Νικόλαος Μπουραντάς

Άνδρες & όχημα του Μηχανοκίνητου Τμήματος

Νικόλαος Μπουραντάς

Ο Νικόλαος Μπουραντάς του Αναστα-σίου (1900 - 16 Ιανουαρίου 1981) ήταν αξιωματικός της αστυνομίας και μετά βουλευτής.

Γεννήθηκε στη σημερινή Ασωπία Βοιω-τίας (τότε Χλαπατσάρι) το 1900.Ως αξιω-ματικός της Αστυνομίας Πόλεων τοπο-θετήθηκε διοικητής του νεοσύστατου Μη-χανοκίνητου τμήματος.Οι άνδρες του ή-ταν γνωστοί ως «Μπουραντάδες».Σε ό-λη τη διάρκεια της Κατοχής,το Τμήμα φέρεται να πρωταγωνίστησε σε διωγμούς,συλ-λήψεις,φυλακίσεις μερίδας πολιτών και εκτελέσεις ατόμων που ονειρεύονταν μετα-τροπή της Ελλάδας σε Σοβιετική «δημοκρατία».Για τα πραχθέντα του τμήματος κατά την επίμαχη περίοδο δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία,παρά μόνο αφοριστικές αναφο-ρές της αντίπαλης πλευράς,άρα μονομερείς κι αναξιόπιστες.Ο Νίκος Μπουραντάς δι-κάστηκε μετά την απελευθέρωση ελεγχόμενος για την δράση του,αθωώθηκε και αρ-γότερα έγινε και αστυνομικός διευθυντής Αθηνών.Στις εκλογές του 1950 εξελέγη βου-λευτής Αττικοβοιωτίας με το κόμμα Ελληνική Αναγέννησις,το οποίο ανήκε στη συμμαχία Πολιτική Ανεξάρτητη Παράταξη.

Η είδηση του θανάτου του.
Εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 17-1-1981.
(ΠΕΘΑΝΕ Ο ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ.
ΑΛΛΟΤΕ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ Α.Π.)

Απεβίωσε στο νοσοκομείο "Ευαγγελισμός" στις 16 Ι-ανουαρίου 1981, 81 ετών.Κηδεύτηκε στο Πρώτο Νε-κροταφείο.

Ακολουθούν δύο κείμενα σχετικά με το θέμα από το περιοδικό Ι-ΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ,τ. 548,Φεβρουάριος 2014,με εμφανή υποκειμενική θεώρηση και προκατάληψη:

Ο ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ (απόσπασμα,σ. 28 κ.εξ.)

του ΓΙΑΝΝΗ ΡΑΓΚΟΥ

Μία από τις πλέον «σκοτεινές» πτυχές της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας αποτελεί η δράση των Σωμάτων Ασφαλείας κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) και των Δεκεμβριανών.Μεταξύ τους,συγκαταλέγεται και το Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυ-νομίας Πόλεων,που λόγω της έντονα αντικομμουνιστικής δράσης και της συνεργασί-ας του με τις αρχές κατοχής και ελληνικές εθνικιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις, εξελίχθηκε σε μία από τις πλέον «διαβόητες» κρατικές υπηρεσίες της περιόδου.Διοικη-τής της κατά το επίμαχο διάστημα ήταν ο Νίκος Μπουραντάς και για τον λόγο αυτόν οι άνδρες της πέρασαν στην Ιστορία ως οι «μπουραντάδες».

Το Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων συγκροτήθηκε τον Μάιο του 1939 α-πό τη δικτατορική κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά,αποτελώντας ουσιαστικά τη μετεξέ-λιξη ενός ειδικού εφεδρικού τμήματος της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών,που είχε δημιουργηθεί το 1932.Διοικητής του Τμήματος τοποθετήθηκε ο 39χρονος (γεννημένος το 1900 στο χωριό Χλεμποτσάρι της Θήβας) αστυνομικός διευθυντής Νίκος Μπουρα-ντάς και σκοπός του ήταν να δρα ως ένοπλη μονάδα άμεσης επέμβασης σε περιπτώ-σεις αναταραχών στο κέντρο και στις συνοικίες της Αθήνας.Το Τμήμα διέθετε 120 τρί-κυκλες και δίκυκλες μοτοσικλέτες,26 ειδικά αστυνομικά αυτοκίνητα για ταχεία μετα-φορά αστυνομικών δυνάμεων,30 κοινά επιβατηγά αυτοκίνητα και 120 ποδήλατα,ενώ αποτελείτο από 700 άνδρες όλων των βαθμών,εξοπλισμένων με 300 αυτόματα όπλα τύπου Stayer.Η πρώτη δημόσια εμφάνιση του νέου Τμήματος πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα,κατά τη διάρκεια της παρέλασης της 25ης Μαρτίου 1940.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ,σ. 1.

Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο,δύο ήταν τα Σώματα Ασφαλείας του κράτους: η Βασιλική Χωροφυλακή,που ήδη από τον Μεσοπόλεμο είχε αναλάβει τη διαφύλα-ξη του κοινωνικού καθεστώτος,και η Αστυνομία Πόλεων,που είχε αρμοδιότητες τήρησης της τάξης.Στα τέλη της δεκαετίας του 1920,όταν ο υπερτιμημένος κίνδυνος του κομμουνισμού προσφερόταν για πολιτική εκμετάλλευση,η κυβέρνηση του Ελευθε-ρίου Βενιζέλου σύστησε τη Διεύθυνση Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους,που υπαγόταν στη Χωροφυλακή.Στο αντικομμουνιστικό οπλοστάσιο των Σωμάτων Ασφαλείας θα προστεθεί λίγο πριν από τον πόλεμο το Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας Πό-λεων.Το Σώμα αυτό ιδρύθηκε τον Μάιο του 1939 από το δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά με επικεφαλής τον Αστυνόμο Νίκο Μπουραντά και λειτούργησε ως ένοπλη μονάδα άμε-σης επέμβασης σε κάθε αναταραχή στο κέντρο και στις συνοικίες της πόλης.Μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ανέλαβε την ευθύνη της σύλληψης και κράτησης Ιταλών υπηκόων,οι οποίοι ζούσαν στην Αθήνα,ενώ ταυτόχρονα μια μονάδα του μαζί με μια αντίστοιχη από τη Χωροφυλακή συγκρότησαν μεικτό Μηχανοκίνητο Αστυνομι-κό Απόσπασμα που στάλθηκε στο μέτωπο,προκειμένου να αστυνομεύει τα καταλαμ-βανόμενα από τον ελληνικό στρατό εδάφη της Αλβανίας.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι αν και από την αρχή σχεδόν της Κατοχής πολλά μέλη των Σωμάτων Ασφαλείας προσχωρούσαν στην Αντίσταση και βοηθούσαν συστημα-τικά διωκόμενους,δεν έγινε το ίδιο με τους άνδρες του Μηχανοκίνητου Τμήματος και της Ειδικής Ασφάλειας,που απεναντίας συνεργάστηκαν άνευ όρων με τους κατακτη-τές.Το Μηχανοκίνητο εξελίχθηκε σε φόβητρο των πολιτών,ενώ οι άντρες του άρχισαν να αποκαλούνται «μπουραντάδες».

Στις 12 Οκτωβρίου 1944,ημέρα αναχώρησης των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από την ελληνική πρωτεύουσα,ο Νίκος Μπουραντάς τέθηκε υπό κράτηση στις φυλα-κές Αβέρωφ ως δωσίλογος,όμως κατά τη δίκη του στο Β΄ Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων απηλλάγη των κατηγοριών,και λίγους μήνες μετά,τον Ιούλιο του 1946,επανήλθε στην ενεργό δράση τοποθετούμενος σε ανώτατη θέση στο Αρχηγείο Αστυνομίας Πόλεων. Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 εξελέγη βουλευτής Αττικοβοιωτίας με τους συνδυα-σμούς της Πολιτικής Ανεξάρτητης Παρατάξεως,που είχαν συγκροτήσει οπαδοί της με-ταξικής δικτατορίας.Το 1959 διορίστηκε αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος,θέση την οποία διατήρησε ως τον Αύγουστο του 1964.

Η δράση των Σωμάτων Ασφαλείας,ιδιαίτερα του Μηχανοκίνητου Τμήματος της Αστυ-νομίας Πόλεων,που λόγω του αμιγώς αντικομμουνιστικού του προσανατολισμού και της συνεργασίας του με τις αρχές κατοχής και τις ελληνικές εθνικιστικές παραστρατι-ωτικές οργανώσεις,εξελίχθηκε σε μία από τις πλέον «διαβόητες» κρατικές υπηρεσίες της περιόδου,έχει μείνει στη «λήθη» και εν πολλοίς στο ερευνητικό σκοτάδι.Τα επίσημα εθνικά ή κομματικά αφηγήματα καθώς και η συλλογική μνήμη έχουν εστιαστεί σχε-δόν αποκλειστικά στον προδοτικό ρόλο των Ταγμάτων Ασφαλείας,αφήνοντας στο α-πυρόβλητο τον επίσης προδοτικό χαρακτήρα της δράσης της Χωροφυλακής και του Μηχανοκίνητου Τμήματος της Αστυνομίας Πόλεων.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ

Ενώ,λοιπόν,ο κ. Δ. Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ ομολογεί εν πολλοίς ερευνητικό σκοτάδι δεν διστάζει να καταλογίσει προδοτικό χαρακτήρα στη δράση της Χωροφυλακής και του Μηχανοκίνητου Τμήματος της Αστυνομίας Πόλεων.

Γιατί;

Μα,φυσικά,λόγω του αμιγώς αντικομμουνιστικού του προσανατολισμού.Είναι απίστευ-τη η ιστορική άγνοια και νοητική ανεπάρκεια που εξακολουθεί να βαραίνει σε κάποιες γραφίδες.Απόλυτα προδοτικός υπήρξε ο τότε στόχος των κομμουνιστών να αυτονομη-θούν Μακεδονία και Θράκη ώστε να συμπεριληφθούν στη σχεδιαζόμενη Βαλκανική Σοβιετική Δημοκρατία.Αυτοί που ξεκίνησαν τον ανόητο ματωμένο Τρίτο Γύρο.Που έκαναν παιδομάζωμα 28.000 αθώων ψυχών κ.λπ. κ.λπ.

Είναι εντυπωσιακό,πράγματι,που μια μικρή κοινωνική μερίδα επιμένει νεκροφιλικά σε περιθωριακό αναχρονισμό μη διδασκόμενη τίποτα από την τότε στρατιωτική συντριβή της και τις αλλεπάλληλες ως σήμερα διαλεκτικές ήττες της.

Ευτυχώς,σύντροφοι,ηττηθήκατε...

Η μεγάλη ηθοποιός Ελένη Παπαδάκη δολοφονημένη απ΄ τους κομμουνιστές.Σίγουρα,δεν ανήκε στους μπουραντάδες...

Να τονίσω,τέλος,ότι τούτη η παρουσίαση δεν εκθειάζει ούτε αθωώνει τον Νίκο Μπου-ραντά.Ούτε τον δαιμονοποιεί όμως,ούτε τον καταδικάζει.

Ονόματα  

Μπουραντάς: μεγεθυντικό της αρβανίτικης λ. μπουρ=άντρας.Σημαίνει άντρακλας,πολύ αρρενωπός.
Χλεμποτσάρι: αρβανίτικο ή σλαβικό τοπωνύμιο.Θεωρείται ότι το χωριό είναι κτισμένο κοντά ή πάνω από αρχαίο οικισμό.Η ονομασία του τότε ήταν Ειλέσιον,και όπως μας πληροφορεί ο Γεώργιος Τσε-βάς στο βιβλίο του «Ιστορία της Θήβας και της Βοιωτίας»,ανάμεσα στους Βοιωτούς που προσέφε-ραν πλοία και στρατό για την Τροία αναφέρεται «Το Ειλέσιον,πόλη της Ταναγρικής,μάλλον το Χλεμποτσάρι».
Κατά τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ. λόγω των σλαβικών επιδρομών φαίνεται να μετονομάζεται σε Χλε-μποτσάρι (Χλεμποτσάρι= Χλεμπ + τσάρ) που σημαίνει ψωμί + βασιλιάς.Η ονομασία αυτή φαίνεται να δικαιολογείται λόγω της καλής ποιότητας σιτηρών και επομένως καλού ψωμιού σην περιοχή.
Με την αλλαγή όλων,σχεδόν,των ονομάτων των χωριών σε ελληνικά υπήρξαν δύο προτάσεις,η πρώ-τη ήταν Δίκορφο και η δεύτερη Ασωπία.Μετά από την παρέμβαση ανθρώπων του πνεύματος απο-φασίστηκε να ονομαστεί Ασωπία και όχι Δίκορφο,που ήταν πολύ απλό και συνηθισμένο.Το όνομα του χωριού,Ασωπία,οφείλεται στον παραπλήσιο ποταμό Ασωπό,που διαρρέει αρκετά κοντά.

Επειδή η περιοχή ήταν πάντα γεωργική,αγροτική θα πρέπει να εξεταστεί ίσως η προέλευση της λ. Χλεμποτσάρι από την χλεμπόνα,το ώριμο αγγούρι,κολοκύθι ή πεπόνι. 

Σημείωση: Για την (ήπια έως ...φίλια) στάση του ΚΚΕ προς τον Ν. Μπουραντά δες Διον. Χαρι-τόπουλος - Άρης,ο αρχηγός των ατάκτων,εκδ. Τόπος 2009,σελ. 363.Το ακριβώς αντίθετο όμως,στην σελ. 543.

Γιάννης Βασ. Πέππας

Διαβάστε ακόμα:

Γεώργιος Τσεβάς
Αθανάσιος Σκουρτανιώτης
Αθανάσιος Κομίνης