Το αρχαιότερο «βιβλίο» της Ευρώπης

Το αρχαιότερο «βιβλίο» της Ευρώπης

Τη στιγμή που άνθρωποι και πολιτιστικά μνη- μεία γίνονται στόχος αφανισμού από ανελέητα τρομοκρατικά χτυπήματα,η UNESCO ανοίγει συνεχώς την αγκαλιά της σε κινητά και ακίνη- τα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού.Στην τεκμηριωμένη κληρονομιά της ανθρωπότητας ανήκει πλέον και ο «Πάπυρος του Δερβενίου», το αρχαιότερο σωζόμενο αναγνώσιμο «βιβλίο» της Ευρώπης,κόσμημα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.Η πρόσφατη ένταξή του στον Διεθνή Κατάλογο της UNESCO «Μνήμη του Κόσμου»,ανάμεσα στα 348 σημαντικότερα κινητά μνημεία του κόσμου,καθιστά το σπουδαίο ελλη- νικό κείμενο της αρχαιότητας κτήμα της Οικουμένης.Τοποθετεί υπό τη σκέπη του διεθνούς ορ- γανισμού ένα ακόμη μνημείο [το 16ο μαζί με τα πρωτοχριστιανικά και βυζαντινά της αριστουρ- γήματα] της Θεσσαλονίκης .

Η επιτροπή αναγνώρισε την παγκόσμια αξία του μοναδικού ευρήματος που έφερε τυχαία στο φως το 1962 ασύλητος τάφος στο Δερβένι.Χρονολογημένος μεταξύ 340 και 320 π.Χ.,με περιεχόμενο που φέρεται να αναπαράγει προγενέστερο κείμενο (ανάγεται μεταξύ 420 και 410 π.Χ.),ο πάπυρος δια- σώζει σε 266 ημιαπανθρακωμένα σπαράγματα,όχι μόνο αποσπάσματα του Ιερού Λόγου από τον γνωστό ύμνο του Ορφέα,με περιεχόμενο καθαρά θεογονικό,αλλά και την κοσμογονική θεωρία των φυσικών φιλοσόφων.

Είναι το πρώτο ελληνικό κινητό μνημείο που εγγράφεται στον κατάλογο «Μνήμη του Κόσμου» –μία από τις τρεις κατηγορίες της UNESCO με τις οποίες διαφυλάσσει,προστατεύει και αναδεικνύει την ακίνητη (αρχιτεκτονικά μνημεία),την κινητή (χειρόγραφα,εικονογραφήσεις,αρχεία,ντοκουμέντα) και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά.Μολονότι υποψήφιο στην κατηγορία αυτή ήταν ο «Ολυμπι- ακός Υμνος»,η Εθνική Επιτροπή για την UNESCO,εξήγησε στην «Κ» η πρόεδρός της Καίτη Τζιτζι- κώστα,πέτυχε την παγκόσμια διάκριση του παπύρου,βασισμένη στις διαχρονικές αξίες του αρχαίου κειμένου που επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε πανανθρώπινα ερωτήματα σχετικά με την ερμη- νεία του κόσμου και τη μεταθανάτια ζωή.

 Εγκόλπιο μύστη

«Ο πάπυρος δεν είναι μόνον ο παλαιότερος σωζόμενος της Ευρώπης,αλλά και ο μοναδικός που συνδυάζει με αυτόν τον τρόπο φιλοσοφική και θρησκευτική προσέγγιση,από τον οποίο δεν έχουμε μαρτυρίες,πάρα μονάχα έμμεσες ή κατά πολύ μεταγενέστερες»,αναφέρει στην «Κ» ο ομότιμος κα- θηγητής Φιλολογίας Κυριάκος Τσαντσάνογλου, ένας από τους επιστήμονες που ασχολήθηκε με την έρευνα του κειμένου.«Φωτίζει μια πτυχή της μυστηριακής θρησκείας στην κλασική εποχή και ταυτό- χρονα τη φιλοσοφική σκέψη της ίδιας εποχής.Σηματοδοτεί το πέρασμα στην πλατωνική προσέγγιση και αργότερα στην αριστοτελική σκέψη.Ως έργο κομβικής σημασίας για τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και φιλοσοφίας,αποδεικνύει την πρώιμη χρονολόγηση των ορφικών ποιημάτων και προσφέ- ρει μιαν ιδιαίτερη εκδοχή της προσωκρατικής φυσικής.Αλληγορεί τα ονόματα της θεϊκής γενεαλογίας με μια τελείως αυθαίρετη χρήση της ετυμολογίας και με γλωσσική ερμηνεία καταλήγει για να διαφω- τίσει τη διαδικασία της κοσμογονίας,θέμα μελέτης αγαπητό των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων».Ο ά- γνωστος συγγραφέας (πιθανολογείται ότι ήταν o Ευθύφρων από τα Πρόσπαλτα [κοντά στα σημε- ρινά Καλύβια] της Αττικής) ανακατασκευάζει τις φάσεις της δημιουργίας του κόσμου,εξηγεί ο κ. Τσαντσάνογλου. «Το φυσικό σύστημα που διδάσκει (με ομοιότητες του Αναξαγόρα) ανήκει στον τρόπο σκέψης των ύστατων φυσικών φιλοσόφων.Δεν υπάρχει δημιουργία εκ του μηδενός,υποστηρίζει.Ο σημε- ρινός αισθητός κόσμος υπήρχε ανέκαθεν,αλλά σε διαφορετική μορφή.Τα στοιχεία,όντα ή εόντα,που τον συγκροτούν “υπήρχεν αεί”,ανάκατα σ’ ένα απροσδιόριστο περιβάλλον.Από τη σύγκρουσή τους,όταν πα- ρεμβαίνει μια άλλη αρχή,ο “Νους”,σχηματίστηκαν τα νυν εόντα,δηλαδή ο σημερινός αισθητός κόσμος. Οι αναφορές του σε μυστήρια,η λατρεία των ψυχών,η περιγραφή της τύχης τους στον Άδη,η καύση του μαζί με τον νεκρό μάς επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε το βιβλίο ως εγκόλπιο ενός μύστη,προφανώς οπαδού του Ορφισμού».

Το εύρημα που σώθηκε από θαύμα δεν είναι «ένα νεκρό έργο της αρχαιότητας αλλά ζώσα μνήμη, και η διεθνής διάκριση βάζει στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσα- λονίκης»,αναφέρει η διευθύντριά του Τζένη Αδάμ Βελένη.Το κείμενό του,«ένα συνεχές πεδίο ανά- γνωσης,τροφοδοτεί την έρευνα,ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να συγκινεί και να εμπνέει τη σύγ- χρονη καλλιτεχνική δημιουργία».Καθοριστικής σημασίας για την αναγνώριση της διαχρονικής του αξίας ήταν η έκθεση του Δημήτρη Ξόνογλου το 2013.Εμπνευσμένη από τον Πάπυρο του Δερβενί- ου,αποτέλεσε την αφορμή να ξαναέρθουν στην επιφάνεια και να εκτεθούν μόνιμα στο σύνολό τους τα ημιαπανθρακωμένα κομμάτια σε 16 γυάλινους πίνακες.

Εξαιρετικά εύθρυπτος

Η μελέτη του από την ανακάλυψή του στον ασύλητο τάφο του Δερβενίου,όπου διατηρήθηκε παρά το υγρό έδαφος της Ελλάδος,έχει μακρά ιστορία.Ο πάπυρος σώθηκε επειδή απανθρακώθηκε.Το ε- ξαιρετικά εύθρυπτο εύρημα,τυλιγμένο σ’ έναν μικροσκοπικό σωλήνα 9,4 εκατ.,κατάφερε να ξεδι- πλώσει και να αποκολλήσει τα επάλληλα τρήματά του ο Αντον Φάκελμαν,συντηρητής της παπυρι- κής συλλογής της Βιέννης.

«Από τα 266 διασωθέντα σε διάφορα μεγέθη κομμάτια,τα 210 είναι ευανάγνωστα,τα υπόλοιπα είναι τόσο μικροσκοπικά που δεν μπορούμε να τα εντάξουμε πουθενά.Δυστυχώς ο Φάκελμαν κράτησε μόνο μία σειρά ως προς το σχήμα του παπύρου»,περιγράφει ο κ. Τσαντσάνογλου.

Τα κομμάτια στις γυάλινες πλάκες ανάκατα δημιουργούσαν ένα από τα πιο δύσκολα παζλ.«Αρχικά προσπαθήσαμε να διαβάσουμε το κείμενο από τον ίδιο τον πάπυρο.Ήταν αδύνατον.Είχαμε μαύρο πάνω σε μαύρο φόντο.Η λύση βρέθηκε με τη φωτογράφηση.Κόβαμε φωτογραφίες και συναρμολογούσαμε.Έ- τσι συγκροτήθηκαν 26 στήλες. Καμία στήλη δεν σώζεται ολόκληρη,ούτε το κάτω μέρος του παπύρου.Εί- χε καταστραφεί από την καύση του νεκρού στην αρχαία εποχή».

Κατά τη διάρκεια του μισού και πλέον αιώνα,εκτός από τις κλεψίτυπες δημοσιεύσεις,ο πάπυρος ά- νοιξε και ανοίγει διαρκώς κύκλους ερευνών σε πολλά επιστημονικά πεδία (αρχαιολογικό,φιλοσο- φικό,θεολογικό).

Ωστόσο,εκτός από την αγγλική έκδοση των Θ. Κουρεμένου,Γ. Μ. Παράσογλου,Κ. Τσαντσάνογλου (2006),η μελέτη του δεν έχει δημοσιευθεί ποτέ ολοκληρωμένη στα ελληνικά.

Μόνον είκοσι ελληνικά μνημεία

«Η Ελλάδα,η οποία πρόσφατα εξελέγη στο Εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO,πρέπει να σπεύ- σει.Διαθέτει έναν αμύθητο μνημειακό πλούτο,ωστόσο μόνο είκοσι μνημεία της βρίσκονται στους τρεις διεθνείς καταλόγους της UNESCO,τη στιγμή που η Ιταλία έχει εντάξει περισσότερα από πε- νήντα»,επισημαίνει η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Καίτη Τζιτζικώστα.Στον κατάλογο των Μνη- μείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 1986 έως σήμερα έχουν ενταχθεί δεκαεπτά ελληνικά μνημεία (μεμονωμένα ή αρχιτεκτονικά σύνολα),ενώ σε διαδικασία αξιολόγησης βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων.Στην «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά» από τη χώρα μας έχουν εγγραφεί η «Μεσογειακή Δίαιτα»,η «Καλλιέργεια της μαστίχας της Χίου»,ενώ εντός του μήνα αναμένεται να εξεταστεί πρόταση για τη «Μαρμαροτεχνία της Τήνου».Ο «Πάπυρος του Δερβενίου» είναι το πρώτο ελληνικό στις «Μνήμες του Κόσμου».

Η τελετή για την παγκόσμια διάκριση του «Παπύρου του Δερβενίου» θα πραγματοποιηθεί στις 12 Δεκεμβρίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ   06.12.2015

Στο στόχαστρο των αλβανών η Λ. Κανέλλη

Ο πατριωτισμός της Λιάνας Κανέλλη είναι αναμφισβή-τητος.Στον Γιουγκοσλαβικό πόλεμο αντιπαρατέθηκε δημόσια με τον (θανόντα το 2000) αλβανόφιλο Αρι-στείδη Κόλλια,τον οποίο ονομάτισε ανοιχτά ως πράκτορα της αλβανίας [από τηλεοράσεως,ΣΚΑΪ 6/5/1999],του απέδωσε σκαιότατους χαρακτηρισμούς και του ζήτησε να της υποβάλει γι΄ αυτά μήνυση.
Δεν μπόρεσα,αν και έψαξα,να βρω το σχετικό βίντεο. Βρήκα όμως,ένα εξίσου κατατοπιστικό κείμενο από τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (Κυριακή 16 Μαΐου 1999,σελ. 40): 

 Όποιος ανακατεύεται με παγίδες...
Αυτό,ποτέ δεν της το συγχώρεσαν οι αλβανοί,που θεωρούν τον Αρ. Κ. εκλεκτό τέκνο τους (έχουν δώσει,μεταξύ άλλων,το όνομά του σε οδό των Τιράνων,όπως μου μεταφέρθηκε).Έτσι,παρότι πέρα- σαν από τότε πάνω από δεκαπέντε χρόνια,εξακολουθούν να την κακίζουν...
Δείτε ένα εύγλωττο τέτοιο δείγμα:

Αλβανικό δημοσίευμα: Η Αρβανίτισσα κομουνίστρια Λιάνα Κανέλλη που μισεί θανάσιμα τους Αλβανούς!

Η δε κεντρική αλβανο-προπαγανδιστική ιστοσελίδα τους (άξιο απορίας πώς λειτουργεί ελεύθερα ένας τέτοιος καλοστημένος ανθελληνικός πόλος...) βρίθει από λοιδορίες εναντίον της.Να μία από- δειξη γεμάτη παχιά λάσπη: Λιάνα Κανέλλη-Κομμουνιστορθοδοξία

Η αλβανική προπαγάνδα οργιάζει στην χώρα μας.Το εύρος των κινήσεων (επιμελημένα blogs,ορ- γανωτική δομή,διάχυση κ.λπ.) φανερώνει ότι υπάρχει και κεντρικός νους και σχέδιο και άφθονο χρήμα (απ΄ την αλβανία,άραγε;).Νερό κουβαλάνε και κάτι γιουσουφάκια αρβανίτες.
Τι κάνει το Ελληνικό κράτος,εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς.Φαντάζομαι,τα δέοντα...

Δείτε,ακόμα,σχετικά: Ιστολόγιο ΣΥΡΙΖΑ: Οι Έλληνες έκαναν εθνοκάθαρση στους ...Τσάμηδες! (απάντηση στο πριν ερώτημα...;)

και: Η περίπτωση του Αριστείδη Κόλλια

Γ. Β. Πέππας

Σπ. Τρικούπης,Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (τόμοι 4),1860

Για να μιλήσεις για το 1821,έχει πει ο Σαρ. Καργάκος,πρέπει να ΄χεις μελετήσει τουλάχιστον 20.000 σελίδες ιστορίας.
Θα προσθέσω κάτι ακόμα: δεν αρκεί η ανάγνωση/μελέτη.Απαραί- τητη η δυνατότητα κριτικής αξιοποίησης των πηγών.Αν η ματιά διαθλάται από προκαταλήψεις,σκοπιμότητες ή ιδεοληψία το τελικό πόρισμα θα ΄ναι καχεκτικό,κάλπικο,άχρηστο,αν δεν είναι και ιδιο- τελές.
Η 4τομη Ιστορία του Σπ. Τρικούπη αποτελεί πρωτογενές υλικό για την μεγάλη Επανάσταση.Εδώ,η έκδοση του 1860,στο Λονδίνο.Από την εξ ολοκλήρου αξιόπιστη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Παν/μίου Κρήτης.
Επιμένω στο αξιόπιστο,γιατί μετά το 1985-1990,εκτός απ΄ τη στη- μένη βιβλιογραφία με εκδόσεις κατά παραγγελία από συγγραφί- σκους/ορντινάτσες ή από πανεπιστημιακές έδρες  (του εξωτερικού) που ανταποδίδουν χαρωπά τις χορηγίες τους,τελευταία εντοπίζο- νται και πλαστογραφήσεις.
Φαινόμενο  παλιό,βέβαια,ήδη απ΄ την εποχή των Ευαγγελίων.

Κατεβάστε: 

τόμος Α, τόμος Β, τόμος Γ, τόμος Δ

Γ. Β. Πέππας

Ο άκρατος ανθελληνισμός των δήθεν ελληνολατρών

Ο άκρατος ανθελληνισμός των δήθεν ελληνολατρών

Τα τελευταία 20 χρόνια αναπτύσσεται μια κί- νηση αναθέρμανσης της λεγόμενης πατρώας θρησκείας.Μάλιστα,η ενέργεια αυτή συμβαδί- ζει με μία γενικότερη ευρωπαϊκή κίνηση μελέ- της και αναζωπύρωσης του προχριστιανικού και μεσαιωνικού παγανισμού.Στην αρχή,εδώ στη χώρα μας,το κλίμα αυτό απέδιδε δημιουρ- γικούς καρπούς.Υγιώς σκεπτόμενοι ερευνητές και επιστήμονες προσέγγισαν τον αρχαιοελλη- νικό πολιτισμό,την όποια θρησκευτική διάστα- σή του,αλλά και την κακοποίηση που υπέστη ο ελληνικός κόσμος από διάφορα κύματα του Χριστια- νισμού.Το αντικείμενο βέβαια τυγχάνει τεράστιο και απαιτητικό,στην Ευρώπη μάλιστα είχε ξεκινή- σει από τον 18ο αιώνα η ενασχόληση με πτυχές και παραμέτρους του ζητήματος.Επρόκειτο για το λεγόμενο Χριστολογικό ζήτημα.Στο εγχώριο αυτό ρεύμα,που είχα μια μικρή ανάμειξη,δρούσαν ρομαντικοί νεο-εθνικοί,με αρκετή αγνότητα οφείλω να ομολογήσω,και κάποιοι μη συμβατικοί αρι- στεροί που είχαν δραπετεύσει από τον μονολιθισμό του χώρου τους και εξερευνούσαν ευρύτερα πα- τριωτικά πεδία.Τα βιβλία και τα περιοδικά που εκδόθηκαν σ΄ αυτήν την πρώτη γόνιμη δεκαετία προσέφεραν στο γνωστικό επίπεδο και,κυρίως,διατήρησαν ένα τόνο ευπρέπειας και έντονης μεν γραφής,αλλά όχι πολεμικής.Αυτά έως πριν 4-5 χρόνια περίπου.

Κάπου τότε,όταν το διαδίκτυο άρχισε να φουντώνει στην Ελλάδα και η έντυπη επικοινωνία να περ- νάει σε δεύτερη μοίρα,αυτός ο νεο-δωδεκαθεϊσμός (ας τον ονομάσουμε έτσι) αλώθηκε από πλήθος περίεργων που εξυπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες και την παραμικρή σχέση με πολιτισμό δεν είχαν.

Aπ΄ όσο μπορώ να γνωρίζω,πρόκειται για μια χούφτα περιθωριακών που προσπαθούν να κάνουν ντόρο δημιουργώντας ψευδεπίγραφα ιστολόγια και μία σειρά επαναλαμβανόμενες ομάδες στα μέ- σα κοινωνικής δικτύωσης.Τα ψεύτικα προφίλ κρύβουν τον μικρό αριθμό των συντακτών.Τι επιδιώ- κουν όλοι αυτοί οι ιντερετικοί τόποι: Συνειδητά διαβρώνουν τους αρμούς και τα στοιχεία του μα- κρόχρονου ελληνικού έθνους.Κατά σύστημα επικεντρώνονται σε δύο άξονες:

1. Μίσος κατά της Χριστιανορθοδοξίας.Τυφλό μίσος.Ένα ιδιότυπο Τζιχάντ που ορμώμενο από την ιστορική πραγματικότητα της νέας τότε θρησκείας κατά του αρχαίου κόσμου εξακοντίζει και δια- σπείρει έναν άκρατο όσο και δυσώδη φανατισμό.Ενώ θα περίμενε κανείς μιαν επικέντρωση στα της αρχαίας Ελλάδας,αυτά ωχριούν μπροστά σε διογκώσεις αντιχριστιανικού μένους και σ΄ έναν παρω- χημένο γραφικό αντιεβραϊσμό.

Τα υποστηρικτικά μέσα τους πενιχρά και αδύναμα.Πρέπει να καταστεί εμφανές ότι αυτός ο κύκλος δεν αναπτύσσει επιστημονικό διάλογο πάνω στην ουσία του δωδεκάθεου,αλλά ακριβώς με πρόσχη- μα αυτό βάλλει κατά ενός πυλώνα του διαμορφωμένου ανά τους αιώνες ελληνισμού.Όσο συνέχει την ταυτότητά μας ο προχριστιανικός ελληνισμός ως τον Όμηρο και τον Δευκαλίωνα,άλλο τόσο μας υποστασιάζει η θρησκεία του Εσταυρωμένου.Συνεκτική πρέπει να είναι η θεώρησή μας και όχι διχα- στική.

2. Υπόθαλψη της νοοτροπίας περί μειονοτήτων.Προσπαθούν απεγνωσμένα να πλασάρουν ότι το ελληνικό έθνος δεν διαθέτει ούτε ρίζα,ούτε συνέχεια,ούτε ταυτότητα.Αποτελεί μία συρραφή μειονο- τήτων.Οι δύο βασικές τους στοχεύσεις είναι οι Αρβανίτες και οι Βλάχοι.Εσχάτως έχουν προσθέσει και τους Ρομά.Για τους Αρβανίτες επαναδιατυπώνουν κατά γράμμα την παναλβανική προπαγάν- δα.Όλες τις ανοησίες που έχει εφεύρει το Χοτζικό θερμοκήπιο και οι ντόπιοι μειοδότες παρατάσσο- νται θαυμαστά από τους ψευτοπατριώτες οπαδούς του Ορφέα.

Λίγο να ασχοληθεί κανείς με αυτό το φαιδρό περιθώριο αντιλαμβάνεται τόσο τον δωσιλογισμό και την ρηχότητά του,όσο και τις πραγματικές προθέσεις του.Αποτελεί μια πτυχή ενός όψιμα αναδυθέ- ντος μπαχαλισμού που υπολογισμένα προωθεί φόρμες παγκοσμιοποιημένης αφασίας.Ενορχηστρω- τές (εκούσιοι;) και αυτουργοί τόσο διάττοντες αστέρες του τελευταίου καιρού,όσο και διαδικτυακοί κουκουλοφόροι,όπως αυτοί που κρύβονται πίσω από τον δήθεν δωδεκαθεϊσμό.

Τελειώνοντας,να επαναλάβω και να τονίσω ότι όλα τα παραπάνω ουδεμία σχέση έχουν με τους υ- γιείς Έλληνες που ανατρέχουν στις πηγές της φυλής μας διεκδικώντας μια δυναμική αναζωογόνη- σή τους.

Δημοσιεύτηκε και στον Παλμογράφο.Δες εδώ

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Ανοησίες Γαβρά & Δήμου κατά των Ελλήνων Αρβανιτών

Ο Κώστας Γαβράς είναι γνωστός ελληνόφωνος σκηνοθέ- της.Ασχολήθηκε με το πολιτικό σινεμά.Η κινηματογρα- φική γραφή του υπήρξε στατική,άνευρη.Εκφράζει έναν παλαιοκομμουνιστικό πολιτικό λόγο,χωρίς τεχνικές νεω- τερικότητες και πρωτοτυπίες.Καθιερώθηκε απ΄ το ντο- κιμαντερίστικο "Ζ" (υπόθεση δολοφονίας Λαμπράκη), λόγω της συγκυρίας.Η Ευρώπη εδονείτο τότε απ΄ τον "Γαλλικό Μάη",την "Άνοιξη της Πράγας",τα κίνημα του φιλειρηνισμού (εν εξελίξει ο πόλεμος στο Βιετνάμ),τον αντιδικτατορικό αγώνα,την γενιά των λουλουδιών,το ροκ εντ ρολ κ.λπ.
Έτσι,μια ταινία (με μουσική Θεοδωράκη) σε στιλ "Φρά- ουλες και αίμα" (λέμε τώρα...) έπιασε.
Δεν ξέρω πόσους συγκινεί το σινεμά του ΚΓ,ούτε θεωρώ ενδιαφέρον να το αναλύσω κριτικά.
Ο κύριος αυτός με δηλώσεις του τοποθετεί εαυτόν στον εσμό της ανεξήγητης ιδεοληπτικής αποδό- μησης (συνωστισμός,το Ελληνικό Έθνος προέκυψε το 1821,το Ζάλογγο είναι εθνικός μύθος,δεν υ- πήρξε γενοκτονία των Ποντίων,υπονόμευση της γλώσσας και τα λοιπά γνωστά του πολιτικού αντι-επιστημονικού μπαχαλισμού).
Δείτε ένα απόσπασμα τηλεοπτικής εκπομπής (Μάρτιος 2011) κι ίσως γίνει κατανοητό το σημερινό πρόβλημα της πλημμύρας λαθροεποίκων και το ενδεχόμενο αποβολής μας απ΄ την συνθήκη Σέν- γκεν.Εκεί ο Γαβράς [τα παιδιά του δεν μιλούν ελληνικά,Γάλλοι υπήκοοι] υπαινίσσεται σαφώς αλ- λοεθνία των Ελλήνων Αρβανιτών (...η Ελλάδα φτιάχτηκε από αλβανούς....).
Ερώτηση: Γιατί τόση δυσφορία/απέχθεια/υποβάθμιση/υποτίμηση από κάποιους προς την Ελλά- δα;
Γιατί;

Βέβαια,η παχυλή αμορφωσιά των εθνομηδενιστών και η ριζωμένη στρεβλή άποψή τους για την πραγματικότητα είναι τουλάχιστον ψυχοφθόρο να αντιμετωπιστεί διαλεκτικά.Θα παραθέσω όμως, μόνο ένα ντοκουμέντο ανατρεπτικό των ανοησιών του ΚΓ: οι τουρκαλβανοί ούτε αιμοδότησαν πο- τέ το Ελληνικό έθνος μας,αλλά υπήρξαν πάντα εχθροί του,πορωμένοι αντίπαλοι

Ο θρυλικός καπετάν Δεληγιαννάκης και η απελευθέρωση της Παραμυθιάς από τους τουρκαλβα- νούς!

Άλλη μια βρώμικη ανάμειξη των Ελλήνων Αρβανιτών με τους κατσαπλιάδες σκιπετάρ επιχειρεί ο πολυτεχνίτης διαφημιστής Νίκος Δήμου: "Φωτιά" στο Ποτάμι έβαλε ο Δήμου! Αμφισβητεί την Επανάσταση του '21

Εδώ,η αγραμματοσύνη χτυπάει κόκκινο και καθίσταται προκλητικά εξοργιστική.Εκλαμβάνει την αρβανιτοφωνία (αυτό το Ηπειρώτικο ιδίωμα της ελληνικής) ως στοιχείο αλλοεθνίας.Οι Αρβανίτες πολέμαγαν για την Ελλάδα,έδιναν γι΄ αυτήν το αίμα και τη ζωή τους και ο κάθε ανερμάτιστος αμετροεπής αμφισβητεί την ελληνικότητά τους/μας...
Πιστεύω ότι το ιδεολόγημα της εθνο-αποδόμησης,αυτή η φουριόζα για την ώρα υστερία παρα-επιστήμης από cult φιγούρες και περιθωριακά γκρουπούσκουλα αποτελεί φρούτο της εποχής. Αποτυπώνει νομοτέλειες κοινωνικής εξισορρόπησης.Είναι φυσικό σε περίοδο διαταραχής,όπως η τωρινή για τη χώρα μας,να παρουσιάζονται και φυγόκεντρα φαινόμενα και λογής εκφυλισμοί.
Θα περάσει κι αυτό...

Πιταστέ

Πιταστέ

Πιταστέ (οι πιταστέδες) στα αρβανίτικα λέμε την πίτα που φτιάχνουμε στην φωτιά,στα κάρ- βουνα.Μικρά κομμάτια ζυμαριού τα πατάμε ώσπου να σχηματιστεί η πιταστέ,μια μικρή πίτα,όπως αυτή που χρησιμοποιείται στα σουβλάκια.Απλώνουμε και ψήνουμε τις πιταστέδες στο τζάκι (όπως τις κουκούλες).

Ντράσιζα,στα αρβανίτικα,λεγόταν η πέτρινη πλάκα που έβαζαν στην πυροστιά [τριγωνική με τρία ποδαράκια] ή στα κάρβουνα και πάνω της,όταν πύρωνε,έψηναν τις πιταστέδες.Τελευταία είχε αντικατασταθεί η πέτρινη ντράσιζα από (στρογγυλή) λαμαρίνα [την αφήναμε να καεί καλά] που στην άκρη είχε έναν χαλκά ώστε να κρεμιέται στον τοίχο.

Υπέροχος συνδυασμός: πιταστέδες με μαύρες ελιές!

 Με το ίδιο όνομα (πιταστέδες) στο Αγκίστρι φτιάχνεται είδος γλυκίσματος και με πετιμέζι(?).

Σε επεισόδιο βρετανικού τηλεοπτικού ντοκυμαντέρ (Himalaya,με τον Mickel Palin,παραγωγή BBC, ΝΕΤ,Αύγουστος 2005) υπήρχε ολιγόλεπτη αναφορά/παρουσίαση στη φυλή των Καλάς.Οι γυναίκες της φυλής κατά την έμμηνο ρύση τους διαμένουν σε ειδικό ιδιαίτερο οίκημα,στο οποίο δεν εισέρ- χονται ποτέ οι άντρες.Εκεί,μάλιστα,παραμένουν και κατά τη λοχεία τους.Όταν επιστρέφουν μετά τη λοχεία τους σπίτι τους,ο σύζυγος έχει ετοιμάσει πιταστέ για την οικογένεια και έχει εξαγνίσει τον εσωτερικό χώρο με απλή δάδα από ξερά χόρτα,αναμμένη απ΄ την εστία στο κέντρο της οικίας,επί της οποίας μόλις πριν είχαν ετοιμαστεί οι πιταστέ.Στην ουσία πρόκειται για ράντισμα όχι με αγια- σμένο νερό (αγιασμό),αλλά με καθαρτήριο πυρ.

Οι Καλάς δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα.Σύμφωνα με την παράδοσή τους προέρχονται-κατάγονται απ΄ την περιοχή Siam,η οποία αγνοούν πια που βρίσκεται^.ακόμα,οι ψυχές τους μετά τον θάνατο,πηγαίνουν σε μια κοντινή χιονισμένη κορφή των Ιμαλαΐων,που οι ίδιοι ονομάζουν Palat.

Αναφέρω αυτό το στοιχείο για να δείξω ότι πολιτισμικές ομοιότητες/ταυτίσεις μπορούν να εντο- πιστούν παντού επί της γης.Οι βασικές ανάγκες επιβίωσης και κοινωνικής οργάνωσης οδηγούσαν τους ανθρώπους σε πρακτικές που αποδεικνύονται κοινές.Γι΄ αυτό,ο κάθε ερευνητής πρέπει να ΄ναι πολύ προσεκτικός ώστε να μην ξεστρατίσει σε πλάνες.

Ετυμολογία   

Η λέξη πιταστέ ανήκει στην ίδια κατηγορία (αρβανίτικων) ουσιαστικών με τη λέξη ντριδαστέ,που είναι η δίπλα,το γνωστό γλυκό των Χριστουγέννων.Για τη ντριδαστέ έχω αναρτήσει ξεχωριστό θέ- μα.Δείτε το εδώ.

Πρόκειται για σύνθετες λέξεις.Εδώ,το πρώτο συνθετικό είναι η λ. πίτ(τ)α,που,είτε δεχθούμε την απευθείας αρχαιοελληνική (< πίσσα) προ- έλευσή της είτε το αντιδάνειο απ΄ τα λατινικά (πηκτή ® λατ. picta ® ιταλ. pitta) πρόκειται σαφώς για μιαν ελληνική λέξη.

Το δεύτερο συνθετικό είναι το -στε.Δεν είναι άλλο από το αρχαίο θέμα –στη- (ί-στη-μι) ή –στα- .Το θέμα στις πλούσιες παραλλαγές του εκφράζει τόσο την στάση,όσο και την εξελισσό- μενη κατασκευή/παρασκευή/δημιουργία (στή- νω,τοποθετώ,τακτοποιώ,εγείρω,διορίζω,ορίζω, επιφέρω,προξενώ,ζυγίζω,υψούμαι,σηκώνομαι,ιδρύομαι,διορίζομαι).

Πιταστέ δηλαδή,στο Ηπειρώτικο ιδίωμα των Ελληνικών,στα αρβανίτικα,σημαίνει παρασκευασμένη πίτα.

Αυτά είναι τα αρβανίτικα.Βλέπει κανείς κάτι έξω απ΄ την Ελληνική γλώσσα και πραγματικότητα; Όσοι αγράμματοι ψελλίζουν για αλλοεθνία και αλλογλωσσία των Ελλήνων Αρβανιτών,ας παρου- σιάσουν (…) ετυμολόγηση εκτός της Ελληνικής.

Γιάννης Βασ. Πέππας,Φιλόλογος

Η γυναίκα της Ηπείρου

Η κοινωνική θέση της Ηπειρώτισσας γνωρίζει μεταβολές στο πέρασμα των αιώνων χωρίς,όμως,να θίγονται ποτέ τα χαρα- κτηριστικά που απαρτίζουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της και την κάνουν να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες Ελληνίδες.Η μορφή της,σμιλευμένη με την τραγικότητα του τόπου και της ιστορίας του,βίωσε σε όλο της το μεγαλείο το νόστο,τον έρω- τα,τον πόνο και το θάνατο,επιβίωσε και γαλούχησε το δικό
της κόσμο,τον κόσμο των Γυναικών της Ηπείρου. 
Ξεκινώντας από τις γυναικείες θεότητες που αναδεικνύουν τη θέση της γυναίκας στην αρχαία Ήπειρο,περνώντας στην Ηπειρώτισσα μάνα του Μ. Αλεξάνδρου και αργότερα στις αρχόντισσες του Σουλίου και του Ζαλόγγου,τις γυναίκες της Πίνδου και φτάνοντας στις σημερινές Ηπειρώτισσες,διακρί- νουμε πάντα το ίδιο πάθος,την ίδια φλόγα,την ίδια πίστη,την ίδια αγωνιστικότητα.

Κατεβάστε την μελέτη: 

Η γυναίκα της Ηπείρου