Είχα παρατηρήσει ότι όλες οι αρβανίτικες λέξεις για τον αργαλειό και τα επί μέρους εξαρτήματά του ήσαν καθα-ρά ελληνικές,δηλαδή απουσίαζε έστω και μια ονομασία τους προερχόμενη απ΄ το αρβανίτικο γλωσσικό ιδίωμα της βόρειας Ηπείρου.Αυτό μας οδηγεί με βεβαιότητα στη θέση ότι οι Αρβανίτες γνώρισαν την υφαντουργία,τα μυστικά και την τέχνη της,όταν ήρθαν στον νότο.Έτσι, και γι΄ αυτό το καίριο κομμάτι της οικοτεχνίας δεν εντο-πίζουμε καμία λαογραφική διαφοροποίηση των αρβανι-τοφώνων απ΄ τους άλλους Έλληνες.Ας δούμε,λοιπόν,σε γενικές γραμμές,τις κινήσεις των γυναικών της παλιότε-ρης εποχής,όχι και τόσο μακρινής,απ΄το μαλλί ως τα υφαντικά παράγωγά του.
Ήταν κανόνας για τις γυναίκες,τότε, να ξέρουν να κατεργάζονται τις πρώτες ύλες και να υφαίνουν τις κουβέρτες,τα σεντόνια,τις κουρτίνες αλλά και τα ρούχα για τα μέλη της οικογένειας τους.
Προετοιμασία μαλλιού
Έπαιρναν το μαλλί από τους τσοπαναραίους,το ζεμα-τούσαν σε ζεστό νερό μέσα σε καζάνι,το έπλεναν και το στέγνωναν.Μετά το ''έξαιναν'',το άνοιγαν με τα χέρια τους και το έβαζαν στο ''λανάρι'',που ήταν δυο πλάκες με συρμάτινα δόντια και έφτιαχναν τις κούκλες (μπάλες από μαλλί).Τις κούκλες τις έβαζαν στην ''ρόκα'' ή ''φούρκα'' και τις έγνεθαν με το αδράχτι (λεπτό μακρόστενο ξύλο) και έ-φτιαχναν χοντρή κλωστή για χράμια,μέτρια για καραμελωτά και τσέργες και λεπτή για σεντόνια και μαξιλαροθήκες.Από το αδράχτι έβγαζαν την κλωστή σε κουβάρια και στην ανέμη τύλιγαν τις βάντες έτοιμες για βαφή.Η βαφή γίνονταν μέσα σε μεγάλα καζάνια με καυτό νερό και διάφορα χρώματα.
Ύφανση
Τις βαμμένες βάντες τις έβαζαν στην ανέμη και με το μαγγάνι γέμιζαν τα μασούρια (τύλιγαν την κλωστή γύρω σε κομμάτι από καλάμι).Για το μάκρος του υφαντού έριχναν το διασίδι με τον εξής τρόπο: Σε μεγάλες αυλές τοποθετούσαν παλούκια αντικριστά μεταξύ τους σε απόσταση τόση όσα τα κομμάτια που ήθελαν να φτιάξουν.Έβαζαν τα μασούρια στις σιδερένιες βέργες ενός ξύλινου εργαλείου ''κλουβί'' και το πήγαιναν πέρα-δώθε για να τυλίξουν την κλωστή γύρω από τα παλού-κια.Έπαιρναν την μια άκρη και τύλιγαν τις κλωστές που είχαν δημιουργηθεί κατά μήκος και κατά πλάτος σε ένα χοντρό στρογγυλό μύλο,το ''αντί'', που ήταν στο πίσω μέρος του αργαλειού.Κατόπιν έπαιρναν τις άκρες από το αντί και τις στράβωναν μεταξύ τους με καλάμια και τις περνούσαν μία-μία στα μιτάρια και μετά στα χτένια,όπου τις στερέωναν στο ''παραντί'' που ήταν στο μπροστι-νό μέρος του αργαλειού.Η υφάντρα καθόταν μπροστά στον αργαλειό και ύφαινε με την σαΐτα που ήταν περασμένο το μασούρι,πάταγε τα ποδαρικά εναλλάξ για να διασταυρώνονται οι κλωστές και χτυπούσε δυνατά το χτένι.
γ.β. πέππας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια να σχετίζονται με την ανάρτηση και να είναι ευπρεπή.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.