απελευθέρωση.

10)Ζακυνθηνός Διον. Το Δεσποτάτο του Μορέως. Σελ. 131 και 143.

(11) Α. Τσέλαλης. Πλαπούτας. Σελ. 31 και 45

(12) Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Β' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.09

(13)Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Β' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.532

Φωτό: Έλληνας πολεμιστής,Delacroix

Η παραπάνω ιστορική μελέτη προέρχεται από το εξαιρετικό blog Kleftouria.Δημόσια συγχαίρω και ευχαριστώ το φιλικό ιστολόγιο για την τεκμηριωμένη πληροφόρηση.

Μετέφερα εδώ την εργασία όπως την είχα παρουσιάσει σε συνέχειες στην ομάδα μου «Αρβανίτες».

Συμπεράσματα και ιστορική πραγματικότητα.

Παρουσίασα το θέμα "Οι Αρβανίτες και η επανάσταση του 1821",από σοβαρό ιστολόγιο που τεκμηριώνει απόλυτα τις αναφορές του.

Όπως θα έχει παρατηρήσει κανείς στο διαδίκτυο περισσεύουν τα ιστολόγια που δεν εδραιώνουν τον ιστορικό λόγο,αλ- λά επιχειρούν να επιβάλλουν τον υποκειμενισμό και την ιδεοληψία.

Απέναντι σε αυτά,αλλά και στην άθλια αλβανική προπαγάνδα,ο συντάκτης του ιστολογίου παραθέτει ντοκουμέντα και καταρρίπτει δύο βασικά ψεύδη των ανθελληνικών ισχυρισμών:

Ψεύδος πρώτο: Οι Αρβανίτες ήρθαν ως λαοθάλασσα στο νότο και πλημμύρισαν τον ελλαδικό χώρο.Μάλιστα, ήταν τόσοι πολλοί που δεν χώραγαν και μετακινήθηκαν και προς τη νότια Ιταλία.

Οι αλβανιστές και οι ντόπιοι τζουτζέδες τους προσπαθούν με αυτό το ανιστόρητο,επίπλαστο μύθευμα να πουν ότι πλη- θυσμοί από τη Β.Δ. Βαλκανική (Αλβανοί,δηλαδή,γιατί αυτός είναι ο σκοπός τους,εκεί το πάνε) υπερίσχυσαν των λίγων γηγενών Ελλήνων τους οποίους και κατέπνιξαν με το συντριπτικό αριθμητικό μέγεθός τους.

Πρόκειται για άθλιο ψεύδος.Όπως φάνηκε στα στοιχεία που εκτέθηκαν εδώ,οι Αρβανίτες ήταν παντού (εκτός της Ύδρας και λίγων άλλων περιπτώσεων) μειοψηφία, και μάλιστα κατά πολύ.

Πρέπει δε να επισημάνουμε ότι μιλώντας για αρβανιτόφωνους δεν εννοούμε πάντα αρβανίτες επήλυδες από την Ήπειρο,αλλά και ελληνόφωνους που έμαθαν τα φτωχά αρβανίτικα και τα χρησιμοποιούσαν.Αυτό το έχουμε παρου- σιάσει και σε άλλες αναρτήσεις μας εδώ.Να τονιστεί ακόμα η ιστορική διγλωσσία των Ελλήνων Αρβανιτών.Ποτέ δεν υπήρξε καμία γλωσσική ετερότητα,όπως φαντασιώνονται  προπαγανδιστές  και μειοδότες.

Η προοπτική/προβολή αυτού του ψεύδους των αλβανιστών είναι η ύπαρξη σήμερα στην Ελλάδα αλβανικής μειονό- τητας,γιατί γι΄ αυτούς οι αρβανίτες δεν είναι παρά αλβανοί.

Ψεύδος δεύτερο: Το 1821 το έκαναν οι αρβανίτες.

Με αυτό οι αλβανιστές και οι ντόπιοι τζουτζέδες τους υπερεκτιμούν την συμβολή των αρβανιτών για να οικειοποιηθούν τον μεγάλο ξεσηκωμό και να γιγαντώσουν,από μιαν άλλη πλευρά,και πάλι τον αριθμό των αρβανίτικων πληθυσμών.

Και αυτό αποτελεί ψεύδος ολκής.Το 1821 πραγμάτωσε τον συλλογικό πόθο σύμπαντος του Ελληνικού Έθνους.Υπήρ- χαν μέσα σ΄αυτό [το ΄21] και σκοτεινές πτυχές ιδιοτέλειας και προδοσίας.Σ΄ αυτές έχουν μέρος και οι αρβανίτες.Τίποτα δεν καθαγιάστηκε ως αγγελικό.Παρουσιάστηκαν και περιπτώσεις φιλοχρηματίας ενάντια στην επανάσταση (συμ- μετείχαν και Υδραίοι αρβανίτες),αλλά και προδοτικές ενέργειες από "μισελεύθερους" Έλληνες που ανάγκασαν τον Κο- λοκοτρώνη να σηκώσει "φωτιά και τσεκούρι".Τέτοιος ήταν και ο αρβανίτης Δημήτρης Νενέκος,από την Αχαΐα.Έχουμε παρουσιάσει αναλυτικά το θέμα του εδώ.

Μία από τις επιδιώξεις τούτης της σελίδας είναι να αποκαλύψει και να ανατρέψει την γκαιμπελίστικη ανθελληνική προπαγάνδα που εξαπολύεται από μπλογκ και ομάδες.Θα συνεχίσουμε τις τεκμηριωμένες αναρτήσεις ώστε να συμβά- λουμε στην κατάδειξη των αληθινών διαστάσεων του δικού μας χθες και να ξεγυμνώσουμε εχθρούς και δόλιους.