Αρβανίτες (Βαρναβιώτες) στον πόλεμο της Μικρασίας

Ο Σπύρος Κόλλιας (πατέρας του Μητσοκόλλια) πολέμησε στη Μικρασία.

Τραυματισμένος στο πόδι κατά την υποχώρηση της Μεραρχίας του,έλαβε το θάρρος να παρου- σιαστεί στον ίδιο τον Στρατάρχη,τον Πάγκαλο.

Διαμείφθηκε ο εξής διάλογος,στα αρβανίτικα:

-Στρατηγέ μου σε χαιρετώ με όλο το σεβασμό.Έχω χτυπήσει το πόδι και δεν μπορώ να αποχωρήσω.

–Από πού είσαι;

-Απ ‘τον Βαρνάβα.

Φωνάζει ο Στρατάρχης έναν άλλο στρατιώτη με μουλάρι:

-Να του δώσεις το μουλάρι και να τον συνοδέψεις ως τον σταθμό του τρένου.Τότε θα ξαναπάρεις το μουλάρι σου και να συνεχίσεις.

Η ιστορία διασώθηκε και απ’ τον Πούπε (Νίκο Αποστόλου) και τον Πετροκόλλια.

Το περιστατικό αυτό κατά την υποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από το μέτωπο προς τα παράλια της Μικρασίας (Αύγουστος 1922;) μου το αφηγήθηκε ο ίδιος ο γιος του Σπύρου Κόλλια,Δημήτρης (Μητσοκόλλιας),ένα ανοιξιάτικο βράδυ του 1998 στην ψαροταβέρνα του,στο Σκάλωμα του Βαρνά- βα.

Στην ηρωική αυτή εκστρατεία για την απελευθέρωση των πατρογονικών εστιών της Ιωνίας με- τείχαν ακόμα από τον Βαρνάβα [εκτός από τους τρεις προαναφερθέντες] και ο Νίκος  Αναστασίου (Κυπραίος),ο Γιάννης Δήμας (Τσακάλης),καθώς και ο παππούς μου Κώστας Πέππας (Κωτση- σιμάκος).Λίγο προτού πεθάνει ο παππούς,από αρρώστια στις αρχές του 1957,ρώτησε τον πατέρα μου:

-Βασίλη,δεν θα ξαναπάμε στη  Μικρασία;

Από τη Μικρασία προέρχεται και η μοναδική φωτογραφία του παππού.Τη ρετούσαρε,όσο γινόταν, στην Αθήνα,το 1943.Είναι αυτή: 

Γιάννης Β. Πέππας

Το ρήμα λιέ=αφήνω

Λιέ=αφήνω,ελευθερώνω,απεμπλέκω

Το αφήνω και τις συναφείς έννοιες οι αρβανίτες τις απέδιδαν με το ρήμα λιέ.

Πίσω από το λ  ακολουθούσε το δίψηφο φωνήεν ιε, με τον τόνο στο ε.Πρόκειται για το ρήμα λύω (αφαιρώ,βγάζω,συνουσιάζομαι,ανοίγω,χαλαρώνω,ξεζεύω,ελευθερώνω,διαλύω,ενεργώ,παραχωρώ, παραδίδω,εξασθενώ,πεθαίνω,καταργώ,ακυρώνω,αναιρώ,λυώνω,εκπληρώνω,εξιλεώνω,επανορθώ- νω,απαλάσσω,λυσιτελώ),που εκφράζει ακριβώς την έννοια της άφεσης,της ελευθέρωσης,της λύτρω- σης,της λύσης από κάθε τι δεσμευτικό.Λύω,δηλαδή λύνω,σημαίνει κυριολεκτικά απεμπλέκω μια κατάσταση,ένα αντικείμενο,ένα κόμπο κάθε λογής,μια περίπλοκη κατάσταση.

Λέμε,ας πούμε,θα λύσω μια εξίσωση ή ένα μαθηματικό ζήτημα.Εννοούμε ότι θα απεμπλέξουμε μια περιπεπλεγμένη λίγο ή περισσότερο συνθήκη και θα αποδώσουμε το χωρίς περιορισμούς αποτέλε- σμά της.Εν πάση περιπτώσει είναι σαφής και γνωστή η έννοια του λύω.Υπάρχει όμως στη σημασι- ολογική δυναμική της λέξης και μια άλλη αλληλένδετη διάσταση: Όταν επιλύεις ένα θέμα,αφήνεις πίσω κάποια δεδομένα και εξάγεις στη θέση τους νέα αποκαλυπτικά παράγωγα.Η έννοια του λύω δηλαδή εμπερικλείει την έννοια του αφήνω.Σωστότερα,προΰποτίθεται και προηγείται η έννοια του αφήνω.Αφήνεις πίσω σου το μπερδεμένο δεδομένο και στη θέση του τοποθετείς το λυτρωτικό ξε- μπέρδεμα.Αυτό σημαίνει λύω,λύνω.

Οι αρβανίτες λοιπόν,όταν έλεγαν λιέ και εννοούσαν αφήνω,παρατάω κ.λπ.,χρησιμοποιούσαν το λύω,επειδή ακριβώς τα αρβανίτικα δεν είναι παρά μόρφωμα της ελληνικής γλώσσας.

Στον Αόριστο το λιέ γινόταν ελιά* =άφησα.Εκτιμώ ότι από το θέμα του αορίστου προέρχεται και το όνομα λιάπ (Λιάπης).Λιάπ είναι αυτός που άφησε κάτι,που έλυσε την σχέση του με κάποια σύμβα- ση.Λιάπηδες ονόμασαν οι Έλληνες αρβανίτες αυτούς που άφησαν στα χρόνια του ύστερου Βυζα- ντίου την πολιτεία της αυτοκρατορίας και συντάχθηκαν με τον νέο παράγοντα,την μουσουλμανική Οθωμανία.

Ως γνωστόν,στο χώρο της Ηπείρου,στο Δεσποτάτο της Ηπείρου αργότερα,είχαν συγκλίνει πολλοί ετερογενείς πληθυσμοί: Οι Κωστοβώκοι,που από το πέρασμά τους από την περιοχή των Σκοπίων είχαν πάρει την προσωνυμία Σκιπετάρ (αργότερα και για άλλο λόγο ονομάστηκαν Αλβανοί), που,κατά κάποιους σφάλλοντες,είχαν έρθει στην περιοχή ως αιχμάλωτοι των Ρωμαίων από τα χρόνια του Νέρωνα και μετά,υπολείμματα διαφόρων τοπικών φύλων και άλλοι ακαθόριστοι πλη-θυσμοί.Όλοι αυτοί,ενταγμένοι στο Βυζαντινό κράτος είχαν σε κάποιο βαθμό εκχριστιανιστεί (ει-λικρινώς ή προσποιούμενοι) και χρησιμοποιούσαν τον γλωσσικό κώδικα των γηγενών Ελλήνων Αρβανιτών,απογόνων των αρχαίων Ηπειρωτών Χαόνων.Τα ελληνογενή αρβανίτικα.

Όταν όμως,προέλαυναν οι Τούρκοι στην περιοχή,κατακτώντας την τελικά,όλοι αυτοί που δεν είχαν τίποτα το ελληνικό στις φλέβες τους και στη συνείδησή τους έσπευσαν να λύσουν τους δεσμούς τους με το ως τότε υπάρχον σκηνικό και να αφήσουν όλες τις χαλαρές σχέσεις τους με το Βυζάντιο και τα χαρακτηριστικά του.Έτσι,άφησαν τον Χριστιανισμό και ασπάστηκαν το Ισλάμ.Άφησαν το ελληνικό εν γένει Βυζάντιο και συντάχθηκαν με τους Ανατολίτες.

Είναι αυτοί που θα αποκληθούν αργότερα Τουρκαλβανοί.Όσοι από αυτούς δεν ανήκαν σε κάποιο εθνικό σύνολο και δεν έφεραν ήδη κάποιο εθνώνυμο (όπως οι βόρειοι Γκέγκηδες),οι Έλληνες αρβα- νίτες τους ονόμασαν Λιάπ,αυτοί που άφησαν (ελιάνι) δηλαδή,θρησκεία,πολιτική διοίκηση και κοινω- νική ένταξη.Έλυσαν την συμπλοκή τους με ένα καθεστώς και προσχώρησαν σ' ένα άλλο.

Αυτό αποδεικνύει βέβαια,ότι όλοι αυτοί οι πληθυσμοί,οι Λιάπηδες,δεν είχαν καμία σχέση με την Ελλάδα,την ελληνικότητα και τους αρβανίτες που έμειναν πιστοί στην Χριστιανορθοδοξία,την Ελλη- νική συνέχεια μέσα από το βραχύβιο Δεσποτάτο της Ηπείρου και αναγκάστηκαν να κινηθούν σποραδικά νότια για να απομακρυνθούν από τον πνιγηρό εναγκαλισμό των Τουρκαλβανών και να ενωθούν με τα αδέρφια τους στο Νότο.

Όπως βλέπει κανείς,η εξέταση των αρβανίτικων δεν μας δίνει μόνο πειστήρια της ελληνικότητάς τους,αλλά και μας παρέχει λογής άλλες πληροφορίες και διασαφήσεις,ιστορικές και όχι μόνο,όπως απλόχερα η επιστήμη της Γλωσσολογίας κατά κανόνα (δύναται να) συνδράμει όλες τις λοιπές επι- στήμες του ανθρώπου.

* Ας δούμε τον αόριστο του λύ-ω: έ- λυ- σ- α.

Υπάρχει το ριζικό θέμα –λυ- (ο φθόγγος –ι- αποδίδεται με το δίχρονο υ),η συλλαβική αύξηση ε- ,η κατάληξη –α και πριν από αυτήν το παρεμβληθέν ευφωνικό –σ- .

 Ας δούμε τον αόριστο του λιέ: ε- λυ- -ά.

Λείπει μόνο το ευφωνικό –σ- ,η προσθήκη του οποίου αναβίβασε τον τονισμό.

Άρα,τα αρβανίτικα όχι μόνο είναι ελληνικά,αλλά και ατόφια,ακατέργαστα ελληνικά,αφού στερού- νται ευφωνισμών και εξωραϊσμού.

TA AΡΒΑΝΙΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ !

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος - Συγγραφέας

Οι Τσάμηδες στην υπηρεσία των Ναζί

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Αλβανοί Τσάμηδες,κρατώντας πλακάτ στην αλβανική,έτοιμοι να πολεμήσουν στο πλευρό των Ναζί...

Για το ρόλο τους,απόσπασμα από βιβλίο του Δημ. Ευαγγελίδη

Ο πατριωτικός σύνδεσμος των Αρβανιτών,το 1883

Στις 4.6.1883 επιφανείς Αρβανίτες από διάφορα μέρη της ως τότε ελευθερωμένης Ελλάδας συνέ- στησαν τον σύνδεσμο "Οι Αλβανοί Βλάμηδες" [πρώτος πρόεδρός του ο πρωτοξάδερφος του Μάρ- κου Μπότσαρη],με στόχο την ομαλή ενσωμάτωση των εκτός (των τότε) συνόρων  "αλβανών".

Αναπτύσσεται στο ιδρυτικό κείμενο οξυδερκής και βαθιά πολιτική σκέψη.Έχει γίνει αντιληπτός ο ρόλος ευρωπαϊκών δυνάμεων που οργανώνουν τη διανομή των εδαφών που θα αφήσει πίσω της η οπισθοχωρούσα φθίνουσα Οθωμανία.Αναφέρεται ευθέως ο πρακτορικός ρόλος του Hann για τα Αυστριακά συμφέροντα.Θυμίζω ότι Αυστρία και Ιταλία ίδρυσαν ετσιθελικά το Αλβανικό υβρίδιο,το 1913.

Ο σκοπός αυτών των Αρβανιτών ήταν απόλυτα πατριωτικός: να συντελέσουν στην ένταξη αυτού του πανάρχαιου Ηπειρώτικου μέρους στα Ελληνικά σύνορα,όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.

Προτάσσουν,πανέξυπνα,την παιδεία ως βασικό μοχλό αυτής της οργανωμένης ενσωμάτωσης.

Αποκαλούν,σε κάποια σημεία,αδελφούς και ομόφυλους τους πληθυσμούς που παρέμεναν ως  τότε στην κοιτίδα των Αρβανιτών.Πέρα απ΄ τον δικαιολογημένο συναισθηματικό τόνο,υπήρχε και ουσια- στική αφορμή: για τα επόμενα τριάντα τουλάχιστον χρόνια,ξένοι περιηγητές και λοιπές μαρτυρίες αποτυπώνουν την πάλλουσα Ελληνικότητα της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού που κατοι- κούσε τότε στη σημερινή ν. αλβανία.

Σχετικά με τους Σκιπετάρ,ο σύνδεσμος αποδείχθηκε αρκετά ρομαντικός και στην ουσία διαψεύ- στηκε.Οι γνήσιοι Τουρκαλβανοί,οι Σκιπτάρ δεν έδειξαν ούτε τότε,ούτε κατοπινά την ελάχιστη δι- άθεση να ανταποκριθούν σε σύγκλιση,απέρριψαν το ελληνικό αλφάβητο απ΄ τη γραφή τους κι όπως το 1821 τάχθηκαν ενάντιοί μας στην υπηρεσία των Τούρκων,έτσι και αργότερα συντάχτηκαν με Ιταλούς και Ναζί.

Μονίμως ανθέλληνες…

Το βιβλίο,εδώ 

Γ. Β. Πέππας

Η τοπωνυμική κατάληξη -ιζα στα αρβανίτικα.

Η τοπωνυμική κατάληξη -ιζα στα αρβανίτικα.

Πρόκειται για αρχαία κατάληξη,δηλούσα τόπο ή στάση.Το σχετικό αποδεικτικό εδώ, από τον διδάκτορα φιλοσοφίας Βλ. Σκορδέλη,Θρακικαί Μελέται,σελ. 36:

Μεταβαίνομεν εις τά εις (δ)ιζα ονόματα.Καί τήν κατάληξιν ταύτην θεωρούμεν παν- αρχαίαν,σημαίνουσαν τόπον,στάσιν.Ίσως δύναται να ζητηθή η ρίζα αυτής εις το έδ-ω (σανσκρ. sid-ami,λατ. sedeo,αρχ. γερμ. sizzu,ιδ-ρ-ύω κλπ.)5).

Πρέπει να πούμε ότι η κατάληξη παρασύρθηκε απ΄ την αντίστοιχη υποκοριστική -εζα [π.χ. νούσ-εζα:νυφούλα,βάιζ-εζα:κοπελίτσα,ζόγκ-εζα:πουλάκι).Έτσι:μίρτεζα,γκορί- τζεζα,σοντίλεζα,βρέστεζα,ίλκεζα κλπ. αντί των ορθών (συναντώμενων ενίοτε παραλ- λήλως) τοπωνυμικών:μίρτιζα,γκορίτζιζα,σοντίλιζα,βρέστιζα,ίλκιζα κλπ. 

Το βιβλίο του Βλ. Σκορδέλη εδώ 

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΚΟΥΒΑΡΑΣ

Ο Ευάγγελος Σκουβαράς γεννήθηκε στο χωριό Βαρνάβας της Αττικής το 1921.

Ήταν πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Διδασκαλείου Μέ- σης Εκπαιδεύσεως.

Το 1953 ο Σκουβαράς βρέθηκε στη Ζαγορά για να διδάξει στο Γυμνάσιο του Πολυμέρειου κλη- ροδοτήματος που λειτουργούσε στο χωριό.Ήταν ο άνθρωπος που το οργάνωσε.

Το 1954 δημοσιεύεται το πρώτο έργο του που είναι μια γλωσσολογική μελέτη με τον τίτλο «Τα δυσετυμολόγητα του Ιστορικού λεξικού της Νέας Ελληνικής της Ακαδημίας Αθηνών» για να ακο- λουθήσει το 1957 η δεύτερη, με τίτλο «Ιχνηλατώντας τις λέξεις».Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Ζαγορά έρχεται σε επαφή με τους χειρόγραφους κώδικες και τις παλαιότυπες εκδόσεις της ιστορικής Βιβλιοθήκης του χωριού.Σκύβει με πάθος πάνω τους και αρχίζει να τους μελετά.Καρπός της μελέτης είναι η παρουσίαση άγνωστων ή ελάχιστα γνωστών μορφών και καταστάσεων της Θεσσαλίας και του Πηλίου ειδικότερα των χρόνων της τουρκοκρατίας και της Επανάστασης.

Το 1958 εκδίδεται το βιβλίο του «Άνθιμος Ολυμπιώτης»,το 1959 ακολουθεί το «Χρονικό της Συκής» και το 1960 το βιβλίο «Το παλιότερο αρματολίκι του Πηλίου κι οι Αρβανίτες στη Θεσσαλομαγνησία, 1750-1790» ενώ το 1964 εκδίδεται το «Ιωάννης Πρίγκος,η ελληνική παροικία του Άμστερνταμ,η σχολή και η Βιβλιοθήκη Ζαγοράς».Στα βιβλία του αυτά προβάλουν μέσα από την αχλύ της παράδοσης οι μεγάλες μορφές του Άνθιμου Γαζή,του Πατριάρχη Καλλίνικου Γ΄ και του φωτισμένου έμπορου Ιωάννη Πρίγκου.

Ο καθηγητής Ευάγγελος Σκουβαράς έχοντας συμπληρώσει πλέον μια δεκαετία σε κοινοτικά και δημόσια γυμνάσια της Θεσσαλίας,αποτελεί σπάνιο δείγμα εκπαιδευτικού λειτουργού που παράλ- ληλα με τα διδακτικά του καθήκοντα διατηρεί τον δεσμό με την επιστημονική έρευνα.Έχει ήδη ταξινομήσει,καταγράψει και μελετήσει σειρά ολόκληρη κοινοτικών,μοναστηριακών και ιδιωτικών αρχείων και βιβλιοθηκών,επεξεργαζόμενος το υλικό που μαζεύει,παρέχοντας από καιρό σε καιρό δείγματα της συγκομιδής του και προετοιμάζοντας συνεχώς την επιστημονική τους αξιοποίηση.

Το 1963 μετατίθεται στην πρωτεύουσα και υπηρετεί ως αποσπασμένος στην Ακαδημία Αθηνών στο Κέντρο Ερευνών του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού (τότε Μεσαιωνικόν Αρχείον) μέχρι το 1967.Κατά την περίοδο αυτή ολοκληρώνει την μελέτη του πλούτου της μονής «Ολυμπιώτισσα» κοντά στην Ελασσόνα,κυρίως 233 χειρογράφων που έχει από το 1957 ανακαλύψει σε κρύπτη της μονής και το 1967 την παρουσιάζει σε έναν ογκωδέστατο τόμο 640 σελίδων.

Το 1967 παρουσιάζει την διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Στηλιτευτικά Κείμενα του 18ου αιώνος – Κατά των Αναβαπτιστών» στην οποία αναπλάθει ιστορικά τα γεγονότα που συντάραξαν το Πατρι- αρχείο της Πόλης κατά τον 18ο αιώνα και ξεκινά πλέον την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία.

Ταυτόχρονα συνεχίζει το ερευνητικό του έργο εκδίδοντας το 1976 τη μελέτη «Τα νεοελληνικά γράμματα.Σύντομο διάγραμμα ιστορίας της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας» το οποίο αποτελεί μια επιβλητική σύνθεση νεοελληνικής λογοτεχνίας ως και τον 17ο αιώνα.Ακολουθεί το 1981 το ιστορικό αφήγημα,όπως ο ίδιος ονομάζει,«Άνθιμος Ολυμπιώτης» αναφερόμενο στα χρόνια της τουρκο- κρατίας,στη ζωή και το θάνατο,στην ψυχική και ηθική μεγαλοσύνη του υπόδουλου Ελληνισμού.Το 1981 επίσης εκδίδονται τα «Πηλιορείτικα Α΄»στα οποία περιλαμβάνονται κάποια φιλολογικά και ιστορικά του άρθρα που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στην εφημερίδα «Θεσσαλία» του Βόλου.

Τα «Πηλιορείτικα Β΄» εκδίδονται το Μάρτη του 1983 και ο Σκουβαράς παρόλο που παρακολούθησε αυτό το βιβλίο μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια,στην γέννηση και την ολοκλήρωση του,δεν πρό- λαβε, δυστυχώς,να το κρατήσει τυπωμένο στα χέρια του.Φεύγει πρόωρα απ’ τη ζωή σε ηλικία 62ετών αφήνοντας όμως πίσω ένα πολύ πλούσιο έργο.

Ήταν ένας άνθρωπος με ιδιαίτερα έντονη και πολυσύνθετη προσωπικότητα,με ιδιαίτερα χαρί- σματα και σπάνιες έμφυτες δεξιότητες.Πρέπει να αναφέρουμε εδώ και την ζωγραφική του δεξιο- τεχνία χάρις στην οποία εικονογράφησε τα βιβλία του με σπάνιες διακοσμήσεις και παραστάσεις που αντέγραφε από παλαιά χειρόγραφα με μεγάλη πιστότητα.

Ο Ευάγγελος Σκουβαράς με το έργο του πρόσφερε μέγιστες υπηρεσίες στην έρευνα της ιστορίας του Πηλίου και στην αναζήτηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της πατρίδας μας,όπως αυτή διαμορ- φώθηκε στα τελευταία τριακόσια χρόνια.

Από άλλη πηγή:

O Ευάγγελος Σκουβαράς γεννήθηκε στον Βαρνάβα το 1921.Τριτότοκος γιος του δημοδιδάσκαλου Ανδρέα Σκουβαρά και της Φανής το γένος Πολυχρόνη.Το 1953 παντρεύτηκε την καθηγήτρια φιλό- λογο Δήμητρα Λαμπράκη.Τα πρώτα γράμματα διδάχτηκε στο Δημοτικό Σχολείο του Βαρνάβα.Τις γυμνασιακές του σπουδές παρακολούθησε στα Γυμνάσια Σύρου,Αμαρουσίου,Καρδίτσας,Θηβών και Κορωπίου όπου και αποφοίτησε το 1939.

Αμέσως μετά από επιτυχείς εξετάσεις γράφεται στη φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παρακολουθεί μέχρι το 1943.Μετά την αποφοίτηση επικεφαλής ομάδας Ελλήνων αξιωματικών και υπαξιωματικών καταφεύγει κατόπιν ταλαιπωριών στην Τουρκία και από εκεί στη Μέση Ανατο- λή και κατατάσσεται στην Πολεμική Αεροπορία όπου και αποστρατεύεται το 1945.

Το 1946 συνεχίζει τις σπουδές που είχε διακόψει για να πάρει το πτυχίο το 1947.

Από τα φοιτητικά του χρόνια καταγίνεται στη σπουδή της Ελληνική Γλώσσας,στο σύνολο της όμως. Αργότερα,θα ειδικευτεί στη συστηματική μελέτη της Νεοελληνικής γλώσσας και φιλολογίας.

Κατά τα σχολικά έτη 1948-49 και 1949-50 υπηρετεί σαν καθηγητής της φιλολογίας σε Ιδιωτικά Εκ- παιδευτήρια των Αθηνών και Πειραιώς.

Υπηρέτησε στη συνέχεια σαν κοινοτικός με σύμβαση Καθηγητής στο Εύδηλο Ικαρίας και επί συμβάσει στο Πολυμέρειο Γυμνάσιο Ζαγοράς του Πηλίου κατά τα έτη 1952-55 κατόπιν αίτησης των κατοίκων της Ζαγοράς προς το Υπουργείο.

Εδώ,ο Βαγγέλης Σκουβαράς βρίσκεται στον πνευματικό λειμώνα των πλουσιότατων Μονών και Κοινοτήτων με κώδικες και χειρόγραφα και θα αντλήσει ένα μεγάλο μέρος των μελετών του.

Το 1955 διορίζεται μόνιμος δημόσιος Καθηγητής για να υπηρετήσει εν συνεχεία στο Γυμνάσιο Αλ- μυρού,το Γυμνάσιο Ζαγοράς του Πηλίου,το Γυμνάσιο Μουζακίου Καρδίτσης,α΄ Γυμνάσιο Αρρένων Βόλου.

Στη Θεσσαλία θα του δοθεί η ευκαιρία να μελετήσει πάλι κώδικες και χειρόγραφα.

Το 1963 αποσπάται στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας και υπηρετεί μέχρι το 1967.Μελετά εδώ και αποδελτιώνει τον ανέκδοτο κατάλογο χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης,το αρχείο Τυρνά- βου.

Τον Απρίλιο του 1967 αναγορεύεται αριστούχος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπι- στημίου Αθηνών.

Το 1974 εκλέγεται Υφηγητής της έδρας Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Ελληνικής Φιλολογίας της Φι- λοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 1976 προάγεται σε Επόπτη Μέσης Εκπαίδευσης και τοποθετείται στην Α΄ Εκπαιδευτική Περι- φέρεια Αθηνών.

Το 1978 εκλέγεται έκτακτος επί τριετή θητεία καθηγητής της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλο- λογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1981 τακτικός Καθηγητής.

Από νωρίς λοιπόν ασχολήθηκε με τη συστηματική σπουδή της Παλαιογραφίας,της Νεωτέρας Φι- λολογίας,Γλώσσας και Ιστορίας.

Ασχολήθηκε και μελέτησε ιδιαίτερα αρχεία και παλαιές ιστορικές βιβλιοθήκες των τόπων που υπηρέτησε και πάντα αμισθί,όπως της Ζαγοράς και Μηλεών Πηλίου (έγγραφα των αρχείων Άνθι- μου Γαζή και Γρηγορίου Κωνσταντά,της μονής Ολυμπιωτίσσης Ελασσόνας,της Τσαριτσάνης,στο τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης,στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και τις Μοναστηρι- ακές Βιβλιοθήκες Μετεώρων και Μονής Δουσκίου.

Της ανεξάντλητης αυτής αρχειακής έρευνάς του πλούσιοι ήταν οι καρποί,με παρουσίαση προσώπων και πραγμάτων από τον ακάματο ερευνητή Βαγγέλη Σκουβαρά,πάνω σε θέματα της ιστορικής και φιλολογικής ζωής του Ελληνισμού κατά την Τουρκοκρατία.Έγραψε εβδομήντα δύο αυτοτελή βιβλία και ανάτυπα,δημοσίευσε είκοσι τρεις μελέτες αυτοτελείς όπως επίσης και διακόσια εβδομήντα πέντε μελετήματα και άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες.

Προσωπικός φίλος και συνεργάτης του Αγγέλου Σικελιανού,συνεργάτης γνωστών Βέλγων,Σκοτσέ- ζων,Ιταλών Φιλόλογων και Ακαδημαϊκών.

Αγαπημένη του τέχνη η ζωγραφική και αγιογραφία,καθώς επίσης η κεραμική,η ποίηση και η μουσική.

Κάποια βιβλία του θα βρείτε εδώ 

Σχόλιο του Γιάννη Β. Πέππα:  Ο Β. Σ. φιλόλογος στη δ/βάθμια,επιθεωρητής Μ.Ε.,τακτικός καθηγητής στην έδρα νεοελληνικών σπουδών στο Καποδιστριακό,κάτοχος βυζαντινής μουσικής,ψάλτης,ζωγρά- φος,αγιογράφος,αρβανιτολόγος,λαογράφος,λογοτέχνης,ερευνητής,αρχειοδίφης,πολυγράφος,βρα- βευμένος,αντιστασιακός,συμμετείχε στις επιχειρήσεις  στη Μ. Ανατολή.   

Αυτός λοιπόν ο Βαρναβιώτης Μιχαήλ Άγγελος  κατηγορήθηκε από ...Βαρναβιώτη στα πέτρινα χρό- νια,ψευδώς,ως κομμουνιστής.

Ήταν  φωτεινό μυαλό,βλέπεις.

Αποτέλεσμα,μερικά χρόνια εξορία σε ξερονήσια...

Πικραμένος,δεν ξαναπάτησε στο χωριό του.

Τα συμπεράσματα δικά σας.

Η Άλβανος του 1376,ένα άγνωστο ντοκουμέντο.

Η Άλβανος του 1376,ένα άγνωστο ντοκουμέντο.

Το επίθετο επιτάφιος-α-ο αναφέρεται σε κάθε τι που τοποθετείται πάνω σε τάφο.Φυσικά έτσι λέγεται και το γνωστό κουβούκλιο που περιφέρεται κάθε Μ. Παρασκευή στους ναούς μας,αφού πρώτα στο- λιστεί.Με το ίδιο επίθετο ονοματίζονται υλικά μέσα που για διάφορους λόγους έμπαιναν πάνω στο κου- βούκλιο του επιταφίου,αυτά μπορεί να ήσαν από χαρτί,από ξύλο,από ύφασμα και άλλα υλικά.

Επιτάφιο υφασμάτινο στόλισμα

Οι υφασμάτινοι επιτάφιοι στα Βυζαντινά χρόνια παρουσίαζαν εξαιρετική τέχνη και τεχνική.Κάποια από αυτά αποτελούν αριστουργήματα των διαφόρων ειδών της κεντητικής τέχνης.Με μεταξωτή κλωστή,κυρίως γυναίκες,αλλά και άντρες αποτύπωσαν σε αυτά τα υφάσματα σκηνές απ' τη ζωή του Χριστού.Οι δημιουργοί τους κατά κανόνα υπέγραφαν τις επιτάφιες δημιουργίες τους,παραδί- δοντάς μας σήμερα πλούσιες και ποικίλες πληροφορίες για την εποχή τους,γιατί δεν έβαζαν μόνο το όνομά τους,αλλά και ένα σωρό άλλα στοιχεία που οι ίδιοι επέλεγαν,παρέχοντάς μας έτσι απρό- σμενες πηγές για την εξέταση του παρελθόντος.

Σ' ένα υφασμάτινο επιτάφιο του 1376 από το Μπεράτι (Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου,Το άτομο μέσα από τις κεντητές υπογραφές των Μεταβυζαντινών & Νεοελληνικών χρόνων) μας φανερώνεται μια πολύ χρή- σιμη,ίσως και εκρηκτική,πληροφορία.Έγραφε ο δημιουργός της: «…διά χειρός Γεωργίου του Αριανίτη και χρυσοκλαβάρη (χρυσοκεντητή),επί της αυθεντίας των υψηλοτάτων αυθεντών Σερβίας και Ρωμανίας και πάσης Αλβάνου,δι΄ εξόδου  και κόπου του πανιερωτάτου επισκόπου Καλλίστου Γλαβενίτζης (περίπου η ση- μερινή Βουλγαρία) και Βελεγράδων (σημερινό Βελιγράδι)».

Στην υπογραφή λοιπόν έχουμε για πρώτη φορά τον γεωγραφικό προσδιορισμό η Άλβανος.Στα 1376 είχε καταρρεύσει το Δεσποτάτο της Ηπείρου και η περιοχή είχε παραδοθεί στους Σέρβους από τους αδύνα- μους συνεχιστές της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.Στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα ηγεμόνευσαν στην Ήπειρο τρείς Σέρβοι τσάροι.Στα 1376 διοικούσε ο δεύτερος,ο Θωμάς ο Β΄ Πρελούμπος,συναντώμενος και ως Πρελιούμποβιτς (Preljubovic).Γι' αυτό και στην υπογραφή αναφέρονται αυθέντες (πληθυντικός).Εν- νοούνται τόσο ο αυτοκράτορας,όσο και ο τοπικός τσάρος.Έχουμε σαφή την απόδειξη ότι το Χριστιανορ- θόδοξο στοιχείο παραμένει ακόμα στη περιοχή ακμαίο,ίσως και το ισχυρότερο.Βέβαια στην ευρύτερη αυ- τή επικράτεια συνυπάρχουν όχι υπό ειρηνικές συνθήκες,αλλά συμβατικές,Έλληνες,Σέρβοι,διάφοροι Λα- τινογενείς (που διεκδικούν τον Χώρο για τα Λατινικά βασίλειά τους,όπως Βενετία,Οτράντο κ.λπ.) και διάφορα ακαθόριστα φύλα που διαμένουν στην περιοχή.Όλοι αυτοί καλύπτονται από το γεωγραφικό όρο κάτοικοι της Αλβανίας.Η περιοχή είχε αναφερθεί παλιότερα από Βυζαντινούς συγγραφείς στο ουδέ- τερο (Άρβανον,Άλβανον,Άρβανα ή Άλβανα).

Το Δεσποτάτο της Ηπείρου από το 1315 έως το 1358

Στο επιτάφιο του Μπερατίου συναντάμε για πρώτη φορά,(όσο εγώ τουλάχιστον γνωρίζω) θηλυκό προσδιορισμό.Παρεμπιπτόντως, η Αλβανή ήταν περιοχή του Λατίου,κατά τον Διονύσιο Αλικαρνασσέα (Ρωμαϊκή Αρχαιότητα βιβ. 14,κεφ. 8),η οποία κατετράφη υπό των Κελτών και μας πληροφορεί ότι η Τυρ- ρηνία και η Αλβανή ήσαν φιλάμπελοι,έδιναν καλό κρασί με λίγο κόπο (βιβ. 1, κεφ. 37).

Ο παράγωγος χαρακτηρισμός αλβανός ή αλβανίτης ή αρβανίτης δεν αποδίδει εθνική ταυτότητα,αλλά γεωγραφική καταγωγή.Υπό τον όρο αυτό υπάρχουν στα χρόνια εκείνα άσχετοι μεταξύ τους λαοί,δια- φορετικής εθνοφυλετικής σύστασης και εν πολλοίς εχθρικοί μεταξύ τους.Μέσα σε αυτήν την απίθανη σύγχυση,την ανθρώπινη σαλάτα,υπάρχουν και οι απροσδιόριστης προέλευσης Αλβανοί.Όταν θα επι- κρατήσει το Οθωμανικό Ιμπέριουμ εκεί,θα ξεκινήσει και το ξεδιάλεγμα όρων,λέξεων,εθνοτήτων,συνει- δήσεων και πεποιθήσεων.

Οι Έλληνες του Αρβάνου,Χριστιανοί Ορθόδοξοι,γηγενείς Ηπειρώτες,ως Αρβανίτες ασφυκτιούν στην κα- τακτημένη κοιτίδα τους από πλημμυρίδα αλλόφυλων,και μάλιστα Μουσουλμάνων,και κατευθύνονται προς το Νότο.Αν δεν ένιωθαν Έλληνες δεν θα είχαν λόγο να παραμείνουν σε αυτή την αρχική τους περιοχή,η οποία σταδιακά πέρασε από το Βυζαντινό [Ελληνικό] σκήπτρο στα χέρια άλλων,καθισταμένη έτσι εχθρικός δυσάρεστος χώρος για το ντόπιο πανάρχαιο Ελληνικό στοιχείο.Ένα μικρό δείγμα της ανα- μπουμπούλας που δέσποζε τότε σε αυτά τα μέρη είναι και τούτο: Το 1337 ο Ανδρόνικος Γ΄,αυτοκράτωρ του παραπαίοντος θνήσκοντος Βυζαντίου,έφτασε στη βόρεια Ήπειρο με ένα στρατό που εν μέρει ήταν συγκροτημένος από 2000 Τούρκους που τους είχε παράσχει ο σύμμαχός του,Ομούρ του Αϊδινίου.Είχαν αναφερθεί ταραχές στις περιοχές του Βερατίου και των Κανίνων ως συνέπεια των επαναλαμβανόμενων επιθέσεων των Αλβανών.Ο Ανδρόνικος νίκησε τους Αλβανούς και έστρεψε την προσοχή του στο Δεσπο- τάτο.Ο Έλληνας (ή όχι;) Βυζαντινός αυτοκράτορας για να καταπνίξει την ασυδοσία ακαθόριστων Αλβα- νών φυλάρχων στο Μπεράτι στέλνει εναντίον τους σώμα και από 2.000 Τούρκους.

Χάος…

Εδώ,η μελέτη της κ. Κορρέ: 

Γιάννης Β. Πέππας,Φιλόλογος

Η οικονομία της Θράκης περνάει -αθόρυβα- στους Τούρκους...

O Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ θα εμπορευτεί τα καπνά της Δυτικής Θράκης

Συμφωνία μάνατζερ με τον Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ υπέγραψε ο Συνεταιρισμός Καπνοπαραγωγών Θράκης.Ο Συνεταιρισμός Καπνοπαραγωγών Θράκης έκανε ένα σημαντικό βήμα στην αγορά και πώληση των καπνών.Η εταιρία Μπασμά Α.Ε. που ιδρύθηκε από τον Συνεταιρισμό υπέγραψε συμφωνία με τον Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ που δραστηριοποιείται στον τομέα του διεθνούς εμπορίου.Κατ΄εφαρμογή της συμφωνίας ο Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ – ιδιοκτήτης της εταιρίας DCT θα εμπορευτεί τον καπνό της Δυτικής Θράκης σε όλο τον κόσμο.Η συμφωνία της εταιρίας Μπασμά Α.Ε. που ιδρύθηκε από τον Συνεταιρισμό Καπνοπαραγωγών με τον Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ –γιό του αείμνηστου ηγέτη Δρ. Σαδίκ Αχμέτ,υπεγράφη στις 11 Μαρτίου ημέρα Τετάρτη.Κατ΄εφαρμογή της συμφωνίας που ελήφθη με ομοφωνία, από τώρα και μετά τα καπνά που θα αγοράζονται από την εταιρία Μπασμά Α.Ε.,θα εμπορεύονται στο εξωτερικό από τον διευθυντή μάρκετινγκ του συνεταιρισμού Λεβέντ Σαδίκ Αχμέτ.Προβλέπεται πως τα καπνά θα πωλούνται στις εταιρίες που θα δίνουν την υψηλότερη τιμή.               Εφ. Γκιουντέμ 11/3/2015

Σχόλιο: Μετά το βαμβάκι δηλαδή,ο Σαδίκ αναλαμβάνει και τα καπνά… Και όταν λέμε Σαδίκ,εννοούμε Τουρκία…

Ανδρέας Κριεζής,ένας αρβανίτης ζωγράφος (Ύδρα 1816-1880).

Ανδρέας Κριεζής,ένας αρβανίτης ζωγράφος (Ύδρα 1816-1880). 

Ανήκει στην οικογένεια των γνωστών ναυμάχων τής Ύδρας.O πατέρας του Δημήτριος έφερε το προσωνύμιο Χατζημι- σίρης λόγω των τολμηρών ταξιδιών του στην Αίγυπτο (Μισίρι).Σπούδασε ζωγραφική στο Παρίσι χωρίς να είναι γνω- στά περισσότερα στοιχεία.Επιστρέφοντας στην Ελλάδα,διορίστηκε καθηγητής της ιχνογραφίας στο Γυμνάσιο τής Σύ- ρου (Ερμούπολη),στο οποίο και υπήρξε δάσκαλος του πατέρα της Ελληνικής θαλασσογραφίας Κωνσταντίνου Βολα- νάκη.

Υδραία αρχόντισσα

Φιλοτέχνησε πίνακες εμπνευσμένους από τις ναυμαχίες τού Αγώνα ("Ναυμαχία τού Αργολικού", "Ναυμαχία της Με- θώνης κ.ά.).Επίσης φιλοτέχνησε προσωπογραφίες τού Αθ. Χριστόπουλου (1844),τού Θ. Καίρη, τού πυρπολητή Γ. Θεοχά- ρη (1846) κ.ά.Έργα του φυλάσσονται στο Μουσείο Μπενάκη,στο Ιστορικό αρχείο Ύδρας,στην Εθνική Πινακοθήκη και στις συλλογές Ευρ. Κουτλίδη και Καλκάνη καθώς και στους απογόνους των Κριεζήδων.Τα κυριότερα είναι οι προσωπο- γραφίες του Χριστοπούλου (1846) και ενός μέλους της οικογένεια Κριεζή.Είναι επίσης γνωστό ότι ο ζωγράφος αγιογρά- φησε την Αγία Ειρήνη στον Πάρο και ότι κάποια λιθογραφήματά του τυπώθηκαν στη Μασσαλία.H σημαντικότερη ε- λαιογραφία του βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη και επιγράφεται Η Άφιξις του βασιλέως Γεωργίου του Α' (1869) [φωτογραφία].

Άφιξη του βασιλέως Γεωργίου Α΄

O Κριεζής ακολουθεί στις προσωπογραφίες το μετωπικό δισδιάστατο ύφος του Φρ. Πίτζε αναμιγνύοντας λαϊκά και λό- για στοιχεία.Ήταν παντρεμένος με την Αρχόντω Ραφαλιά.

Ψαριανός καπετάνιος

Περί του Άρβωνος

Περί του Άρβωνος

Πολλοί,μιλώντας για την κοιτίδα των αρβανιτών,αναφέρουν τον Άρβωνα,περιοχή που συναντάμε στο β΄ βιβλίο των Ιστοριών [Ιλλυρικά] του Πολύβιου,στη σελίδα 5 (το βιβλίο εδώ).

Ο Πολύβιος  στο συγκεκριμένο τμήμα (φωτό 1 & 2)

Εικ. 1

Εικ. 2

               

λέει ότι οι Ρωμαίοι αποδεσμεύουν το νησί Ίσσα από την πολιορκία των Ιλλυριών (229 π.Χ.),το εντάσσουν και αυτό στη Ρωμαϊκή συμμαχία/επικράτεια,από τους Ιλλυριούς δε,που μέχρι τότε το πολιορκούσαν,άλλοι έμειναν «αβλαβείς» μαζί με τον Ρωμαίο διοικητή της περιοχής Δημήτριο στο γειτονικό νησί Φάρο,ενώ άλλοι σκόρπισαν προς τον Άρβωνα.

Εκμαγείο αρχαίας στήλης που πιθανόν απεικονίζει τον Πολύβιο

Γι΄ αυτόν τον α΄ Ρωμαιο-Ιλλυρικό πόλεμο (230-228 π.Χ.,υπήρξε και β΄,220-219 π.Χ.,φωτό 4) γράφει και ο Ρωμαίος Αππιανός,τέσσερις αιώνες μετά τον Πολύβιο, όμως η χρονική απόστασή του από τα γεγονότα δεν τον καθιστούν ιδιαίτερα αξιόπιστο.

Εικ. 4

Τα νησιά Ίσσα,Φάρος,Άρβων,καθώς και άλλα ανήκαν στις Λιμπούρνιες νήσους (φωτό 5) που σήμερα υπάγονται στην Κροατία.

Εικ. 5

Το όνομα Liburnians έχει ελληνική προέλευση (Περίπλους),ενώ και τα νησιά αποτέλεσαν αποικίες Κυκλαδιτών (το όνομα του νησιού Φάρος προέρχεται από το νησί της Πάρου,φωτό 6).Ο Άρβων (στα ιταλικά Arbe ή Arba) στα κροατικά σήμερα καλείται Rab (φωτό 7).

Εικ. 6

Εικ. 7

   

    Καταλαβαίνει κανείς ότι περί του Άρβωνος μπορεί να γραφεί βιβλίο ολόκληρο. Προσπάθησα,συνοπτικά και περιεκτικά,να δείξω ότι ο Άρβων δεν ήταν περιοχή της αρχαίας Ελληνικής Ηπείρου,αλλά Δαλματικό νησί,πολύ μακριά απ΄ τη γη της Χαονίας.Όσοι το ανακατεύουν με τους αρβανίτες (μιλώντας για «Αρβωνίτες» [sic]) πλανώνται,σφάλλουν,μπερδεύ-ουν και προσφέρουν κακές υπηρεσίες.
Κάποιοι ερευνητές και πηγές πάντως,αποδίδουν τις ευθύνες του λάθους στον Στέφανο Βυζάντιο  που έζησε 6 αι. μετά τον Πολύβιο και συνέταξε Γεωγραφικό Λεξικό («Εθνικά»),στο οποίο ανέφερε λαθεμένα ή από σύγχυση Άρβωνα στην Ιλλυρία ("Αρβών πόλις της Ιλλυρίας... το εθνικόν Αρβώνιος και Αρβωνίτης".).

Εικ. 8

Τη σαφή διάκριση των δύο τοπωνυμικών συναντάμε ήδη από το 1879,στο βιβλίο του Π. Δ. Κουπιτώρη Μελέτη Ιστορική & Φιλολογική περί των Αλβανών,σελ. 25 (εικ. 8,9).

Εικ. 9

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος