ΤΟ ΖΑΛΟΓΓΟ,ΟΙ ΚΟΝΚΙΣΤΑΔΟΡΕΣ ΚΑΙ Η ΡΕΠΟΥΣΗ

ΤΟ ΖΑΛΟΓΓΟ,ΟΙ ΚΟΝΚΙΣΤΑΔΟΡΕΣ ΚΑΙ Η ΡΕΠΟΥΣΗ

Η Ιστορία βρίσκεται πάντα σε διαφωνία με τη λαϊκή παράδοση.Ο ήρωας των αμερικανοπαί- δων,Ντέηβυ Κρόκετ –λέει η Ιστορία,- ΔΕΝ μπήκε εθελοντικά στο Άλαμο για να θυσιαστεί. Είχε ταξιδέψει στο Τέξας με τυχοδιωκτικούς σκοπούς,και παγιδεύτηκε στο Άλαμο από τα στρατεύματα των Μεξικανών.Η Μάχη στο Πουατιέ ΔΕΝ έσωσε τη Χριστιανική Ευρώπη από τους Άραβες, -οι οποίοι μικρό ενδιαφέρον είχαν για ένα μέρος τόσο κρύο.Ήταν μια μάλ- λον ασήμαντη σύρραξη που πάνω της οι Φρά- γκοι φιλοτέχνησαν την πολιτική κυριαρχία τους στην ήπειρο.Η αυτοκρατορία των Αζτέκων ΔΕΝ καταλύθηκε από  δ ι α κ ό σ ι ο υ ς Κονκισταδόρες,αλλά από τις ενωμένες δυνάμεις των Ισπανών με φυλές υποτελείς στους Αζτέκους.Όχι,δηλαδή από το άλογο και το αρκεβούζιο (τ ο υ φ έ κ ι),αλλά από ένα περίτεχνο σχέδιο συμμαχιών.Ο Αρ μόδιος και ο Αριστογείτων ΔΕΝ σκότωσαν τον Ίππαρ-χο για να απαλλάξουν την Αθήνα από την τυραννία -καλοί μου,δημοκράτες,- αλλά από ερωτική αντιζηλία.Η Ιστορία βρίσκεται σε διαφωνία με την παράδοση,όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Ιστο-ρία λέει ‘αλήθεια’ και η παράδοση ‘ψέματα’. Γιατί,ενώ αμφότερες έχουν την ίδια πρώτη ύλη -τα ιστορικά γεγονότα,- ο σκοπός τους είναι διαφορετικός.Η Ιστορία μελετάει τα γεγονότα για να κατανοήσει τα αίτιά τους,και να εξαγάγει γενικούς νόμους.Δεν κατακρίνει,δεν εξυμνεί,μόνο μελε-τάει και προσπαθεί να κατανοήσει.Η παράδοση κάνει το ακριβώς αντίθετο.Δραματοποιεί τα γεγονότα με σκοπό να δημιουργήσει πρότυπα συμπεριφοράς,να φρονηματίσει.Αυτή τη διάκριση ένας σοβαρός ιστορικός τη γνωρίζει.Ποτέ δεν θα έβγαινε λοιπόν,στην πλατεία Συντάγματος να φωνασκεί ότι δεν υπήρξε Κερκόπορτα.Γιατί ξέρει ότι το να αρνείσαι απλώς την Κερκόπορτα δεν είναι περισσότερο ακριβές ιστορικά από το να τη δέχεσαι, καθώς τα αίτια της πτώσης μιας αυτο-κρατορίας είναι πολυσύνθετα και δεν χωράνε εύκολα σε ένα σύνθημα.(Όποιος αμφιβάλλει,ας δοκιμάσει να απαγγείλει φωναχτά σε μια ντουντούκα την 7τομη Παρακμή και Πτώση της Ρωμαϊ-κής Αυτοκρατορίας του Γίββωνα.)
Το σπορ της δημόσιας αποκαθήλωσης της ‘Κερκόπορτας’ είναι υπόθεση φαιδρών θορυβοποιών.Ο θορυβοποιός των ημερών είναι η Ρεπούση.Πάντα υπήρχαν Ρεπούσηδες,όμως η σύγχρονη τεχνο- λογία της επικοινωνίας και η περιρρέουσα επιπολαιότητα,τους κάνει διασημότητες.Οι ίδιοι βέ-βαια,φέρουν ευθύνη σ’ αυτό,αφού δεν βάζουν γλώσσα μέσα.Στην πραγματικότητα πατάνε σε δύο βάρκες.Επειδή σαν ακαδημαϊκοί λίγα έχουν να συνεισφέρουν στην επιστήμη της Ιστορίας -άλλωστε οι περισσότεροι είναι ασημαντότητες χωρίς πρωτότυπο έργο- αντί να παρουσιάσουν τα συμπεράσματά τους στην επιστημονική κοινότητα -και να εισπράξουν τον καγχασμό που τους αξίζει,- βγαίνουν στη γύρα και παριστάνουν τους ειδήμονες σε αδαείς,τους οποίους και προσπα- θούν να σοκάρουν με τις ασεβείς ‘αποκαλύψεις’ τους.Το κίνητρό τους, -όταν δεν είναι ταπεινότε- ρο,- είναι η μωροφιλοδοξία: να είναι αυτοί που θα δώσουν τέλος στην παιδική ηλικία των Ελλή- νων,αυτοί που θα οδηγήσουν τους Έλληνες στην ωριμότητα.Αγνοούν ότι οι ίδιοι είναι καθηλωμέ- νοι σε μια χειρότερη μορφή ανωριμότητας,αυτήν του εφήβου.Όλοι θυμόμαστε τον ‘πονηρό’ του σχολείου,που είχε διαβάσει ή του είχαν πει τρεις αράδες από τον Φραίηζερ και ερχόταν με υπερ- οπτικό ύφος να μας ενημερώσει ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι παρά μια μεταμόρφωση του Διονύ- σου.Ή,έφερνε σε δύσκολη θέση τον καθηγητή θρησκευτικών ρωτώντας τον «αν η Παναγία ήταν Παρθένος,από πού βγήκε ο Ιησούς».Οι περισσότεροι απ’ τους ‘πονηρούς’ όταν ενηλικιώνονται, ντρέπονται για αυτές τις ‘μαγκιές’.Μερικοί όμως καθηλώνονται για πάντα εκεί,κι ως ενήλικες γί- νονται Ρεπούσηδες,Δήμου,Θεοδωρίδηδες.Όμως,πέρα από εφηβική ανωριμότητα,η ‘αναθεώρηση’ της Ιστορίας από τους Ρεπούσηδες,κρύβει και μια συνειδητή απάτη.Η απάτη είναι ότι περιορίζεται στην Ελληνική Ιστορία.Όταν απευθύνεσαι σε μη ειδικούς,κύριε Βερέμη μου,και τους λες ότι τα ‘αληθινά’ αίτια της Ελληνικής Επανάστασης δεν ήταν αυτά που διδάχθηκαν στο σχολείο,αλλά ΔΕΝ τους λες ταυτόχρονα ότι,για παράδειγμα,τα αίτια της Αμερικανικής Επανάστασης,ομοίως δεν ήταν αυτά που νομίζουν οι Αμερικανοί,τους οδηγείς να πιστέψουν,πρώτον,ότι η Ελληνική Επανάσταση διαφέρει από τις άλλες εθνικές επαναστάσεις,και δεύτερον,ότι ΜΟΝΟ οι Έλληνες ζουν με ‘μύθους’, σε αντίθεση με τους άλλους λαούς που είναι βαθείς γνώστες της Ιστορίας τους! Όταν μιλάς για το ‘μύθο’ της ενότητας Κλήρου και Λαού,για οπλαρχηγούς που μπήκαν στον Αγώνα όχι για Ελευθερί- α,αλλά για πλιάτσικο,και άλλα τέτοια,οφείλεις ως ιστορικός να κάνεις παραλληλισμό με τους Άγ- γλους αποίκους στην Αμερική,οι οποίοι ξεκίνησαν αυτό που αργότερα ονομάστηκε Αμερικανική Ε- πανάσταση,όχι για τους ευγενείς και αφηρημένους λόγους που διατυπώνονται στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας,αλλά για να μην πληρώνουν φόρους στη μητρόπολη.Την δε ‘ανεξαρτησία’ από τη μητρόπολη την αντιλαμβάνονταν και τη διακήρυσσαν μόνο μερικοί διανοούμενοι,ενώ οι υπόλοι- ποι,το πόπολο,πήρε τα όπλα για να υπερασπίσει το χωράφι του και το σεντούκι του από την επι- δρομή των Άγγλων φοροεισπρακτόρων. 
Η επιστήμη της Ιστορίας είναι επιστήμη,όταν μελετάει τα ιστορικά φαινόμενα συγκριτικά.Όταν τοποθετεί,λόγου χάρη,την Ελληνική Επανάσταση,στο πλαίσιο των εθνικών επαναστάσεων.Όταν δεν το κάνει,όταν την απομονώνει και τη μελετάει ξεχωριστά,δεν είναι επιστήμη,είναι τσαρλατα- νισμός,είναι ρεπουσειάδα.Κατάλαβες,Βερέμη μου;
Κι ερχόμαστε στο Ζάλογγο,τον πιο πρόσφατο στόχο των Ρεπούσηδων.Μας ενημέρωσαν οι Ρεπού- σηδες ότι οι Σουλιώτισσες δεν έπεσαν στο γκρεμό χορεύοντας και τραγουδώντας,όπως διαδίδουν οι εθνικιστές,και όπως είναι πρόθυμοι να πιστέψουν οι κρυπτο-εθνικιστές Έλληνες.Αλλά ακόμα και να τραγουδούσαν -λένε,- το τραγούδι τους δεν ήταν αυτό που ακούγεται στις σχολικές παρα- στάσεις,καθότι μιλούσαν αρβανίτικα.Αυτό το τελευταίο κατάφερε βαρύ πλήγμα στις εθνικιστικές μας πλάνες,από το οποίο δύσκολα θα συνέλθουμε.Βλέπεις,όλοι πιστεύαμε ότι στις σχολικές παρα- στάσεις παρακολουθούσαμε μια πιστή αναπαράσταση των γεγονότων.Η αλήθεια βέβαια είναι ότι δεν φανταζόμασταν ότι οι Ρεπούσηδες πιστεύουν ότι το πιστεύαμε! Μύθος λοιπόν το Ζάλογγο. Όμως,ποιος ακριβώς είναι ο ‘μύθος’ και ποια η ‘αλήθεια’; Το ερώτημα,όπως έδειξα παραπάνω,εί- ναι αβάσιμο για τον ιστορικό,όμως το θέτω ρητορικά,μια και το θέτουν οι Ρεπούσηδες.Για να ισχυ- ριστείς ότι κάτι είναι μύθος,πρέπει να μπορείς να αποδείξεις ότι τα πράγματα ΔΕΝ έγιναν όπως λέει ο ‘μύθος’.Αν ΔΕΝ μπορείς να το αποδείξεις,τότε είσαι υποχρεωμένος να δεχθείς ως καλύτερη προσέγγιση στα γεγονότα δύο πηγές: τις πλησιέστερες -σε χώρο και χρόνο- διηγήσεις και την κοι- νή εμπειρία που διδάσκει πώς γίνονται και πώς δεν γίνονται τα πράγματα.Οι διηγήσεις εξ αρχής συμφωνούσαν ότι εκεί στο Ζάλογγο κάποιες Σουλιώτισσες για να μην αιχμαλωτιστούν από τους τουρκαλβανούς,αυτοκτόνησαν πέφτοντας από τον γκρεμό.Από τη στιγμή που διαδόθηκε αυτή η είδηση,δεν συνάντησε αντιδράσεις.Υπήρξαν παραλλαγές,αλλά κανείς δεν αρνήθηκε τον πυρήνα της διήγησης.Δεν μπορεί λοιπόν να αμφισβητηθεί,ακόμα κι από Ρεπούσηδες,ότι κάποιες γυναίκες του Σουλίου έπεσαν από τον γκρεμό για να μη γίνουν δούλες.Τελειώσαμε με αυτό.Τί μένει λοιπόν για να αμφισβητήσουν ως ‘μύθο’ οι Ρεπούσηδες; Ότι οι Σουλιώτισσες γκρεμίστηκαν χορεύοντας και τραγουδώντας.Η ιστορική ‘αλήθεια’ που κομίζουν οι Ρεπούσηδες είναι ότι οι Σουλιώτισσες δεν ήταν τόσο γενναίες,όσο παριστάνονται στη λαϊκή παράδοση,γιατί έπεσαν μεν από τον γκρεμό,αλ- λά όχι χορεύοντας και τραγουδώντας,καθότι αυτά τα περί χορού και τραγουδιού εμφανίζονται μόνο σε μεταγενέστερες αφηγήσεις! Κάνω μια μικρή παύση για να απολαύσουμε τη γελοιότητα του ‘σκεπτικού’.Αυτοκτόνησαν μεν οι Σουλιώτισσες -λένε οι Ρεπούσηδες- αλλά δεν ήταν τόσο γεν- ναίες ώστε να αυτοκτονήσουν με ενθουσιασμό,όπως κομπάζουν οι εθνικιστές! Σαν το ψάρι έτρε- μαν καθώς αυτοκτονούσαν! Τους είχαν κοπεί γόνατα και λαλιά! Όσο κι αν φαίνεται γελοίο,αυτό λένε οι Ρεπούσηδες,αυτή είναι η συνεισφορά τους στην επιστήμη της Ιστορίας: ότι οι Σουλιώτισσες δεν έπεσαν απ’ το γκρεμό χορεύοντας,απλώς έπεσαν! Κι αφού γελάσαμε,ας δούμε το βαθύτερο σκοπό της ‘αναθεώρησης’.Κι αυτός είναι να αποκρυβεί η ουσία της πράξης.Οι Ρεπούσηδες κάνουν γαργάρα το αναμφισβήτητο γεγονός,ότι κάποιες γυναίκες προτίμησαν να αυτοκτονήσουν απ’ το να γίνουν δούλες -«έλα μωρέ,και τι έγινε;»- και προσπαθούν να στρέψουν την προσοχή μας στο στοιχείο που δεν τεκμηριώνεται: το χορό.Κι έτσι,πονηρά ή μάλλον κουτοπόνηρα,να αμφισβητή- σουν το σύνολο της αφήγησης: αφού ο χορός είναι μύθος,ΟΛΟ το Ζάλογγο είναι μύθος. 
Τέτοια είναι η αλητεία τους! Για να δούμε όμως,είναι μύθος ο χορός του Ζαλόγγου; Δεν έχουμε αδιάσειστα στοιχεία.Έχουμε όμως το δεύτερο οδηγό: την κοινή εμπειρία.Κι αυτή μας διδάσκει ότι ενώπιον τέτοιων δραματικών αποφάσεων οι άνθρωποι για να πάρουν θάρρος,κάνουν «περίεργα» πράγματα: μπορεί να κραυγάσουν ομαδόν ένα σύνθημα,να ψάλλουν ή -συχνότατα- να τραγου- δούν.Οι μαρτυρίες και καταγραφές από εκτελεστικά αποσπάσματα είναι αναρίθμητες.Νομίζω ότι μπορούμε να δούμε την εικόνα: Οι γυναίκες βλέπουν τους τουρκαλβανούς να ανεβαίνουν την πλα- γιά.Σε λίγο θα βρίσκονται στο έλεός τους.Τις περιμένει η ατίμωση και η σκλαβιά.Κάποια λέει «να πέσουμε».Για να πάρουν κουράγιο η μία από την άλλη,για να δεσμεύσουν η μία την άλλη ότι θα τηρήσουν την απόφασή τους και δεν θα δειλιάσουν,πιάνονται χέρι με χέρι.Μια τους αρχίζει να μουρμουρίζει ένα τραγούδι του χωριού τους,ένα τραγούδι του θανάτου,από αυτά που είναι γεμάτη η δημοτική μας ποίηση.Σίγουρα όλες οι γυναίκες το ξέρουν,σίγουρα το έχουν τραγουδήσει σε πιο ανέμελες στιγμές.Τώρα όμως αυτό το τραγούδι είναι η δύναμή τους. Οι φωνές και οι ψυχές συντο- νίζονται,το θάρρος των γυναικών δυναμώνει.Ρίχνονται στο γκρεμό.Κάπως έτσι πρέπει να έγιναν τα πράγματα: είναι πιθανότερο οι Σουλιώτισσες να έπεσαν τραγουδώντας,παρά απλώς να έπεσαν.
Όμως,το θλιβερό δεν είναι οι Ρεπούσηδες.Από λαμόγια που παρασιτούν πάνω στον ελληνικό λαό από θέσεις συμβούλου,βουλευτή,δημοσιογράφου,στελέχους ΜΚΟ κλπ,τέτοιες αλητείες είναι ανα- μενόμενες.Το θλιβερό είναι όλοι αυτοί που,όπως τα κοτόπουλα πίσω απ’ την κότα,ακολούθησαν τη Ρεπούση.Τους είδαμε στα κοινωνικά δίκτυα να δοκιμάζουν τις πενιχρές δυνάμεις τους στο χιού- μορ,να χλευάζουν,να κακολογούν.Και εντάξει,οι φιλελέδες είναι φυσικό να θεωρούν κορόιδο κά- ποιον που αυτοκτονεί αντί να γίνει δούλος,καθώς οι ίδιοι βάζουν μέσον για να γίνουν δούλοι,στέ- κονται στην ουρά για να γίνουν golden γιουσουφάκια.Όμως οι λεγόμενοι ‘προοδευτικοί’; Που κρα- δαίνουν καθημερινά τα στατιστικά στοιχεία με τις αυτοκτονίες των Ελλήνων; Γιατί ειρωνεύονται κάποιους που είχαν πιο σοβαρούς λόγους να αυτοκτονήσουν,από το χαράτσι; 
Άβυσσος,πιο βαθιά απ’ το Ζάλογγο,η ψυχή του ανθρώπου.

Χάρης Χαριτωνίδης

Ανάρτηση σε fbική ομάδα μου την Κυριακή,13 Οκτωβρίου 2013. 

Διαβάστε,ακόμα,σχετικά: 

«Μύθοι» και «αλήθειες» για το Ζάλογγο