Οι τουρκαλβανοί Λιάπηδες

Οι τουρκαλβανοί λιάπηδες

Δεν έχουν καμία σχέση με τους Ορθόδοξους Έλληνες Αρβανίτες.

1.Παραθέτω αριστερά το σχετικό λήμμα από την ΠΑΠΥΡΟΣ-ΛΑΡΟΥΣ-ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ.Όλες οι πηγές αυ-τά γράφουν.Όπως βλέπετε δεν είχαν την παραμικρή σχέση με Ελλάδα και στο ΄21 τάχθηκαν με τους τούρ-κους.
Ως πολιτιστικά ανύπαρκτοι είχαν δανειστεί στοιχεία κουλτούρας από το Βυζάντιο και τους όμορους Ηπει-ρώτες αρβανίτες.
Το ΄χω ξαναπεί: όλοι οι επήλυδες πληθυσμοί που βρέ-θηκαν στον χώρο της Ελληνικής Ηπείρου και παρέ-μειναν τελικά σ΄ αυτήν,μπολιάστηκαν με κοινωνικά γνωρίσματα των αυτοχθόνων Αρβανιτών,απογόνων των Χαόνων.
Όταν βρίσκουν ευκαιρία (απ΄τις διαδικτυακές θέσεις τους είτε ως παρείσακτοι σχολιαστές αλλού) διάφοροι παραχαράκτες διατείνονται ότι Αρβανίτες και λιάπηδες ήταν ένα,ο Αληπασάς ήταν αρβανίτης κ.ά. τέτοιες γε-λοιότητες.
2.Λιάπηδες

(Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)

Οι φερόμενοι με την ονομασία Λιάπηδες ή Λιάπιδες αποτε-λούν ιδιαίτερη εικαζόμενη αλβανική φυλή,κάτοικοι της άλλοτε Λιαπουριάς.

Οι Λιάπηδες άρχισαν να αναφέρονται με την ονομασία αυτή σε γραπτά κείμενα κατά τον 14ο με 15ο αιώ-να.Κατά την περίοδο αυτή φέρονται κάποιες φατρίες αυτών να κατήλθαν στον κυρίως ελλαδικό χώρο "συν γυναιξί και τέκνοις και κτήνεσι",όχι όμως ως πολέμιοι,αλλά φιλικά διακείμενοι,όπου και εγκαταστάθηκαν στις περιοχές Αττικής, Βοιωτίας, Εύβοιας και στη Πελοπόννησο και από εκεί στις Σπέτσες και την Ύδρα.

Σημειώνεται ότι από τους ομοφύλους τους Αλβανούς περιφρονούνταν άδικα ως νυκτοκλέφτες,αλλά όχι ως νυ-κτομάχοι,που εξ αυτού θεωρούνταν κατώτεροι από τους Τσιάμηδες,Τόσκηδες και Γκέκηδες, όπως σημειώνει ο Β. Δ. Ζώτος Μολοσσός στο έργο του "Δρομολόγιο της Ελληνικής Χερσονήσου" Αθήναι 1878, σελ.99. Εκ των δραστηριοτήτων τους όμως,πράγματι διαφαίνονταν ότι ήταν εξίσου ευφυείς,πονηροί και πανούργοι,αλλ΄ όμως σε πολεμικές επιχειρήσεις λιγότερο ορμητικοί.

3.Οι Λιάπηδες.Είναι Μουσουλμάνοι που κατοικούν στην περιοχή της Μουζακιάς,μεταξύ των εκβολών των ποταμών Σκούμπι και Σεμένη.Ο Σεμένης ή Σεμάν είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Αλβανίας.Ο Σκού-μπι ή Γενούσος,με μήκος 100 χλμ. περίπου,πηγάζει απ΄τα νότια Κανδανούια,δυτικά του Πόγραδετς.Οι Λιά-πηδες διακρίνονται για την αγριότητα,την πανουργία και την θρασύτητά τους.Αυτά τα γνωρίσματα οι ίδιοι τα θεωρούν ως ενδεικτικά της γενναιότητάς τους.Λιάπης ήταν ο Αλη Πασάς των Ιωαννίνων (από το Τεπελένι) και ο βεζίρης του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄,ο Φερίτ Πασάς Βλιώρας (από τον Αυλώνα).Η περιοχή τους ονομά-ζεται Λιαπουριά. 

Από: ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 

http://sitalkisking.blogspot.gr/2012/12/blog-post_8.html

4.Ο Αντώνης Γεωργίου-"Ηπειρώτης" στη σελίδα 30 του βιβλίου του ΟΙ ΜΩΑΜΕΘΑΝΟΙ ΣΚΗΠΗΤΑΡΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ,1879 μας δίνει τις εκτιμήσεις του για την προέλευση του ονόματος των Λιάπηδων (παρε-μπιπτόντως και των Τόσκηδων.Βλέπε την ανωτέρω εικόνα).
5.Λαμπίρια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Λαμπερία ή Λιαπουριά (αλβ.: Labëria) είναι περιοχή στη νοτιοδυτική Αλβανία που περιλαμβάνει την κοιλάδα των Δουκάτων (αρχ. Κέλυδνος) και του Σιουσίτσα (αρχ. Παλύανθος), νοτιοδυτικά της πόλης του Αυλώνα[1]. Συγκεκριμένα λέγεται η κοιλάδα που εκτείνεται μεταξύ της Χιμάρας, Αυλώνας, Τεπελενίου, Αργυροκάστρου και Δελβίνου την οποία και διαρρέει ο παραπόταμος του Αώου Σούσιτσα ή Σιουσίτσα, ή κατά τους Έλληνες ο Πολυανθής [2].

Κατά το μεγαλύτερο μέρος η Λιαπουριά είναι ορεινή χώρα δυσπρόσιτη και άγονη. Ειδικότερα η δυτική Λιαπουριά ονομάζεται Κουρβελέσι, ενώ η ανατολική Άρμπρι και Άρβανον, εκ του οποίου πιθανότερο και οι ονομασίες Αρβανίτης και Αρβανιτιά.

Οι κάτοικοι της Λιαπουριάς, Αλβανοί μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα ονομάζονται Λιάπηδες.

Όνομα

Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς και ερευνητές, η ονομασία Λιάπηδες προέρχεται από την αλβανική έκ-φραση 'la besen' (από το λατινικό lapsus) που σημαίνει 'αποστασία',η οποία αναφέρεται στον εξισλαμι-σμό της κοινότητας αυτής κατά τον 16ο-17ο αιώνα.Οι Λιάπηδες διατήρησαν ορισμένα από τα παλαιό-τερα χριστιανικά τους έθιμα,όπως χαρακτηριστικά είχαν προστάτη άγιο τον Μπαμπά-Αλί,πιθανότατα αμάλγαμα του Προφήτη Ηλία[3].

Αντίθετα από τα παραπάνω,από την σχετική έρευνα και στοιχεία που είχε συλλέξει ο Φρανσουά Που-κεβίλ με τα οποία συμφωνούν οι περισσότεροι ιστορικοί ερευνητές είναι ότι το όνομα Λιαπουριά προέρ-χεται από ιταλική ενάρθρωση της αρχαίας ονομασίας Ιαπυγία ή Ιαπουρία που βρισκόταν κατά τα Ακροκεραύνεια όρη.

Ιστορία

Στην αρχαιότητα η Ιαπυγία ή Ιαπουρία αποτελούσε ιδιαίτερη χώρα,μη περιλαμβανόμενη στην Ιλλυρία, τα όρια της οποίας ο Διονύσιος ο Περιηγητής (που άκμασε τον 2ο αιώνα π.Χ.) στο έργο του "Περιήγησις της Οικουμένης" έθετε ως όριο το παρά τον Ωρικόν ευρισκόμενο Πύξο.Εντός της χώρας αυτής βρίσκο-νταν οι αρχαίες πόλεις Ωρικός, Αμαντία και Βίλλυς, ίσως και η Φοινίκη ερείπια της οποίας σώζονται σήμερα στη περιοχή των Αγίων Σαράντα.

Οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής αυτής κατά τη γνώμη πολλών ιστορικών πέρασαν στην απέναντι των Ακροκεραυνείων παραλίας της ιταλικής χερσονήσου και συνοίκησαν στη καλούμενη από τους Ρωμαί-ους Απουλία.Κατά τον Μεσαίωνα η Λιαπουριά ήταν διαιρεμένη κατά φάρες ή πατριές καθεμιά των ο-ποίων αποτελούσε ανεξάρτητο διαμέρισμα.Η διαίρεση αυτή συνεχίστηκε και επί τουρκοκρατίας.

Ας σταθούμε στο λατινικό lapsus(-us) που αναφέρεται πιο πάνω από την Βικιπαίδεια.Σημαίνει ολίσθη-ση,σφάλμα,πτώση,ολίσθημα,πταίσμα,αμάρτημα,φορά,κίνηση.Προέρχεται απ΄ το ρήμα labor (lapsus sum,-i) που έχει την έννοια ολισθαίνω,καταρρέω,πίπτω,εξολισθαίνω,εκπίπτω και μεταφορικά σφάλλο-μαι,αμαρτάνω.

6.Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα "Οι μάσκες πέφτουν" (http://oimaskespeftoun.blogspot.gr/2013/01/blog-post_849.html): 

4) Μετά τον Βυζαντινό εμφύλιο Παλαιολόγων-Καντακουζινών (1341–1347) και την επιδημία Πανούκλας (1347-1350) που ρήμαξαν οι νότιες περιοχές,άρχισε η συστηματική κάθοδος. 

Ένα κομμάτι ακολούθησε τον δρόμο προς τα Ιωάννινα,την Άρτα και την Αιτωλοακαρνανία και ένα άλλο διέσχισε την άνω λεκάνη του Αλιάκμονα και διαμέσου Κορυτσάς,Καστοριάς και Γρεβενών έφτα-σαν στον θεσσαλικό κάμπο,την εποχή που κατέλαβαν την περιοχή οι Σέρβοι. 5) Μετά την μάχη του Κοσσυφοπεδίου (15 Ιουνίου του 1389),η σερβική εξουσία στην Θεσσαλία και την Ήπειρο κατέρρευσε.Οι Τούρκοι κατέλαβαν την Θεσσαλία το 1393 και οι εγκατεστημένοι εκεί ορθόδοξοι Αρβανίτες και Λιάπηδες άρχισαν να φεύγουν σταδιακά προς το δεσποτάτο του Μυστρά,όπου εμφανίστηκαν κατά κύματα το 1404/05 κάπου 10.000 στον Ισθμό της Κορίνθου , «συν γυναιξί και τέκνοις και κτήνεσι» ,των οποίων την εγκατάσταση στο Δεσποτάτο επέτρεψε ο δεσπότης Θεόδωρος Παλαιολόγος,επιβάλλοντας την υποχρέω-ση στρατιωτικής υπηρεσίας.Το 1405 μ.χ ο Φράγκος δούκας της Κεφαλονιάς Κάρολος Τόκκος εισβάλει στην Αιτωλία και διαλύει το ημιαυτόνομο πριγκιπάτο των Μπούα Σγουρού και Σπάτα. 15000 Αρβανίτες και Λιάπηδες φεύγουν και εγκαθίστανται στην δυτική Πελοπόννησο.Ο τελευταίας βυζαντινός ηγεμό-νας της Άρτας,ο Μαυρίκιος Μπούας,θα σκοτωθεί μαχόμενος κατά του Τοκκου το 1414. 

5) Οι Λιάπηδες δεν ήσαν Αρβανίτες και δεν ήσαν Έλληνες.Λιάπηδες ονομάζονταν οι κάτοικοι της ορει-νής,άγονης και δυσπρόσιτης Λιαπουριάς (Κουρβελέσι),που εκτείνεται δυτικά του το Άρβανου και άρχι-σαν να αναφέρονται με την ονομασία αυτή σε γραπτά κείμενα κατά τον 14ο με 15ο αιώνα.Ακολούθησαν τις φάρες των Αρβανιτών και εγκαταστάθηκαν μαζί τους σε περιοχές της Αττικοβοιωτίας,της Εύβοιας, στην Αργολιδοκορινθία,την Ηλεία,τη Μεσσηνία κλπ.Οι ορθόδοξοι Τόσκοι που ήσαν πολεμιστές,τους περιφρονούσαν ως νυχτοκλέφτες,όχι νυκτομάχους,και τους θεωρούσαν κατώτερους.Είναι γνωστό και το δημώδες ,«Το Σούλι κι αν προσκύνησε κι αν τούρκεψεν η Κιάφα,η Δέσπω ἀφέντες Λιάπηδες δεν έκαμε, δεν κάνει».

Σπύρος Χατζάρας

Εκτιμώ,ότι το σύνολο των ανωτέρω στοιχείων συγκροτεί ευκρινή εικόνα για τους Λιάπηδες.Ας την κωδι-κοποιήσουμε:

- γνωρίζουμε την (περιορισμένη) γεωγραφική θέση της Λιαπουριάς

- ως προς το όνομα υπάρχει ασάφεια και αβεβαιότητα.Νομίζω όμως,ότι μπορούμε να ακολουθήσουμε μια φυσική σειρά συλλογισμών.Πρώτα,αν οι ίδιοι οι Λιάπηδες (οι τουρκαλβανοί,γενικότερα) είχαν την ετυμολόγηση,θα την έδιναν.Επομένως,δεν έχουμε έναν αυτοπροσδιορισμό τους,αλλά ονοματισμό τους από άλλους.Αν αυτοί οι άλλοι ήσαν οι Έλληνες,λογικά,απ΄ τον 14-15 αι. που εμφανίζεται ο όρος,θα υ-πήρχε μαρτυρημένη πηγή ερμηνείας και προέλευσής του.Η απουσία του μας οδηγεί,νομοτελειακά σχε-δόν,στον Λατινικό παράγοντα.Λιάπης,πρέπει να προέκυψε απ΄ το lapsus η συναφή τύπο του και να υπο-στασίαζε τον σφάλλοντα,τον επιρρεπή στα ολισθήματα,τον αναξιόπιστο και μπαμπέση.Βέβαια,τέτοιοι ήσαν όλοι οι τουρκαλβανοί/σκιπτάρ.Φαίνεται,οι Λιάπηδες παραήσαν...

- πρόκειται για καθαρά κομμάτι του σκιπετάρικου λαού.Η ιστορική δράση και πορεία του,ο πλήρης συγ-χρωτισμός με τον τούρκο δυνάστη και ο μόνιμος ανθελληνισμός του το πιστοποιούν.Υπάρχουν βέβαια, τα γνωστά δοσίλογα γιουσουφάκια που αποπειρώνται γελοιωδώς να συνδέσουν τους Λιάπηδες με τους αρχαίους Λαπίθες,χωρίς αίσθηση παραμικρής ντροπής,καθώς οι Λαπίθες ήσαν λαός της Θεσσαλίας με μυθολογικό υπόστρωμα που τους έφερνε να συγγενεύουν με τους Κενταύρους!

Ως απάντηση σε όλους αυτούς τρία (απ΄ τα πολλά) ντοκουμέντα: 

α) Της Πάργας

Το τραγούδι αυτό ανήκει στην κατηγορία των ιστορικών δημοτικών τραγουδιών.Η Πάργα,παρα-λιακή πόλη της Ηπείρου,από τις αρχές του 15ου αιώνα βρισκόταν κάτω από την ηγεμονία των Ενετών,αλλά μετά την κατάλυση της ενετικής πολιτείας πέρασε στην κατοχή των Γάλλων μαζί με τα νησιά του Ιονίου.Το 1814 παραδόθηκε στους Άγγλους,οι οποίοι την κράτησαν για λίγο καιρό και μετά την παραχώρησαν στους Τούρκους.Oι τέσσερις χιλιάδες Παργινοί,για να αποφύγουν τις αγρι-ότητες των Τούρκων και των Αλβανών,αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να πε-ράσουν απέναντι στα Επτάνησα,παίρνοντας μαζί τους τα ιερά κειμήλια και τις εικόνες των εκκλη-σιών.Λίγο πριν από την επίσημη παράδοση,που έγινε στις 28 Απριλίου του 1819,ανέσκαψαν τους οι-κογενειακούς τάφους τους,συγκέντρωσαν τα λείψανα των προγόνων τους στην πλατεία της αγο-ράς και τα έκαψαν,για να τα γλιτώσουν από τη βεβήλωση.

   

Τρία πουλιά απ' την Πρέβεζα διαβήκανε στην Πάργα.

Το 'να κοιτάει την ξενιτιά, τ' άλλο τον Aϊ-Γιαννάκη,

το τρίτο το κατάμαυρο μοιριολογάει και λέει:

«Πάργα, Τουρκιά σε πλάκωσε, Τουρκιά σε τριγυρίζει.

Δεν έρχεται για πόλεμο, με προδοσιά σε παίρνει.

Βεζίρης δε σ' ενίκησε με τα πολλά τ' ασκέρια*.

Έφευγαν Τούρκοι σα λαγοί το παργινό τουφέκι,

κι οι Λιάπηδες* δεν ήθελαν να 'ρτουν να πολεμήσουν.

Είχες λεβέντες σα θεριά, γυναίκες αντρειωμένες,

πότρωγαν* βόλια για ψωμί, μπαρούτι για προσφάγι.

Τ' άσπρα* πουλήσαν το Χριστό, τ' άσπρα πουλούν και σένα.

Πάρτε, μανάδες, τα παιδιά, παπάδες, τους Αγίους.

Άστε, λεβέντες, τ' άρματα κι αφήστε το τουφέκι,

σκάψτε πλατιά, σκάψτε βαθιά όλα σας τα κιβούρια*,

και τ' αντρειωμένα κόκαλα ξεθάψτε του γονιού σας.

Τούρκους δεν επροσκύνησαν, Τούρκοι μην τα πατήσουν».

Ν. Γ. Πολίτη, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού

 *ασκέρι: στράτευμα *Λιάπηδες: Τουρκαλβανοί *πότρωγαν: που έτρωγαν *άσπρα: ασημένια νομίσματα,αργύρια *κιβούρια: τάφοι

Από σχολικό βιβλίο Λογοτεχνικών κειμένων της Α΄ Λυκείου.

β) Αφήγηση Διβριώτισσας γιαγιάς για τους λιάπηδες το 1912

γ) Πατήστε τον σύνδεσμο: Σύγχρονος αλβανικός (των λιάπηδων) ανθελληνισμός...

Να σημειώσω,τέλος,ότι το επώνυμο Λιάπης που απαντάται σήμερα σε αρβανίτικης καταγωγής Έλ-ληνες προέκυψε από επισημοποίηση παρωνυμίου.Μάλιστα,και στο χωριό μου,τον Βαρνάβα,υπάρχει αυτό το παρατσούκλι σε μια οικογένεια (Πέππας,στο επίθετο).Ο φέρων αρχικά το παρατσούκλι έχει πεθάνει εδώ και δεκαετίες,αλλά ο χαρακτηρισμός πέρασε στα παιδιά του (μακαρίτες πια κι αυτοί) και,κατά την συνήθεια των αρβανιτών,μετακυλίεται σε εγγόνια και δισέγγονα.Ανάλογη περίπτωση μετατροπής χαρακτηρισμού σε επώνυμο στους αρβανίτες αποτελεί το Βούλγαρης,που υπάρχει επί-σης (ως επίθετο τώρα) στον Βαρνάβα.

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος