Σκηπ και γιαρπ

Σκηπ και γιαρπ

Σκηπ στα αρβανίτικα ονομάζεται ο αετός.Η λέ-ξη δεν έχει καμία σχέση με την γειτονική Σκι-πιρία των Τουρκαλβανών.Μάλιστα,λόγω αυ-τής της σύγχυσης,αυτού του λάθους κάποιοι α-ποδίδουν την Σκιπιρία ως χώρα αετών.Όπως έχω επανειλημμένα τονίσει σε τούτο το ιστο-λόγιο οι Σκιπιτάροι είναι Κοστοβώκοι από την Δακία.Πριν εγκατασταθούν μόνιμα στα παρά-λια της Αδριατικής,και αφού επί αιώνες περι-φερόντουσαν ως στίφη πλιατσικολόγων στην Χερσόνησο του Αίμου (τους αναφέρει και ο Παυσανίας στα Φωκικά),διέμειναν ικανό χρόνο στην περιοχή των Σκοπίων (Scupis για τους αλλό-γλωσσους) που είχε  ως αποτέλεσμα να ονομαστούν οι επήλυδες από τους Ηπειρώτες ως οι εκ του Scupis → σκυπιτάρ.Η  παραπάνω θεώρηση,απόλυτα τεκμηριωμένη,αποτελεί θέση του μεγάλου ε-πιστήμονά μας Αχιλλέα Λαζάρου (δες:  Οι καθηγητές Β. Φίλιας & Αχ. Λαζάρου συνομιλούν για τους Έλληνες Αρβανίτες),η μόνη που γίνεται παραδεκτή από τούτο τον διαδικτυακό τόπο.Έτσι,ο σκηπ των Αρβανιτών καμία σχέση δεν έχει με τους σκιπιτάρ.Όσο για τον δικέφαλο αετό που χρησιμο-ποιούν ως σημαία,αποτελεί ένα κλεμμένο βυζαντινό σύμβολο (δες αναλυτικά εδώ: Κλεμμένη ΚΑΙ η σημαία της αλβανίας).

Ο Ερμής  με το Κυρήκειον σκήπτρον του.
Στην κορφή του υπάρχει αετός.

Ετυμολογία

Ας δούμε από που προέρχεται η αρβανίτικη λέξη σκηπ.Υπάρχει στα ελληνικά η λέξη σκήπτρο που δήλωνε την ηγετική ράβδο.Προέρχεται απ΄ το ρήμα σκήπτω,που ΄χε διπλή σημασία: 1.υποστηρί-ζω,στηρίζομαι,ακουμβώ επί τινος – προβάλλω προς υποστήριξιν,αναφέρω προς δικαιολογίαν και 2.ενσκήπτω,εκτοξεύω,αφίνω να πέσει επί τινος,εξακοντίζω,πίπτω βαρέως.Η κατάληξη –τρον [-θρον] δηλώνει μέσο ή όργανο (ανάκλιντρον,σκόπευτρον,κάτοπτρον,άγκιστρον,σκέπαστρον,στόχα-στρον,άροτρον,σάρωθρον,μέλαθρον κ.λπ.).

Για το περίφημο άγαλμα του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία (ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου) δεν σώζεται κανένα στοιχείο εκτός από μερικές μικρές παραστάσεις σε νομίσματα της Ηλείας, που δίνουν μία γενική μόνο ιδέα της στάσεως και του σχήματος της κεφαλής. Ο θεός ήταν καθισμένος σε θρόνο με (αετοφόρο) σκήπτρο στο αριστερό του χέρι και Νίκη στο δεξί.

Το σκήπτρο το συναντάμε και με την απλή έννοια του ραβδιού,αλλά γι΄ αυτό οι αρχαίοι προτι-μούσαν την λέξη βακτηρία.Το σκήπτρο κατέληξε απόλυτα συνδεδεμένο με την εξουσία,υπήρχε μά-λιστα και το ρήμα σκηπταρχέω που σήμαινε ακριβώς κρατώ το σκήπτρο,κυβερνώ δια σκήπτρου, άρχω,βασιλεύω.Μία απ΄ τις προσηγορίες του Θεού ήταν σκηπτεργάτης.Σχετικά και τα: σκηπτου-χία,σκηπτούχος,σκηπτοφόρος.Έτσι,το σκήπτρο συσσώρευε συμβολισμούς εξουσίας (το θείον Διός σκήπτρον,Σοφ. Φιλ. 140 – ω έδωκε Κρόνου παις σκήπτρον τ΄ ηδέ θέμιστας,Ιλ. Β 206).Αποτελούσε ένα απτό εμφανές εξάρτημα του ηγέτη που περιεκτικά τον χαρακτήριζε.

Αργυρό τετράδραχμο Πύρρος Ηπείρου 295-272 π.Χ. Α: Κεφαλή Δωδωναίου Διός.
Β: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΥΡΡΟΥ.Διώνη ένθρονος κρατεί σκήπτρο στο δεξί χέρι. 

Δεν είναι όμως,μόνο,αυτή η εννοιολογική συσχέτιση που αποδόθηκε στον αετό,τον βασιλιά των πτηνών,το όνομα σκηπ.Υπήρχε ο σκηπτοβάμων αετός (ο λεγόμενος και κύων του Διός),ποιμαντική ράβδος,απόλυτο σύμβολο εξουσίας που έφερε στην κορυφή του αετό.Κατά την προσωπική μου ε-κτίμηση,από τον σκηπτοβάμονα αετό (την εξουσιαστική ράβδο) αποσπάστηκε η έννοια του σκηπ/αετού.Έχουμε δηλαδή,μια χαρακτηριστική περίπτωση συνυποδήλωσης.

Ο Μέγας Ναπολέων (μιμούμενος τους αρχαίους Έλληνες) τοποθετούσε στην κορφή του  αυτοκρατορικού του σκήπτρου (και στην επίστεψη των σημαιών του) αετό.

 Γιαρπ

Γιαρπ στα αρβανίτικα ονομάζεται το φίδι.Εδώ είναι πάνω από ολοφάνερη η ρίζα ερπ- (έρπω, ερπετό,ερπύστρια κ.λπ).Αξιοσημείωτοι και οι «σανσκριτικοί» τύποι sarp,sarp-ami.Στα Λατινικά: serp-o.Το έρπ-ω δασύνεται.Αυτήν την δάσυνση εκφράζει το s στα sarp και serp-o,όσο και το –γι- (j) στο αρβανίτικο  γιαρπ  (jarp).

Αετοφόρο Κυρήκειον με δύο όφεις.

Εκτός από γιαρπ η λέξη συναντάται και ως γιάρπ-ερε.Εκτιμώ ότι πρόκειται για την κατάληξη –ηρης (κλινήρης,μονήρης,ποδήρης κ..λπ) που αποδίδει στο παράγωγο όνομα ιδιότητα εκ του πρώτου μέ-ρους (μόνος → μονήρης).

Γιάρπερε επομένως,είναι όνομα που δηλώνει ον που διαθέτει την ιδιότητα του έρπειν,ερπετό δη-λαδή.

Και αυτές οι δύο αρβανίτικες λέξεις πηγάζουν από τα αρχαία ελληνικά,είναι ελληνικές.Τα Αρβανί-τικα είναι ελληνικά,όσο κι αν χτυπιούνται αργυρώνητοι προπαγανδιστές και αξιοθρήνητοι αγράμ-ματοι.

Γιάννης Βασ.  Πέππας, Φιλόλογος - Συγγραφέας

Κατεβάστε την μελέτη: Σκήπτρον