Παναγιώτης Τέτσης

Ο μεγάλος ζωγράφος μας ήταν Υδραίος και προφανούς αρβανίτικης καταγωγής,όχι μόνο γιατί η Ύδρα είναι ένα αρβανιτονήσι,αλλά το μαρτυρά και το όνομά του.Τέτσης είναι αλλοίωση/παρα- φθορά του Τατς,υποκοριστικό του Τάσος.Η κατάληξη -ατς είναι συνήθης υποκοριστική σε αν- δρικά ονόματα που εξομαλύνθηκε (όταν το όνομα κατέληξε ως επώνυμο) σε -άκης,θυμίζοντας έ- τσι Κρητικά επίθετα.Δεν είναι Κρητικά όμως,αλλά Αρβανίτικα.Έτσι: 

Δημήτρης→Δημητράτς→Δημητράκης,

Γιώργος→Γιωργάτς→Γατς→Γάτσης και Γάκης,

Τάσος→Τατς→Τάτσης ή Τέτσης κ.λπ.

Έφυγε σήμερα τα ξημερώματα από την ζωή,σε ηλικία 91 ετών,ο Ακαδημαϊκός και ζωγράφος Πα- ναγιώτης Τέτσης.Νοσηλευόταν στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός μετά από επιδείνωση της υγείας του το τελευταίο χρονικό διάστημα.Πρόκειται για βαρύτατη απώλεια καθώς θεωρείτο ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους που διαμόρφωσαν την ελληνική μεταπολεμική ζωγραφική μαζί με τον Γιάννη Μόραλη.Με πλούσιο πνευματικό,καλλιτεχνικό και διδακτικό έργο,ύμνησε το ελληνικό φως και χρώμα.Έχει δωρίσει πάνω από 200 έργα στην Εθνική μας Πινακοθήκη.  

Γεννήθηκε το 1925 και το 1940 παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής,ενώ την ίδια χρονιά μα- θητεύει στον Πικιώνη και τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα.Το 1943 σπουδάζει στο προπαρασκευαστικό τμή- μα της "Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών" στην Αθήνα,κοντά στους Δ. Μπισκίνη και Π. Μαθιό- πουλο.Ακολουθεί εισαγωγή του στα εργαστήρια της Σχολής,κοντά στον Κ. Παρθένη,απ' όπου απο- φοίτησε το 1949.Μέλος της ομάδας Αρμός Α και αργότερα της ομάδας Αρμός Β,το 1951 διορίστηκε επιμελητής στην έδρα του ελεύθερου σχεδίου με καθηγητή τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα στην Ανώτατη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ.Από το 1953 έως το 1956,εγκαθίσταται στο Παρίσι,με υποτροφία του ΙΚΥ.Εκεί,στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού διδάσκεται την τέχνη της χαλκογραφίας.

Από το 1958 έως το 1976 διδάσκει στο Ελεύθερο Σπουδαστήριο Καλών Τεχνών (γνωστή αργότερα ως "Σχολή Βακαλό"),ενώ παράλληλα (έως το 1962) διδάσκει ελεύθερο σχέδιο στη "Σχολή Σχεδιαστών του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου".Το 1958 το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης τον εκλέγει μεταξύ Ελλήνων υποψηφίων,για το διεθνές βραβείο του Μουσείου Γκουνγκεν- χάιμ,όπου και εκτίθεται το έργο του.Συμμετείχε στην Μπιενάλε του Sao Paulo (1957) και στην Μπι- ενάλε της Αλεξάνδρειας (1959).Ακολουθεί (1962) το Βραβείο Κριτικών για το έργο "Το Ναυπη- γείο",ενώ το 1970 ορίζεται εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Μπιενάλε Βενετίας.Λόγω των ειδικών πο- λιτικών συνθηκών αρνείται τη συμμετοχή. Το 1976 ο Π. Τέτσης εκλέγεται καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών,στο Γ΄ Εργαστήριο Ζωγραφικής,όπου διδάσκει έως το 1991.Το 1989 η σύγκλη- τος τον εκλέγει πρύτανη του Ιδρύματος και το 1993 εκλέγεται ακαδημαϊκός.Είχε παρουσιάσει έργα του σε 90 ατομικές και σε πάρα πολλές θεματικές-ομαδικές εκθέσεις.

Η κηδεία του Παναγιώτη Τέτση θα γίνει τη Δευτέρα 7 Μαρτίου,στις 14.30 από τον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου (οδός Σκουφά,Κολωνάκι).Στη νεκρώσιμη ακολουθία θα παραστεί ο Μητρο- πολίτης Yδρας-Σπετσών-Αιγίνης-Ερμιονίδος και Τροιζηνίας κ. Εφραίμ.Η ταφή θα γίνει στην Yδρα, την Τρίτη 8 Μαρτίου,στις 12 το μεσημέρι.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,5-3-2016.

Στον πλακούντα που εξέθρεψε τη ζωγραφική του,την ομορφιά της ελληνικής φύσης, επέστρεφε ο Παναγιώτης Τέτσης,αποτυπώνοντας με τον χρωστήρα του απόψεις της Ύδρας και του Αργοσαρωνικού.

Π. Τέτσης: «Ναι,η ομορφιά μπορεί να μας σώσει» 

Συνέντευξη στην ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ, 06.05.2015

«Πού είναι το λουλούδι που έφερα στο κορίτσι; Είναι μια αγγελικούλα ταπεινή.Κλεψιμέικη.Όπως κάναμε παλιά,που κόβαμε από τις αυλές».

Ο Παναγιώτης Τέτσης με υποδέχεται στον δεύτερο όροφο του Ιδρύματος Θεοχαράκη με μια αγκαλιά γλυκά λόγια και ένα άνθος.Μέσα στον εκθεσιακό χώρο επικρατεί μια χαρούμενη ακαταστασία: το συνεργείο που αναρτά τα έργα,τα έχει τοποθετήσει ήδη στις κατάλληλες θέσεις στο δάπεδο,περιμένοντας τον ζωγράφο να δώσει την τελική του έγκριση για να μπουν τα καρφιά στον τοίχο.Η Μαρία Βασιλείου και η Νόρα Σακελ- λαρίδου (που εργάζονταν στην αίθουσα τέχνης Νέες Μορφές και τώρα είναι η κινητήριος δύναμη του Ινστιτούτου Ελληνικής Τέχνης) μαζί με τον ιστορικό τέχνης Τάκη Μαυρωτά,την ψυχή του Ιδρύματος Θεο- χαράκη,τον ακούν προσεκτικά.Και εκείνος σαν μαέστρος σηκώνει τα μακριά του χέρια για να «διευθύνει» τους ανθρώπους που στήνουν την έκθεση.Λες και μόνο αυτός ακούει έναν εσωτερικό ρυθμό που του υπα- γορεύει την ιδανική σύνθεση των εικόνων.«Καλά είναι εκεί! Va bene!» λέει την ώρα που τοποθετείται ένα πα- νοραμικό τοπίο της Ύδρας.

Το αφιέρωμα,που εγκαινιάζεται απόψε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο,συγκε- ντρώνει δεκάδες έργα μεγάλων διαστάσεων,τα οποία ζωγράφισε ο αειθαλής καλλιτέχνης τα τελευταία τέσσε- ρα χρόνια,με θέμα την Ύδρα και τον Αργοσαρωνικό.Μια νοερή διαδρομή από τον Πειραιά,με την απόσταση που έχει το καράβι από τη στεριά.Θα ακουστεί υπερβολικό,αλλά δεν είναι: πρόκειται για τη συγκινητικότερη έκθεση του Παναγιώτη Τέτση.Όχι μόνο γιατί σε λίγο θα κλείσει τα 90 του χρόνια,αλλά διότι όλοι του οι πίνα- κες έχουν μια ιαματική ομορφιά.Σε πείσμα της ασχήμιας που ζούμε,της ανασφάλειας που μας κατατρώει, εκείνος μας ξαναγυρίζει μαγικά στην αρχική κοιτίδα της συναρπαστικής ελληνικής φύσης.Στον πλακούντα που εξέθρεψε τη ζωγραφική του,στο κοινό μας κληροδότημα.«Ό,τι και αν γίνει,αυτό δεν μπορεί να μας το πά- ρει κανείς.Είναι δικοί μας οι γκρίζοι βράχοι,η θάλασσα,ο ήλιος.Και θα είναι για πάντα.Ναι,η ομορφιά μπορεί να μας σώσει» μου λέει την ώρα που στέκεται μπροστά σε μια εκπληκτική σύνθεση με σινική μελάνη σε άσπρο-μαύρο,που θυμίζει εκείνα της Σίφνου που είχε κάνει παλαιότερα.«Αν η Σίφνος ήταν η ερωμένη μου,η Ύδρα είναι η μάνα και η γυναίκα μου.Η φύση της έχει περάσει στο πετσί μου»,τονίζει.

Κάθε τοπίο του εκλύει ενέργεια,είναι μια γιορτή για το βλέμμα,όπως έλεγε και ο Ντελακρουά για τη δύναμη της ζωγραφικής.«Κοίτα από την άποψη της Σαντορίνης.Είναι το μοναδικό έργο που δεν έχει να κάνει με τον Αργοσαρωνικό.Το έχω δωρίσει στον εγκάρδιο,παιδικό μου φίλο,τον Αριστείδη Αλαφούζο»,λέει χαμογελώντας και μου δείχνει υπερήφανα την αφιέρωση που γράφει με άλικο χρώμα: «Στον συμμαθητή μου».

Μια ενότητα έργων που ξεχωρίζει είναι εκείνη που απεικονίζει τον απόκρημνο βράχο Ζάστανι στην Ύδρα.«Ό- ταν τον κοιτάζεις από το ύψος της θάλασσας,μοιάζει να έρχεται απειλητικά κατά πάνω σου.Ήθελα να απο- τυπώσω αυτήν την αίσθηση στον καμβά.Μάλιστα,πήρα έναν βαρκάρη και κάναμε μαζί τον περίπλου του νη- σιού για να ξαναδώ αυτό το σημείο»,λέει ο καλλιτέχνης.Με ξεπροβοδίζει ως το ασανσέρ,με λόγια λίγο αινιγ- ματικά: «Ένα πράγμα σκέφτομαι: Και τώρα,τι;»

Φωτογραφίες και έργα του δημιουργού,μπορείτε να βρείτε εδώ

Διαβάστε: O Παναγιώτης Τέτσης αφηγείται στο LIFO.gr την ιστορία της ζωής του.